«Η ενασχόληση με τη φωτογραφία αποκαλύπτει ξανά τον κόσμο ως θεατρική σκηνή» λέει ο Γιώργος Μαραζάκης στο LIFO.gr όταν τον ρωτάω τι είναι αυτό που μόνο εκείνος μπορεί να δει και να το καταγράψει με το φακό του.
Και αυτή η αίσθηση ότι η ζωή είναι ένα θέατρο την συναντάς σε όλες τις φωτογραφίες του. Είτε στα χέρια που αγκαλιάζουν φευγαλέα μια πλάτη μέσα στα θορυβώδη Μάλια, είτε στα απόκοσμα τοπία που μοιάζουν εξωγήινα, η κάθε λήψη του είναι και μια διαφορετική ιστορία για το θέατρο της ζωής και τους πρωταγωνιστές που γνωρίζουν το φινάλε τους.
Ο φωτογράφος, ειδικά αν δεν είναι και ιδιαίτερα κοινωνικός, νιώθει λίγο και σαν φωτογράφος άγριας ζωής, που φωτογραφίζει λιοντάρια στο φυσικό τους περιβάλλον. Η μόδα της εποχής μπορεί να πρόσταζε «get closer» αλλά αυτό δεν είναι πάντα και για όλους εφικτό...
— Πες μας λίγα πράγματα για εσένα και την ενασχόληση σου με την φωτογραφία
Είμαι 42 ετών, γεννήθηκα, ζω και εργάζομαι στο Ηράκλειο της Κρήτης, έχω σπουδάσει Μηχανολόγος Μηχανικός και με τη φωτογραφία ξεκίνησα να ασχολούμαι το 2010 κάπως «πεζά»· πιο πολύ ως αφορμή για να περπατάω περισσότερο.
— Ενώ όλες οι φωτογραφίες του Headfucker δείχνουν τον έξαλλο τρόπο που διασκεδάζουν οι τουρίστες στα Μάλια υπάρχει μια «ήσυχη» φωτογραφία, που για εμένα είναι η καλύτερη, όπου ένα κορίτσι αγκαλιάζει ένα αγόρι και το μόνο που βλέπουμε είναι η πλάτη του αγοριού με τον πεσμένο στα γόνατα άγγελο και τα κόκκινα νύχια της κοπέλας. Μπορείς να θυμηθείς τις συνθήκες που έγινε η συγκεκριμένη λήψη; Ήταν κάτι που έγινε τυχαία μέσα στον χαμό ή είχες κάνει από την αρχή focus στο συγκεκριμένο ζευγάρι και περίμενες την κατάλληλη στιγμή;
Οι συνθήκες λήψης ήταν πάνω κάτω αυτές που περιμένει να συναντήσει κανείς στα Μάλια. Το συγκεκριμένο «ζευγάρι» ήταν απλώς ένα αγόρι και ένα κορίτσι, πιθανώς άγνωστα μεταξύ τους που συναντήθηκαν στη μέση του διάσημου δρόμου των Μαλίων, αντάλλαξαν λίγες κουβέντες, φλέρταραν, αγκαλιάστηκαν για ένα δευτερόλεπτο και έπειτα συνέχισε ο καθένας τον δρόμο του. Οπότε, χρησιμοποιώντας τη δική σου διατύπωση που έκρυβε και κάποια φιλοσοφική χροιά, ήταν "μια τυχαία στιγμή μέσα στον χαμό".
— Πότε ένας φωτογράφος γίνεται κατά την γνώμη σου αδιάκριτος;
Πριν τη συζήτηση περί νομοθετικού πλαισίου σε συνθήκες «φωτογραφίας δρόμου» υπάρχει πάντα ο προσωπικός κώδικας συμπεριφοράς του κάθε φωτογράφου και η νομιμότητα δεν είναι free pass για την αγένεια. Προσωπικά αποφεύγω να σηκώσω την μηχανή όταν νιώθω ότι θα προκαλέσω αμηχανία σε κάποιον.
—Πολλές από τις φωτογραφίες σου των σειρών «In August» και «Going Public» δείχνουν τους ανθρώπους χαμένους μέσα στην μεγάλη εικόνα. Ποιος είναι ο στόχος σου με αυτές τις φωτογραφίες; Η απόσταση από τα πρόσωπα είναι κάτι που προτιμάς και γιατί;
Γενικά δεν υπάρχει στόχος. Παρά την μόδα «project» και των φωτογραφιών που υπηρετούν την «ιδέα-εργασία», καλώς ή κακώς επιλέγω το αντίστροφο. Από το ξεκίνημα μέχρι και σήμερα σε κάθε βόλτα μου με τη φωτογραφική μηχανή αναζητώ την εικόνα και τίποτα άλλο. Με τον καιρό οι εικόνες που μαζεύτηκαν κατηγοριοποιήθηκαν μόνες τους και, πιθανώς όχι τυχαία, σε θέματα που με απασχολούν.
Στις φωτογραφίες των σειρών «In August» και «Headfucker» με ενδιαφέρει η σχέση φύσης-πολιτισμού, τα εκάστοτε πολιτισμικά «τετράγωνα» δηλαδή, στα οποία περιορίζουμε την συμπεριφορά και τις παρορμήσεις μας.
Για παράδειγμα η συμπεριφορά και η σχέση μας με το περιβάλλον σε μια παραλία, εν μέσω διακοπών, απαλλαγμένοι από επιτηδεύσεις ή η συμπεριφορά σε ένα δρόμο πεντακοσίων μέτρων σε κάποιο τουριστικό θέρετρο που όλοι ξέρουμε ότι μπορούμε να πιούμε και ενδεχομένως να παραφερθούμε αλλά πάντα σε συγκεκριμένα, έστω και διευρυμένα, πλαίσια.
Όσο για την σειρά going public, μαζί με τις δύο προηγούμενες, ανήκει στο είδος της φωτογραφίας που ο φωτογράφος, ειδικά αν δεν είναι και ιδιαίτερα κοινωνικός, νιώθει λίγο και σαν φωτογράφος άγριας ζωής, που φωτογραφίζει λιοντάρια στο φυσικό τους περιβάλλον. Η μόδα της εποχής μπορεί να πρόσταζε «get closer» αλλά αυτό δεν είναι πάντα και για όλους εφικτό.
—Μίλησε μας για τα τοπία που έγιναν οι λήψεις στη σειρά «Αnthropocene» και για το ποιος ήταν ο στόχος σου με τις συγκεκριμένες φωτογραφίες
Η αντίστροφη αναλογία της ποσότητας με την ποιότητα είναι φυσικός νόμος και όταν η μόδα της φωτογραφίας δρόμου έφτασε στο απόγειο της και κατέκλυσε τα κοινωνικά δίκτυα έφτασα να μην αντέχω να την παρακολουθώ. Έτσι σταμάτησα το περπάτημα, ξεκίνησα την οδήγηση και πήρα τα βουνά.
Οι φωτογραφίες αυτής της σειράς είναι αποτέλεσμα πολλών ωρών περιπλάνησης στην ύπαιθρο της Κρήτης αλλά και ενός πενθήμερου φωτογραφικού roadtrip αρχές του 18, σε κεντρική-δυτική Ελλάδα και δυτική Μακεδονία.
Η συγκεκριμένη σειρά -και ας μην είναι φανερό- δεν ασχολείται με κάτι πολύ διαφορετικό από τις προηγούμενες στις οποίες αναφέρθηκες, την σχέση δηλαδή φύσης-πολιτισμού. Αν ένας εξωτερικός παρατηρητής μελετούσε την εξέλιξη του ανθρώπινου πολιτισμού στον πλανήτη από άποψη τοπογραφίας, θα μπορούσε να τον παρομοιάσει με ένα αυτοάνοσο νόσημα, γέννημα του ίδιου του οργανισμού, που εμφανίζεται σε μικρές εστίες αρχικά και σιγά σιγά εξαπλώνεται. Ενίοτε τα νοσήματα αυτά είναι θανατηφόρα αλλά στη δουλειά αυτή δεν είχα ως στόχο κάποιο οικολογικό μήνυμα ή κάτι άλλο πέρα από την καταγραφή της σχέσης αυτής.
—Πιστεύεις ότι ένας φωτογράφος έχει κάποια υποχρέωση απέναντι στην κοινωνία;
Υποχρεώσεις απέναντι στην κοινωνία, ως μέλη της, έχουμε όλοι, φωτογράφοι, οικοδόμοι, υποθηκοφύλακες. Τώρα αν έχω νιώσει ότι φωτογραφίζοντας προσφέρω κάποια έργο στην κοινωνία ή ότι θα πρέπει να προσφέρω, όχι δεν το έχω νιώσει. Σίγουρα προσφέρω υπηρεσίες ψυχικής υγείας στον εαυτό μου και αυτό ίσως και να είναι προς όφελος του κοινωνικού συνόλου που αυτή την εποχή μάλλον κορεσμένο είναι σε νευρώσεις, ψυχαναγκασμούς και λοιπές διαταραχές.
— Ποιοι φωτογράφοι και με ποιο τρόπο σε έχουν επηρεάσει μέχρι σήμερα;
Οι επιρροές είναι μια μεγάλη συζήτηση και αν έπρεπε να της βάλω ένα τίτλο θα ήταν «Από τον Καραβάτζιο στον Καραμήτρο». Πέρα από την προσωπικότητα του κάθε ατόμου, θα πρέπει να αναγνωρίζουμε σε αυτό το πνεύμα του ανθρωπίνου είδους γενικά αλλά και το πνεύμα της εποχής. Τα δύο τελευταία είναι κοινά για όλους. 300 χρόνια πριν ένας ζωγράφος έπρεπε να κάνει ένα πολυήμερο ταξίδι για να δει την δουλειά των διάσημων της εποχής ή να πάει μέχρι την εκκλησία της πόλης για να δει απλώς μια εικόνα.
Σήμερα η εικόνα είναι κυριολεκτικά παντού, μέσα στο σπίτι, σε γιγαντοαφίσες στους δρόμους, στις τσέπες και τα γραφεία μας. Καλώς ή κακώς, αυτή η διαρκώς παγκοσμιοποιούμενη κουλτούρα στέλνει τις ίδιες εικόνες σε όλους μας μέσω του κινηματογράφου, της διαφήμισης και των κοινωνικών δικτύων ενώ οποιασδήποτε μπορεί να έχει πρόσβαση σε όλη την ιστορία της τέχνης επηρεαζόμενος, θετικά ή αρνητικά, από ένα φάσμα που μπορεί να ξεκινάει από την ζωγραφική του Καραβάτζιο και να φτάνει μέχρι τις σέλφι του ινφλουέσερ Καραμήτρου που ακολουθεί στο instagram.
Επιρροές έχουν και οι επιρροές μας αλλά και οι επιρροές των επιρροών μας και όλοι μαζί παρασυρόμαστε από ένα ορμητικό κύμα εικόνων στο οποίο άλλοι πνίγονται και άλλοι σερφάρουν. Θα θεωρούσα λοιπόν πιο δόκιμο και απλό να αναφέρω μερικούς φωτογράφους που μου αρέσουν όπως μεταξύ πολλών άλλων οι: Martin Parr, Stephen Shore, Bruce Davidson, Gueorgui Pinkhassov, Weegee και Alec soth.
— Η σειρά «Down the rabbit hole» συνέπεσε με την στιγμή που έγινες πατέρας και έκλεισες τα σαράντα. Ήθελες να πεις κάτι για τον κοινό μας προορισμό, τον θάνατο, στην φωτογραφία με τα πρόβατα που περπατάνε στη σειρά; Μήπως ήταν ένα σχόλιο για τους συμβιβασμούς που δέχεται ο άνθρωπος από ένα σημείο και μετά;
Προσπαθώ να αποφεύγω τις ερμηνείες, και στη δική μου δουλειά και στων άλλων. Ωστόσο οι συγκεκριμένες φωτογραφίες όντως προέκυψαν την εποχή που αναφέρεις και σαφώς έχουν να κάνουν με την σκιά που πέφτει πάνω μας, συνήθως γύρω στα σαράντα, και αρχίζουμε να υποψιαζόμαστε ότι ενδέχεται να μην είμαστε αθάνατοι.
Αυτή η εποχή συνέπεσε για μένα με την εμπειρία της πατρότητας βάζοντας με σε έναν καινούργιο κόσμο, τρομακτικό και κωμικό ταυτόχρονα. Η φωτογραφία για μένα, αλλά και γενικά η τέχνη στην ιστορία της ανθρωπότητας είναι ροδάκια στη βαριά υπαρξιακή μας βαλίτσα και ένας τρόπος να κοιτάμε πλαγίως αυτή τη κοινή πραγματικότητα.
— Τι το ιδιαίτερο έχει η Κρήτη για έναν φωτογράφο;
Βουνά, θάλασσες, ηρεμία, αγριάδα και ενίοτε αυτό το απροσδιόριστο κάτι.
— Με ποιο τρόπο βλέπεις γύρω μας αυτό που οι άλλοι δεν μπορούμε να δούμε; Αρκεί μόνο η εμπειρία;
Η ενασχόληση με τη φωτογραφία αποκαλύπτει ξανά τον κόσμο ως θεατρική σκηνή. Δεν ξέρω αν αρκεί η εμπειρία, νομίζω ότι είναι θέμα ωριμότητας όταν φωτογραφίζεις να μην κυνηγάς ψυχαναγκαστικά τη στιγμή αλλά να είσαι δεκτικός περιμένοντας να σου αποκαλυφθεί. Αυτό φυσικά δεν ισχύει μόνο στην φωτογραφία αφού όλοι αντιμετωπίζουμε τις μικροασχολίες της καθημερινότητας μας ως μεταβάσεις από το σημείο Α στο σημείο Β αγνοώντας την κρυμμένη αρμονία του κόσμου που μας περιβάλει.
— Τι είναι ευτυχία για εσένα;
Ευτυχία είναι η όψη ενός νομίσματος με την δυστυχία να βρίσκεται στην άλλη. Είναι σημαντικό να συνεχίσει να γυρίζει το νόμισμα αλλά και να έχεις την ικανότητα να αναγνωρίσεις την κορόνα και τα γράμματα.
— Τα μελλοντικά σου σχέδια;
Αποφεύγω τα σχέδια ειδικά τα μακροπρόθεσμα. Όσο για την ενασχόληση με τη φωτογραφία περισσότερο ως προσδοκία και λιγότερο ως σχέδιο θα ήθελα να διατηρηθούν οι συνθήκες (υγεία, χρόνος, χρήματα, διάθεση) για να την συνεχίζω.
Όλες οι φωτογραφίες παραχωρήθηκαν από τον φωτογράφο στο LIFO.gr για αποκλειστική χρήση. Δεν επιτρέπεται η αναδήμοσιευσή τους χωρίς την άδειά του.
