Απ' το «Γεια σου, Ασημάκη» στο «Γκαγκάριν», το χάος -και η κουλτούρα- μιας γενιάς

Απ' το «Γεια σου, Ασημάκη» στο «Γκαγκάριν», το χάος -και η κουλτούρα- μιας γενιάς Facebook Twitter
Κωστής Παπαγιώργης - Πέτρος Τατσόπουλος
0

Απροσδόκητοι συνδυασμοί

Κωστής Παπαγιώργης - Γεια σου, Ασημάκη, Εκδόσεις Καστανιώτη, Σελίδες: 160

Μπορείς να πεις ότι η γενιά μας, η λεγόμενη γενιά της Μεταπολίτευσης, άλλο δεν έκανε από το να παντρεύει, ανεπισήμως, κουλτούρες. Μεγαλωμένοι στο χαοτικό τοπίο της χούντας, οι περισσότεροι εκπρόσωποι αυτής της γενιάς στα γράμματα και τις τέχνες πάσχισαν τελεσφόρα να συνδέσουν τα ασύνδετα για να βγει κάποιο νόημα, να κυλήσει η ζωή εμπλουτισμένη με σημασίες, συνήθως χειροποίητες, αυτοσχέδιες. Ανακατέψαμε, και εξακολουθούμε να ανακατεύουμε, όχι μία αλλά κάμποσες τράπουλες, να επινοούμε συνδυασμούς του σκακιού με την πρέφα, της δεκαήμερης χαοτικής αναμπουμπούλας με την εικοσαήμερη εξόχως συγκροτημένη εργασία, μιας ευφρόσυνης αμεριμνησίας με μια σοβαρότατη υπαρξιακή αγωνία, του υψηλού, του sublime, με το χθαμαλό, το πρόστυχο, το ελεεινό. Καράτε και Ταρκόφσκι, Τόμας Μαν και Ρεξ Στάουτ, ο Άσενμπαχ του Βισκόντι από τη μια, ο «Άγιος» με τον Ρότζερ Μουρ από την άλλη. Ο Θοδωρής Μανίκας έφτασε στο σημείο να συνδυάσει τον Κλέωνα Αντωνίου με τον Γιώργο Μαργαρίτη και να επινοήσει το «σκυλοπάνκ». Πρωτοπόρος, και μάλιστα μέντορας ακόμα και μεγαλύτερών του στην τέχνη των απροσδόκητων συνδυασμών, υπήρξε ο αείμνηστος Χρήστος Βακαλόπουλος (1956-1993). Και ο επίσης αείμνηστος Κωστής Παπαγιώργης (1947-2014) απαθανάτισε την ψυχονοητική περιπέτεια του Χρήστου στο θαυμάσιο βιβλίο του Γεια σου, Ασημάκη (εκδ. Καστανιώτης). Ένα είδος μυθιστορήματος με τη μορφή ντοκιμαντέρ, μια καταγραφή, και ανάλυση, όλων όσα μπόρεσε να κάνει ο Βακαλόπουλος, συντροφευόμενος από μια παρέα ομοίων του, από μια «αόρατη αδελφότητα». 

 


Αόρατη Αδελφότητα

Πέτρος Τατσόπουλος - Γκαγκάριν-Ο κόσμος από χαμηλά, Εκδόσεις Οξύ, Σελίδες: 379

Εκλεκτό μέλος της εν λόγω «αόρατης αδελφότητας» υπήρξε και ο Πέτρος Τατσόπουλος (1959), παιδί-θαύμα και παιδί-τραύμα μαζί, όπως όλοι μας εκείνη την εποχή που αρχίσαμε να βγαίνουμε στην αγορά για να αγορεύσουμε σχεδόν για τα πάντα: από τον Παναθηναϊκό και το χαϊκού μέχρι τη δεξιοτεχνία του Γκλεν Γκουλντ και τον ακανέ Σερρών, και από το Αστείο του Κούντερα και τον Μικρό Ήρωα του Ανεμοδουρά μέχρι τα σεμινάρια του Ζακ Λακάν και τις underground ταινίες του Ρόμπερτ Φρανκ. Τσικό στην

 παρέα, καθότι αρκετά μικρότερος, ο Φάλσταφ του νεοελληνικού κουλουβάχατου, ο μακαρίτης φίλος μας Νικόλας Τριανταφυλλίδης (1966-2016). Άσος και ο Νικόλας στην ιερή και βλάσφημη συνάμα τέχνη των απροσδόκητων συνδυασμών: ποιητής, με μία, αλλά πολύ δυνατή συλλογή με τίτλο Τα Επίτηδες (εκδ. Γνώση, 1989) και κάμποσα ποιήματα στο σεντούκι του, εξαιρετικός αρθρογράφος που έγραφε όποτε ήθελε, με απόλυτη ελευθερία και μοναδικό στυλ, τέρας μορφώσεως και αδηφάγος αναγνώστης του Θωμά Γκόρπα, του Γιώργη Ζάρκου, και του Γουσταύου Φλωμπέρ, ραδιοφωνικός παραγωγός που η εκπομπή του «Αισθηματική Αγωγή» άφησε εποχή, καλλιτεχνικός διευθυντής του Ναού των Καλώς Συγκερασμένων Αντιφάσεων, ήτοι του θρυλικού Γκαγκάριν 205, και, βέβαια, σκηνοθέτης ταινιών που από την αρχή είχαν φανατικό κοινό. Κορυφαία του ταινία οι Αισθηματίες, όπου ο Τάκης Μόσχος συναντιέται με τον Χάρη Φραγκούλη και ο Λευτέρης Μυτιληναίος με τον Αλέξανδρο «The Boy» Βούλγαρη, ενώ ο πανταχού παρών Τατσόπουλος έχει έναν μικρό, αλλά χαρακτηριστικό ρόλο. Ο οποίος Τατσόπουλος ανασκουμπώθηκε κι έγραψε την ιστορία του Νικόλα αλλά και την αρχαιολογία της γνώσης του.

 

 

 

Γκαγκάριν και ξερό ψωμί

Η ιστορία του Γκαγκάριν 205 διακλαδίζεται μέσα στην πολιτική και κοινωνική ιστορία της Αθήνας, και δεξιοτεχνικά τις αφηγείται αμφότερες ο Τατσόπουλος. Μαθαίνουμε για την επίσκεψη του Γιούρι Γκαγκάριν στη χώρα μας, για το γραμματόσημο με τον Μανώλη Γλέζο που κυκλοφόρησαν για λίγο οι Σοβιετικοί, για την περιβόητη διάλεξη του Μάνου Χατζιδάκι σχετικά με το ρεμπέτικο τραγούδι, για τη διαβόητη παρουσία του Γιάννη Φλωρινιώτη στο Τρίτο Πρόγραμμα, για τη σταδιοδρομία του Χάρρυ Κλυνν (1940) στις Ηνωμένες Πολιτείες και στη μεταπολιτευτική Ελλάδα, για τον Αρχηγό Απόστολο Σουγκλάκο (1950-2006), για τις ταινίες που έπαιζε από τον Μεσοπόλεμο το Γκαγκάριν 205 όταν λεγόταν «Αντινέα», για το αληθινό όνομα της «θεάς» Τίνας Σπάθη, για τον Κώστα Γκουσκούνη (1931) και τη σύντομη καριέρα του στον νορμάλ κινηματογράφο, προτού μεταπηδήσει στο σινεμά της ηρωικής σκουπιδοαισθητικής που τον έκανε θρύλο του σεξ, για το μεγάλο πανηγύρι που έστηνε κάθε χρόνο ο Νικόλας στο Γκαγκάριν 205 με τον τίτλο Φεστιβάλ Καλτ Ελληνικού Κινηματογράφου, για το μεγάλο καραβάνι εκείνων που δεν θέλησαν παρά να αγαπήσουν και να αγαπηθούν απεγνωσμένα, για «τους πορνοστάρ, τους παλαιστές, τους κατσέρ, τους ποδοσφαιριστές, τους συγγραφείς βίπερ μυθιστορημάτων, τους ταχυδακτυλουργούς», που, σύμφωνα με τον Νικόλα, «είναι φορείς καλού». Ένα μυθιστόρημα με τη μορφή ντοκιμαντέρ είναι το βιβλίο του Τατσόπουλου, μια συναρπαστική ιστορία της μεταπολεμικής και, ταυτοχρόνως, της μεταπολιτευτικής Ελλάδας.

 

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO

 

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Lifo Videos / «Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Η Αγλαΐα Παππά διαβάζει ένα απόσπασμα από τις βέβηλες και αμφιλεγόμενες «120 Μέρες των Σοδόμων» του Μαρκησίου ντε Σαντ, ένα βιβλίο αναγνωρισμένο πλέον ως αξεπέραστο λογοτεχνικό αριστούργημα και χαρακτηρισμένο ως «εθνικός θησαυρός» της Γαλλίας.
THE LIFO TEAM
Το «προπατορικό αμάρτημα» του Τζο Μπάιντεν

Βιβλίο / Ποιο ήταν το θανάσιμο σφάλμα του Τζο Μπάιντεν;

Ένα νέο βιβλίο για τον πρώην Πρόεδρο αποτελεί καταπέλτη τόσο για τον ίδιο όσο και για τη δουλοπρεπή κλίκα πιστών και μελών της οικογένειάς του, που έκαναν το παν για να συγκαλύψουν τον ραγδαίο εκφυλισμό της γνωστικής του ικανότητας.
THE LIFO TEAM
ΕΠΕΞ Συγγραφείς/ Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου / 8 Έλληνες συγγραφείς ξαναγράφουν τους μύθους και τις παραδόσεις

Η Λυσιστράτη ερμηνεύει τις ερωτικές σχέσεις του σήμερα, η Ιφιγένεια διαλογίζεται στην παραλία και μια Τρωαδίτισσα δούλα γίνεται πρωταγωνίστρια: 8 σύγχρονοι δημιουργοί, που συμμετέχουν με τα έργα τους στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, συνομιλούν με τα αρχαία κείμενα και συνδέουν το παρελθόν με επίκαιρα ζητήματα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζούντιθ Μπάτλερ: «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Τζούντιθ Μπάτλερ / «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Μια κορυφαία προσωπικότητα της σύγχρονης παγκόσμιας διανόησης μιλά στη LiFO για τo «φάντασμα» της λεγόμενης ιδεολογίας του φύλου, για το όραμα μιας «ανοιχτόκαρδης κοινωνίας» και για τις εμπειρίες ζωής που της έμαθαν να είναι «ένας άνθρωπος ταπεινός και ταυτόχρονα θαρραλέος».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ντίνος Κονόμος

Βιβλίο / «Ο κύριος διευθυντής (καλό κουμάσι) έχει αποφασίσει την εξόντωσή μου…»

Ο Ντίνος Κονόμος, λόγιος, ιστοριοδίφης και συγγραφέας, υπήρξε συνεχιστής της ζακυνθινής πνευματικής παράδοσης στον 20ό αιώνα. Ο συγγραφέας Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής παρουσιάζει έργα και ημέρες ενός ανθρώπου που «δεν ήταν του κόσμου τούτου».
ΦΙΛΙΠΠΟΣ Δ. ΔΡΑΚΟΝΤΑΕΙΔΗΣ
Η ζωή του Καζαντζάκη σε graphic novel από τον Αλέν Γκλικός

Βιβλίο / Ο Νίκος Καζαντζάκης όπως δεν τον είχαμε ξαναδεί σε ένα νέο graphic novel

Ο ελληνικής καταγωγής Γάλλος συγγραφέας Αλέν Γκλικός καταγράφει την πορεία του Έλληνα στοχαστή στο graphic novel «Καζαντζάκης», όπου ο περιπετειώδης και αντιφατικός φιλόσοφος και μυθιστοριογράφος ψυχαναλύεται για πρώτη φορά και συστήνεται εκ νέου στο ελληνικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πετρίτης»: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ηχητικά Άρθρα / Πετρίτης: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ο Τζoν Άλεκ Μπέικερ αφιέρωσε δέκα χρόνια από τη ζωή του στην παρατήρηση ενός πετρίτη και έγραψε ένα από τα πιο ιδιαίτερα βιβλία της αγγλικής λογοτεχνίας – μια από τις σημαντικότερες καταγραφές της άγριας ζωής που κινδυνεύει να χαθεί για πάντα. Κυκλοφόρησε το 1967 αλλά μόλις τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια οι κριτικοί και το κοινό το ανακάλυψαν ξανά.
M. HULOT
Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Ας μην αφήνουμε τον Θεό στους πιστούς» 

Βιβλίο / Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Αν αξίζει ένα πράγμα στη ζωή, αυτό είναι η ομορφιά»

Εν όψει της εμφάνισής του στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, στις 21 Μαΐου, ο Λατινοαμερικανός συγγραφέας-φαινόμενο Μπενχαμίν Λαμπατούτ μιλά στη LiFO για τον ρόλο της τρέλας στη συγγραφή, τη σχέση επιστήμης και λογοτεχνίας και το μεγαλείο της ήττας – και δηλώνει ακόμα φανατικός κηπουρός και εραστής της φύσης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Άντονι Μπέρτζες: «Έρνεστ Χέμινγουεϊ»

Το Πίσω Ράφι / Ο Χέμινγουεϊ ήταν ένας φωνακλάς νταής αλλά κι ένας σπουδαίος συγγραφέας του 20ού αιώνα

Η βιογραφία «Έρνεστ Χέμινγουεϊ - Μια ζωή σαν μυθοπλασία» του Βρετανού συγγραφέα Άντονι Μπέρτζες αποτυπώνει όχι μόνο την έντονη και περιπετειώδη ζωή του κορυφαίου Αμερικανού ομοτέχνου του αλλά και όλο το εύρος της αντιφατικής προσωπικότητάς του.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Βιβλίο / 21η ΔΕΒΘ: Εξωστρέφεια και καλύτερη οργάνωση αλλά μένουν ακόμα πολλά να γίνουν

Απολογισμός της 21ης ΔΕΒΘ που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά υπό την αιγίδα του νεοσύστατου ΕΛΙΒΙΠ. Σε ποιο βαθμό πέτυχε τους στόχους της και ποια στοιχήματα μένει ακόμα να κερδίσει;
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Η ποίηση όχι μόνο αλλάζει τον κόσμο, τον δημιουργεί» ​​​​​​/Μια νέα ανθολογία ελληνικής queer ποίησης μόλις κυκλοφόρησε στα ισπανικά /11 Έλληνες ποιητές σε μια νέα ισπανική queer ανθολογία /Queer ελληνική ποίηση σε μια νέα δίγλωσση ισπανική ανθολογία

Βιβλίο / Μια Ισπανίδα καθηγήτρια μεταφράζει ελληνική queer ποίηση

Η María López Villalba, καθηγήτρια Νέων Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Μάλαγα, μετέφρασε 11 ελληνικά ποιήματα, σε μια πρόσφατη ανθολογία που προσφέρει στο ισπανόφωνο κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει τη σύγχρονη ελληνική queer –και όχι μόνο– ποίηση.
M. HULOT
«Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Βιντσέντζο Λατρόνικο / «Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Ο Ιταλός συγγραφέας και υποψήφιος για το βραβείο Booker, Βιντσέντζο Λατρόνικο, μιλά στη LIFO για το πολυσυζητημένο βιβλίο του «Τελειότητα», στο οποίο αποτυπώνει την αψεγάδιαστη αλλά ψεύτικη ζωή μιας ολόκληρης γενιάς ψηφιακών νομάδων στην Ευρώπη, καθώς και τη μάταιη αναζήτηση της ευτυχίας στην ψηφιακή εποχή.
M. HULOT
Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Ηχητικά Άρθρα / Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Το όνομά της έχει συνδεθεί με την εικόνα μιας αδίστακτης, σεξουαλικά ακόρεστης και επικίνδυνης γυναίκας. Ένα νέο βιβλίο, όμως, έρχεται να αμφισβητήσει αυτή τη στερεοτυπική αφήγηση και να φωτίσει μια διαφορετική εκδοχή της ιστορίας της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Rene Karabash

Βιβλίο / Rene Karabash: «Θέλω πίσω τη γυναικεία δύναμη που μου στέρησαν οι άνδρες»

Η Βουλγάρα συγγραφέας Rene Karabash μιλά για το μυθιστόρημά της «Ορκισμένη», που τιμήθηκε με το βραβείο Ελίας Κανέτι, και στο οποίο εστιάζει στην ιστορία των «ορκισμένων παρθένων» γυναικών των Βαλκανίων που επέλεξαν να ζήσουν ως άνδρες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δυο γυναίκες συγγραφείς αποκαλύπτουν τα κρυφά μυστικά της γραφής

Βιβλίο / Όλες οι γυναίκες του κόσμου στο νέο βιβλίο της Αμάντας Μιχαλοπούλου

Στο «Μακρύ ταξίδι της μιας μέσα στην άλλη», η μητρότητα γίνεται ο συνδετικός κρίκος που ενώνει όλες τις μητέρες και όλες τις κόρες με τις γυναίκες της Ιστορίας που θαυμάσαμε, αλλά και τις ανώνυμες «Παναγίες» που κράτησαν στους ώμους τους τα βάρη της ανθρωπότητας.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Βιβλίο / «Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Στο νέο του βιβλίο, «Lost Things Found», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Hyper Hypo, ο εικαστικός φωτογράφος Αντώνης Θεοδωρίδης εξερευνά τον μαγικό κόσμο της υπαίθριας αγοράς του Ελαιώνα.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Ντιντιέ Εριμπόν: «Καιρός για ένα κίνημα των ηλικιωμένων!»

Ντιντιέ Εριμπόν / Ντιντιέ Εριμπόν: «Να πάψουμε να βλέπουμε τους ηλικιωμένους ως κοινωνικούς παρίες»

Από τους σημαντικότερους και πιο επιδραστικούς σύγχρονους Γάλλους στοχαστές, ο Ντιντιέ Εριμπόν συνδύασε στα βιβλία του τα δύσκολα βιώματα της νεότητάς του με μια εμπεριστατωμένη, αλλά και εικονοκλαστική, κοινωνικοπολιτική «ακτινογραφία» της γαλλικής κοινωνίας. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ