Η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ) είναι ο παλαιότερος και πιο γνωστός εκθεσιακός θεσμός της Ελλάδας και από τους παλαιότερους της Ευρώπης. Για χρόνια ήταν σημείο αναφοράς για τη ζωή της χώρας, όμως σιγά σιγά έχασε τη σπουδαιότητά της και κύριο σημείο αναφοράς της κατέληξε να είναι ότι αποτελεί το κεντρικό βήμα ανακοινώσεων κυβέρνησης και αντιπολίτευσης και ότι στα εγκαίνιά της γίνονται οι ετήσιες οικονομικές −κατά κύριο λόγο− εξαγγελίες του εκάστοτε πρωθυπουργού. Παρ’ όλα αυτά, συνεχίζει να είναι μια μεγάλη συνάντηση επιχειρήσεων από την Ελλάδα και τον κόσμο και πόλος έλξης για εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτες, με εκδηλώσεις, συναυλίες και δρώμενα.
Η ΔΕΘ είναι επίσης στενά συνδεμένη με την ιστορία και την ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης. Στην επίσημη ιστοσελίδα της διαβάζουμε: «Η πόλη της Θεσσαλονίκης διαθέτει μια μακρά ιστορική παράδοση στη διοργάνωση εκθέσεων, αρχικά ως εμποροπανήγυρη (Βυζαντινή Περίοδο και Περίοδο Τουρκοκρατίας), στη συνέχεια ως Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης και ακολούθως με την προσθήκη των κλαδικών εκθέσεων και άλλων γεγονότων. Μάλιστα σε κάθε μια από αυτές τις ιστορικές περιόδους, η στόχευση και ο προσανατολισμός της εκθεσιακής δραστηριότητας μεταβαλλόταν ανάλογα με τις ανάγκες και τις συνθήκες που επικρατούσαν. Μπορεί λοιπόν να ειπωθεί πως η ιστορία της Θεσσαλονίκης πορεύεται παράλληλα με την ιστορία της έκθεσης».
Το σημερινό ηχητικό ντοκιμαντέρ του Άρη Δημοκίδη «κοιτά» αυτή την πλευρά, της συμπόρευσης της ιστορίας της Θεσσαλονίκης με τη ΔΕΘ στο μέλλον. Εξετάζει τα σημερινά δεδομένα για το «refresh» που είναι υπό εξέλιξη, τις απόψεις για τη μετεγκατάσταση, τις αποφάσεις των φορέων, τις διεκδικήσεις των πολιτών και γενικότερα τι μπορεί να προσφέρει ή να δυσκολέψει ο εκσυγχρονισμός της για την πόλη.
Η συζήτηση για τη μετεγκατάστασή της ξεκίνησε πριν από περίπου 30 χρόνια. Τη δεκαετία του 1990 ακούστηκε για πρώτη φορά δημόσια η ιδέα της μεταφοράς της ΔΕΘ εκτός κέντρου, κυρίως λόγω του κυκλοφοριακού φόρτου και της ανάγκης για εκσυγχρονισμό. Η Σίνδος ήταν η περιοχή που προτάθηκε. Τη δεκαετία του 2000 εμφανίστηκαν μελέτες που πρότειναν τη μεταφορά προς το αεροδρόμιο «Μακεδονία», ώστε να αποκτήσει η έκθεση πιο εύκολα προσβάσιμο διεθνή χαρακτήρα.
Το 2010, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, η ιδέα της μετεγκατάστασης άρχισε να ατονεί και να επικρατεί η παραμονή και ανάπλαση στον υφιστάμενο χώρο, με το επιχείρημα ότι αυτό θα ενισχύσει την εμπορική ζωή του κέντρου που την περίοδο εκείνη είχε πέσει κατακόρυφα. Το 2013-2014 οριστικοποιήθηκε από την τότε κυβέρνηση (Σαμαρά - Βενιζέλου) και τη διοίκηση της ΔΕΘ-Helexpo η παραμονή της στο κέντρο με ριζική ανάπλαση. Το σχέδιο γι’ αυτή την ανάπλαση καταρτίστηκε το 2018 με διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό και από το 2020 ξεκίνησε η διαδικασία της προετοιμασίας διεθνούς διαγωνισμού για την κατασκευή.
Την ίδια περίοδο (2018-2019) η «Σύμπραξη - ΟΛΗ η ΔΕΘ ένα Πάρκο» δημιουργεί την Οργανωτική Επιτροπή Δημοψηφίσματος με σκοπό να συντονίσει ενέργειες ώστε να γίνει δημοψήφισμα και να παρθεί με αυτό τον τρόπο η απόφαση για το αν η ανάπλαση θα γίνει στον σημερινό χώρο της Έκθεσης ή θα μεταφερθεί εκτός κέντρου και ο υπάρχων χώρος θα μετατραπεί σε μητροπολιτικό πάρκο. Για να γίνει αυτό πρέπει να συγκεντρωθούν 25.000 υπογραφές δημοτών του Δήμου Θεσσαλονικέων. Η «Σύμπραξη - ΟΛΗ η ΔΕΘ ένα Πάρκο» είναι μια πρωτοβουλία που ξεκίνησε από φορείς της Θεσσαλονίκης (Επιμελητήρια, ΣΕΒΕ, ΤΕΕ/ΤΚΜ κ.ά.) που αντιτίθεται στην ανάπλαση της ΔΕΘ με κατασκευές και προτείνει τη μετατροπή του χώρου σε ένα αποκλειστικά δημόσιο μητροπολιτικό πάρκο με ήπιες εκθεσιακές δράσεις και τη μεταφορά των «βαριών» εκθεσιακών δραστηριοτήτων σε νέες, σύγχρονες εγκαταστάσεις σε χώρο στη Σίνδο.
Η συζήτηση έχει πάρει διαστάσεις και οι σχετικές εξαγγελίες του πρωθυπουργού κατά την επίσκεψή του στη Θεσσαλονίκη μία εβδομάδα πριν από τα εγκαίνια της Έκθεσης δεν φαίνεται να βάζουν τέλος στις διεκδικήσεις. Η Οργανωτική Επιτροπή συνεχίζει την προσπάθεια συλλογής υπογραφών για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος.
Στην ιστοσελίδα της ΔΕΘ −και πάλι− διαβάζουμε σχετικά με τη δημιουργία της: «Μέσα στο γενικότερο κλίμα του Μεσοπολέμου, το 1925, μόλις 12 χρόνια μετά την ενσωμάτωση της Θεσσαλονίκης στο ελληνικό κράτος, γεννήθηκε η ιδέα ίδρυσης της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης από τον Νικόλαο Γερμανό. Η προετοιμασία της πρώτης ΔΕΘ συνάντησε πολλά και σημαντική εμπόδια, όμως με την επιμονή του Νικόλαου Γερμανού και την υποστήριξη των τοπικών δυνάμεων τα εμπόδια ξεπεράστηκαν και τελικά το πρωί της Κυριακής 3 Οκτωβρίου 1926 έγιναν τα εγκαίνια της πρώτης έκθεσης, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Πεδίο του Άρεως, που βρίσκεται στις παρυφές του ιστορικού κέντρου της πόλης και λίγα μόλις μέτρα από τη σημερινή θέση της έκθεσης. Το κλίμα στη διοργάνωση αυτή ήταν πανηγυρικό. Συνολικά στην Έκθεση συμμετείχαν περισσότεροι από 600 εκθέτες και 150.000 επισκέπτες, καλύπτοντας επιφάνεια περίπου 7.000 τετρ. μέτρων. Τα στοιχεία αυτά είναι εντυπωσιακά, αν συνυπολογίσουμε ότι ο πληθυσμός της πόλης δεν ξεπερνούσε την εποχή εκείνη τους 180.000 κατοίκους» .
Του χρόνου λοιπόν η ΔΕΘ θα γιορτάσει τα 100 χρόνια λειτουργίας της. Θα ήταν ευχής έργον το κλίμα να είναι πανηγυρικό και η συμμετοχή εντυπωσιακή, όπως στην παραπάνω περιγραφή, η πόλη να έχει αναβαθμιστεί όσον αφορά τη ζωή των κατοίκων και των επισκεπτών της και η Έκθεση να εγκαινιάζει μια νέα εποχή.
Μιλούν:
Στέλιος Αγγελούδης, δήμαρχος Θεσσαλονίκης
Δανάη Θεοδωρίδου, σκηνοθέτις, ακαδημαϊκός, «Σύμπραξη - ΟΛΗ η ΔΕΘ ένα Πάρκο»
Πρόδρομος Νικηφορίδης, αρχιτέκτονας, αντιδήμαρχος Τεχνικών Έργων, Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Κινητικότητας του Δήμου Θεσσαλονίκης
Νίκος Φωτίου, μέλος της οργανωτικής επιτροπής του δημοψηφίσματος, πρώην αντιδήμαρχος του Δήμου Θεσσαλονίκης
Ελένη Χοντολίδου, τ. αναπληρώτρια καθηγήτρια του Τμήματος Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής – ΑΠΘ
Συνεργάτις περιεχομένου: Ελένη Καλέση
**Μουσική επένδυση: Nalyssa Green / Pan Pan / New*Deal / Teo x3 / Petros Satrazanis / Epidemic Sound
***Τα αποσπάσματα απ’ την ΕΡΤ προέρχονται απ’ το Αρχείο της ΕΡΤ, το οποίο ευχαριστούμε θερμά για την άδεια χρήσης
