Καρλ Ούβε Κνάουσγκορντ: «Βλέποντας Μουνκ είναι σα να διαβάζεις Ντοστογιέφσκι» Facebook Twitter

Καρλ Ούβε Κνάουσγκορντ: «Βλέποντας Μουνκ είναι σα να διαβάζεις Ντοστογιέφσκι»

0

Διάσημος κυρίως για τις έξι αυτοβιογραφικές νουβέλες του με γενικό τίτλο «Ο αγώνας μου», ο 50χρονος Καρλ Ούβε Κνάουσγκορντ μίλησε στον Guardian για την σχετικά πρόσφατη εμμονή του με το έργο του συμπατριώτη του Έντβαρτ Μουνκ, το οποίο αποτελεί και το θέμα του νέου του βιβλίου που κυκλοφορεί αυτή την εβδομάδα στα αγγλικά με τίτλο "So Much Longing in So Little Space: The Art of Edvard Munch" (Τόση πολλή λαχτάρα σε τόσο μικρό χώρο: Η τέχνη του Ένταβαρντ Μoυνκ), λίγο καιρό πριν την επικείμενη μεγάλη έκθεση του Νορβηγού ζωγράφου στο Βρετανικό Μουσείο.

Όλοι όσοι προέρχονται από τη Νορβηγία γνωρίζουν τον Μουνκ. H «Κραυγή» είναι μια από τις πιο εμβληματικές εικόνες της κουλτούρας μας. Την έχουμε δει όλοι τόσες πολλές φορές που πλεόν είναι σα να μην τη βλέπουμε. Την πρώτη φορά που είδα «αληθινό» πίνακα του Μουνκ ήταν στην Εθνική Πινακοθήκη του Όσλο. Θα πρέπει να ήμουν 17 και δεν είχα ξαναπάει σε μουσείο. Γενικά μου άρεσε μάλλον η εμπειρία, όταν όμως έστριψα σε μια γωνία και βρέθηκα ξαφνικά στην αίθουσα του Μουνκ, όλα άλλαξαν. Τα έργα ήταν σε άλλο επίπεδο. Είχα πάθει σοκ.

Ως χαρακτήρας, ο Μουνκ ήταν μια σύνθετη μίξη διαφορετικών και αλληλοσυγκρουόμενων στοιχείων. Ήταν δύσκολος και αντικοινωνικός αλλά επίσης κομψός και κοσμοπολίτης.

Δεν είχα δει πολλή τέχνη ακόμα τότε, είχα όμως διαβάσει αρκετά βιβλία και μπορούσα να συγκρίνω αυτό που έβλεπα στα έργα του Μουνκ με την επίδραση που είχε πάνω μου η ανάγνωση των βιβλίων του Ντοστογιέφσκι. Ευθεία, άμεση και έντονα συναισθηματική. Όχι ακριβώς αντι – διανοητική, αλλά ήταν σα να μην έχει σχέση με τη νόηση. Σε κρατούσε σφιχτά και σ' αυτή την ηλικία χρειάζεσαι αυτή την υπαρξιακή διάσταση στην τέχνη.

Ως χαρακτήρας, ο Μουνκ ήταν μια σύνθετη μίξη διαφορετικών και αλληλοσυγκρουόμενων στοιχείων. Ήταν δύσκολος και αντικοινωνικός αλλά επίσης κομψός και κοσμοπολίτης. Προερχόταν από γνωστή οικογένεια, γεγονός που ίσως του πρόσφερε την αυτοπεποίθηση να συνεχίζει να κάνει αυτό που θέλει, παρότι αρχικά χλευαζόταν. Είχε γνώση της αξίας του. Συγχρόνως, ήταν εξαιρετικά ματαιόδοξος, εσωστρεφής και νευρικός σε βαθμό που δεν σταματούσε να μιλάει όταν τον κυρίευε η αμηχανία του.

Πιστεύω ότι ένιωθε πολύ απροστάτευτος απέναντι στον κόσμο και η ζωγραφική λειτουργούσε ως ασπίδα προστασίας. Ήταν επίσης αθεράπευτα νάρκισσος και ανίκανος για δεσμούς και σχέσεις, ειδικά με τις γυναίκες. Αυτό οφείλεται ίσως στο ότι έχασε τη μητέρα του όταν ήταν πέντε ετών και τη μεγαλύτερη αδελφή του, την οποία υπεραγαπούσε, όταν αυτός ήταν δεκατριών. Όποιος θέλει να τον κατανοήσει, θα πρέπει νομίζω να λάβει υπόψη αυτές τις απώλειες. Τα έργα του ήταν σε μεγάλο βαθμό ένας τρόπος για εκείνον να τις διαχειριστεί.

Πριν από λίγα χρόνια αγόρασα ένα print έργου του Μουνκ σε μια δημοπρασία. Είναι μια απλή απεικόνιση γυναικείας κεφαλής, πολύ όμορφης, με ολοζώντανα μάτια. Δεν πρόκειται για αριστούργημα, από τη στιγμή που μπορούσε άνετα να ζωγραφίσει άλλα δέκα τέτοια σε μια μέρα. Είναι συγκλονιστικό όμως να βλέπεις τον τρόπο που συναντώνται η απλότητα και η πολυπλοκότητα στις γραμμές του. Πάνω από όλα, ήταν άφθαστος στο σχέδιο.

Καρλ Ούβε Κνάουσγκορντ: «Βλέποντας Μουνκ είναι σα να διαβάζεις Ντοστογιέφσκι» Facebook Twitter
Αυτοπροσωπογραφία με ισπανική γρίπη, 1919.

Το να έχεις στην ιδιοκτησία σου έναν Μουνκ – ακόμα και print - θεωρείται ένδειξη «μπουρζουαζίας» στη Νορβηγία. Αποτελεί σύμβολο κοινωνικού στάτους, σημαίνει ότι έχεις λεφτά και φιλοδοξείς να αναρριχηθείς στην ταξική κλίμακα. Είναι σίγουρα κάτι που θα προκαλούσε χλευασμό και ειρωνεία στο νεαρό εαυτό μου. Το έχω στον τοίχο μου όμως το έργο και το κοιτάω συχνά.

Πολλά εικαστικά έργα μπορείς να τα παρατηρείς μέχρι ένα σημείο και μετά είναι σα να μην έχεις να δεις τίποτα πια, έχουν ξεθωριάσει στο βλέμμα σου. Αυτή η εικόνα όμως, ίσως εξαιτίας της απλότητάς της, παραμένει φρέσκια και ζωντανή και μου προσφέρει μεγάλη απόλαυση.

Στα παιδιά μου αρέσει επίσης ο Μουνκ. Νομίζω ότι οι νέοι ανταποκρίνονται στα έργα του επειδή στο μυαλό τους μοιάζει ξεκάθαρο αυτό που αντιπροσωπεύουν συναισθηματικά. Είναι άμεσα, απλά, ακατέργαστα, πανίσχυρα. Ένας από τους λόγους που «Η Κραυγή» είχε σοκάρει τόσο το κοινό όταν εμφανίστηκε ήταν η κατάργηση κάθε απόστασης ανάμεσα στον θεατή και στην εικόνα. Πρόκειται για άμεσο συναίσθημα.

Αυτό έμοιαζε επαναστατικό στη δεκαετία του 1890, όταν τα περισσότερα ζωγραφικά έργα ήταν γεμάτα από κάθε είδους εμπόδια. Τώρα όμως που ζούμε σε συνθήκες «άμεσου χρόνου», ο Μουνκ φαίνεται όχι μόνο διαχρονικός αλλά και απίστευτα σύγχρονος. Η εικόνα παραμένει ζωντανή.

Καρλ Ούβε Κνάουσγκορντ: «Βλέποντας Μουνκ είναι σα να διαβάζεις Ντοστογιέφσκι» Facebook Twitter
Νεαρή γυναίκα στην παραλία, 1896
Καρλ Ούβε Κνάουσγκορντ: «Βλέποντας Μουνκ είναι σα να διαβάζεις Ντοστογιέφσκι» Facebook Twitter
Εφηβεία, 1894
Καρλ Ούβε Κνάουσγκορντ: «Βλέποντας Μουνκ είναι σα να διαβάζεις Ντοστογιέφσκι» Facebook Twitter
Το βαμπίρ (Αγάπη και πόνος), 1894
Καρλ Ούβε Κνάουσγκορντ: «Βλέποντας Μουνκ είναι σα να διαβάζεις Ντοστογιέφσκι» Facebook Twitter
"H «Κραυγή» είναι μια από τις πιο εμβληματικές εικόνες της κουλτούρας μας. Την έχουμε δει όλοι τόσες πολλές φορές που πλέον είναι σα να μην την βλέπουμε": Λεπτομέρεια λιθογραφίας του Μουνκ με βάση το διάσημο έργο του

Με στοιχεία από τον Guardian

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Τζον Σίνγκερ Σάρτζεντ: Ο ζωγράφος των στυλάτων της εποχής του επιστρέφει

Εικαστικά / Τζον Σίνγκερ Σάρτζεντ: Ο ζωγράφος των στυλάτων της εποχής του επιστρέφει

H έκθεση στο Μουσείο Ορσέ συγκεντρώνει 90 έργα του Αμερικανού στυλίστα ζωγράφου, εστιάζοντας στην πιο καθοριστική περίοδο του έργου του. Aνάμεσά τους και η περίφημη «Madame X», το πιο διάσημο έργο του.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Φρα Αντζέλικο: «Ένας μεγάλος ζωγράφος, ένας άγιος άνθρωπος»

Εικαστικά / Φρα Αντζέλικο: «Ένας μεγάλος ζωγράφος, ένας άγιος άνθρωπος»

Η έκθεση «Beato Angelico», συγκεντρώνει στο Palazzo Strozzi και στο Mουσείο του Αγίου Μάρκου στη Φλωρεντία περισσότερα από 140 έργα με δάνεια από 70 συλλογές ιδιωτών και μουσείων και φιλοδοξεί να εδραιώσει τη φήμη του Φρα Αντζέλικο ως κορυφαίου δασκάλου της Αναγέννησης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Γιατί η Νυχτερινή Περίπολος του Ρέμπραντ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα μυστήριο της Τέχνης

Εικαστικά / Γιατί η Νυχτερινή Περίπολος του Ρέμπραντ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα μυστήριο της Τέχνης

Πεθαίνει σαν σήμερα το 1669 ο φλαμανδός ζωγράφος Ρέμπραντ φαν Ράιν. Αυτός ο πίνακας υπήρξε η πραγματική αιτία της οικονομικής καταστροφής του καλλιτέχνη ή πρόκειται περί θεωρίας συνωμοσίας;
THE LIFO TEAM
«Πρωτόλεια»: Οι πρώτες πινελιές αλλάζουν μέσα στα χρόνια αλλά πάντα κάτι μένει

Εικαστικά / «Πρωτόλεια»: Οι πρώτες πινελιές αλλάζουν μέσα στα χρόνια αλλά πάντα κάτι μένει

Η νέα έκθεση του Μουσείου Μπενάκη, χαρτογραφεί την πορεία έντεκα Ελλήνων και Ελληνίδων εικαστικών και θέτει ένα πολύ ενδιαφέρον ερώτημα: «Σε μια πορεία πλούσια, γεμάτη ανατροπές αλλά και επαναλήψεις, ποιες ήταν οι πρωτόλειες αναζητήσεις τους, στις οποίες επέτρεψαν ακολούθως να εισχωρήσουν στις ώριμες αποφάσεις τους»
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Εικαστικά / Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Μια έκθεση στο Μουσείο Γουίτνεϊ ενώνει διαφορετικές φωνές και αποκαλύπτει την άγνωστη ως τώρα τάση Αμερικανών καλλιτεχνών που στράφηκαν στον σουρεαλισμό για να εκφράσουν την ταραχώδη δεκαετία του '60.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
"Η κούνια" του Φραγκονάρ: Στο φως τα ζουμερά μυστικά και η ίντριγκα του πιο αυθάδικου έργου του ροκοκό

Εικαστικά / «Η Κούνια» του Φραγκονάρ: Τα μυστικά και η ίντριγκα του πιο αυθάδικου έργου του ροκοκό

Η περίφημη «Κούνια» με τη σκηνοθεσία της συνεύρεσης των σωμάτων και των ψυχών με τρόπο ακόλαστο, πονηρό ή ανοιχτό σε μια νέα ηθική, έργο – σταρ της περίφημης συλλογής Wallace στο Λονδίνο, αποκαταστάθηκε φέρνοντας στο φως άτακτες λεπτομέρειες που ενισχύουν την αυθάδεια του έργου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ειρήνη Παναγοπούλου

Εικαστικά / Ειρήνη Παναγοπούλου: Η μεγάλη Ελληνίδα συλλέκτρια Τέχνης μιλά στη LIFO

Η γνωστή συλλέκτρια μιλά στη LiFO για το ταξίδι της στην τέχνη μέσα από τη συγκρότηση της μεγάλης και σπάνιας συλλογής της, μέρος της οποίας θα δούμε με αφορμή την έκθεση «Fernweh ή νοσταλγία για άγνωστους τόπους».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μυρτώ Ξανθοπούλου: «Έχω ψίχουλα, έχω τα περισσεύματα; Με αυτά θα δουλέψω»

Εικαστικά / Μυρτώ Ξανθοπούλου: «Έχω ψίχουλα, έχω τα περισσεύματα; Με αυτά θα δουλέψω»

Η γεννημένη στο Ελσίνκι καλλιτέχνιδα που κέρδισε το βραβείο Young Artist της φετινής Art Athina μιλάει για το έργο της που βασίζεται στην αίσθηση του κατεπείγοντος, στη χειρωνακτική εργασία και στη σχέση της με τη γλώσσα. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένα «χρονικό της αναισθησίας» με έργα υψηλής δόνησης 

Εικαστικά / Κωνσταντίνος Λαδιανός: «Πού πήγε όλη αυτή η επιδεξιότητα των χεριών που είχαν οι παλιότεροι»

Η παράδοση, η αγιολογική γραμματεία και η λαϊκή μυθολογία συνυπάρχουν στον κόσμο του ταλαντούχου καλλιτέχνη, εμπλέκοντας το προσωπικό βίωμα με καθηλωτικές αλληγορίες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένας μνημειώδης φτερωτός ταύρος στο Μουσείο Ακρόπολης

Εικαστικά / Ένας μνημειώδης φτερωτός ταύρος στο Μουσείο Ακρόπολης

Με το έργο του στον εξωτερικό χώρο του μουσείου ο Michael Rakowitz συνομιλεί με τα έργα της κλασικής αρχαιότητας και υπενθυμίζει τα μάταια ταξίδια ανθρώπων και πολιτιστικών αγαθών που «ξεσπιτώνονται».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Συλλογή Λέοναρντ Λόντερ θα δώσει το φιλί της ζωής στην αγορά της τέχνης;

Εικαστικά / Η Συλλογή Λέοναρντ Λόντερ θα δώσει το φιλί της ζωής στην αγορά της τέχνης;

Με πυρήνα της συλλογής του Λόντερ ένα από τα διασημότερα έργα του Κλιμτ, που εκτιμάται ότι η πώλησή του θα ξεπεράσει τα 150 εκατομμύρια δολάρια, η βραδιά της δημοπρασίας στον οίκο Sotheby’s φιλοδοξεί να προσελκύσει ξανά τους μεγάλους συλλέκτες. 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζένη Μαρκέτου

Οι Αθηναίοι / Τζένη Μαρκέτου: «Οι καλλιτέχνες δεν έχουμε ανακαλύψει τον τροχό»

Στην Αμερική έμαθε πως η τέχνη είναι κοινωνική υπόθεση, πως ο κόσμος δεν εξαντλείται στις γκαλερί. Η πρώτη της παρέμβαση σε δημόσιο χώρο, που προκάλεσε αντιδράσεις, της δίδαξε ότι ένα έργο οφείλει να μοιάζει σαν να υπήρχε πάντα εκεί. Με τη νέα της εγκατάσταση στο Μέγαρο Μουσικής μάς υπενθυμίζει ότι δεν είμαστε οι πρωταγωνιστές της φύσης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Σεπτέμβρης της Art Athina 2025

Εικαστικά / Art Athina 2025: Το τώρα και το μετά της σύγχρονης τέχνης

Ζωγραφική, γλυπτική, φωτογραφία, ψηφιακή τέχνη: Το ανάγλυφο του παγκόσμιου εικαστικού χάρτη έτσι όπως διαμορφώνεται μέσα από την ελληνική και ξένη παραγωγή, και αναδεικνύεται στην ετήσια φουάρ που πραγματοποιείται ξανά στο Ζάππειο.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ο Ανδρέας Αγγελιδάκης μετατρέπει το σπήλαιο του Πλάτωνα σε escape room

Εικαστικά / Ο Ανδρέας Αγγελιδάκης μετατρέπει το σπήλαιο του Πλάτωνα σε escape room

Με τo «Δωμάτιο Απόδρασης», μια εγκατάσταση ερευνητική και παιγνιώδη, βασισμένη στην ιδέα της φιλοσοφίας και την παραίσθηση του ψηφιακού κόσμου, θα μας εκπροσωπήσει στην 61η Μπιενάλε Βενετίας ο καταξιωμένος εικαστικός και αρχιτέκτονας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ