Μαργαρίτα Καραπάνου: «Αισθάνομαι νικήτρια, αλλά με την πολύ βαθιά έννοια»

Μαργαρίτα Καραπάνου: «Αισθάνομαι νικήτρια, αλλά με την πολύ βαθιά έννοια» Facebook Twitter
Η Μαργαρίτα Καραπάνου στα βιβλία της εφάρμοζε κινηματογραφικές τεχνικές, μοντάροντας μέχρι και την τελευταία στιγμή κεφάλαια, φράσεις και λέξεις. Το ίδιο έκανε και στη ζωή της. Φωτο: Sophie Bassouls
0

Όταν έφυγε η Μαργαρίτα, ξεπρόβαλε σαν «οργανική ανάγκη», όπως θα έλεγε και η ίδια, η επιθυμία να γραφτεί η βιογραφία της. Όσα όμως κομμάτια από το παζλ της ζωής της κι αν είχαμε μαζέψει, δουλεύοντας τα ημερολόγιά της, πολλά είχαν χαθεί για πάντα.

Γνωριστήκαμε το 1999, τη χρονιά που εκδόθηκε το «Ναι», στα παλιά γραφεία της «Ωκεανίδας», όπου ήρθε να υπογράψουμε το συμβόλαιο του βιβλίου της. Είχε παρέα τον Lee και την Lou, δυο σκυλάκια Cavalier King Charles Spaniel (!), που μοιραζόταν με τη μητέρα της. Φορούσε ένα ολόλευκο φόρεμα Parthenis και χρυσά αθλητικά παπούτσια. Ήταν τυλιγμένη σε μια πράσινη μεταξωτή πασμίνα. Κάπνιζε ασταμάτητα, ανάβοντας το ένα Dunhill με την καύτρα του άλλου.

Η πασμίνα είχε τα πράσινα μάτια μιας τίγρης.«Πρέπει να διαβάζει κανείς την Καραπάνου όπως διαβάζουμε τον Ρεμπώ ή τον Μπλέηκ, όπως κοιτάμε την απόλυτη ομορφιά στο μάτι ενός τίγρη», είχε γράψει για την Κασσάνδρα και το λύκο ο συγγραφέας Τζέρομ Τσάριν («Le Monde», 22.11.1987). Η μαντίλα ήταν δώρο του Γάλλου εκδότη της. Το προηγούμενο καλοκαίρι τον είχε φιλοξενήσει στο σπίτι της Ύδρας.

«Είναι νοσηρά ευφυές, εντελώς αποκρουστικό, σαδιστικό χωρίς λόγο – μήπως η αφηγήτρια είναι σχιζοφρενής;», αναρωτιέται ένας διάσημος ξένος εκδότης, που απορρίπτει το χειρόγραφο της Κασσάνδρας. Ο Αμερικανός ατζέντης της Καραπάνου, Hyman R. Cohen, τότε σχολιάζει: «Τους φοβίζεις, Μαργαρίτα. Όμως και ο πρώτος που διάβασε Ντοστογιέφσκι, ανατρίχιασε από δέος».

Στα βιβλία της εφάρμοζε κινηματογραφικές τεχνικές, μοντάροντας μέχρι και την τελευταία στιγμή κεφάλαια, φράσεις και λέξεις. Το ίδιο έκανε και στη ζωή της. «Η ταινία μου πρέπει να είναι συνεχώς "σβήνω-τα-ίχνη-πίσω-μου", "σβήνω-τις-πατημασιές-μου-στην-άμμο"», σημείωνε προφητικά σε ηλικία τριάντα ενός χρόνων στο ημερολόγιό της για ένα σενάριο που δούλευε.

Μερικά βήματά της όμως διακρίνονται ακόμη στην άμμο...

Μαργαρίτα Καραπάνου: «Αισθάνομαι νικήτρια, αλλά με την πολύ βαθιά έννοια» Facebook Twitter
«Μεγάλωσα ανάμεσα στην Ελλάδα και στη Γαλλία», θα πει η Μαργαρίτα, «ανάμεσα σε δυο κουλτούρες και δυο γλώσσες».

«Σ' εμένα το γράψιμο ενώνεται απόλυτα με τη ζωή μου»

Η οικογένειά της Μαργαρίτας Καραπάνου, από την πλευρά της μητέρας της, κρατάει από τους Τρικούπηδες. Ο παλαιότερος γνωστός πρόγονός τους ήταν ο κουρσάρος Λιβέριος, απ' όπου και προήλθε τ' όνομα Λυμπεράκη. Προπάππος της ήταν ο Γεώργιος Φέξης, ο πρώτος «επαγγελματίας» εκδότης του 20ού αιώνα στην Ελλάδα, ο άνθρωπος που μας σύστησε τον Λόρδο Βύρωνα, τον Ουγκώ, τον Νίτσε, τον Ντοστογιέφσκι.

Η Μαργαρίτα Καραπάνου γεννιέται στην Αθήνα τον Ιούλιο του 1946. Την ίδια χρονιά η μητέρα της, Ρίτα Λυμπεράκη, έχοντας χωρίσει με τον δικηγόρο και ποιητή Γεώργιο Π. Καραπάνο, ταξιδεύει στο Παρίσι με την αδερφή της, τη γλύπτρια (και σύζυγο του Μόραλη) Αγλαϊα Λυμπεράκη. Στην Ελλάδα έχουν μόλις εκδοθεί τα Ψάθινα καπέλα της από τον «Γαλαξία». Εκείνην ωστόσο έχει αρχίσει να την κερδίζει σταδιακά το θέατρο – και η Γαλλία.

«Μεγάλωσα ανάμεσα στην Ελλάδα και στη Γαλλία», θα πει η Μαργαρίτα, «ανάμεσα σε δυο κουλτούρες και δυο γλώσσες». Έτσι, από το Μαράσλειο διδασκαλείο θα βρεθεί οικότροφος στο Cours de la Terrasse στο St Germain en Laye, το αγαπημένο προάστιο Γάλλων βασιλέων και καλλιτεχνών. Εκεί έζησαν οι αγαπημένοι της Σελίν, Μπατάιγ και Αρτό. Εκεί έγραψε τον Κόμη Μοντεχρίστο ο Δουμάς. «Ήταν μια κόλαση. Οι δάσκαλοι, το φαγητό, όλα!», θα πει η ίδια αργότερα.

Μαργαρίτα Καραπάνου: «Αισθάνομαι νικήτρια, αλλά με την πολύ βαθιά έννοια» Facebook Twitter
To γραφείο της Καραπάνου στην Ύδρα
Μαργαρίτα Καραπάνου: «Αισθάνομαι νικήτρια, αλλά με την πολύ βαθιά έννοια» Facebook Twitter
Παράσταστη «Μαμά - Η ζωή είναι αγρίως απίθανη» στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση Φωτο: Σταύρος Πετρόπουλος

Στο College Sevigne στο Παρίσι ολοκληρώνει το 1962 τον πρώτο κύκλο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (B.E.P.C.), και από το Γαλλικό Ινστιτούτο της Αθήνας θα πάρει το 1964 το Baccalaureat. Μετά το θάνατο της αγαπημένης της γιαγιάς Σαπφώς (μητέρας της Λυμπεράκη) θα επιχειρήσει να σπουδάσει φιλοσοφία στη Σορβόννη και κινηματογράφο στο περίφημο Ινστιτούτο Ανωτέρων Κινηματογραφικών Σπουδών (IDHEC), στις ίδιες αίθουσες απ' όπου περνούν και οι Αλάν Ρενέ, Λουί Μαλ, Κώστας Γαβράς, Θόδωρος Αγγελόπουλος, κ.ά.

Μερικά χρόνια αργότερα, στην Ελλάδα πια, ολοκληρώνει την πρώτη (και τελευταία) της ταινία. Την ονομάζει «Νύχτες»: «Ήταν φρικτή, δηλαδή τόσο φρικτή που την έχω κλειδώσει σ' ένα ντουλάπι κι εύχομαι να λιώσει το φιλμ, αλλά δεν λειώνει το άτιμο – την κοιτάω κάθε δυο χρόνια και είναι τέλειο!», λέει σε μια συνέντευξή της. «Ο Παντελής Βούλγαρης, που την είχε δει τότε, μου είχε πει πως ήταν η πιο καλή ταινία μικρού μήκους που είχε δει εκείνο το χρόνο – αλλά όταν είδα τις άλλες ταινίες εκείνης της χρονιάς (δεν λέω ποιας), δεν ήταν πια κομπλιμέντο...»

Στο μεταξύ όμως, από το 1967 βρίσκεται ξανά στην Αθήνα και σπουδάζει παιδαγωγικά, τη μοντεσσοριανή μέθοδο. Κι αυτή η κατοπινή «επαγγελματική» σχέση της με τα νήπια είναι που θα πυροδοτήσει το λογοτεχνικό της ντεμπούτο, με την επώδυνη γέννα ενός παράξενου, τρομερού παιδιού: της Κασσάνδρας...

Μαργαρίτα Καραπάνου: «Αισθάνομαι νικήτρια, αλλά με την πολύ βαθιά έννοια» Facebook Twitter
Το σπίτι στην Ύδρα με φόντο ένα χειρόγραφο της Μαργαρίτας Καραπάνου

«Οι μεγάλοι συγγραφείς μεταδίδουν τη μυρωδιά των λέξεων»

Η μικρή Κασσάνδρα διαβάζει τον Πουφ το αρκουδάκι, αλλά προτιμάει το Στρίψιμο της βίδας του Χένρι Τζέιμς, και το πάρτι που της άρεσε περισσότερο ήταν αυτό που πήγε με τον Πέτρο τον υπηρέτη – όπου οι άντρες ήταν ντυμένοι Κυρίες, και κάνανε παράξενα πράματα.

«Είναι νοσηρά ευφυές, εντελώς αποκρουστικό, σαδιστικό χωρίς λόγο – μήπως η αφηγήτρια είναι σχιζοφρενής;», αναρωτιέται ένας διάσημος ξένος εκδότης, που απορρίπτει το χειρόγραφο της Κασσάνδρας. Ο Αμερικανός ατζέντης της Καραπάνου, Hyman R. Cohen, τότε σχολιάζει: «Τους φοβίζεις, Μαργαρίτα. Όμως και ο πρώτος που διάβασε Ντοστογιέφσκι, ανατρίχιασε από δέος».

Στην αρχή σκέφτεται να ονομάσει το βιβλίο της Η ώρα του λύκου. Αργότερα αλλάζει γνώμη: «Κατέληξα στον τίτλο Η Κασσάνδρα και ο Λύκος», γράφει στον Hy Cohen. «Ο λύκος υπάρχει ακόμη, όπως και τ' όνομα Κασσάνδρα, που περικλείει κάποιο μυστήριο. Και τα δυο μαζί υπονοούν ένα ερωτικό, τρομαχτικό παιχνίδι, και δημιουργούν μιαν ατμόσφαιρα παιδικού παραμυθιού».

Η Κασσάνδρα τελικά θα κυκλοφορήσει πρώτα στη Γαλλία, τον Μάρτιο του 1976, σε μετάφραση της συγγραφέως, και στις ΗΠΑ τον επόμενο μήνα, σε μετάφραση του Νικ Γερμανάκου, του ανθρώπου που με τη βοήθεια του Κίμον Φράιερ και του Έντμουντ Κήλυ, των δυο σπουδαιότερων μεταφραστών στ' αγγλικά των μεγαλύτερων Ελλήνων ποιητών, την έχει φέρει σ' επαφή με τον Αμερικανό ατζέντη της.

Μαργαρίτα Καραπάνου: «Αισθάνομαι νικήτρια, αλλά με την πολύ βαθιά έννοια» Facebook Twitter
Η Κασσάνδρα και ο Λύκος από ημερολόγια
Μαργαρίτα Καραπάνου: «Αισθάνομαι νικήτρια, αλλά με την πολύ βαθιά έννοια» Facebook Twitter
«Πάσχω από την αρρώστια του "μήπως;"», θα γράψει η Καραπάνου. «Και είναι η μανιοκατάθλιψη. Είναι δύο πόλοι... Άρρωστη, καλά, άρρωστη, καλά, άρρωστη...» Μια ασθένεια από την οποία κάποτε θα βγει νικήτρια – «με την πολύ βαθιά έννοια».

Τον δρόμο όμως του βιβλίου έχουν ήδη ανοίξει δημοσιεύσεις αποσπασμάτων του σε διάσημες λογοτεχνικές επιθεωρήσεις του εξωτερικού, όπως το αμερικανικό περιοδικό Antaeus, όπου η άγνωστη ακόμη Καραπάνου βλέπει το αδημοσίευτο έργο της να φιγουράρει πλάι στα διηγήματα του Γιούκιο Μισίμα, του Πέτερ Χάντκε και της Τζόυς Κάρολ Όουτς. Και το αμερικανικό περιοδικό Publishers Weekly αμέσως επισημαίνει (Ιούνιος 1974): «Μαργαρίτα Καραπάνου. Η πρώτη δημοσίευση μιας συγγραφέως που ζει στην Αθήνα – και αξίζει την προσοχή μας».

κασσανδρα
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Μαργαρίτα Καραπάνου, Η Κασσάνδρα και ο Λύκος, εκδόσεις Καστανιώτη

Στην πατρίδα της η Κασσάνδρα θα σταθεί θριαμβευτικά στους πάγκους των βιβλιοπωλείων το φθινόπωρο του 1976 από τον «Ερμή». Η χούντα έχει πέσει, κι εκείνη επιστρέφει από το εξωτερικό με εντυπωσιακά διαπιστευτήρια: «Ένα βιβλίο αιχμηρό σαν αχινός, απρόβλεπτο σαν τις Φαντασίες του Beaumanoir μεταφρασμένες από τον Μπατάιγ, και που κάθε σελίδα του έχει τη σεξουαλική φόρτιση των 'εξομολογήσεων' της Άννα Ο. στον Φρόιντ», γράφει η γαλλική Le Figaro (4.6.1976), ενώ το New Yorker (2.8.1976) βρίσκει «καθηλωτικό» τον «αγνό σαδομαζοχισμό» της Κασσάνδρας.

Ο Κίμον Φράιερ μιλάει για τον «θρίαμβο» ενός «έξοχου, μεγαλειώδους βιβλίου», ενός «σπαρταριστού, ηθικού κατηγορώ του κόσμου των ενηλίκων» (World Literature Today, Άνοιξη 1977) και οι Sunday Times (23.7.1978) χαιρετίζουν αυτό το «συνταρακτικό πρώτο μυθιστόρημα, που διαθέτει την ποιητική βία ενός εξορκισμού».

Μαργαρίτα Καραπάνου: «Αισθάνομαι νικήτρια, αλλά με την πολύ βαθιά έννοια» Facebook Twitter
Θέα από το σπίτι της στην Ύδρα

Ενώ ο Αμερικανός συγγραφέας Τζον Απντάικ σε άρθρο του στους New York Times (9.9.1979) θεωρεί την Καραπάνου εφάμιλλη με τον μεγάλο Πολωνό συγγραφέα Μπρούνο Σουλτς («τον μεγαλύτερο ριζικό μετατροπέα του κόσμου σε λέξεις»), αναγνωρίζοντάς της πως κατάφερε να γράψει για την παιδική ηλικία με μια πρωτόγνωρη «λυρική ωμότητα». Και σε προσωπική επιστολή του προς την ίδια θα της αναγνωρίσει: «Μου ήρθανε στο νου ο Προυστ, ο Κοζίνσκι και ο Λιούις Κάρολ. Εσείς, όμως, έχετε βρει εδώ μιαν αλήθεια, που κανένας απ' αυτούς τους τρεις συγγραφείς δεν έπιασε».

Και η Μαργαρίτα; Τι ονειρεύεται τώρα; «Είμαι έξω από τον εκδοτικό οίκο Robert Laffont (!) ή μάλλον μέσα και... σφουγγαρίζω! Ο φόβος μου είναι τέτοιος που τόλμησα να γράψω και να εκδοθώ, που μέσα στο όνειρο υποβιβάζω τον εαυτό μου σε σφουγγαρίστρα... Γιατί;»

«Να γράψω, να γράψω, να λυτρωθώ»

«Οι άνθρωποι με είπαν τρελό», έγραφε ο Έντγκαρ Άλαν Πόε, «αλλά ακόμη δεν έχει δοθεί απάντηση στο ερώτημα αν η τρέλα δεν είναι η ανώτερη μορφή ευφυίας».

Μαζί με το χειρόγραφο του «Ναι», το συνταρακτικό μυθιστόρημα που έγραψε νοσηλευόμενη σε ψυχιατρική κλινική, η Μαργαρίτα Καραπάνου δίνει στην εκδότρια της «Ωκεανίδας» και το άρθρο της Kay Redfield Jamison, καθηγήτριας στην Ιατρική σχολή του πανεπιστημίου Τζον Χόπκινς, με τίτλο «Μανιοκατάθλιψη και δημιουργικότητα», υπογραμμισμένο σε καίρια σημεία.

Ουίλιαμ Μπλέικ, Βιρτζίνια Γουλφ, Άλφρεντ Λορντ Τένισον, Σύλβια Πλαθ, Αν Σέξτον, Βαν Γκογκ, Τσαρλς Μίνγκους... Δεν είχε τελειωμό ο κατάλογος των ονομάτων στο κείμενο της ψυχιάτρου, που εξέταζε τη σχέση των ψυχικών νοσημάτων με την καλλιτεχνική έκφραση, παρατηρώντας πως κάποτε η δημιουργικότητα, όπως στην περίπτωση του Ρόμπερτ Σούμαν, αγγίζει το ζενίθ της σε καταστάσεις μανίας.

Μαργαρίτα Καραπάνου: «Αισθάνομαι νικήτρια, αλλά με την πολύ βαθιά έννοια» Facebook Twitter
Χειρόγραφο "Να γράψω, να γράψω, να λυτρωθώ" από ημερολόγια.

«Πάσχω από την αρρώστια του "μήπως;"», θα γράψει η Καραπάνου. «Και είναι η μανιοκατάθλιψη. Είναι δύο πόλοι... Άρρωστη, καλά, άρρωστη, καλά, άρρωστη...» Μια ασθένεια από την οποία κάποτε θα βγει νικήτρια – «με την πολύ βαθιά έννοια».

Υπνοβάτης
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Μαργαρίτα Καραπάνου, Ο υπνοβάτης, εκδόσεις Καστανιώτη

Ανάμεσα στα δεκατέσσερα μέλη της επιτροπής του γαλλικού Βραβείου Καλύτερου Ξένου Μυθιστορήματος, που της απένειμε ομόφωνα το 1988 το βραβείο για τον Υπνοβάτη, ήταν και ο Maurice Nadeau (ιδρυτής του λογοτεχνικού περιοδικού La Quinzaine Litteraire), ο Georges Belmont (διευθυντής της θρυλικής λογοτεχνικής σειράς Pavillons του γαλλικού εκδοτικού οίκου Robert Laffont, ο πρώτος που κατάφερε έπειτα από αλλεπάλληλες δίκες να εκδώσει και να επιβάλει τον Χένρι Μίλερ στη Γαλλία), ο εκδότης Ivan Nabokov (ανιψιός του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ), αλλά και συγγραφείς όπως η Viviane Forrester, ο Robert Sabatier, και ο Michel Tournier. Το ίδιο βραβείο είχε πάρει και ο Τσίρκας το 1972 για τις Ακυβέρνητες Πολιτείες, αλλά και ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, που την αμέσως επόμενη χρονιά τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας.

Και η Μαργαρίτα; «Η αρρώστια είναι ένας αναίτιος φόνος. Διότι η αρρώστια προκαλεί πόνο. Κι είναι αναίτιος».

«Κουβαλάω πάντα σαν κατάρα την ίδια δίψα για αγάπη»

«Μπορούμε να ξεπεράσουμε τους γονείς μας μέσα από την αγάπη μας γι' αυτούς», θα πει. «Την αγάπη που μάς έδωσαν, να την μεταθέσουμε αλλού, σε άλλους ανθρώπους, σε έργα. Αλλιώς, χωρίς αγάπη, η ζωή δεν έχει νόημα».

Η Μαργκερίτ Γιουρσενάρ κατάφερε ν' ανασυνθέσει λογοτεχνικά τη ζωή ενός ανθρώπου από τα βιβλία του. Αλλά πώς μπορεί κανείς να ανασυνθέσει τη ζωή μιας συγγραφέως που δηλώνει ότι «η λογοτεχνία είναι μέσα στο πετσί μου. Δεν είναι κάτι που έχω μάθει. Είναι κάτι που είμαι»; Μιας έφηβης που μεγαλώνει μοναχικά στη σκιά της Σιμόν ντε Μποβουάρ, του Σαρτρ, του Ιονέσκο, του Καμύ και του Πικάσο; Ενός χαρισματικού κοριτσιού που στα δεκατρία του διαβάζει Ζιντ, Ουάιλντ, Ζολά, Μπατάιγ και ντε Σαντ;

Ίσως ξεκινώντας από το τέλος της διαδρομής. Από το βιβλίο που είχε δίπλα της, στο κομοδίνο, στο διαμέρισμά της στη Δεξαμενή: Το Αναζητώντας το χαμένο χρόνο.

Βρείτε τα βιβλία της Μαργαρίτας Καραπάνου στο Lifo Shop

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Στέφαν Τσβάιχ

Το πίσω ράφι / Σε πείσμα όσων περιφρόνησαν τα έργα του Τσβάιχ, η απήχησή τους ακόμα να κοπάσει

Οι ήρωες του Αυστριακού συγγραφέα ταλανίζονται συνήθως από μια αβάσταχτη εσωτερική πίεση, αντικατοπτρίζοντας τη δική του πεισιθάνατη διάθεση. Αυτήν ακριβώς την αίσθηση αποπνέει η συλλογή διηγημάτων του «Αμόκ».
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Marwan Kaabur: «Αγωνιζόμαστε και στον αραβικό κόσμο για δικαιώματα κι ελευθερίες, αλλά προκρίνουμε τον δικό μας τρόπο, στο πλαίσιο της δικής μας κουλτούρας»

Lgbtqi+ / Κι όμως υπάρχουν και «αραβικά καλιαρντά»!

Λίγο πριν από την αθηναϊκή παρουσίαση της αγγλόφωνης έκδοσης του «Queer Arab Glossary» μιλήσαμε με τον συγγραφέα του Marwan Kaabur, για τα «αραβικά καλιαρντά», την ομοφυλοφιλία και την queer συνθήκη στον αραβικό κόσμο, το «pink washing», αλλά και τη συχνά παρεξηγημένη πρόσληψή τους από τη Δύση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Βιβλίο / Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Πέντε αποκαλυπτικά βιβλία για τις γυναίκες με καρκίνο, για τον κόσμο, τα σκουπίδια ακόμα και για τη μακρινή Ιαπωνία ξεχωρίζουν ανάμεσα στις εκδόσεις της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής καλύπτοντας ένα μεγάλο εύρος θεμάτων και ενδιαφερόντων.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Βιβλίο / Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Σαν σήμερα γεννήθηκε το 1854 ο Αρθούρος Ρεμπό. Ο ποιητής, μουσικός και μπλόγκερ Aidan Andrew Dun έπεσε τυχαία σε δύο εντελώς άγνωστες φωτογραφίες, βγαλμένες στην Place Vendôme, και βρέθηκε μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη: ο έφηβος Αρτίρ Ρεμπό, όπως δεν τον έχουμε ξαναδεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Θανάσης Τριαρίδης: Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι

Βιβλίο / Θανάσης Τριαρίδης: «Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι»

Έγινε αντιρρησίας συνείδησης, γιατί πιστεύει ότι ο στρατός είναι μια δοξολογία εκμηδένισης του άλλου. Άφησε τη Θεσσαλονίκη επειδή τον έπνιγε ο εθνοφασισμός της. Στην Αντίς Αμπέμπα υιοθέτησε την κόρη του, Αργκάνε. Ο συγγραφέας της «Τριλογίας της Αφρικής», Θανάσης Τριαρίδης, αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια «φόνισσα» εξομολογείται

Το πίσω ράφι / Η Hannah Kent έγραψε τη δική της «Φόνισσα», την Άγκνες που ζούσε στην Ισλανδία τον 19ο αιώνα

Η Αυστραλή συγγραφέας δεν πίστευε ποτέ ότι, χάρη στα «Έθιμα ταφής», οι κριτικοί θα την τοποθετούσαν δίπλα σε λογοτέχνες όπως η Μάργκαρετ Άτγουντ και ο Πίτερ Κάρεϊ.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Χριστίνα Ντουνιά: «Ο Καρυωτάκης μάς δίνει ελπίδα και μας παρηγορεί»

Βιβλίο / «Ο Καρυωτάκης άφησε "το αδέσποτο Τραγούδι" του να μας συντροφεύει»

Στο βιβλίο της «Το όνειρο και το πάθος», η Χριστίνα Ντουνιά, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και συγγραφέας αποκαλύπτει αθέατες όψεις του ποιητή και νέα στοιχεία για τη σχέση του με τον Καβάφη μέσα από μια άγνωστη, ως τώρα, επιστολή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύ της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Βιβλίο / «Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύς της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Ο Ούγγρος κάτοχος του φετινού Νόμπελ λογοτεχνίας γράφει με μαγικό τρόπο για τις αποπνικτικές επιπτώσεις της πολιτικής καταπίεσης, περιφρονώντας την προθυμία των ανθρώπων να τις αποδεχτούν.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Βιβλίο / Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Οι καθηγητές Peter Jeffreys και Gregory Jusdanis συνεργάστηκαν και έγραψαν από κοινού τη βιογραφία του μεγάλου ποιητή που φέρει τον τίτλο «Κωνσταντίνος Καβάφης – Ο άνθρωπος και ο ποιητής». Ο Gregory Jusdanis μίλησε στη LifO για το βιβλίο και για τον ποιητή που ήταν «παραδοσιακός και ταυτόχρονα μεταμοντέρνος, ο πρώτος “viral” ποιητής διεθνώς»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

LiFO politics / Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

Ο Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού την περίοδο 2019-2024, μιλά στη Βασιλική Σιούτη για την οικονομική πορεία της χώρας αυτά τα χρόνια, τις δύσκολες αποφάσεις αλλά και τις στιγμές δικαίωσης μέσα από την οπτική ενός τεχνοκράτη που βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της πολιτικής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λάσλο Κρασναχορκάι: ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης βραβεύεται με Νόμπελ

Βιβλίο / Ο Λάσλο Κρασναχορκάι, ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης, κέρδισε το Νόμπελ

Φέτος, το βραβείο δόθηκε στον Ούγγρο συγγραφέα που κατά τη Σουηδική Ακαδημία αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα προς τον χαμένο ανθρωπισμό, την υψηλή λογοτεχνία και τη στοχαστική ακρίβεια.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Βιβλίο / Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Σε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του που έχει τίτλο “House of Cards”, ο Σουηδός πρώην διεθνής Γιόνας Έρικσον περιγράφει τις ταπεινωτικές μετρήσεις βάρους στα σεμινάρια διαιτητών της UEFA
THE LIFO TEAM
Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Το Πίσω Ράφι / Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Ο Έλληνας σκηνοθέτης μάζεψε από «το καλάθι των αχρήστων» όλες τις εμπειρίες του κι έφτιαξε την αυτοβιογραφία του, μια ζωντανή αφήγηση γεμάτη ιστορίες, συναντήσεις, αποφθέγματα και κρίσεις, λογοτεχνικές και σινεφίλ αναφορές.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: η ιστορία του underground περιοδικού «Ανοιχτή Πόλη»

Βιβλίο / «Ανοιχτή Πόλη»: Ένα από τα πιο επιδραστικά εναλλακτικά έντυπα της Ελλάδας

Οι δημιουργοί του Κώστας Μανδηλάς και Βλάσσης Ρασσιάς, καταγράφουν την πορεία του στο βιβλίο «Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: Η ιστορία του περιοδικού “Ανοιχτή Πόλη”».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ