Κινηματογραφικές υπερηρωίδες: Η θεαματική εξέλιξη ενός ταλαιπωρημένου κινηματογραφικού είδους

Κινηματογραφικές υπερηρωίδες: Η θεαματική εξέλιξη ενός ταλαιπωρημένου κινηματογραφικού είδους Facebook Twitter
2

Κινηματογραφικές υπερηρωίδες: Η θεαματική εξέλιξη ενός ταλαιπωρημένου κινηματογραφικού είδους Facebook Twitter
Η Γκαλ Γκαντότ, που είχε πρωτοεμφανιστεί ως Wonder Woman στο περσινό Batman vs Superman, μοιάζει να είναι γεννημένη για το ρόλο.


Την εβδομάδα που πέρασε έκανε πρεμιέρα στις ΗΠΑ η Wonder Woman παίρνοντας ως επί το πλείστον πολύ θετικές κριτικές και κάνοντας ένα εντυπωσιακό άνοιγμα στα ταμεία που προετοιμάζει μια λαμπρή πορεία σε όλο τον κόσμο. Η επιτυχία της ταινίας φαίνεται να σπάει ένα ταμπού του εμπορικού αμερικανικού σινεμά, καθώς ο κόσμος των υπερηρώων είχε ως τώρα πρωταγωνιστές κυρίως άνδρες, ενώ όσες απόπειρες είχαν γίνει στο παρελθόν για να σηκώσει μια γυναίκα το βάρος ενός τέτοιου ρόλου, είχαν αποτύχει οικτρά. Οι περισσότερες βέβαια ήταν πάνω απ' όλα κακές ταινίες, όμως η ρετσινιά είχε μείνει και ακόμη και την τελευταία δεκαετία που τα κόμικς έχουν κυριαρχήσει ολοκληρωτικά στον κινηματογράφο, τα στούντιο δυσκολεύονταν να πάρουν την απόφαση για επενδύσεις σε ταινίες με κόστος πάνω από 100 εκ. όπου πρωταγωνιστεί μια γυναίκα.


Ανατρέχοντας κάποιος στην ιστορία των υπερηρωίδων ξεκινά από τη μικρή οθόνη, που υπήρξε πάντοτε πολύ φιλόξενη στο συγκεκριμένο υποείδος. Η Λίντσεϊ Γουάγκνερ ως Bionic Woman και η Λίντα Κάρτερ ως Wonder Woman έγιναν στα τέλη της δεκαετίας του '70 πρότυπα για πολλές γυναίκες, συνδυάζοντας ομορφιά, ευφυΐα και δυναμισμό, κλείνοντας το μάτι προς τα κινηματογραφικά στούντιο που άρχισαν να πρωτοσκέφτονται αντίστοιχες ιδέες. Η πρώτη απόπειρα έγινε χάρη στην αποτυχία (κριτική και εμπορική) του τρίτου Superman το 1983 που έφερε τους παραγωγούς του σε σκέψεις για ανανεωτικές ιδέες. Ξεφυλλίζοντας τα τεύχη της DC, έπεσαν πάνω στην Κάρα Ζολ-Ελ, την ξαδέλφη του Superman, και έχοντας ως βάση τον χαρακτήρα της έβαλαν μπρος το σχέδιο Supergirl. Ο σκηνοθέτης Ρίτσαρντ Λέστερ δεν ήθελε όμως να το ακούσει ούτε γι' αστείο, ο γάλλος Ζανό Ζουάρκ ανέλαβε έχοντας ως προτέρημα πως είχε ξανασυνεργαστεί με τον Κρίστοφερ Ριβ στο Somewhere in Time, όμως ο τελευταίος αρνήθηκε να κάνει έστω και ένα μικρό πέρασμα από την ταινία, έχοντας αντιληφθεί πως το όλο σχέδιο φτιαχνόταν στο πόδι. Η Έλεν Σλέιτερ ανέλαβε το ρόλο, έχοντας ισχυρά στηρίγματα (Πίτερ Ο' Τουλ, Φέι Νταναγουέι), αλλά το κάκιστο σενάριο και οι ελλείψεις στην παραγωγή οδήγησαν σε ένα αποτέλεσμα που δεν έπιασε ούτε τα μισά έσοδα του (αποτυχημένου) Superman 3. Το πάθημα του Supergirl έκανε τα αφεντικά των στούντιο να συμφωνήσουν πως μια ταινία με πρωταγωνίστρια γυναίκα υπερηρωίδα είναι μια πολύ κακή ιδέα και έβαλαν οποιοδήποτε σχετικό σχέδιο στο κάτω μέρος των συρταριών τους.

Κινηματογραφικές υπερηρωίδες: Η θεαματική εξέλιξη ενός ταλαιπωρημένου κινηματογραφικού είδους Facebook Twitter
Η Έλεν Σλέιτερ ανέλαβε το ρόλο του Supergirl αλλά το κάκιστο σενάριο και οι ελλείψεις στην παραγωγή οδήγησαν σε ένα αποτέλεσμα που δεν έπιασε ούτε τα μισά έσοδα του (αποτυχημένου) Superman 3.


Το 1992, την εποχή που η Μισέλ Φάιφερ υποδύονταν εξαιρετικά την Catwoman στο δεύτερο Μπάτμαν του Τιμ Μπέρτον, ένας νεαρός σεναριογράφος, ο άσημος τότε Τζος Γουίντον, έβλεπε το σκοτεινό σενάριο του για το οποίο ενδιαφέρθηκε η Fox, να μετατρέπεται σε μια φθηνή σάτιρα. Το Buffy the Vampire Slayer απογοήτευσε τους πάντες, αλλά πείσμωσε τον ίδιο που δεν παράτησε αυτή την εναλλακτική περίπτωση υπερηρωίδας και βρήκε καταφύγιο στην τηλεόραση, δημιουργώντας, με τον τρόπο που ήθελε πλέον, το 1997 και για 7 έτη μια από τις δημοφιλέστερες σειρές της εποχής. Άλλωστε δεν είχε λόγο να εξακολουθεί να απευθύνεται σε στούντιο για παρόμοιες ιδέες, καθώς εκείνη την εποχή οι γυναίκες που έρχονταν από τον κόσμο των κόμικς πρωταγωνιστούσαν μόνο σε ταινίες που φλέρταραν με το camp. Πως αλλιώς να χαρακτηρίσεις άλλωστε το Tank Girl (1995), όπου σε ένα δυστοπικό μέλλον μια γυναίκα (η Λόρι Πέτι στο ρόλο) πολεμά κακές πολυεθνικές μέσα από ένα τανκ ή το μνημειώδες, για τους λάθος λόγους, Barb Wire (1996) όπου η Πάμελα Άντερσον πρωταγωνιστεί σε μια παραλλαγή του Καζαμπλάνκα που συμβαίνει κατά τη διάρκεια του δεύτερου αμερικανικού εμφυλίου πολέμου, το 2017(!) – προλαβαίνει ακόμη ο Τραμπ. Για εμπορική επιτυχία φυσικά ούτε λόγος, το είδος εξακολουθεί να θεωρείται αυστηρά ανδρικό και οι παραπάνω απόπειρες αντιμετωπίζονται ως κινηματογραφικά αξιοπερίεργα.

Κινηματογραφικές υπερηρωίδες: Η θεαματική εξέλιξη ενός ταλαιπωρημένου κινηματογραφικού είδους Facebook Twitter
Η Μισέλ Φάιφερ υποδύθηκε εξαιρετικά την Catwoman


Με την αυγή του νέου αιώνα, το Χόλιγουντ ανοίγει τη μεγάλη αγκαλιά του στους υπερήρωες, ξεκινώντας με τα 2 πετυχημένα X-Men, το εξαιρετικό Hulk του Ανγκ Λι, που όμως χωρίς τη φασαρία της δράσης δεν απέδωσε τα προσδοκόμενα έσοδα, ενώ ήδη είχε δοθεί το πράσινο φως για μια νέα τριλογία του Μπάτμαν, καθοδηγούμενη από τον Κρίστοφερ Νόλαν, με μεγάλο μπάτζετ και γερό καστ να την στηρίζει. Λίγο πριν το πρώτο φιλμ, μια παλιά γνώριμη, η Catwoman, ελπίζει να ανοίξει το δρόμο για τις γυναίκες στο είδος όμως το αποτέλεσμα είναι αποκαρδιωτικό. Η ταινία συχνάζει ως σήμερα σε όποια λίστα περιλαμβάνει τη λέξη «χειρότερη» (διασκευή κόμικ, ταινία με υπερήρωες, ταινία γενικώς), με τη Χάλι Μπέρι να παίζει μια καρικατούρα, σε μια εντελώς λανθασμένη προσέγγιση του χαρακτήρα και πολύ διαφορετική από αυτήν που είδαμε στο φιλμ του Μπέρτον, χωρίς στοιχειώδεις σκηνοθετικές οδηγίες μια που η ταινία γυρίστηκε από τον Γάλλο τεχνικό ειδικών εφέ, Πιτόφ που μάλλον μόνο ο ίδιος φάνηκε να το διασκέδασε. 100 εκατομμύρια μπάτζετ, έφεραν πίσω γύρω στα 40 και άλλη μια αποτυχία καταγράφηκε.

Κινηματογραφικές υπερηρωίδες: Η θεαματική εξέλιξη ενός ταλαιπωρημένου κινηματογραφικού είδους Facebook Twitter
H Τζένιφερ Γκάρνερ ως Elektra
Κινηματογραφικές υπερηρωίδες: Η θεαματική εξέλιξη ενός ταλαιπωρημένου κινηματογραφικού είδους Facebook Twitter
Στο Barb Wire η Πάμελα Άντερσον πρωταγωνιστεί σε μια παραλλαγή του Καζαμπλάνκα (!!!)


Χειρότερο όμως ήταν αυτό που έγινε την επόμενη χρονιά. Η Τζένιφερ Γκάρνερ είχε συστηθεί στο κοινό ως Elektra, στο Daredevil του 2003 με πρωταγωνιστή τον Μπεν Άφλεκ. Η ταινία ήταν μέτρια και ξεχνιόταν αμέσως όμως η συμπαθητική πορεία της στα ταμεία έφερε το spin-off με πρωταγωνίστρια πλέον μόνη την Γκάρνερ. Το Elektra (2005) ήταν εξίσου μέτριο, αλλά χώθηκε στην περίοδο του Ιανουαρίου, που συνήθως τα στούντιο βάζουν τα φιλμ στα οποία δεν πολυπιστεύουν, και προφανώς η εισπρακτική του πορεία ήταν κατώτερη του αναμενομένου. Αυτό ήταν ίσως πιο τρανταχτό επιχείρημα σε όσους δεν ήθελαν να ακούν για ταινίες με γυναίκες υπερήρωες, ότι δηλαδή βάζοντας πλάι δυο φιλμ όχι ιδιαίτερης αξίας (Daredevil και Elektra), το πρώτο έβγαλε κέρδη και το δεύτερο όχι, και ο λόγος γι' αυτό ήταν καθαρά η έλλειψη του ανδρικού προτύπου ήρωα.


Από εκεί και μετά, ειδικότερα μετά το Dark Knight (2008), ζούμε στην εποχή των υπερηρώων, με τους ήρωες της Marvel και της DC να έχουν μετατρέψει το Comic Con από γιορτή των κόμικς στο μεγαλύτερο κινηματογραφικό event της χρονιάς. Τα extended σύμπαντα των δύο εταιρειών-κολοσσών έχουν φυσικά χώρο για γυναίκες, αλλά μόνο ως μέλη ενός συνόλου ηρώων. Η Σκάρλετ Γιοχάνσον έγινε Black Widow και η Ελίζαμπεθ Όλσεν Scarlet Witch, όμως η Marvel δεν έχει ανακοινώσει επίσημα πως προτίθεται να ξεκινήσει ταινίες ειδικά γι' αυτές, ενώ και η Τζένιφερ Λόρενς ως Μιστίκ στους νέους X-Men δε περιμένει κάτι παρόμοιο. Γυναίκες ηθοποιοί δηλαδή πρώτης γραμμής, που πρωταγωνιστούν σε ακριβά φιλμ, δε θεωρούνταν ακόμη safe bet για να σηκώσουν πάνω τους μια ταινία μεγάλου προϋπολογισμού. Αυτό συνέβη τελικά από την DC και τη Warner που ίσως και λόγω των αρνητικών κριτικών που παίρνουν τα τελευταία χρόνια οι ταινίες τους, προχώρησε σε κάτι ριζοσπαστικό, μια ξεχωριστή ταινία Wonder Woman, σκηνοθετημένη από μια γυναίκα, την Πάτι Τζένκινς που λίγα χρόνια νωρίτερα έφυγε από την προετοιμασία του δεύτερου Θορ, αφήνοντας να εννοηθεί πως υπήρχε πρόβλημα με το φύλο της.

Κινηματογραφικές υπερηρωίδες: Η θεαματική εξέλιξη ενός ταλαιπωρημένου κινηματογραφικού είδους Facebook Twitter
Η σκηνοθέτις Πάτι Τζένκινς με την Γκαλ Γκανότ και τον Κρις Πάιν στα γυρίσματα της Wonder Woman


Το αποτέλεσμα δικαίωσε τελικά αυτό το ρίσκο. Η Γκαλ Γκαντότ, που είχε πρωτοεμφανιστεί ως Wonder Woman στο περσινό Batman vs Superman, μοιάζει να είναι γεννημένη για το ρόλο ενώ η Τζένκινς έδειξε σε πολλά σημεία, χωρίς να υπερβάλλει, πως οι καιροί έχουν αλλάξει. Σε μια σκηνή φόρο τιμής στο κλασικό Superman του 1978, η Γκαντότ σώζει το αγόρι με τον ίδιο τρόπο που ο Ριβ σώζει το κορίτσι, ενώ η ηρωίδα τοποθετείται μέσα σε πολεμικό πεδίο όπου μια στρατιά από άνδρες επιτίθονται μόνο όταν αυτή κάνει την πρώτη κίνηση. Έχουν πλέον πρόβλημα πολλοί με τέτοιες «καινοτομίες»; Την απάντηση έδωσαν τα 100 εκ. περίπου που έβγαλε η ταινία σε ένα τριήμερο, στο μεγαλύτερο άνοιγμα που έκανε ποτέ ταινία σκηνοθετημένη από γυναίκα. Και η αναμενόμενη επιτυχία είναι πιθανό να ανοίξει έναν νέο δρόμο. Ήδη είναι σίγουρο ένα ενδεχόμενο σίκουελ, ενώ η DC έχει πλέον στο δυναμικό της τον Γουίντον που ετοιμάζει το Batgirl για να συνεισφέρει και αυτός στην αλλαγή. Ελπίζοντας πως οι αντίστοιχες κινήσεις της Marvel ή όποιας άλλης εταιρείας, θα είναι εξίσου προσεκτικές, φαίνεται πως ανατέλλει η εποχή που το φύλο ενός κεντρικού ήρωα δεν θα αποτελεί αντισταθμιστικό παράγοντα στην επιτυχία μιας ταινίας, εφόσον αυτή έχει γίνει σωστά. Άλλωστε η μάχη για το καλό, το ιδανικό για το οποίο συνήθως πολεμούν οι υπερήρωες, δεν είναι προνόμιο ή υποχρέωση ενός μόνο φύλου.

Οθόνες
2

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Είναι η «Κιούκα» η «ελληνική ταινία της χρονιάς»;

The Review / Τι είναι αυτό που κάνει την ταινία «Κιούκα» να συζητιέται τόσο;

O Χρήστος Παρίδης συνομιλεί με τη Βένα Γεωργακοπούλου για την ταινία «Κιούκα: Πριν το τέλος του καλοκαιριού» του 31χρονου Κωστή Χαραμουντάνη. Πώς καταφέρνει το όραμα ενός millennial σκηνοθέτη να ξεχωρίζει στο σύγχρονο ελληνικό σινεμά — και γιατί αξίζει την προσοχή μας;
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ρίτσαρντ Γκιρ: Η αβάσταχτη γοητεία της σεμνότητας 

Οθόνες / Ρίτσαρντ Γκιρ: Η αβάσταχτη γοητεία της σεμνότητας 

Με αφορμή την έξοδο του «Oh, Canada» στις εγχώριες αίθουσες, ανατρέχουμε στο σύνολο της καριέρας ενός σταρ που οι περισσότεροι θεωρούμε δεδομένο, ίσως επειδή όσα κάνει στην οθόνη φαντάζουν τόσο ανεπιτήδευτα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Κάν’ το όπως ο Γκοντάρ

Ανταπόκριση από τις Κάννες / Κάν’ το όπως ο Γκοντάρ

Ως άλλος Αμερικανός στο Παρίσι του ’60, ο Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ με τη φετινή του συμμετοχή, το ασπρόμαυρο «Nouvelle Vague», αποτίνει φόρο τιμής στον θρυλικό auteur του γαλλικού Νέου Κύματος, υπενθυμίζοντάς μας την τέχνη (και το θράσος) της νεότητας.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Στις σχολικές γιορτές ο Θοδωρής Σελέκος ζήλευε τα φτερά αγγέλου που είχε ο φίλος του ο Παναγιώτης

Οθόνες / Στις σχολικές γιορτές ο Θοδωρής Σελέκος ζήλευε τα φτερά αγγέλου που είχε ο φίλος του ο Παναγιώτης

Ο Θοδωρής Σελέκος μεγάλωσε στο Νέο Ηράκλειο και ασχολείται με τον κινηματογράφο . Στα πρώτα του βήματα ήταν μέρος της κολεκτίβας ATH KIDS. Έχει σκηνοθετήσει βιντεοκλίπ για καλλιτέχνες όπως ο Ethismos, ο Saske, οι Sworr και διαφημιστικά για brands όπως η Muerte Inc. Παλιότερα άκουγε περισσότερη hip-hop μουσική. Τώρα ακούει jazz και soul. Η πρώτη ταινία μικρού μήκους του ονομάζεται «Can you water a garden with tears?». Του αρέσει η ησυχία και οι αργές ταινίες.
ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΑΚΟΥΛΑΚΗ
Χολιγουντιανή απόβαση στην Κρουαζέτ, μια πολιτική διαμαρτυρία αλλά και «ψαλίδι» στο γυμνό

Κάννες 2025 / Χολιγουντιανή απόβαση στην Κρουαζέτ, μια πολιτική διαμαρτυρία αλλά και «ψαλίδι» στο γυμνό

Στην τελετή έναρξης του Φεστιβάλ Καννών, ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο εξαπέλυσε για ακόμη μία φορά σφοδρή κριτική κατά της αμερικανικής πολιτικής, μια μικρή γαλλική ταινία εγκαινίασε το φεστιβάλ, ενώ οι λαμπερές σταρ υποχρεώθηκαν να περιορίσουν τις ημίγυμνες εμφανίσεις τους στο κόκκινο χαλί.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ποιος είναι τελοσπάντων αυτός ο Λεός Καράξ;

Οθόνες / Λεός Καράξ: Ποιος είναι ο σκηνοθέτης του Holy Motors;

«Δεν είμαι εγώ», δηλώνει ο ασυμβίβαστος Γάλλος δημιουργός στον τίτλο της φιλμικής του αυτοβιογραφίας, εντείνοντας το μυστήριο γύρω από το πρόσωπό του και προσθέτοντας ακόμη μία ψηφίδα σε ένα συναρπαστικό καλλιτεχνικό work in progress.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Οι 10 αγαπημένες ταινίες του Ένκε Φεζολλάρι

Μυθολογίες / «Όποτε θέλω να κλάψω, βλέπω το The Hours»: Οι 10 αγαπημένες ταινίες του Ένκε Φεζολλάρι

Το πρώτο ερωτικό σκίρτημα ήρθε με το Persona του Μπέργκμαν. Όταν είδε το Happy Together του Wong Kar-Wai, ήθελε να ουρλιάξει. Τα παθιασμένα συναισθήματα έχουν τον πρώτο λόγο στην κινηματογραφική λίστα του ηθοποιού και σκηνοθέτη.
«Becoming Led Zeppelin»: Το χρονικό του βαρύτερου ροκ συγκροτήματος όλων των εποχών

Pulp Fiction / Led Zeppelin: Ένα ντοκιμαντέρ για το «βαρύτερο» ροκ συγκρότημα όλων των εποχών

Το ντοκιμαντέρ «Becoming Led Zeppelin» του Μπέρναρντ ΜακΜάχον παρουσιάζει την ιστορία του θρυλικού hard rock συγκροτήματος, φωτίζοντας το background των μελών του και τις περιστάσεις που οδήγησαν στην ίδρυσή του, φτάνοντας μέχρι και την κυκλοφορία του δεύτερου άλμπουμ τους και την απαρχή της απόλυτης δόξας.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
movies

Οθόνες / Η Σταχτοπούτα αλλιώς και 5 ακόμα λόγοι για να πάτε σινεμά

Το διάσημο παραμύθι γίνεται ταινία τρόμου, εφηβικά δράματα και η καινούργια σκηνοθετική δουλειά του διεθνούς φήμης Έλληνα διευθυντή φωτογραφίας Φαίδωνα Παπαμιχαήλ – Τι παίζει από σήμερα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
THE LIFO TEAM
Φαίδων Παπαμιχαήλ: «Παντού με περνούν για ξένο, δεν έχω πλέον μητρική γλώσσα»

Pulp Fiction / «Παντού με περνούν για ξένο, δεν έχω πλέον μητρική γλώσσα»

Με αφορμή τη νέα του ταινία, ο σημαντικός διευθυντής φωτογραφίας και σκηνοθέτης Φαίδων Παπαμιχαήλ αφηγείται στον Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλο τη συναρπαστική διαδρομή της ζωής του από τα πρώτα του βήματα μέχρι τις μεγαλύτερες στιγμές της καριέρας του.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
El Eternauta: Το θρυλικό κόμικ μεταφέρθηκε στο Netflix σε μια σειρά υψηλών προδιαγραφών

Daily / El Eternauta: Το θρυλικό κόμικ μεταφέρθηκε στο Netflix σε μια σειρά υψηλών προδιαγραφών

«Ο κοσμοναύτης του απείρου» έκανε πρεμιέρα πριν από μερικές μέρες, σε μια μεταφορά αντάξια του θρύλου που συνοδεύει τόσο το έργο όσο και τον δημιουργό του, ο οποίος βρήκε τραγικό τέλος στα χέρια της αργεντινής χούντας.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ