Ριγολέττος / Έρωτας και θυσία

Ριγολέττος / Έρωτας και θυσία Facebook Twitter
0

Ένα μεγαλειώδες σκηνικό, αντίγραφο παλάτσο και στοάς του Μιλάνο, τεράστιες απλίκες στους τοίχους, μεγάλοι όγκοι που παραπέμπουν στη φασιστική αρχιτεκτονική και οι οποίοι καλύπτονται από μια γιγάντια «ταπετσαρία»-ζωγραφιά, το «Χαμόγελο» του φουτουριστή Ουμπέρτο Μποτσιόνι. Ο σκηνοθέτης αλλά και σκηνογράφος Νίκος Πετρόπουλος του «Ριγολέττου» επέλεξε να μεταφέρει τη δράση της περίφημης όπερας του Τζουζέπε Βέρντι από τη Μάντοβα του 16ου αιώνα στο Μιλάνο του 1938. Στο απόγειο του φασισμού, μόλις δύο χρόνια αφότου η Ιταλία έχει ανακηρυχτεί αυτοκρατορία και λίγο πριν από την κήρυξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, μια εποχή συνωμοσίας, υπεροψίας και αυταρχισμού. Σε φόντο άσπρο-μαύρο, σαν φιλμ νουάρ.

Η παράσταση, που είναι περίπου η ίδια που ανέβηκε το 2009 από την Εθνική Λυρική Σκηνή και έκτοτε έχει επαναληφθεί ουκ ολίγες φορές με μεγάλη επιτυχία, ανεβαίνει στο Μέγαρο Μουσικής, το οποίο για πρώτη φορά παρουσιάζει τη διάσημη και δημοφιλή αυτή όπερα. Πρόκειται για έργο εμβληματικό, που πρωτοπαρουσιάστηκε στο περίφημο θέατρο Λα Φενίτσε της Βενετίας τον Μάρτιο του 1851 και αποτέλεσε από την πρώτη στιγμή θρίαμβο, με τις διάσημες άριές του να τραγουδιούνται στους δρόμους της Βενετίας από την επόμενη κιόλας ημέρα της παράστασης. Μία από τις πλέον αναγνωρίσιμες μελωδίες του, που σιγοτραγουδιέται ακόμα και σήμερα, δεν είναι άλλη από τη «La donna è mobile» («Φτερό στον άνεμο»). Στην Ελλάδα ανέβηκε τον αμέσως επόμενο χρόνο, στην υπό βρετανική προστασία Κέρκυρα και λίγο μετά, στις 28 Οκτωβρίου 1852, στην Αθήνα. Ο «Ριγολέττος» μαζί με τον «Τροβατόρε» και την «Τραβιάτα» απαρτίζουν τη «λαϊκή τριλογία» του Βέρντι. Ο διευθυντής ορχήστρας Λουκάς Καρυτινός, που έχει ιδιαίτερη σχέση με τον «εθνικό» συνθέτη της Ιταλίας, εξηγεί: «Το έργο αυτό ανήκει στη μεσαία περίοδο του Βέρντι, ο οποίος, έχοντας αφήσει τα πατριωτικά και εθνικοαπελευθερωτικά έργα πίσω του, αυτά ακριβώς που τον τοποθέτησαν τόσο ψηλά στη συνείδηση των συμπατριωτών του, ασχολείται με τους ανθρώπους του κοινωνικού περιθωρίου. Αυτή του η ενασχόληση με τον συγκεκριμένο χαρακτήρα έδωσε μεγάλη ικανοποίηση στο κοινό. Ο "Ριγολέττος" είναι ένας άνθρωπος που προσπαθεί πάση θυσία να δημιουργήσει ένα προσωπικό άβατο, που να μην είναι προσπελάσιμο από κανέναν. Και όταν το κοινωνικό κόστος αγγίζει τα όρια της ύβρης, φτάνει να αλλοιώσει αυτό το άβατο και, συνεπώς, να το καταργήσει τελείως».

Ριγολέττος / Έρωτας και θυσία Facebook Twitter

Το έργο, σε λιμπρέτο του Φραντσέσκο Μαρία Πιάβε, βασίζεται στο θεατρικό έργο του Βίκτωρος Ουγκό Ο βασιλιάς διασκεδάζει. Όπως εξηγεί ο αρχιμουσικός: «Στον Ουγκό δεν πολυάρεσε η ιδέα να διασκευαστεί το έργο του σε όπερα, αλλά όταν το είδε στην Όπερα του Παρισιού δεν μπόρεσε να κρύψει τον ενθουσιασμό του για το κουαρτέτο της τελευταίας πράξης, ένα από τα πιο διάσημα στην όπερα, όπου τέσσερις χαρακτήρες τραγουδούν μαζί εκφράζοντας διαφορετικά συναισθήματα, και είπε ότι αν είχε τη δυνατότητα, θα το έκανε κι εκείνος στην πρόζα».

Ριγολέττος / Έρωτας και θυσία Facebook Twitter

Η πλοκή του δράματος του «Ριγολέττου» ασχολείται με τον έρωτα του Δούκα της Μάντοβα για την Τζίλντα, κόρη του καμπούρη αυλικού γελωτοποιού Ριγολέττου. Ο νεαρός άρχοντας με την έκλυτη ζωή βλέπει την παρθένα καλλονή στην εκκλησία και λόγω του πάθους του γι' αυτήν της παρουσιάζεται ως φτωχός φοιτητής. Ο Ριγολέττος, θέλοντας να εκδικηθεί τη χαμένη τιμή της κόρης του, καταστρώνει τη δολοφονία του Δούκα, αλλά όταν η Τζίλντα ανακαλύπτει τα σχέδια του πατέρα της, αποφασίζει να σώσει τον αγαπημένο της. Έτσι θυσιάζεται, παίρνοντας τη θέση του. Ο σκηνοθέτης Νίκος Πετρόπουλος δίνει τη δική του ερμηνεία για τη χιλιοπαιγμένη όπερα: «Ο Ριγολέττος είναι ετερόφωτος, παίρνοντας δύναμη από τον Δούκα. Δεν είναι καθόλου θύμα, αντιθέτως είναι ένα κάθαρμα που κρατάει κλειδωμένη την κόρη του, στην οποία αρνείται να φανερώσει ακόμα και την ταυτότητα της μητέρας της. Η Τζίλντα δεν ξέρει καν ποιο είναι το όνομά της. Ένας fascista della prima ora του οποίου η συμπεριφορά τού γυρίζει μπούμερανγκ. Μέσα από τη μεταφορά του έργου στην Ιταλία του Μουσολίνι θέλησα ακριβώς να αναδείξω τη βία και τον αυταρχισμό της εποχής. Κι αυτές οι καταστάσεις, η ζήλια, ο φθόνος, η οίηση, δικαιολογούνται. Όλα αυτά τα προπατορικά αμαρτήματα υφίστανται και η μεταφορά τους στη συγκεκριμένη εποχή τούς δίνει μια άλλη δυναμική».

Ριγολέττος / Έρωτας και θυσία Facebook Twitter

Ο Καρυτινός συμφωνεί: «Η μεταφορά είναι σημαντική και φρεσκάρει μια όπερα. Εφόσον έχει ουσιαστικά σταματήσει η λυρική δημιουργία, έχουν πάψει να γράφονται όπερες δηλαδή, για να ανανεωθεί το ενδιαφέρον του κοινού πρέπει να βρίσκονται νέοι τρόποι παρουσίασης τους. Αρκεί, στην προσπάθειά μας να πρωτοτυπήσουμε, να μην αυθαιρετούμε και να μην προδίδουμε τη μουσική και το πνεύμα του έργου». Τι ενδιαφέρον βρίσκει ο ίδιος σε μια επανάληψη του «Ριγολέττου»; «Δεν θα ξαναέκανα ένα έργο αν δεν μου κέντριζε το ενδιαφέρον και την προσοχή ώστε να το ξαναδώ διαφορετικά από την αρχή, σαν να είναι κάτι καινούργιο. Καταπιάνομαι με ένα έργο που βλέπω ότι έχει και άλλα στοιχεία προς ανακάλυψη. Και είναι ίδιον της όπερας να ανακαλύπτεις διπλές, τριπλές, ακόμα και πενταπλές αναγνώσεις. Αυτή είναι και η μεγαλοσύνη του σπουδαίου συνθέτη, ότι το πρωτογενές του υλικό σου προσφέρει πολλαπλές αναγνώσεις. Αυτό συνέβη με τον "Ριγολέττο". Προέκυψαν άλλες εικόνες, άλλοι τρόποι ενορχήστρωσης, άλλες ομάδες συνοδεύουν, άλλες κυριαρχούν. Μάλιστα, νομίζω ότι ούτε αυτήν τη φορά θα τελειώσω με τον "Ριγολέττο". Θα τον ξανακάνω».

Ριγολέττος / Έρωτας και θυσία Facebook Twitter
Θέατρο
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

ΕΠΕΞ Γιάννης Μπέζος

Οι Αθηναίοι / Γιάννης Μπέζος: «Ίσως είμαι λίγο παλιομοδίτης»

Δεν έκανε ποτέ διαχωρισμούς ανάμεσα στο εμπορικό και το ποιοτικό. Πιστεύει πως κάνει μια παράξενη και αιρετική δουλειά: να πείσει τον θεατή να ξεχάσει πως είναι ο Μπέζος που πάρκαρε το αυτοκίνητό του έξω από το θέατρο - και να τον ταξιδέψει σε έναν άλλο κόσμο. Είναι ο Αθηναίος της εβδομάδας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τhis that keeps on – a personal archaeology –

Θέατρο / H ανασκαφή του Δημήτρη Παπαϊωάννου σε μια γη που έχει το σχήμα της καρδιάς

Ο Δημήτρης Παπαϊωάννου δημιούργησε ένα νέο πρότζεκτ κατόπιν ανάθεσης του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης για τα σαράντα χρόνια από την ίδρυσή του, που το κοινό θα έχει την ευκαιρία να δει σε μια και μοναδική παράσταση στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Μεγάλες παραγωγές, γυναίκες στη σκηνοθεσία - Η θεατρική σεζόν ανοίγει δυναμικά

Θέατρο / Μεγάλες παραγωγές, γυναίκες στη σκηνοθεσία - Η θεατρική σεζόν ανοίγει δυναμικά

Διεθνείς σκηνοθέτες και σχήματα, δυνατά καστ, κλασικά και σύγχρονα έργα Ελλήνων και ξένων συγγραφέων: Το φθινοπωρινό ρεπερτόριο των αθηναϊκών σκηνών το λες και φιλόδοξο.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Βέντερς, Σουίντον, Ροντρίγκες, Λάνθιμος και Αγγελάκας: Αυτό είναι το φετινό πρόγραμμα της Στέγης

Θέατρο / Σουίντον, Λάνθιμος, Βέντερς, Ροντρίγκες και Αγγελάκας: Το φετινό πρόγραμμα της Στέγης

Η Στέγη γιορτάζει τα 15 χρόνια της με ένα πρόγραμμα άκρως οικογενειακό, δημιουργικό και, όπως πάντα, με πολλές εκπλήξεις και απρόσμενες συναντήσεις δημιουργών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Όταν ο Χίτλερ (σχεδόν) συνάντησε τον Φρόιντ

Θέατρο / Όταν ο Χίτλερ (σχεδόν) συνάντησε τον Φρόιντ

Τέσσερις φορές βρέθηκαν στο ίδιο μέρος ο Χίτλερ και ο Φρόιντ. Τι θα γινόταν αν είχαν συναντηθεί; Αυτό επιχειρεί να διανοηθεί το θεατρικό έργο «Ο δρ Φρόιντ θα σας δει τώρα, κυρία Χίτλερ» που ανεβαίνει αυτές τις μέρες στο Λονδίνο.
THE LIFO TEAM
Ελένη Ερήμου: «Οι άνθρωποι δεν ντρέπονται για τίποτα πια»

Θέατρο / Ελένη Ερήμου: «Οι άνθρωποι δεν ντρέπονται για τίποτα πια»

Παραμένει μέχρι σήμερα μία από τις ομορφότερες γυναίκες που πέρασαν από το ελληνικό θέατρο και το σινεμά. Από νωρίς επέλεξε να ζει και έξω από το θεατρικό συνάφι. «Δεν μπορώ να ξυπνάω κάθε πρωί και να αναρωτιέμαι τι θα παίξω ή που θα παίξω» δηλώνει ενώ θεωρεί τη μοναχικότητα πηγή δημιουργικότητας. Η Ελένη Ερήμου αφηγείται τη ζωή της στη LifO.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Αλεξάνδρα Λαδικού: «Δεν νοσταλγώ τίποτα. Πέρασα και ωραία και καλά»

Οι Αθηναίοι / Αλεξάνδρα Λαδικού: «Δεν νοσταλγώ τίποτα. Πέρασα και ωραία και καλά»

Ξεκίνησε από τα καλλιστεία, για μία ψήφο δεν στέφθηκε Μις Κόσμος, έπαιξε δίπλα στον Κουν, υπήρξε μούσα του Τάκη Κανελλόπουλου, αλλά κυρίως του Ανδρέα Βουτσινά. Στα 92 της ακόμα οδηγεί και παρακολουθεί θέατρο, ελπίζοντας πάντα να βρει καλά στοιχεία, ακόμα και σε κακές παραστάσεις.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μπομπ Γουίλσον

Απώλειες / Μπομπ Γουίλσον (1941-2025): Το προκλητικό του σύμπαν ήταν ένα και μοναδικό

Μεγάλωσε σε μια κοινότητα όπου το θέατρο θεωρούνταν ανήθικο. Κι όμως, με το ριζοσπαστικό του έργο σφράγισε τη σύγχρονη τέχνη του 20ού αιώνα, σε παγκόσμιο επίπεδο. Υποκλίθηκε πολλές φορές στο αθηναϊκό κοινό – και εκείνο, κάθε φορά, του ανταπέδιδε την τιμή.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
H ανάληψη του Οιδίποδα αναβάλλεται επ’ αόριστον

Θέατρο / H ανάληψη του Οιδίποδα αναβάλλεται επ’ αόριστον

Ο «Οιδίποδας» του Γιάννη Χουβαρδά συνενώνει τον «Τύραννο» και τον «Επί Κολωνώ» σε μια παράσταση, παίρνοντας τη μορφή μιας πυρετώδους ανασκαφής στο πεδίο του ασυνείδητου - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Ζιλιέτ Μπινός: Η Ιουλιέτα των Πνευμάτων στην Επίδαυρο

Θέατρο / Ζιλιέτ Μπινός: Η Ιουλιέτα των Πνευμάτων στην Επίδαυρο

Η βραβευμένη με Όσκαρ ηθοποιός προσπαθεί να παραμείνει συγκεντρωμένη μέχρι την κάθοδό της στο αργολικό θέατρο. Παρ’ όλα αυτά, βρήκε τον χρόνο να μας μιλήσει για τους γυναικείους ρόλους που τη συνδέουν με την Ελλάδα και για τη σημασία της σιωπής.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Όλα όσα ζήσαμε στο 79ο Φεστιβάλ της Αβινιόν: από το «La Distance» του Ροντρίγκες έως τη μεγάλη επιτυχία του Μπανούσι

Θέατρο / Όλα όσα ζήσαμε στο 79ο Φεστιβάλ της Αβινιόν

Οι θερμές κριτικές της «Liberation» και της «Le Monde» για το «ΜΑΜΙ» του Μπανούσι σε παραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση είναι απλώς μια λεπτομέρεια μέσα στις απανωτές εκπλήξεις που έκρυβε το πιο γνωστό θεατρικό φεστιβάλ στον κόσμο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Κωνσταντίνος Ζωγράφος: Ο «Ορέστης» του Τερζόπουλου

Θέατρο / Κωνσταντίνος Ζωγράφος: «Ο Τερζόπουλος σου βγάζει τον καλύτερό σου εαυτό»

Ο νεαρός ηθοποιός που πέρυσι ενσάρκωσε τον Πυλάδη επιστρέφει φέτος ως Ορέστης. Με μια ήδη πλούσια διαδρομή στο θέατρο δίπλα σε σημαντικούς δημιουργούς, ετοιμάζει ένα νέο έργο εμπνευσμένο από το Νεκρομαντείο του Αχέροντα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα»: Αξίζει η παράσταση για τον «μάγκα» του ελληνικού πενταγράμμου;

The Review / «Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα»: Αξίζει η παράσταση για τον «μάγκα» του ελληνικού πενταγράμμου;

Με αφορμή την παράσταση γι’ αυτόν τον αυθεντικό δημιουργό που τις δεκαετίες του 1950 και του 1960 μεσουρανούσε, ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου σχολιάζουν τον αντίκτυπό του στο κοινό σήμερα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ