Στις 5 Δεκεμβρίου του 1791, ο Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ, ένας από τους μεγαλύτερους και πιο παραγωγικούς συνθέτες κλασικής μουσικής του κόσμου, πέθανε στη Βιέννη σε ηλικία 35 ετών πυροδοτώντας μια θύελλα από φήμες και εικασίες που συνεχίζονται μέχρι σήμερα. Πώς πέθανε τελικά ο Μότσαρτ; Δηλητηριάστηκε από τον αντίπαλό του συνθέτη Αντόνιο Σαλιέρι, ή ήταν η νεφρική ανεπάρκεια, ο ρευματικός πυρετός, ή ακόμα και μια παρασιτική μόλυνση υπεύθυνες για το χαμό του μεγάλου συνθέτη.
Ο ορθοπεδικός και μουσικός William J. Dawson MD, ζήτησε πρόσφατα να του δοθούν όλα τα στοιχεία ώστε να παρέχει ένα σαφές πόρισμα σχετικά με τη διαμάχη. Ως βιβλιογράφος για την Performing Arts Medical Association (PAMA), ο Δρ Dawson ανέλυσε τα αποτελέσματα των αναφορών στη βάση δεδομένων της PAMA. Η ανάλυση του εκδόθηκε τον Ιούνιο του 2010.
Ξεκινώντας την αναζήτηση
Ο Δρ Dawson κατάφερε να εντοπίσει 81 από τις 136 αναφορές που σχετίζονται με το θάνατο του Μότσαρτ και βρίσκονται στη βάση δεδομένων της PAMA, συμπεριλαμβανομένων άρθρα που έχουν γραφτεί από τους ιστορικούς, μουσικολόγους, γιατρούς και δημοσιογράφους, καθώς και αποσπάσματα βιβλίων και επιστολές από μέλη της οικογένειας του Μότσαρτ.
"Ο Μότσαρτ άρχισε να συνθέτει όταν ήταν 4 ή 5 ετών και περιόδευσε με τον πατέρα του Leopold, σε όλη την Ευρώπη" εξήγησε ο Δρ Dawson. "Σε επιστολές προς τους φίλους της οικογένειας, ο πατέρας του ανέφερε ότι ο νεαρός Βόλφγκανγκ είχε πολλά λοιμώδη νοσήματα".
Ορισμένοι θεωρητικοί θεωρούν ότι μία ή περισσότερες από αυτές τις ασθένειες μπορεί να συνδέονται με το θάνατο του Μότσαρτ.
Ένα λαμπρό, ανερχόμενο αστέρι
Ο Μότσαρτ γεννήθηκε σαν σήμερα το 1756. Κατά τη διάρκεια της ζωής του συνέθεσε περισσότερα από 600 έργα σε ένα ευρύ φάσμα μουσικών ειδών, από την όπερα στο χορωδιακό, στο πιάνο, στη μουσική δωματίου, συμφωνική, και μουσική για κονσέρτα. Αν και έγινε παγκοσμίως διάσημος, ο συνθέτης αντιμετώπιζε οικονομικά προβλήματα, ενώ ταλαιπωρούνταν και από διάφορες ασθένειες.
"Υπήρξαν πολλές ιατρικές διαμάχες για τον Μότσαρτ τους τελευταίους 6 μήνες της ζωής του", δήλωσε ο Δρ Dawson, επισημαίνοντας ότι ορισμένοι από τους γιατρούς αναφέρουν συμπτώματα όπως υπερκόπωση, κοιλιακό άλγος, περιφερικό οίδημα, αδυναμία, πονοκεφάλους και λιποθυμία.
Ο θάνατος μιας ιδιοφυΐας
Στα τέλη Νοεμβρίου του 1791 ο Μότσαρτ ήταν σοβαρά άρρωστος. Αγωνίστηκε μάταια να ολοκληρώσει το Ρέκβιεμ του σε ρε ελάσσονα, ενώ τα συμπτώματα της ασθένειάς του περιελάμβαναν εμετό, επώδυνο πρήξιμο των χεριών και των ποδιών, ωχρότητα, απώλεια βάρους, και εξανθήματα. Δύο εβδομάδες αργότερα, ο Μότσαρτ πέθανε.
Σύμφωνα με τον Δρ Dawson, ένας ερευνητής υπολόγισε 118 διαφορετικές θεωρίες σχετικά με το θάνατο του συνθέτη που αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια των αιώνων. Ο Δρ Dawson ομαδοποίησε τις θεωρίες σε τέσσερις κύριες κατηγορίες: λοίμωξη, νεφρική νόσο, δηλητηρίαση, και καρδιακή νόσο.
Μερικοί μελετητές του Μότσαρτ πιστεύουν ότι είχε έξαρση κάποιας φλεγμονώδους νόσου, όπως ο οξύς ρευματικός πυρετός με ρευματοειδή αρθρίτιδα και αυτό είναι που σκότωσε τον συνθέτη.
"Η ρευματοειδής αρθρίτιδα ακολουθεί την ασθένεια του στρεπτόκοκκου, την οποία ο Μότσαρτ είναι πολύ πιθανό να είχε, όταν ήταν παιδί"
Ορισμένοι θεωρητικοί πάλι έχουν επικεντρωθεί σε ασθένειες όπως η βακτηριακή ενδοκαρδίτιδα, η στρεπτοκοκκική σηψαιμία και η λοίμωξη, ή η φυματίωση, ενώ άλλοι έχουν ενοχοποιήσει μια μόλυνση από παράσιτο.
"Επίσης υπάρχουν αρκετές θεωρίες για δηλητηρίαση" είπε ο Δρ Dawson. "Η αλήθεια είναι ότι έχει διαψευστεί η δηλητηρίαση από τη λήψη ενός συνδυασμού φαρμάκων υδραργύρου για τη θεραπεία της σύφιλης, από τον συνθέτη Αντόνιο Σαλιέρι, ή από τα μέλη του Τεκτονικού Τάγματος".
Μια "θανατηφόρα" θεραπεία
Ο Δρ Dawson πιστεύει ότι ο θάνατος του Μότσαρτ επιταχύνθηκε από την θεραπεία που επέλεξαν οι γιατροί: την αφαίμαξη.
"Ο Μότσαρτ πέρασε 2 εβδομάδες σε άσχημη κατάσταση με πυρετό και μια επώδυνη ασθένεια που έκανε τις αρθρώσεις του να πρηστούν" είπε ο Δρ Dawson. "Αλλά προσωπικά, νομίζω ότι το οξύ αιμορραγικό σοκ από την αφαίρεση του αίματος ήταν η κύρια αιτία του θανάτου."
"Κάθε ορθοπεδικός χειρουργός ο οποίος αντιμετωπίζει ένα σοβαρό τραύμα έχει επίγνωση του πόσο επικίνδυνη μπορεί να γίνει η υπερβολική απώλεια αίματος" είπε ο Δρ Dawson.
Φυσικά, δήλωσε ο Δρ Dawson, είναι αδύνατο να αποδειχθεί η αιτία θανάτου, επειδή δεν διεξήχθη αυτοψία. Ευρήματα δεν μπορούν να μελετηθούν, επειδή το σώμα θάφτηκε σε ανώνυμο τάφο, όπως υπαγόρευαν τα έθιμα της εποχής.
"Οι άνθρωποι με ρωτούν τι σκότωσε τον Μότσαρτ," είπε ο Δρ Dawson. "Απαντώ, η αφαίμαξη. Τα υπόλοιπα είναι ένα μεγάλο ερωτηματικό".
Από την Ανδρονίκη Κολοβού, 2015
