Ο Μπόρχες με κρητική μαντίλα

Ο Μπόρχες με κρητική μαντίλα Facebook Twitter
Ναι μεν ισχύει ότι η ποίηση είναι η αμοιβαιότητα των δακρύων, αλλά ισχύει επίσης ότι όποιος δεν εκρήγνυται συχνά-πυκνά σε γέλωτες δεν μπορεί να είναι ευνοούμενος, και φορέας, της συγκίνησης. Ο Μπόρχες γελούσε, λοιπόν, και με το παραπάνω.
0

Σελίδα 44. Όπου βλέπουμε όντως τον Χόρχε Λουίς Μπόρχες με κρητική μαντίλα, στον Αερολιμένα Χανίων, το έτος 1984. Η ιστορία είναι πασίγνωστη στους παροικούντες την Ιερουσαλήμ και οι εκδοχές της, όπως συμβαίνει με κάθε θρυλική ιστορία, είναι πολλές, όλες με δυνατούς κόκκους αληθείας. Η πιο θελκτική λέει ότι ένα μεσημέρι του 1983, ενώ συζητούσαν για την πιθανολογούμενη αυτοκτονία του Μπόρχες (βασιζόμενοι σε ένα πρόσφατο κρυπτικό κείμενό του), τρεις Έλληνες μπορχεσιανοί άκουσαν έναν τέταρτο Έλληνα μπορχεσιανό να αναφωνεί: «Ο Μπόρχες στον καθρέφτη!». Είναι περιλάλητη η σχέση του Αργεντινού μετρ με τα κάτοπτρα (όπως, άλλωστε, με τους λαβυρίνθους και το σκάκι) και το να δεις τον Μπόρχες στον καθρέφτη του Ζόναρς, ενόσω μιλάς γι' αυτόν που δεν τον έχεις δει ποτέ (ούτε κι αυτός, βεβαίως, καθόσον, σαν τον Όμηρο, τυφλός), είναι θαύμα θαυμάτων. Ο Μπόρχες πράγματι βρέθηκε στην Πανεπιστημίου εκείνη τη χρονιά και, το επόμενο έτος, αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτωρ στην Κρήτη, όπου και φωτογραφήθηκε φορώντας πράγματι την κρητική μαντίλα. Τον φωτογράφισε η σύζυγός του, η Μαρία Κοδάμα. Η φωτογραφία κοσμεί τη σελίδα 44 του εικονογραφημένου και πολυπρισματικού βιβλίου Μπεθ / Ένα κυλιόμενο αρχείο για τον Μπόρχες (εκδ. Πατάκη), που υπογράφει, για τρίτη φορά, ο ποιητής Δημήτρης Καλοκύρης (Ρέθυμνο,1948). Ο οποίος περιγράφει τη συνάντηση με τον Μπόρχες στο ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετανία», τον περίπατό τους στην πλατεία Συντάγματος, τις συζητήσεις τους, τον καφέ που ήπιαν στο κλασικό ζαχαροπλαστείο της Πανεπιστημίου. Σημειώνει ο Καλοκύρης: «Μιλάει αδιάκοπα. Πότε πότε σταματά να πιει μια γουλιά καφέ, λίγο νερό. "Το χαίρεται να μιλάει, ενθουσιάζεται" μας λέει συνωμοτικά η Μαρία. "Τι βρίσκεται από πάνω μας;" ρωτάει ο Μπόρχες. Του περιγράφουμε το ταβάνι και την αίθουσα του καφενείου. "Είχα προς στιγμήν την εντύπωση πως είμαστε en plein air" – και γύρισε την κουβέντα στον Δάντη. Δάντης και Μάρκο Πόλο, Δάντης και Όμηρος. Κάποια στιγμή περνάει έξω από το ζαχαροπλαστείο, απόμακρος, ο Μιχάλης Κατσαρός».

Σελίδα 52. Όπου βλέπουμε τον Μπόρχες στο Ρέθυμνο. Εκεί τον φωτογράφισε η Ελένη Καλοκύρη (η οποία τον είχε φωτογραφίσει και στην Πανεπιστημίου, το 1983, βλ. σ. 25 στο Μπεθ). Τον βλέπουμε σκασμένο στα γέλια δίπλα στον, επίσης σκασμένο στα γέλια, αείμνηστο ποιητή και μεταφραστή του Μπόρχες Τάσο Δενέγρη. Ναι μεν ισχύει ότι η ποίηση είναι η αμοιβαιότητα των δακρύων, αλλά ισχύει επίσης ότι όποιος δεν εκρήγνυται συχνά-πυκνά σε γέλωτες δεν μπορεί να είναι ευνοούμενος, και φορέας, της συγκίνησης. Ο Μπόρχες γελούσε, λοιπόν, και με το παραπάνω. Ομοίως και ο Δενέγρης. Ο Καλοκύρης αρχειοθετεί τα γέλια, γελώντας και ο ίδιος. Σημειώνει στο κείμενο «Αμφί πτερύγων ανέμων – Ημερολόγιο;/ Νυχτολόγιο;/ Με τον τρόπο του Γ.Σ.;/ Τις πταίει» (σσ. 53-65), όπου μιλάει για τη διάλεξη που έδωσε με θέμα τον Μπόρχες σε ειδικό συνέδριο στο Μπουένος Άιρες: «Στην αρχή αυτοσχεδίασα με βάση ένα ρεπορτάζ που είχα ακούσει το προηγούμενο βράδυ στην τηλεόραση: ρωτούσαν κόσμο στον δρόμο για τον συγγραφέα. Ένας ταξιτζής είχε απαντήσει με ετοιμότητα: "Ο Μπόρχες; Είναι ο Μαραδόνα της λογοτεχνίας!". Ο φιλολογικός πάγος της αίθουσας ράγισε».

Σελίδα 80. Όπου βλέπουμε τον συγγραφέα του Πιερ Μενάρ και του Ειρηναίου Φούνες, με τον αιώνιο λαιμοδέτη του και το μαύρο ή σκούρο γκρι κοστούμι του να χαμογελάει διάπλατα, πάλι στο Ρέθυμνο. Η φωτογραφία, αυτήν τη φορά, είναι της Μαργαρίτας Βασιλά. Το γέλιο του είναι απροσχεδίαστο, αυθόρμητο, παιδικό. Γελάνε και τα μάτια του μέσα στον λαβύρινθο του σκότους – ενός σκότους που επέτρεψε στον Μπόρχες να δει καλύτερα από κάθε άλλον συγγραφέα ότι η πρωτοπορία προϋποθέτει τη γόνιμη καταβύθιση στην παράδοση. Στην αμέσως επόμενη, την 81η σελίδα, ο Καλοκύρης μας πληροφορεί ότι η πρώτη δημοσίευση κειμένων του Μπόρχες στα ελληνικά «οφείλεται στον Ηρακλειώτη ποιητή και χαλκέντερο μεταφραστή Άρη Δικταίο (1919-1983)» και έγινε από τα ιταλικά! Το 1947, στο τεύχος 7 του περιοδικού «Κύκλος», δημοσιεύεται το ένα νεανικό ποίημα του Αργεντινού, που εμφανίζεται «ιταλοποιημένος» ως «Giorgio Luigi Borges»! Η ιστορία είναι μπορχεσιανή, καθότι στο κείμενο του Δικταίου για τον συγγραφέα μας «πρωταγωνιστεί» ο μάλλον ανύπαρκτος, ίσως μπορχεσιανά επινοημένος από τον Δικταίο, «Ιταλός μελετητής του Μπόρχες, Cesare Macari!». Η δεύτερη εμφάνιση του Μπόρχες στα ελληνικά γράμματα ήρθε το 1964, δεκαεπτά χρόνια μετά την πρώτη, και οφείλεται στον Νάνο Βαλαωρίτη που μεταφράζει από τα αγγλικά το κείμενο Οι δύο που ονειρεύτηκαν και το δημοσιεύει στο θρυλικό περιοδικό «Πάλι». Μισό αιώνα και τρία χρόνια μετά, έχουμε στα χέρια μας όλα σχεδόν τα δοκίμια και τα πεζογραφήματα του Μπόρχες, μεγάλο μέρος των ποιημάτων του, «έναν εντυπωσιακό αριθμό εκδόσεων, σχολιασμένων λεπτομερώς ίσως όσο σε καμιά άλλη γλώσσα», όπως επισημαίνει ο Δημήτρης Καλοκύρης.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Το «προπατορικό αμάρτημα» του Τζο Μπάιντεν

Βιβλίο / Ποιο ήταν το θανάσιμο σφάλμα του Τζο Μπάιντεν;

Ένα νέο βιβλίο για τον πρώην Πρόεδρο αποτελεί καταπέλτη τόσο για τον ίδιο όσο και για τη δουλοπρεπή κλίκα πιστών και μελών της οικογένειάς του, που έκαναν το παν για να συγκαλύψουν τον ραγδαίο εκφυλισμό της γνωστικής του ικανότητας.
THE LIFO TEAM
ΕΠΕΞ Συγγραφείς/ Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου / 8 Έλληνες συγγραφείς ξαναγράφουν τους μύθους και τις παραδόσεις

Η Λυσιστράτη ερμηνεύει τις ερωτικές σχέσεις του σήμερα, η Ιφιγένεια διαλογίζεται στην παραλία και μια Τρωαδίτισσα δούλα γίνεται πρωταγωνίστρια: 8 σύγχρονοι δημιουργοί, που συμμετέχουν με τα έργα τους στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, συνομιλούν με τα αρχαία κείμενα και συνδέουν το παρελθόν με επίκαιρα ζητήματα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζούντιθ Μπάτλερ: «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Τζούντιθ Μπάτλερ / «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Μια κορυφαία προσωπικότητα της σύγχρονης παγκόσμιας διανόησης μιλά στη LiFO για τo «φάντασμα» της λεγόμενης ιδεολογίας του φύλου, για το όραμα μιας «ανοιχτόκαρδης κοινωνίας» και για τις εμπειρίες ζωής που της έμαθαν να είναι «ένας άνθρωπος ταπεινός και ταυτόχρονα θαρραλέος».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ντίνος Κονόμος

Βιβλίο / «Ο κύριος διευθυντής (καλό κουμάσι) έχει αποφασίσει την εξόντωσή μου…»

Ο Ντίνος Κονόμος, λόγιος, ιστοριοδίφης και συγγραφέας, υπήρξε συνεχιστής της ζακυνθινής πνευματικής παράδοσης στον 20ό αιώνα. Ο συγγραφέας Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής παρουσιάζει έργα και ημέρες ενός ανθρώπου που «δεν ήταν του κόσμου τούτου».
ΦΙΛΙΠΠΟΣ Δ. ΔΡΑΚΟΝΤΑΕΙΔΗΣ
Η ζωή του Καζαντζάκη σε graphic novel από τον Αλέν Γκλικός

Βιβλίο / Ο Νίκος Καζαντζάκης όπως δεν τον είχαμε ξαναδεί σε ένα νέο graphic novel

Ο ελληνικής καταγωγής Γάλλος συγγραφέας Αλέν Γκλικός καταγράφει την πορεία του Έλληνα στοχαστή στο graphic novel «Καζαντζάκης», όπου ο περιπετειώδης και αντιφατικός φιλόσοφος και μυθιστοριογράφος ψυχαναλύεται για πρώτη φορά και συστήνεται εκ νέου στο ελληνικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πετρίτης»: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ηχητικά Άρθρα / Πετρίτης: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ο Τζoν Άλεκ Μπέικερ αφιέρωσε δέκα χρόνια από τη ζωή του στην παρατήρηση ενός πετρίτη και έγραψε ένα από τα πιο ιδιαίτερα βιβλία της αγγλικής λογοτεχνίας – μια από τις σημαντικότερες καταγραφές της άγριας ζωής που κινδυνεύει να χαθεί για πάντα. Κυκλοφόρησε το 1967 αλλά μόλις τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια οι κριτικοί και το κοινό το ανακάλυψαν ξανά.
M. HULOT
Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Ας μην αφήνουμε τον Θεό στους πιστούς» 

Βιβλίο / Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Αν αξίζει ένα πράγμα στη ζωή, αυτό είναι η ομορφιά»

Εν όψει της εμφάνισής του στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, στις 21 Μαΐου, ο Λατινοαμερικανός συγγραφέας-φαινόμενο Μπενχαμίν Λαμπατούτ μιλά στη LiFO για τον ρόλο της τρέλας στη συγγραφή, τη σχέση επιστήμης και λογοτεχνίας και το μεγαλείο της ήττας – και δηλώνει ακόμα φανατικός κηπουρός και εραστής της φύσης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Άντονι Μπέρτζες: «Έρνεστ Χέμινγουεϊ»

Το Πίσω Ράφι / Ο Χέμινγουεϊ ήταν ένας φωνακλάς νταής αλλά κι ένας σπουδαίος συγγραφέας του 20ού αιώνα

Η βιογραφία «Έρνεστ Χέμινγουεϊ - Μια ζωή σαν μυθοπλασία» του Βρετανού συγγραφέα Άντονι Μπέρτζες αποτυπώνει όχι μόνο την έντονη και περιπετειώδη ζωή του κορυφαίου Αμερικανού ομοτέχνου του αλλά και όλο το εύρος της αντιφατικής προσωπικότητάς του.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Βιβλίο / 21η ΔΕΒΘ: Εξωστρέφεια και καλύτερη οργάνωση αλλά μένουν ακόμα πολλά να γίνουν

Απολογισμός της 21ης ΔΕΒΘ που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά υπό την αιγίδα του νεοσύστατου ΕΛΙΒΙΠ. Σε ποιο βαθμό πέτυχε τους στόχους της και ποια στοιχήματα μένει ακόμα να κερδίσει;
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Η ποίηση όχι μόνο αλλάζει τον κόσμο, τον δημιουργεί» ​​​​​​/Μια νέα ανθολογία ελληνικής queer ποίησης μόλις κυκλοφόρησε στα ισπανικά /11 Έλληνες ποιητές σε μια νέα ισπανική queer ανθολογία /Queer ελληνική ποίηση σε μια νέα δίγλωσση ισπανική ανθολογία

Βιβλίο / Μια Ισπανίδα καθηγήτρια μεταφράζει ελληνική queer ποίηση

Η María López Villalba, καθηγήτρια Νέων Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Μάλαγα, μετέφρασε 11 ελληνικά ποιήματα, σε μια πρόσφατη ανθολογία που προσφέρει στο ισπανόφωνο κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει τη σύγχρονη ελληνική queer –και όχι μόνο– ποίηση.
M. HULOT
«Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Βιντσέντζο Λατρόνικο / «Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Ο Ιταλός συγγραφέας και υποψήφιος για το βραβείο Booker, Βιντσέντζο Λατρόνικο, μιλά στη LIFO για το πολυσυζητημένο βιβλίο του «Τελειότητα», στο οποίο αποτυπώνει την αψεγάδιαστη αλλά ψεύτικη ζωή μιας ολόκληρης γενιάς ψηφιακών νομάδων στην Ευρώπη, καθώς και τη μάταιη αναζήτηση της ευτυχίας στην ψηφιακή εποχή.
M. HULOT
Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Ηχητικά Άρθρα / Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Το όνομά της έχει συνδεθεί με την εικόνα μιας αδίστακτης, σεξουαλικά ακόρεστης και επικίνδυνης γυναίκας. Ένα νέο βιβλίο, όμως, έρχεται να αμφισβητήσει αυτή τη στερεοτυπική αφήγηση και να φωτίσει μια διαφορετική εκδοχή της ιστορίας της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Rene Karabash

Βιβλίο / Rene Karabash: «Θέλω πίσω τη γυναικεία δύναμη που μου στέρησαν οι άνδρες»

Η Βουλγάρα συγγραφέας Rene Karabash μιλά για το μυθιστόρημά της «Ορκισμένη», που τιμήθηκε με το βραβείο Ελίας Κανέτι, και στο οποίο εστιάζει στην ιστορία των «ορκισμένων παρθένων» γυναικών των Βαλκανίων που επέλεξαν να ζήσουν ως άνδρες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δυο γυναίκες συγγραφείς αποκαλύπτουν τα κρυφά μυστικά της γραφής

Βιβλίο / Όλες οι γυναίκες του κόσμου στο νέο βιβλίο της Αμάντας Μιχαλοπούλου

Στο «Μακρύ ταξίδι της μιας μέσα στην άλλη», η μητρότητα γίνεται ο συνδετικός κρίκος που ενώνει όλες τις μητέρες και όλες τις κόρες με τις γυναίκες της Ιστορίας που θαυμάσαμε, αλλά και τις ανώνυμες «Παναγίες» που κράτησαν στους ώμους τους τα βάρη της ανθρωπότητας.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Βιβλίο / «Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Στο νέο του βιβλίο, «Lost Things Found», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Hyper Hypo, ο εικαστικός φωτογράφος Αντώνης Θεοδωρίδης εξερευνά τον μαγικό κόσμο της υπαίθριας αγοράς του Ελαιώνα.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Ντιντιέ Εριμπόν: «Καιρός για ένα κίνημα των ηλικιωμένων!»

Ντιντιέ Εριμπόν / Ντιντιέ Εριμπόν: «Να πάψουμε να βλέπουμε τους ηλικιωμένους ως κοινωνικούς παρίες»

Από τους σημαντικότερους και πιο επιδραστικούς σύγχρονους Γάλλους στοχαστές, ο Ντιντιέ Εριμπόν συνδύασε στα βιβλία του τα δύσκολα βιώματα της νεότητάς του με μια εμπεριστατωμένη, αλλά και εικονοκλαστική, κοινωνικοπολιτική «ακτινογραφία» της γαλλικής κοινωνίας. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Κεχαγιάς

Βιβλίο / «Το να εκδίδεις βιβλία στην Ελλάδα είναι σαν να παίζεις στο καζίνο»

Η Γεννήτρια είναι ένας νέος εκδοτικός οίκος αφιερωμένος στη σύγχρονη λογοτεχνία. Ο εκδότης της, συγγραφέας και μεταφραστής, Παναγιώτης Κεχαγιάς, μιλά για τις δυσκολίες και τις χαρές του εγχειρήματος, για το πώς σκοπεύει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μιας ιδιαίτερα ανταγωνιστικής αγοράς, καθώς και για τους πρώτους τίτλους που ετοιμάζεται να εκδώσει.
M. HULOT
Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Οι Αθηναίοι / Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Η εκτέλεση του Μπελογιάννη τον έκανε αριστερό. Η αυτοκτονία του Νίκου Πουλαντζά, μπροστά στα μάτια του, τον καθόρισε. Ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, ένας από τους σημαντικότερους διανοούμενους της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, αφηγείται το προσωπικό του ταξίδι και την πνευματική περιπέτεια μιας ολόκληρης εποχής, από τη διανόηση του Παρισιού μέχρι τους δρόμους της πολιτικής και τις αίθουσες των πανεπιστημίων.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ