Ένας Λάκωνας που έζησε 30 χρόνια αυτάρκης στην αυτοσχέδια καλύβα του

«Λιτή Αφθονία»  Facebook Twitter
Ο κύριος Βαγγέλης δεν ήταν μόνο η επιτομή μιας ζωής λιτής και απέριττης αλλά ταυτόχρονα και αξιοζήλευτα γεμάτης.
0

Είδα πρόσφατα τη «Λιτή Αφθονία» στην πρώτη της τηλεοπτική προβολή (ΕΤ3) λίγο προτού ανέβει στο Ertflix και στα αλήθεια με συγκίνησε. Όχι μόνο για το ενδιαφέρον και την τρυφερότητα με την οποία προσεγγίζει τον κεντρικό της ήρωα, τον κύριο Βαγγέλη από τα Βάτικα Λακωνίας αλλά και για το μεράκι της Φραντζέσκας Ρωμάνου η οποία με την πολύτιμη βοήθεια του συν-σκηνοθέτη της Γιώργου Σαβόγλου στάθηκε για πρώτη φορά πίσω από την κάμερα σε μια ηλικία που άλλοι, φτασμένοι σκηνοθέτες σκέφτονται να την παρατήσουν, χωρίς μάλιστα να έχει καμία πρότερη εμπειρία με το σινεμά πέρα από την αγάπη της γι’ αυτό. «Η σκηνοθεσία με γοήτευε από παλιά, κάτι όμως η δουλειά μου – ήταν σχολική γυμνάστρια - κάτι η οικογένεια, μου έμεινε απωθημένο. Είχα ήδη βγει με πρόωρη σύνταξη όταν είδα στη LiFO μια διαφήμιση του New York College όπου παραδίδονται και μαθήματα σκηνοθεσίας, με κέντρισε και με την παρότρυνση των ίδιων των μεγάλων πια παιδιών μου, αποφάσισα να πάω να γραφτώ», θα πει. Ανάμεσα στους δασκάλους της ήταν ο Δημήτρης Παναγιωτάτος, ο Αντώνης Κόκκινος και η Εύα Στεφανή, εκείνη μάλιστα της σύστησε τον Γιώργο. 

Η ιδέα να γυρίσει ταινία τη ζωή του κυρίου Βαγγέλη της είχε μπει από τότε που τον γνώρισε, σχεδόν είκοσι χρόνια πριν. Παραθέριζε τότε όπως το συνηθίζει στα Βάτικα Λακωνίας από όπου κατάγεται ο σύζυγός της και περνούσε με το ποδήλατό της έξω από την αυτοσχέδια καλύβα του στην άκρη ενός βράχου στον Κάβο Μαλέα όταν την είδε και τη φώναξε να την κεράσει μια φέτα καρπούζι να δροσιστεί – «τυχαίνει μάλιστα να είναι το αγαπημένο μου φρούτο!». Την εντυπωσίασε και ο άνθρωπος και η χειρονομία του και ο τρόπος ζωής που διάλεξε όταν όλα του πήγαν ανάποδα (ο κύριος Βαγγέλης είχε κάνει νεότερος πολλές δουλειές, από εργάτης σε φάμπρικα μέχρι ναυτικός, είχε ταξιδέψει πολύ, είχε επίσης δημιουργήσει οικογένεια), χώρια που είναι και οι δύο λάτρεις του ποδηλάτου (σ.σ. η Φραντζέσκα που δραστηριοποείται χρόνια τώρα σε οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών είχε μιλήσει παλιότερα στη LiFO ως μέλος της ΠοδηλΑΤΤΙΚΗΣ κοινότητας). 

Όταν η ταινία προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης το 2022 αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις, ο κύριος Βαγγέλης ήταν 93 ετών και έκλεινε κάπου τριάντα χρόνια ζωής σε αυτή την αυτοσχέδια καλύβα που δεν είχε κλειδαριά,  ηλεκτρικό ρεύμα, κλιματισμό, ούτε καν τρεχούμενο νερό (το τελευταίο του το προμήθευε γεμίζοντας το βυτίο του δωρεάν ένας γείτονας).

Ιστορία μεγάλη πράγματι ο κύριος Βαγγέλης, πλούσιος σε όλα του κι ας μην είχε τίποτα πολύτιμο στην κατοχή του. Ή μήπως είχε περισσότερα από όσα φανταζόμαστε; «Όλες οι θάλασσες, οι ακρογιαλιές και τα βράχια, είναι δικά μου. Χειμώνα - καλοκαίρι!», λέει κάποια στιγμή. Τα γυρίσματα της ταινίας ξεκίνησαν το 2013 και ολοκληρώθηκαν το 2020, «βελονιά-βελονιά» καθώς λέει η Φραντζέσκα, με ήλιο και βροχή κι έναν «ήρωα» μοντέρ (τον Θανάση Ντόβα) που προβληματιζόταν πόση ομορφιά θα έπρεπε να «πετσοκόψει». Χρήματα για όλα αυτά δεν περίσσευαν αλλά «έσωσαν» την κατάσταση το πάθος τους και η Neda Films.

Όταν η ταινία προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης το 2022 αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις, ο κύριος Βαγγέλης ήταν 93 ετών και έκλεινε κάπου τριάντα χρόνια ζωής σε αυτή την αυτοσχέδια καλύβα που δεν είχε κλειδαριά,  ηλεκτρικό ρεύμα, κλιματισμό, ούτε καν τρεχούμενο νερό (το τελευταίο του το προμήθευε γεμίζοντας το βυτίο του δωρεάν ένας γείτονας), κυκλοφορούσε δε και τις τέσσερις εποχές του χρόνου με το ποδήλατο του, τη μεγαλύτερη πολυτέλεια που επέτρεπε στον εαυτό του μαζί με τη μικρή του βάρκα - το τελευταίο είχε συγκινήσει ιδιαίτερα τόσο τη Φραντζέσκα όσο και τον Γιώργο καθώς και των δύο οι παππούδες ήταν ψαράδες.

«Λιτή Αφθονία»  Facebook Twitter
Ο κύριος Βαγγέλης μπραστά από την αυτοσχέδια καλύβα του στην άκρη ενός βράχου στον Κάβο Μαλέα.
«Λιτή Αφθονία»  Facebook Twitter
Ο κύριος Βαγγέλης με τη Φραντζέσκα Ρωμάνου και τον συν-σκηνοθέτη της Γιώργο Σαβόγλου.
«Λιτή Αφθονία»  Facebook Twitter
Πήγαινε ποδηλατάδα τα 2.5 χλμ ως τη Νεάπολη να πιεί τον καφέ του και να δει κόσμο.

Τα ψάρια, οι αχινοί και οι πεταλίδες μαζί με τα άγρια χόρτα που μάζευε αποτελούσαν ένα υπολογίσιμο κομμάτι της διατροφής του, χάρη δε στο θαλασσινό αλάτι που ο ίδιος μάζευε (σ.σ. εξ αυτού και η τυπωμένη σε στένσιλ με χοντρό αλάτι σε μπλε φόντο αφίσα της ταινίας) καθάριζε, συσκεύαζε, μετέφερε κι εμπορευόταν στην κοντινή Νεάπολη «αβγάτιζε» κάπως την πενιχρή του σύνταξη. Δεν είχε δα και πολλές ανάγκες, χώρια που τις περισσότερες τις κάλυπτε μόνος του με διάφορες ευφάνταστες πατέντες, όντας και ο ίδιος «άνθρωπος-πατέντα», όπως αστειευόταν. Δεν ήταν μόνο η καλύβα αλλά πολλά ακόμη από τα φτωχικά υπάρχοντά του αυτοσχέδια, τα βατραχοπέδιλα, το «βαγονάκι» μεταφοράς, τα γρανάζια και η καρότσα του ποδηλάτου του, το «πλυντήριο», ακόμα και το έγχορδο μουσικό του όργανο. Μόνη του καθημερινή συντροφιά η γάτα του, τα πετούμενα του ουρανού και το απέραντο γαλάζιο. Δεν ζούσε ωστόσο στην απομόνωση, έβαζε κάθε τόσο τα καλά του και πήγαινε ποδηλατάδα τα 2.5 χλμ ως τη Νεάπολη να πιεί τον καφέ του και να δει κόσμο.  Ήταν όλα αυτά που ενέπνευσαν στη Φραντζέσκα τον τίτλο «Λιτή Αφθονία» ως «φόρο τιμής» στον Γάλλο θεωρητικό της αποανάπτυξης Σερζ Λατούς και το βιβλίο του «Προς μια κοινωνία της λιτής αφθονίας» (κυκλοφόρησε στα ελληνικά το 2013 από τις Εκδόσεις των Συναδέλφων). Όμως ο κύριος Βαγγέλης δεν ήταν μόνο η επιτομή μιας ζωής λιτής, απέριττης αλλά ταυτόχρονα αξιοζήλευτα γεμάτης, είναι επίσης ένας σπάνιας κοπής άνθρωπος ο οποίος το μόνο που αναζητούσε – και το λέει με παράπονο κάποια στιγμή – ήταν «αγάπη και κατανόηση».

«Λιτή Αφθονία»  Facebook Twitter
Τα ψάρια, οι αχινοί και οι πεταλίδες μαζί με τα άγρια χόρτα που μάζευε ένα γύρω αποτελούσαν ένα υπολογίσιμο κομμάτι της διατροφής του

Έτσι έχει η ιστορία του, αν ωστόσο σας φέρει ο δρόμος σας από εκείνα τα μέρη, μην τον αναζητήσετε. Ο κύριος Βαγγέλης εξακολουθεί να είναι μαζί μας, από πέρσι όμως αναγκάστηκε να μπει σε γηροκομείο. Έχει φτάσει πια αισίως τα 96 και οι δυνάμεις του τον εγκαταλείπουν – είθε να καταφέρει να «καβαλήσει» τα 100 που με την κράση του δεν το λες απίθανο. Ερήμωσε και η καλύβα που η Φραντζέσκα, η οποία έχει ήδη στα σκαριά ένα δεύτερο ντοκιμαντέρ με φεμινιστικό τη φορά αυτή προσανατολισμό, σκέφτεται να προτείνει για ποδηλατικό hot spot. Όμως το υπόδειγμα ζωής και χαρακτήρα στα πλαίσια μιας «χειροπιαστής ουτοπίας» που κατάφερε να απαθανατίσει σε φιλμ διατηρεί τη διαχρονική του επικαιρότητα σε καιρούς που οι τεχνητές μας ανάγκες κοντεύουν να πνίξουν τις πραγματικές. 

Λιτή Αφθονία | Φραντζέσκα Ρωμάνου, Γιώργος Σαβόγλου

Οθόνες
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Τρία ελληνικά ντοκιμαντέρ του 26ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης που πρέπει να δείτε οπωσδήποτε

Οθόνες / Γιατί τα ελληνικά ντοκιμαντέρ είναι στο σύνολό τους καλύτερα από τις ταινίες μυθοπλασίας - Τρία παραδείγματα

Τα πολυσυζητημένα «Αδέσποτα Κορμιά», ένα ερωτικό προσκύνημα στη Σαπφώ και ένα στοιχειωμένο σκακιστικό καφενείο στην καρδιά του αθηναϊκού κέντρου: Τρεις ταινίες που ξεχώρισαν στο 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
ΠΟΔΗΛΑΤΙΣΣΕΣ

Ρεπορτάζ / Η Ελλάδα πατάει πετάλι: Οι υποδομές, τα προβλήματα και οι συνήθειες των Ελλήνων ποδηλατών

Κάτι οι εθνικές στρατηγικές, τα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) και τα λοιπά σχέδια δράσης που εξαγγέλθηκαν, κάτι η πανδημία που το «πριμοδότησε» εκ νέου, το ποδήλατο έχει μπει για τα καλά στη ζωή της πόλης. Όμως τα προβλήματα δεν λείπουν: καθυστερήσεις έργων, κακοί ή ανύπαρκτοι σχεδιασμοί, έλλειψη χώρων πάρκινγκ αλλά και κυκλοφορικής αγωγής, έξαρση κλοπών και δρόμοι-«καρμανιόλες».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η Ιζαμπέλ Ιπέρ έπαιξε σε 120 ταινίες. Σε αυτές τις 10 ξεπέρασε τον εαυτό της

Οθόνες / Η Ιζαμπέλ Ιπέρ έπαιξε σε 120 ταινίες. Σε αυτές τις 10 ξεπέρασε τον εαυτό της

Με αφορμή το αφιέρωμα που ετοίμασε το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για μία από τις σπουδαιότερες ηθοποιούς της εποχής μας, επιλέγουμε 10 ταινίες της, στις οποίες έχει αποτυπωθεί η τεράστια υποκριτική της δυναμική και η ικανότητά της να μεταμορφώνεται εσωτερικά με κάθε ρόλο.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Βιμ Βέντερς: Τι θα δούμε στο μεγάλο αφιέρωμα που έρχεται στη Στέγη

Οθόνες / Βιμ Βέντερς: Τι θα δούμε στο μεγάλο αφιέρωμα που έρχεται στη Στέγη

Ένα μοναδικό μεγάλο αφιέρωμα στον σπουδαίο δημιουργό για ένα τριήμερο σε όλους τους χώρους της Στέγης, με προβολές των ταινιών του, ένα masterclass και μια συζήτησή του με την Αφροδίτη Παναγιωτάκου στην Κεντρική Σκηνή.
M. HULOT
Steve Blame: «Το σημαντικότερο πράγμα στη ζωή είναι να παραμένεις καλός άνθρωπος»

Οθόνες / Steve Blame: «Το σημαντικότερο πράγμα στη ζωή είναι η καλοσύνη»

Υπήρξε από τις πιο αναγνωρίσιμες διεθνώς τηλεοπτικές περσόνες, όντας ο κεντρικός παρουσιαστής του MTV. Σήμερα ο 66χρονος τηλεοπτικός παραγωγός, συγγραφέας και σεναριογράφος ζει πλέον μόνιμα στην Αθήνα, όμως ο έρωτας με την Ελλάδα κρατάει από πολύ παλιά. Ο Steve Blame αφηγείται τη ζωή του στη LifO.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Oι 10 Καλύτερες Ελληνικές Ταινίες των ‘20s μέχρι τώρα

Η λίστα / Oι 10 καλύτερες ελληνικές ταινίες των '20s μέχρι τώρα

Ποιες ελληνικές ταινίες της τρέχουσας δεκαετίας έχουν ξεχωρίσει μέχρι στιγμής; Ρωτήσαμε 20 κριτικούς κινηματογράφου, ανθρώπους του ευρύτερου κινηματογραφικού χώρου και αθεράπευτους σινεφίλ και σας παρουσιάζουμε το top 10 που προέκυψε μέσα από το συναρπαστικό, σύνθετο μωσαϊκό του σύγχρονου ελληνικού σινεμά.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
«Η αλήθεια είναι πως δεν μπορώ να εξηγήσω απόλυτα γιατί επιστρέφω διαρκώς εκεί»

Γειτονιές της Ελλάδας / «Επιστρέφοντας, μπορεί να πιάσουμε πάλι το νήμα»

Ο σκηνοθέτης Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος μας μιλά για το χωριό όπου γεννήθηκε, το Αρματολικό στη νότια Πίνδο, αλλά και για το νέο του ντοκιμαντέρ, «Τα τέρματα του Αυγούστου», που διαδραματίζεται εκεί.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΥΡΙΑΖΗΣ
Το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης έχει τα πιο ψαγμένα αφιερώματα

Οθόνες / Το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης έχει τα πιο ψαγμένα αφιερώματα

Από μια ρετροσπεκτίβα στην Ιζαμπέλ Ιπέρ μέχρι έναν πλήρη οδηγό του έργου του Γιώργου Τσεμπερόπουλου και από το spotlight στον Μαρσέλ Πανιόλ μέχρι μια ανατρεπτική ματιά στην έννοια του plot twist, οι θεματικές ενότητες του φεστιβάλ διατηρούν αμείωτο το ενδιαφέρον μας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Γιούλη Τσαγκαράκη: «Κάθε σπίτι έχει τον δικό του Νετανιάχου, τον δικό του Τραμπ»

Οθόνες / Γιούλη Τσαγκαράκη: Η θεία Σταματίνα από τις «Σέρρες» του Γιώργου Καπουτζίδη μιλά στη LifO

Η ταλαντούχα ηθοποιός με τον ρόλο της ίντερσεξ θείας έσπασε ταμπού και άνοιξε ξανά μια σειρά συζητήσεων για το φύλο, την LGBTQI+ κοινότητα, τα ανθρώπινα δικαιώματα. Πώς ετοιμάστηκε για το ρόλο; Πώς βλέπει τις αντιδράσεις;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Τι θα δούμε στο 66ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Σινεμά / Τι θα δούμε στο 66ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Η νέα ταινία της Ιζαμπέλ Ιπέρ, φιλμ που έρχονται από τις Κάννες, πρεμιέρες, οι μικρού μήκους του Γιώργου Τσεμπερόπουλου και οι ελληνικές συμμετοχές των διαγωνιστικών τμημάτων είναι μερικοί από τους λόγους που θα μας στείλουν και φέτος στις αίθουσες του αγαπημένου κινηματογραφικού θεσμού.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Το αμερικανικό σινεμά δίνει τη μία μάχη μετά την άλλη

Pulp Fiction / Το αμερικανικό σινεμά δίνει τη μία μάχη μετά την άλλη

Προτροπή για αντίσταση ή παραίνεση για τρομοκρατία; Το αριστούργημα του Πολ Τόμας Άντερσον «Μια μάχη μετά την άλλη», οι εξαιρετικές πρόσφατες αλληγορίες «Weapons» και «Eddington», αλλά και οι αξέχαστες κινηματογραφικές αναφορές τους απασχολούν τον Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλο και τον αρχισυντάκτη της LiFO Γιάννη Πανταζόπουλο.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Επιτρέπεται να θαυμάζουμε σήμερα τη Λένι Ρίφενσταλ;

Ιδέες / Επιτρέπεται να θαυμάζουμε σήμερα τη Λένι Ρίφενσταλ;

Με αφορμή το νέο ντοκιμαντέρ για μια από τις πιο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες του 20ού αιώνα, ξαναθυμόμαστε τι είχαν απαντήσει στη LiFO οι Πέπη Ρηγοπούλου, Θωμάς Μοσχόπουλος, Δημήτρης Στεφανάκης, Θάνος Παπακωνσταντίνου, Πάνος Κούτρας και Θεόφιλος Τραμπούλης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Boots»: Μια σειρά για το τι σημαίνει «να είσαι gay στον στρατό»

Οθόνες / «Boots»: Kάτι καλό θα κάνει αυτή η σειρά για να την αποκαλούν «woke σκουπίδι»

H τηλεοπτική σειρά οκτώ επεισοδίων του Netflix, που έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, προσεγγίζει με μοναδικό και συγκινητικό τρόπο το θέμα της ομοφοβίας στον στρατό. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Η Ειρήνη Παπά μέσα από 9 ταινίες και 1 ντοκιμαντέρ

Οθόνες / Ειρήνη Παπά: Οι σημαντικότερες ταινίες της για ένα πενθήμερο στην Ταινιοθήκη

Την αποκάλεσαν «Καρυάτιδα», συνέβαλε στο να φτάσει το αρχαίο δράμα στο Χόλιγουντ, υπήρξε μια αληθινή σταρ. Αυτή την εβδομάδα μπορούμε να δούμε ξανά την «Αντιγόνη», τις «Τρωάδες», το «Ζ» και άλλες ταινίες που η Ειρήνη Παπά σφράγισε με την ερμηνεία της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Η αιώνια και οικουμενική θεία Μπεμπέκα

Daily / Η αιώνια και οικουμενική θεία Μπεμπέκα

Η αναγγελία του θανάτου της Άννας Κυριακού προκάλεσε βαθιά συγκίνηση και θλίψη καθώς πολλοί έμοιαζαν να πενθούν όχι τόσο την απώλεια της ίδιας της ηθοποιού όσο του χαρακτήρα της στις «Tρεις Χάριτες», κι ας έχουν περάσει τρεις δεκαετίες από τότε.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Ανδρέας Αποστολίδης, συγγραφέας, σκηνοθέτης

Οι Αθηναίοι / Ανδρέας Αποστολίδης: «Πλέον το αστυνομικό μυθιστόρημα ανθεί ως παραγωγή, αλλά δεν ανανεώνεται»

Επί δικτατορίας σχετιζόταν με παράνομες οργανώσεις και έφτασε να κατηγορηθεί ως ηθικός αυτουργός της κατάληψης του Πολυτεχνείου. To ταξίδι του με την αστυνομική λογοτεχνια ξεκίνησε με μια μετάφραση του Ρέιμοντ Τσάντλερ. Σειρά πήραν η Χάισμιθ, ο Ελρόι και άλλοι σπουδαίοι συγγραφείς. Μετά, έγραψε τα δικά του μυθιστορήματα, ασχολήθηκε με την αρχαιοκαπηλία και το ντοκιμαντέρ. O Ανδρέας Αποστολίδης αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ