Το απόλυτο μυθιστόρημα για το τέλος του εικοστού αιώνα

Το απόλυτο μυθιστόρημα για το τέλος του εικοστού αιώνα Facebook Twitter
0
Το απόλυτο μυθιστόρημα για το τέλος του εικοστού αιώνα Facebook Twitter
Γιασουτζίρο Όζου

1.

Οι Ήρωες. Είναι αλάνια, φευγάτοι, περιπλανώμενοι. Αλλά και συγκροτημένοι. Αγαπάνε τη μουσική, τα τραγούδια, και τα μυθιστορήματα. Είναι ξένοι στο ίδιο τους το σπίτι, είναι στην εμπειρία ανοιχτοί, είναι αθώοι, είναι αγνοί και ανεξέλεγκτοι, ξέρουν να μετουσιώνουν την εσωτερική τους εξορία σε κυνήγι της Ουτοπίας μιας άλλης ζωής, ακούγοντας τα τζουκ-μποξ των πανδοχείων, τρέχοντας να χωθούν και να χαθούν, για να βρεθούν πιο πλήρεις, σε σινεμάδες, στο Λιλά, στο Εκράν, στην Αελλώ, στο Studio, στην Αλκυονίδα, στην Ηλέκτρα, τρυπώνοντας στα παράλληλα δυνητικά σύμπαντα. Διασχίζουν τις πόλεις οι ήρωες, ακούγοντας αίφνης το τραγούδι «Memphis» του Τσακ Μπέρι. Οι ήρωες ταξιδεύουν, ο ένας, Φίλιπ το όνομά του, με μόνες αποσκευές ένα σημειωματάριο και μια πολαρόιντ, η άλλη, Αλίκη τη λένε, κρατάει μια βαλίτσα με τα απολύτως απαραίτητα. Ένας άλλος, ο Βίλχελμ, λέει και ξαναλέει: «Περιμένω την εμπειρία όπως οι άλλοι το θαύμα». Και κάποιος, ανάμεσά τους, επιμένει (και αποτυγχάνει, αλλά αποτυγχάνει με τρόπο μεγαλειώδη, έντιμο, σωστό) να αναδημιουργήσει τον κόσμο μέσα από την εικόνα, να κατακτήσει τα όνειρα και να τα καταγράψει ως την τελική εικόνα, μέσα στην οποία «χύνονται» όλες οι άλλες, να επανακτήσει το αθώο και παρθένο βλέμμα της παιδικής ηλικίας της ανθρωπότητας, να αντιστρέψει την πορεία εκμηδένισης του βλέμματος από την αδηφάγα διαφημιστική εικόνα, χρησιμοποιώντας το όνειρο, αυτή την ύστατη σανίδα σωτηρίας.

2.

Τα ονόματα των ηρώων. Βιμ Βέντερς, Σταύρος Τορνές, Ρομπέρ Μπρεσόν, Μπέλα Ταρ, Μίκαελ Χάνεκε, Άκι Καουρισμάκι, Σεργκέι Λοζνίτσα, Γέρζι Σκολιμόφσκι, Κεν Λόουτς, Οτάρ Ιοσελιάνι, Βέρνερ Χέρτσογκ, Μάικ Λι, Καρλ Ντράγιερ, Αντρέι Ταρκόφσκι, Μικελάντζελο Αντονιόνι, Γιασουχίρο Όζου, Άτομ Εκογιάν, Λουίς Μπουνιουέλ, Τζιμ Τζάρμους, Χαλ Χάρτλεϊ, Λουκίνο Βισκόντι, Κλιντ Ίστγουντ, Νάνι Μορέτι, Τακέσι Κιτάνο, Μπερνάρντο Μπερτολούτσι, Λαρς φον Τρίερ, Γουόνγκ Καρ-ουάι, Μάρκο Μπελόκιο, Μάρτιν Σκορτσέζε, Σάρα Ντράιβερ, Ρομπέρτο Μπενίνι, Αλεξάντρ Σοκούροφ, Τζων Κάρπεντερ, Γούντι Άλεν, Νάνι Μορέτι, Χρήστος Βακαλόπουλος, Γιώργος Τζώτζιος, Περικλής και Γιάννης Δεληολάνης, Μισέλ Δημόπουλος, Αχιλλέας Κυριακίδης, Θόδωρος Αγγελόπουλος, Σταύρος Τσιώλης. Είναι όλοι υπέροχοι, είναι όλοι μεγαλείο, μέγκλα, ατίθασοι και ωραίοι, παθιασμένοι, δουλευταράδες, πλάνητες, λάτρεις του αστικού τοπίου, μανιακοί με την εργασία τους, δεσμώτες του ιλίγγου που γέννησε αυτή η υπέροχη ιδιότητα του μυαλού, αυτό το θεσπέσιο ελάττωμα του οφθαλμού: το μετείκασμα.

3.

Η υπόθεση. Στα τέλη της δεκαετίας του Εβδομήντα, αλλόκοτοι τύποι, άλλοι με αμπέχονα και μπλουτζίν και άλλοι με σακάκια και κοτλέ, όπως ο Χρήστος Βακαλόπουλος, συχνάζουν στις σκοτεινές αίθουσες, στις βιβλιοθήκες, στα δισκάδικα, όπως το Pop Eleven, του αείμνηστου Τάσου Φαληρέα, και στα καφενεία. Συζητάνε, και οι συζητήσεις γίνονται ενίοτε ομηρικοί καβγάδες, χέρια χτυπάνε στα τραπέζια, ποτήρια ανατρέπονται και σπάνε, τσιγάρα ανάβουν ξανά και ξανά, τασάκια εκτοξεύονται όπου να 'ναι, καφέδες καταναλώνονται κατακορύφως, φιάλες από ουίσκι αδειάζουν με ρυθμούς φόρμουλας ένα και δύο, σχέσεις τινάζονται στον αέρα για να επανασυνδεθούν ύστερα από ένα εικοσάλεπτο. Στα γραφεία των ηρώων, πρωί, μετά την κραιπάλη, συντάσσονται, επίσης μανιωδώς, πάντα μανιωδώς, κείμενα για ταινίες που συγκλόνισαν τον κόσμο. Στα καταγώγια της καταγωγής μας ετοιμάζονται περιοδικά, συντονίζονται συντακτικές επιτροπές, πυρώνουν πάλι οι καβγάδες, εκτοξεύονται πάλι αντικείμενα, αλλά το τεύχος θα συνταχθεί, το τεύχος θα τυπωθεί και θα δεθεί, το τεύχος θα κρεμαστεί στα περίπτερα και θα πάει στα βιβλιοπωλεία, το τεύχος θα φτάσει σε φοιτητικές κάμαρες και σε στέκια αλλόκοτων τύπων με αμπέχονα και μπλουτζίν, με σακάκια και κοτλέ, και θα προκαλέσει ξέσπασμα κι άλλων ομηρικών καβγάδων, κι άλλων θυελλωδών συζητήσεων, κι άλλων ολονύκτιων συγκρούσεων και συμφιλιώσεων που άφησαν εποχή. Το μυθιστόρημα για το οποίο μιλάω εδώ, το Απόλυτο Μυθιστόρημα για το Τέλος του Εικοστού Αιώνα, έχει τον τίτλο Κινηματογραφικά Δεινά - Από τον Βιμ Βέντερς στον Γιασουχίρο Όζου (εκδ. Εντευκτήριο) και το υπογράφει ο Θωμάς Λιναράς. Είναι το τρίτο μέρος μιας σπουδαίας Τριλογίας. Το πρώτο μέρος φέρει την υπογραφή του Αχιλλέα Κυριακίδη και έχει τίτλο Η συνέχεια επί της οθόνης (εκδόσεις Ύψιλον, 1986) και απλωνόταν σε 149 σελίδες υψηλής θερμοκρασίας, ενώ το δεύτερο μέρος φέρει τον τίτλο Δεύτερη Προβολή και έχει την υπογραφή του Χρήστου Βακαλόπουλου (εκδ. Αλεξάνδρεια, 1990), και έπιανε 299 σελίδες. Όπως συμβαίνει στις τριλογίες, πολλοί ήρωες εμφανίζονται στις σελίδες και των τριών τόμων. Και είναι, βέβαια, συναρπαστικοί. Στα Κινηματογραφικά Δεινά διακρίνουμε και μια μικρή διείσδυση στον νέο αιώνα, τον 21ο, και εμφανίζονται ήρωες που, το δίχως άλλο, θα μας συναρπάσουν και αυτοί. Απολαύστε ένα απόσπασμα: «Βλέποντας την Αλίκη και τον Φίλιπ να διασχίζουν τις πόλεις, θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς ότι κάποιο από τα πολλά μεταφορικά μέσα που χρησιμοποιούν θα μπορούσε να περνά από τη μία ταινία στην άλλη, χαράζοντας μια μοναδική κινηματογραφική γεωγραφία. Ας πούμε, ένα Φορντ Τάουρους ή ένα νοικιασμένο Ρενώ 4, που, εκτός από τους ήρωες, κουβαλάει πάντα τις ίδιες αποσκευές, χωρίς βάρος και όγκο: την περιπέτεια του βλέμματος, την αναζήτηση της ταυτότητας, το άγχος, την αβεβαιότητα για το μέλλον, την ανάγκη της αναχώρησης (και πολύ λιγότερο της άφιξης), τον φόβο του φόβου, το φάρμακο-πανάκεια της μουσικής».

 Info:
Θωμάς Λιναράς
Κινηματογραφικά Δεινά
Εκδόσεις Εντευκτήριο
Σελίδες: 464

Βιβλίο
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μπεν Γουίλσον: «Η χαοτική εικόνα της Αθήνας είναι το μυστικό της αντοχής και της επιτυχίας της»

Βιβλίο / Μπεν Γουίλσον: «Η χαοτική εικόνα της Αθήνας είναι το μυστικό της αντοχής της»

Από τη Βαβυλώνα ως την Αθήνα, ο διάσημος ιστορικός και συγγραφέας βλέπει τις πόλεις ως ζωντανούς οργανισμούς, όπου η ιστορία γράφεται από τους ανθρώπους και όχι από τα κτίρια – με δημόσιες διεκδικήσεις και αντιστάσεις στο gentrification.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
10 βιβλία που διαπνέονται από 10 ελληνικά νησιά και τόπους - από τις Σπέτσες και την Άνδρο ως την Κρήτη και τη Μύκονο

Βιβλίο / 10 βιβλία για 10 ελληνικά νησιά και τόπους - από τις Σπέτσες και την Άνδρο ως την Κρήτη και τη Μύκονο

Δεν είναι λίγα τα βιβλία που ξεδίπλωσαν και ενίοτε αποθέωσαν κρυφές ή φανερές μεριές της Ελλάδας και κατέληξαν να γίνουν συνώνυμα συγκεκριμένων τόπων. Από τις ονειρικές, σχεδόν ψυχεδελικές Σπέτσες στον Μάγο του Φόουλς μέχρι τη Μάνη του Φέρμορ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ocean Vuong: «Πίσω από τη βιτρίνα της χιπστεριάς κρύβεται ο φόβος»

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ / Ocean Vuong: «Πίσω από τη βιτρίνα της χιπστεριάς κρύβεται ο φόβος»

Ο Αυτοκράτορας της Χαράς είναι ένα λογοτεχνικό επίτευγμα. Ένα μεγάλο μυθιστόρημα με ιστορίες απλών ανθρώπων που τις σχέσεις τους ορίζουν η καλοσύνη και η αλληλεγγύη. Με αφορμή την κυκλοφορία του, ένας από τους πιο ταλαντούχους συγγραφείς της γενιάς του μιλάει για τη λογοτεχνία, τους ήρωές του, την queer ταυτότητα και την κατάσταση όπως διαμορφώνεται στην Αμερική του Τραμπ σε μια συνέντευξη-ποταμό.
M. HULOT
Η Λυδία Κονιόρδου διαβάζει τον μονόλογο της Λούλας Αναγνωστάκη «Ο oυρανός κατακόκκινος»

Lifo Videos / «Ιδού εγώ»: Η Λυδία Κονιόρδου ερμηνεύει το «Ουρανός Κατακόκκινος» της Λούλας Αναγνωστάκη στο LIFO.gr

O απολογισμός ζωής μιας γυναίκας που βλέπει γύρω της τον κόσμο να διαλύεται, η προσωπική εμπλοκή στη συλλογική μνήμη, μια ποιητική εκδοχή της δυστυχίας που γεννά η σύγχρονη πραγματικότητα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Βιβλίο / Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Με ένα πλούσιο πρόγραμμα με καλεσμένους από 16 χώρες και τιμώμενο πρόσωπο τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο, το φετινό φεστιβάλ σημείωσε τη μεγαλύτερη προσέλευση στην ιστορία του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί μας γοητεύει ακόμα ο «Καβγατζής της Βρέστης»;

The Review / Γιατί μας γοητεύει ακόμα ο «Καβγατζής της Βρέστης»;

Ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου, με αφορμή τη νέα έκδοση του έργου του Ζαν Ζενέ, εξετάζουν τους λόγους που μπορεί να μας αφορά ακόμα και σήμερα το θρυλικό βιβλίο του 1945. ― ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟΛΜΗΡΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
100 βιβλία που ξεχωρίσαμε για αυτό το καλοκαίρι

Βιβλίο / 100 βιβλία να διαβάσεις κάτω από ένα αρμυρίκι ή στην πόλη με το κλιματιστικό στο φούλ

Κλασική λογοτεχνία, σύγχρονοι συγγραφείς, δοκίμια, ιστορία, αυτοβελτίωση, βιβλία για το «μικρό» να μην είναι όλη την ώρα στο iPad. Kάτι για όλους για να περάσει όμορφα, ήσυχα και ποιοτικά το καλοκαίρι.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Βιβλίο / Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Τέτοιες μέρες πριν από πενήντα χρόνια, το γκρουπ έκανε το ντεμπούτο του στην σκηνή του θρυλικού κλαμπ CBGB στη Νέα Υόρκη, κι ένα νέο βιβλίο ακολουθεί την πορεία τους από τις πρώτες τους ημέρες μέχρι το είδος εκείνο της επιτυχίας που συνήθως έρχεται με τα δικά της προβλήματα
THE LIFO TEAM
Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Βιβλίο / Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Η Γαλλίδα κριτικός λογοτεχνίας της «Monde», Φλοράνς Νουαβίλ, στο «Μίλαν Κούντερα: Γράψιμο... Τι ιδέα κι αυτή!», αποκαλύπτει καίριες στιγμές και συγγραφικές αλήθειες του καλού της φίλου, αναιρώντας όλες τις κατηγορίες που συνδέονταν με το όνομά του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πάουλο Σκoτ

Βιβλίο / Πάουλο Σκoτ: «Στη Βραζιλία ο ρατσισμός είναι παντού, στη λογοτεχνία, στους στίχους της σάμπα»

Πότε ρεαλιστικό, πότε στρατευμένο, πότε αστυνομικής υφής, πότε μια τρελή και ξεκαρδιστική σάτιρα. Οι «Φαινότυποι» του Πάουλο Σκοτ είναι ένα αξιοσημείωτο βιβλίο. Μιλήσαμε με τον Βραζιλιάνο συγγραφέα για τη λογοτεχνία, την κατάσταση στη Βραζιλία και την αξία των λογοτεχνικών βραβείων.
ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κώστας Σπαθαράκης, εκδότης.

Κώστας Σπαθαράκης / Κώστας Σπαθαράκης: «Δεν έχουμε αφηγήσεις για τις ερωτικές μας σχέσεις, για τα νιάτα μας»

Για τον άνθρωπο πίσω από τις εκδόσεις αντίποδες, το μεγαλύτερο όφελος ήταν ότι, ενώ του άρεσε να είναι χωμένος μέσα στα βιβλία – μια μοναχική και ίσως ναρκισσιστική συνήθεια –, στην πορεία έμαθε να τη μετατρέπει σε εργαλείο κοινωνικότητας και επαφής με τους γύρω του.
M. HULOT
Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού

Βιβλίο / Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού»

Ο πολυβραβευμένος Κολομβιανός συγγραφέας μιλά στη LiFO για τη βία που στοιχειώνει τη χώρα του, τη δύναμη της λογοτεχνίας να ανασύρει όσα κρύβει η Ιστορία, αλλά και για την αρχαιοελληνική φιλοσοφία ως σταθερή επιρροή του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
H Gen Z όχι μόνο διαβάζει αλλά συγχρόνως αλλάζει και την ίδια την έννοια της ανάγνωσης

Βιβλίο / Η Gen Z δεν διαβάζει απλώς· επαναπροσδιορίζει την ανάγνωση

Οι εκπρόσωποι αυτής της γενιάς λατρεύουν την απόδραση, παίρνουν την λεγόμενη fan fiction τόσο σοβαρά όσο και τη λίστα Booker, αναβιώνουν κλασικά βιβλία από την Τζέιν Όστεν έως τον Ντοστογιέφσκι και μοιράζονται ιστορίες στις δικές τους κοινότητες.
THE LIFO TEAM