Ο υπόγειος κήπος της αυτοκράτειρας Λιβίας

Ο υπόγειος κήπος της αυτοκράτειρας Λιβίας Facebook Twitter
5

 

Δώδεκα χιλιόμετρα βόρεια της Ρώμης, στην περιοχή Prima Porta του Lazzio, βρίσκεται μία από τις μεγαλύτερες επαύλεις της πρώιμης αυτοκρατορικής περιόδου, η έπαυλη της Λιβίας Δρουσίλλας, συζύγου του αυτοκράτορα Αυγούστου. Η έπαυλη εκτείνεται στην πλαγιά ενός λόφου με θέα προς τη Ρώμη και την κοιλάδα του Τίβερη και καταλαμβάνει 14.000 μ2.

Το περιστύλιο της έπαυλης


H έπαυλη της Λιβίας αναφέρεται από τον Πλίνιο, τον Σουητώνιο και τον Δίωνα τον Κάσσιο. Φαίνεται ότι ανήκε στην προίκα της Λιβίας, ήταν δηλαδή ιδιοκτησία της οικογενείας των Ιουλιο-Κλαυδίων.


Προτομή της Λιβίας Δρουσίλλας, Έπαυλη των Μυστηρίων, Πομπηία

Tο λατινικό όνομα της έπαυλης ήταν Gallinas Albas, «Λευκές Όρνιθες» και αναφέρεται σε μια ράτσα λευκών ορνίθων που εκτρέφονταν εκεί. Η Λιβία υποτίθεται ότι είχε δει ένα εοίωνο όνειρο ότι ένας αετός έριξε στην ποδιά της μια λευκή κότα, κι έκτοτε εκτρέφονταν εκεί μόνον λευκές όρνιθες. Η έπαυλη ήταν επίσης διάσημη για το άλσος με τις δάφνες. Έχει μάλιστα ενδιαφέρον ότι η έπαυλη εντάχθηκε με κάποιο τρόπο με τη μυθολογία που ακολούθησε το θάνατο του Νέρωνα: λέγεται ότι λίγες μέρες πριν το θάνατό του οι όρνιθες πέθαναν και οι δάφνες έριξαν τα φύλλα τους. Ο Νέρων ήταν εγγονός της Λιβίας, ο τελευταίος της Ιουλιο-Κλαυδιανής δυναστείας.


Η οικοδομική ιστορία του συγκροτήματος είναι περίπλοκη και αντιστοιχεί σε τουλάχιστον τέσσερις μεγάλες οικοδομικές τροποποιήσεις. Η κύρια αρχιτεκτονική φάση χρονολογείται στη δεκαετία του 30 π.Χ. και η τελευταία την εποχή του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Το 19ο αιώνα η έπαυλη ανήκε στη Μονή της Santa Maria in Via Lata. 

Οι ανασκαφές στο συγκρότημα ξεκινούν το 1863 αν και η θέση είχε διερευνηθεί ήδη από το 1596. Το 1867 βρέθηκε εκεί το διάσημο άγαλμα του Αυγούστου της Prima Porta που εκτίθεται σήμερα στο Βατικανό.


Ήδη στις παλιές ανασκαφές είχαν εντοπιστεί και ανασκαφεί τρία υπόγεια δωμάτια με θολωτή οροφή, ένα εκ των οποίων ήταν διακοσμημένο ολόκληρο με μια εντυπωσιακή συνεχόμενη σύνθεση που καλύπτει όλους τους τοίχους.

Εδώ απεικονίζεται ένας θαυμάσιος κήπος σε γαλάζιο βάθος. Ένας κήπος υπόγειος και μαγικός: όλα τα δέντρα συγχρόνως είναι σε καρποφορία κι όλα τα λουλούδια είναι ανθισμένα. Ανάμεσα στη βλάστηση πετούν πουλιά. Άνθρωποι δεν διακρίνονται πουθενά.

Ο ζωγράφος του υπόγειου κήπου της Λιβίας αποδίδει τη φύση σε μια μαγική ώρα. Προκειμένου να επιτύχει την αίσθηση του βάθους χρησιμοποιεί την λεγόμενη ατμοσφαιρική τεχνική, δηλαδή τα αντικείμενα που βρίσκονται πιο μακριά από το θεατή εικονίζονται λιγότερο ευκρινή. 

Η ποικιλία της χλωρίδας που απεικονίζεται είναι αξιοπρόσεκτη: σε πρώτο επίπεδο ένα μεγάλο πεύκο, μια βελανιδιά, μια ερυθρή ελάτη.

Πίσω από έναν χαμηλό μαρμάρινο φράχτη φυτρώνουν μυρτιές, πικροδάφνες, δάφνες, αγιόκλημα, πρίνοι, πύξοι, κυπαρίσσια, κισσοί και άκανθες. 

Ο κήπος είναι γεμάτος μηλοκύδωνα, ρόδια, χουρμάδες, φράουλες και ρόδια.

Στο έδαφος κάτω από τα δέντρα ανθίζουν παπαρούνες, τριαντάφυλλα, χρυσάνθεμα και χαμομήλι. Στα μονοπάτια ανάμεσα στις φτέρες φυτρώνουν βιολέτες και ίριδες.

Μόνοι κάτοικοι αυτού του κήπου είναι τα πουλιά. 

Αυτό το υπέροχο τοπίο διακοσμούσε ένα δωμάτιο που βρισκόταν πάνω από τρία μέτρα κάτω από τη γη και προοριζόταν ως δροσερό καταφύγιο, ίσως και τραπεζαρία, για τις ώρες της μεγάλης ζέστης το καλοκαίρι. Σύντομα όμως αυτό και τα άλλα δύο υπόγεια θολωτά δωμάτια καταργήθηκαν, γέμισαν με χώμα, προκειμένου να οικοδομηθεί επάνω τους άλλο κτίσμα κι έτσι διατηρήθηκε μέχρι σήμερα αυτός ο θαυμάσιος κήπος σε τόσο καλή κατάσταση.


Οι τοιχογραφίες ανήκουν τεχνοτροπικά στο λεγόμενο Δεύτερο Αυτοκρατορικό στυλ και σήμερα εκτίθενται στη Ρώμη στο Palazzo Massimo. Οι ανασκαφές στην έπαυλη συνεχίζονται και σήμερα με έμφαση στην περιοχή των κήπων.

Μια ωραία παρουσίαση αυτου του θαυμάσιου ευρήματος μπορείτε να δείτε στο ακόλουθο βίντεο 

Αρχαιολογία & Ιστορία
5

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Δήλος: H καρδιά των Κυκλάδων

Ιστορία μιας πόλης / Δήλος: H καρδιά των Κυκλάδων

Στη μέση των Κυκλάδων, σ’ ένα νησί χωρίς μόνιμους κατοίκους, η γη κρύβει ακόμη φωνές. Αν ξέρεις πού να κοιτάξεις, η Δήλος αρχίζει να σου μιλά για θεούς που λατρεύτηκαν, εμπορικές αυτοκρατορίες που γεννήθηκαν, λαούς που ήρθαν και έφυγαν, και τελετές που παραμένουν μυστήριο. Το νησί αυτό υπήρξε κάποτε το κέντρο του κόσμου – και ακόμη κρατά μυστικά. Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με την αρχαιολόγο Ζώζη Παπαδοπούλου.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Εν μέσω των γυναικών της αμαρτίας. Μια επίσκεψη στα Βούρλα τον Φλεβάρη του 1936

Αρχαιολογία & Ιστορία / Εν μέσω των γυναικών της αμαρτίας. Μια επίσκεψη στα Βούρλα τον Φλεβάρη του 1936

Η συγγραφέας, δημοσιογράφος και φεμινίστρια Λιλίκα Νάκου επισκέφθηκε το –υπό κρατική διαχείριση– πορνείο των Βούρλων τον Φλεβάρη του 1936, συνομίλησε με τις «γυναίκες της αμαρτίας» και μετέφερε τις εντυπώσεις της.
ΤΑΣΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΥ
Μέλι, Ρόδια, Aμβροσία: Τι έτρωγαν τελικά στον Όλυμπο οι Θεοί;

Αρχαιολογία & Ιστορία / Μέλι, Ρόδια, Aμβροσία: Τι έτρωγαν τελικά στον Όλυμπο οι Θεοί;

Τόσο οι γραπτές πηγές όσο και η εικονογραφία της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας αποκαλύπτουν ότι οι θεοί και οι ήρωες ήταν μάλλον εκλεκτικότεροι των θνητών ως προς τη διατροφή τους. Και τα φαγητά τους έκρυβαν κίνητρα πέρα από την πείνα...
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Ματίας Ρουστ: Μια ατέλειωτη ιστορία των ’80s

Αρχαιολογία & Ιστορία / Ματίας Ρουστ: Μια ατέλειωτη ιστορία των ’80s

Το βράδυ της 28ης Μαΐου 1987 ο 18χρονος Γερμανός προσγειώνεται με ένα Cessna στην Κόκκινη Πλατεία για να αποδείξει ότι «αν κάποιος σαν εμένα μπορεί να περάσει σώος και αβλαβής στην άλλη πλευρά, τότε δεν υπάρχει τόσο μεγάλος κίνδυνος, και ίσως να μπορούμε να τα βρούμε όλοι μεταξύ μας».
ΜΑΚΗΣ ΜΑΛΑΦΕΚΑΣ
Η Μεγαλόχαρη ως αστυνομικό λαγωνικό 

Αρχαιολογία & Ιστορία / Τα «αντιλωποδυτικά θαύματα» της Παναγίας

Μια δημοσιογραφική έρευνα που έκανε το 1933 ο αστυνομικός ρεπόρτερ Ευστάθιος Θωμόπουλος κατέγραψε τους άθλους της Παναγίας· από την Κρήτη μέχρι τη Ροδόπη, οι πιστοί «έβλεπαν» τη δράση της, ένιωθαν ευγνώμονες και τη μαρτυρούσαν.
ΤΑΣΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΥ
Γιατί έθαβαν βρέφη μέσα σε αγγεία στο Βαθύ της Αστυπάλαιας;

Ιστορία μιας πόλης / Γιατί έθαβαν βρέφη μέσα σε αγγεία στο Βαθύ της Αστυπάλαιας;

Τι το ιδιαίτερο συμβαίνει στο Βαθύ της Αστυπάλαιας και τι συνεχίζει να αποκαλύπτει η αρχαιολογική έρευνα στην περιοχή; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Ανδρέα Βλαχόπουλο.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
«ΒΙΑΣ»: Τα αρχαιολογικά τοπία ως ζωντανά οικοσυστήματα

Αρχαιολογία & Ιστορία / Καμπανούλες στους Δελφούς, Πέρδικες στο Σούνιο. Ό,τι φυτρώνει και ζει στους αρχαιολογικούς χώρους

Μια πρωτοποριακή επιστημονική προσέγγιση του πολιτιστικού τοπίου αποκαλύπτει έναν άγνωστο κόσμο χιλιάδων ζώων και φυτών σε είκοσι εμβληματικούς αρχαιολογικούς χώρους της χώρας. 
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Βασίλης Λαμπρινουδάκης: Ο αρχαιολόγος πίσω από το νέο μουσείο της Επιδαύρου

Οι Αθηναίοι / Βασίλης Λαμπρινουδάκης: Ο αρχαιολόγος πίσω από το νέο μουσείο της Επιδαύρου

Από τις ανασκαφές στην Επίδαυρο και τη Νάξο, ο ομότιμος καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας αφηγείται μια ζωή αφιερωμένη στην ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Και όπως λέει, το πιο πολύτιμο εύρημα δεν ήταν αρχαιολογικό – ήταν η γυναίκα του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Δεσποτόπουλος και το αθηναϊκό όνειρο του μοντερνισμού

Ιστορία μιας πόλης / Ο Δεσποτόπουλος και το αθηναϊκό όνειρο του μοντερνισμού

Από το Ωδείο Αθηνών έως τη Σουηδία της εξορίας, ο Ιωάννης Δεσποτόπουλος δεν υπήρξε μόνο ένας σπουδαίος αρχιτέκτονας, αλλά και ένας διανοούμενος που οραματίστηκε μια πιο δημοκρατική, λειτουργική και πολιτισμένη πόλη. Ποια είναι η παρακαταθήκη του στη σύγχρονη Ελλάδα; Η Αγιάτη Μπενάρδου μιλά με τον Λουκά Μπαρτατίλα.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Τι σήμαινε να είσαι ψυχικά ασθενής στην αρχαία Αθήνα;

Ιστορία μιας πόλης / Τι σήμαινε να είσαι ψυχικά ασθενής στην αρχαία Αθήνα;

Πώς κατανοούσαν οι αρχαίοι Έλληνες την ψυχική ασθένεια; Ήταν θεϊκή τιμωρία, παθολογία του σώματος ή ένα υπαρξιακό βάρος που αποτυπωνόταν στη λογοτεχνία και στο θέατρο; Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τον Γιώργο Καζαντζίδη, Αναπληρωτή Καθηγητή Λατινικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών, για τον τρόπο με τον οποίο η αρχαιοελληνική κοινωνία εξηγούσε, απεικόνιζε και αντιμετώπιζε τις ψυχικές διαταραχές.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ

σχόλια

4 σχόλια
Είδα από περιέργεια το ατμοσφαιρικό βίντεο, το οποίο παρεμπιπτόντως έχει εκπληκτικό σπικάζ.Σπάνια έχω νιώσει τέτοια αγαλλίαση με ένα έργο τέχνης! Η τελευταία φορά που ένιωσα έτσι ήταν όταν είδα "τον ερχομό της Άνοιξης" του Μποτιτσέλι. Λουλούδια, χρώμα και ομορφιά, σκέτη μαγεία...σαν άνθη.