Ποιος θέλει να σκοτώσει τα λατινικά στη Μέση Εκπαίδευση; (μη σπρώχνεστε)

Ποιος θέλει να σκοτώσει τα λατινικά στη Μέση Εκπαίδευση; (μη σπρώχνεστε) Facebook Twitter
«H κατάργηση των λατινικών ελάχιστη επίδραση θα έχει στη μορφωτική συγκρότηση των εφήβων...
18

Ούτε στη Γ' Λυκείου, ούτε στις Πανελλήνιες, ούτε πουθενά: λατινικά στο σχολείο από του χρόνου τέλος, αποφάσισε ο υπουργός Παιδείας στο πλαίσιο μιας ακόμα εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, κίνηση η οποία –όπως το οτιδήποτε πλέον στη χώρα αυτή– έγινε αφορμή ακραίας διαμάχης, που σε πλείστες όσες περιπτώσεις σχετιζόταν μάλλον με τις ιδεολογικοπολιτικές απόψεις του εκάστοτε υποκειμένου παρά με κάποια βαθύτερη γνώση του αντικειμένου.

Μέχρι και ποσοστά άνω του 60% υπέρ της μη κατάργησης είδα σε κάποια γκάλοπ παρότι ο λόγος για ένα από τα πλέον αντιδημοφιλή (λόγω του υψηλού βαθμού δυσκολίας αλλά και της «στεγνής» διδασκαλίας που μόνο την αποστήθιση ενθάρρυνε) μαθήματα, όπως εύκολα θα διαπίστωνε κανείς ρωτώντας σε ένα οποιοδήποτε μέσο σχολείο.

Στα συνήθη επιχειρήματα των «λατινολατρών», παραδοσιακών ή όψιμων, εντάσσεται η καλλιέργεια της κριτικής σκέψης που η μελέτη των λατινικών υποστηρίζουν ότι προωθεί κι ένας γενικότερος φόβος για την απαξίωση της κλασικής παιδείας εν γένει υπέρ μιας πιο τεχνοκρατικής.

Αξιοσημείωτο είναι δε ότι εκτός από τους συνήθεις... Αδώνηδες που ανησυχούν μην η κοινωνιολογία –η οποία προορίζεται να αντικαταστήσει τα λατινικά– «αριστερέψει» τα παιδιά μας, ένθερμοι «γλωσσοαμύντορες» αναδείχθηκαν αίφνης για αντιπολιτευτικούς προφανώς λόγους και στην πέραν του Σύριζα Αριστερά, μολονότι ο ευρύτερος προοδευτικός χώρος ποτέ δεν πολυσυμπάθησε τη γλώσσα του Βιργίλιου.

Χαρακτηριστικά, το Σχέδιο μιας Λαϊκής Παιδείας του ΕΑΜ (1944) προέβλεπε πλήρη κατάργηση των λατινικών αλλά και των αρχαίων ελληνικών στα σχολεία, καθώς επίσης ορθογραφική απλοποίηση των φωνηέντων.

Γενικώς ειπείν, από το 1836 οπότε τα λατινικά εντάχθηκαν στο σχολικό πρόγραμμα, η θέση τους στην εκπαίδευση γνώρισε αρκετές διακυμάνσεις καθώς η διδασκαλία τους συνδέθηκε με τις ανά περίσταση επικρατούσες αντιλήψεις για τις σχέσεις του ελληνικού κόσμου με τον ρωμαϊκό καθώς και την αξιολογική τους σχέση με τα αρχαία ελληνικά.

  

Το μεγαλύτερο «πρέσινγκ» πάντως το δέχτηκαν επί αριστερών/προοδευτικών κυβερνήσεων, με πρώτο τον Ι. Τσιριμώκο, υπουργό Παιδείας του Βενιζέλου να εξαγγέλλει την κατάργησή τους κατόπιν εισήγησης του Δημήτρη Γληνού (1913) – από τότε κρατάει η διαμάχη.

«Της μόδας» ήταν και στα δικά μου λυκειακά χρόνια (αρχές δεκαετίας '80) να τα απαξιώνουμε – μέχρι σε έκθεση στις Πανελλήνιες είχα προτείνει να καταργηθούν ο αθεόφοβος, παρότι διακρινόμουν στο συγκεκριμένο μάθημα, παραδόξως μάλιστα απέσπασα υψηλό βαθμό!

Βλέπεις, όσο της θεωρητικής κατεύθυνσης κι αν ήσουν, όσο κι αν σε εξίταρε η επαφή με μια ιστορική γλώσσα «νεκρή» μεν (εκτός Βατικανού) αλλά θεμέλιο για τις περισσότερες ευρωπαϊκές, τόσο ο τρόπος διδασκαλίας όσο και η στρυφνή τους γραμματική σε αποθάρρυναν στην πορεία – θα μπορούσες να «βασανίζεσαι» πιο δημιουργικά μαθαίνοντας π.χ. μια δεύτερη σύγχρονη ξένη γλώσσα.

Δεν άλλαξαν πολλά έκτοτε: «Η λειτουργικότητα του μαθήματος είναι αμφίβολη υπό τις παρούσες συνθήκες καθώς εξυπηρετεί μόνο τον στόχο του εξεταστικού μαθήματος στις εισαγωγικές εξετάσεις... σκιά του αλλοτινού εαυτού του, ανενεργή απόληξη ενός νοήματος του οποίου η αρχή χάνεται κάπου στο παρελθόν», γράφει η Ιωάννα Ζιώγα στη διδακτορική διατριβή της «Τα λατινικά στη μέση εκπαίδευση» (2015), ένα ενδιαφέρον και καλογραμμένο πόνημα-πηγή. Ήδη εξάλλου από το '15 το μάθημα που βασιζόταν πλέον στο εγχειρίδιο των Μ. Πασχάλη-Γ. Σαββαντίδη διδάσκονταν μόνο στη Γ' Λυκείου με μειωμένες ώρες.

Πέρα όμως από ιδέες και ιδεοληψίες, πόσο απαραίτητα είναι σήμερα τα λατινικά στην εκπαίδευση; Προσωπικά με βοήθησαν πράγματι στην καλύτερη κατανόηση των αγγλικών και άλλων ευρωπαϊκών λατινογενών γλωσσών, ακόμα κι αν δεν τις μίλαγα, καθώς και κάποιων επιστημονικών ορολογιών από τις πολλές που βασίζονται σε αυτά.

Αυτή είναι και η κύρια (πέρα από το φάσμα της ανεργίας που θα αντιμετωπίσουν οι ειδικευμένοι στα λατινικά φιλόλογοι) «ένσταση» της Κοσμητείας της Φιλοσοφικής του ΕΚΠΑ κατά της κατάργησης.

Αυτό όμως ίσχυε σε καιρούς που δεν υπήρχε Διαδίκτυο, ελεύθερη τηλεόραση ή ραδιόφωνο, που δεν διδασκόσουν δυο-τρεις γλώσσες μέχρι τα είκοσι, που δεν πολυταξιδεύαμε, που τα αγγλικά δεν ήταν πανταχού παρόντα και η εξοικείωση με αυτά (ή με άλλες ξένες γλώσσες) εκτός σχολείου ή φροντιστηρίου, περιορισμένη.

Αυτό όλο πλέον έχει αλλάξει θεαματικά. Μου άρεσε, επίσης, η εκφραστική τους «δωρικότητα». Αν με ρωτήσεις βέβαια σήμερα, ελάχιστες λατινικές φράσεις θυμάμαι (κυρίως λόγω Αστερίξ!) και τίποτα σχεδόν από γραμματική/συντακτικό, όσο για με την εξοικείωση με τον ρωμαϊκό πολιτισμό, ας όψεται το αφιόνι μου με την ιστορία γιατί αν περίμενα από το (φιλότιμο, πάντως) εγχειρίδιο του Τζάρτζανου... Περισσότερο θυμάμαι τι ζόρια τράβαγα μαζί τους, όπως άλλωστε και με τα αρχαία ελληνικά!


Ο προβληματισμός για την αναγκαιότητα ή μη της διδασκαλίας των λατινικών στη μέση εκπαίδευση δεν είναι μόνο ελληνικός. Αφορά επίσης χώρες των οποίων η γλώσσα και ο πολιτισμός έχουν αμεσότερη σχέση μαζί τους. Ανάλογες ενστάσεις έχουν διατυπωθεί κατά καιρούς την Αγγλία (όπου έχουν πια εξοβελιστεί ουσιαστικά από τη δημόσια εκπαίδευση), την Ιταλία (όπου έχουν «ψαλιδιστεί» αρκετά), στη Γερμανία (όπου πάντως υπάρχει, διαβάζω, τάση επαναφοράς τους σε αρκετά σχολεία από όπου είχαν «κοπεί»), την Ισπανία, τις ΗΠΑ και αλλού.

Στα συνήθη επιχειρήματα των «λατινολατρών», παραδοσιακών ή όψιμων, εντάσσεται η καλλιέργεια της κριτικής σκέψης που η μελέτη των λατινικών υποστηρίζουν ότι προωθεί κι ένας γενικότερος φόβος για την απαξίωση της κλασικής παιδείας εν γένει υπέρ μιας πιο τεχνοκρατικής.

Να θυμίσω βέβαια ότι και στις εποχές που η κλασική ανθρωπιστική παιδεία με τα τόσα υψιπετή ιδανικά μεσουρανούσε (και που «δίχως αυτή η παρούσα τεχνολογική εξέλιξη μπορεί να καταρρεύσει ή να καταστεί επικίνδυνη», καθώς αναφέρεται με στόμφο στην εισαγωγή των λατινικών Γ' Λυκείου), δεν αποφεύχθηκαν ούτε οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι, ούτε το Ολοκαύτωμα, ούτε η χρήση πυρηνικών, ούτε η εκμετάλλευση και οι θεαματικές οικονομικές ανισότητες, ούτε η οικολογική υποβάθμιση του πλανήτη. Αντίθετα, η αρχαιολατρεία και η προσκόλληση στην κλασική παράδοση συχνά ταυτίστηκε με ό,τι πιο αντιδραστικό στην Ελλάδα και όχι μόνο.


«Το εκπαιδευτικό μας σύστημα ας διδαχτεί από το πιο επιτυχημένο του πλανήτη, το φινλανδικό... Νομίζεις ότι τα παιδιά εκεί αναγκάζονται να παπαγαλίζουν κανόνες και κλίσεις νεκρών γλωσσών; Στη Φινλανδία έχουν σίγουρα καταλάβει ότι η μετάδοση του ανθρωπισμού (αυτού δηλαδή που είναι η ουσία του κλασικού πολιτισμού) δεν γίνεται βασανίζοντας τα παιδιά με ατέλειωτη γραμματική και σύνταξη αλλά εστιάζοντας σε αυτό που πραγματικά μετράει... Το να φορτώνονται μαθητές και μαθήτριες εκτός από τη μελέτη των αρχαίων ελληνικών την επιπλέον εκμάθηση της λατινικής, είναι σα να υποχρεώνονται αντίστοιχα στο Ιράν εκτός από τα μέσα περσικά (παχλαβί) να μαθαίνουν και αραβικά ή στην Ιαπωνία να εξοικειώνονται επίσης με τα κλασικά κινεζικά», μου λέει σχετικά ο γλωσσολόγος Γιάννης Οικονόμου.


«H κατάργηση των λατινικών ελάχιστη επίδραση θα έχει στη μορφωτική συγκρότηση των εφήβων... Οι μεγαλύτεροι  ίσως δεν έχουν συνειδητοποιήσει ότι το κάποτε φόβητρο των μαθητών είχε εδώ και δεκαετίες μετατραπεί σε σκυλάκι κανίς – τα τελευταία χρόνια διδασκόταν μόνο στους μαθητές της Θεωρητικής κατεύθυνσης και μόνο στη Γ' Λυκείου, για 3 ώρες την εβδομάδα. Μέσα σε 90 ώρες, θεωρητικές κι αυτές και μάλιστα στην τελευταία τάξη, γλώσσα δεν μαθαίνεται. Οι μαθητές διδάσκονταν 25 μικρά κειμενάκια κι εξετάζονταν πάνω σε αυτά. Τα αποστήθιζαν παπαγαλία και είχαν ένα σχεδόν σίγουρο εικοσάρι σαν βαθμολογικό "μαξιλάρι" για ενδεχόμενα στραπάτσα στα Αρχαία και στη Γλώσσα», εκτιμά ο συγγραφέας, μεταφραστής και μελετητής Νίκος Σαραντάκος, άποψη που δημοσίευσε και στο προσωπικό του μπλογκ.

«Αν κάτι λείπει από τη συζήτηση αυτή, είναι η ανάγκη να συγκροτηθούν ξανά κλασικά λύκεια όπου θα διδάσκονται και τα λατινικά και τα αρχαία ελληνικά με αυξημένες ώρες, από λίγους αλλά καλά καταρτισμένους φιλολόγους, για τους σχετικά λίγους μαθητές που θα έχουν την κλίση και τη θέληση να ασχοληθούν με κλασικές σπουδές. Αυτό βέβαια πρέπει να συνοδευτεί με μείωση και κυρίως με ριζική αναδιάρθρωση της διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών στα γυμνάσια», εκτιμά, κάτι που βρίσκω μάλλον ορθό.


Επιχειρήματα, εντούτοις, τύπου ότι καταργώντας τα λατινικά στη μέση εκπαίδευση ο μέσος πολίτης δεν θα κατανοεί φαινομενικά βαρύγδουπες εκφράσεις όπως το περίφημο «mea culpa» του Ανδρέα Παπανδρέου (αναφερόταν στην «απάλειψη» του κυπριακού από τις διαπραγματεύσεις με την Τουρκία το '98) ή το «erga omnes» στην πρόσφατη συμφωνία Ελλάδας-ΠΓΔΜ, ότι θα δυσκολεύεται να συλλάβει αρχικά τύπου CV και WC συν μια σειρά νομικούς, ιατρικούς, φυσικοχημικούς όρους κ.λπ., όπως π.χ. τα αναγραφόμενα συστατικά τροφίμων και φαρμάκων, μοιάζει στις μέρες μας μάλλον ξεκρέμαστο, εκτός από παλιοκαιρισμένο – ο google translator εξάλλου μεταφράζει και από/προς τα λατινικά σε χρόνο dt, με ποιότητα ελεγχόμενη μεν αλλά σίγουρα καλύτερη του μέσου άσχετου ή ημιμαθούς.

Δεν ξέρω έπειτα πολλούς «κολλημένους» με την ανάγνωση ρωμαϊκών επιγραφών – οι λάτρεις του λατινομαθούς Χάρι Πότερ είναι περισσότεροι αλλά αυτοί κατά κανόνα μιλάνε κι αγγλικά!

Εκτενέστερη κουβέντα θα έπρεπε, θαρρώ, να έχει γίνει για την υποβάθμιση της βιολογίας, την απουσία ενός μαθήματος σεξουαλικής αγωγής, το «απέθαντο» των Θρησκευτικών (που μπορεί, εντούτοις, βασισμένο σε μια αλλιώτικη συλλογιστική να αποδειχθεί επίσης επίκαιρο και ενδιαφέρον), το περιεχόμενο και τον τρόπο διδασκαλίας της νεοεισελθείσας κοινωνιολογίας ή άλλα εκπαιδευτικά ζητήματα, παρά για το αν ξέρουμε να μεταφράσουμε το regina rosas amat, σε μια εποχή κιόλας που οι rainbow «βασίλισσες» υπερφαλαγγίζουν κατά πολύ τις πραγματικές!

Στήλες
18

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Για την έκφραση «Επάγγελμα ομοφυλόφιλος»

Θοδωρής Αντωνόπουλος / Για την έκφραση «Επάγγελμα ομοφυλόφιλος»

Αν θεωρήσουμε την ομοφυλοφιλία επάγγελμα, αξιότιμε κ. συνήγορε, τότε σίγουρα αυτό θα πρέπει να ενταχθεί στα βαρέα ανθυγιεινά. Τουλάχιστον για όσο μπορούν να δηλητηριάζουν τον δημόσιο λόγο κακοποιητικές απόψεις, αντιλήψεις και πρακτικές, σαν αυτές που είτε εκφέρετε είτε ενθαρρύνετε.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί το επίπεδο του δημοσίου διαλόγου είναι τόσο απελπιστικά χαμηλό;

Δημήτρης Π. Σωτηρόπουλος / Γιατί το επίπεδο του δημοσίου διαλόγου είναι τόσο απελπιστικά χαμηλό;

Αντί να διαφωνήσουμε για το ένα ή το άλλο θέμα, όπως και είναι θεμιτό και αναμενόμενο σε μια δημοκρατία διαλόγου, το μόνο που ξέρουμε να κάνουμε είναι να εξευτελιζόμαστε οι ίδιοι και να εξευτελίζουμε τους άλλους, ωσάν να ήταν οι χειρότεροι εχθροί μας.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ Π. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΣ
O βούρκος των ημερών

Στήλες / O βούρκος των ημερών

Σήμερα: Μηνύματα στο αλεξίπτωτο • • • βουλευτική ηπιότητα • • • περιβαλλοντικη καταστροφή στο Ισραήλ • • • δύσκολες μέρες για τον Μακρόν • • • εμβολιαστική ευνοιοκρατία • • • ένας γενναιόδωρος πρώην οδηγός νταλίκας • • • η περιπέτεια της «μυστικής ομιλίας»
ΚΩΣΤΑΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ
Ψάχνοντας τις ευθύνες, ξεχάσαμε τους κακούς

Αρετή Γεωργιλή / Ψάχνοντας τις ευθύνες, ξεχάσαμε τους κακούς

Γιατί όλη αυτή η πολιτική χυδαιότητα που αποπροσανατολίζει την κοινή γνώμη από το πραγματικό πρόβλημα και στρέφει τη συζήτηση σε μια στείρα κομματική αντιπαράθεση, στις πλάτες όλων αυτών των παιδιών, που το μόνο που ζητούν είναι δικαίωση και γαλήνη;
ΑΡΕΤΗ ΓΕΩΡΓΙΛΗ
Το δίλλημα με τον Κουφοντίνα

Τι διαβάζουμε σήμερα: / Το δίλλημα με τον Κουφοντίνα

Σήμερα: Τα Ζεν της Βαϊκάλης • • • νίκη μεγαλοψυχίας • • • η βία δεν πτοεί (ακόμη) τους Βιρμανούς • • • μια πρώτη δικαίωση • • • οι επίμονοι Ινδοί αγρότες • • • δημοκρατία και πίτσα • • • ένας τιτάνας
ΚΩΣΤΑΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ

σχόλια

8 σχόλια
Καλό είναι το εκπαιδευτικό περιεχόμενο να κινηθεί επί του ουσιαστικότερου, να μην αποτελεί δηλαδή τροχοπέδιν σε μία εκπαίδευση η οποία θα πρέπει να προσμετρά τις ανάγκες και τις προκλήσεις του μελλοντικού πολίτη. Καλοδεχούμενη λοιπόν η μεταρρύθμιση.
ο δημόσιος υπάλληλος (εκπαιδευτικός) επειδή αγαπά το λειτούργημα του, έστησε παράλληλα και την παραπαιδεία, ενώ ο ιδιωτικός υπάλληλος ζηλεύει και πιέζει για να ανοίξει η πόρτα του δημοσίου!
Πήρε τον υπουργό ο πόνος για τη λανθασμένη εκμάθηση των λατινικών... και τα καταργεί ("πονάει κεφάλι, κόβει κεφάλι")! Έχω την εντύπωση ότι η κατάργηση των λατινικών είναι ο πρόδρομος της κατάργησης των αρχαίων. Πάντως νομίζω ότι θα είχε ενδιαφέρον να διαβάζαμε στο άρθρο και γνώμες επιστημόνων από άλλους κλάδους. Πώς νιώθει π.χ. ένας πανεπιστημιακός σε κάποιο κλάδο της θετικής που δεν μπορεί να διαβάσει το "Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica" από το πρωτότυπο ή τι έχει να πει ένας άλλος που μπορεί; Θα μου πείτε στην Ελλάδα πολλοί (μην πω οι περισσότεροι) δεν γνωρίζουν ποιος ήταν ο Νεύτωνας, θα γνωρίζουν ότι τα λατινικά ήταν η lingua franca (η ποια;) της επιστήμης μέχρι τον 19ο αιώνα; Φανταστείτε να κάνει ο υπουργός γενική αποτίμηση του εκπαιδευτικού συστήματος...
τα λατινικά ήταν η lingua franca (η ποια;) της επιστήμης μέχρι τον 19ο αιώνα; Να κόψουμε τουλάχιστον δυο αιώνες; Δεν νομίζω ότι οι τύποι του ηλεκτρισμού, τα σχέδια της ατμομηχανής, η πατέντα του τηλεγράφου και του τηλεφώνου να ήταν γραμμένες στα λατινικά...
Έχει απόλυτο δίκιο ο Μαύρος Γάτος. Ήδη από την εποχή του Διαφωτισμού αλλά κυρίως μετά την Γαλλική Επανάσταση και την δημιουργία συστημάτων Εθνικής Παιδείας (και τον σταδιακό παραγκωνισμό της Καθολικής Εκκλησίας από τον χώρο της Παιδείας) τα Λατινικά (ως Νέα Λατινικά) παύουν σχετικά απότομα να είναι η κοινή γλώσσα της επιστήμης, και οι επιστήμονες αρχίζουν να γράφουν μαζικά στις εθνικές τους γλώσσες. Όπως είναι αναμενόμενο, το γεγονός αυτό παίζει σημαντικό ρόλο στην άνοδο των διαφόρων εθνικισμών.Φυσικά αν ψάξει κανείς μπορεί να βρει και επιστημονικές μονογραφίες του 19ου αιώνα στα Λατινικά, κυρίως στην Ζωολογία (λόγω Linnaeus και συστήματος ταξινόμησης των οργανισμών). Επίσης αρκετοί μαθηματικοί στα νεανικά τους χρόνια ακολουθούσαν το παράδειγμα του Νεύτωνα [ενίοτε και κάπως ανταγωνιστικά ως προς αυτόν ;-) ] και έγραφαν στα Λατινικά, κυρίως τις διατριβές τους.Και φυσικά ο φοιτητόκοσμος στα πανεπιστήμια έκανε πλάκα με τα Λατινικά, φτιάχνοντας αστείους νεολογισμούς σε μια γλώσσα που πολύ συχνά ήταν υποχρεωμένοι να γνωρίζουν, αλλά η οποία είχε καταστεί απομεινάρι του αποκλειστικού ρόλου που έπαιζε παλαιότερα η Εκκλησία στην εκπαίδευση.Στα τέλη του 19ου αιώνα υπάρχει σκληρός ανταγωνισμός ανάμεσα σε Γαλλία και Γερμανία για το ποιά είναι η γλώσσα της επιστήμης (με την Γερμανία να έχει τα πρωτεία). Από τον Α' Παγκόσμιο Πολεμο και μετά μπαίνουν δυναμικά τα Αγγλικά, λόγω της ήττας των Γερμανών αλλά και της στενής συνεργασίας Μ. Βρετανίας-ΗΠΑ σε τεχνολογία/πολιτική.The first person to publish extensively in his native language, according to Gordin, was Galileo. Galileo wrote in Italian and was then translated to Latin so that more scientists might read his work.Περισσότερα σε αυτό το άρθρο του Public Radio International:https://www.pri.org/stories/2014-10-06/how-did-english-become-language-science
Arithmetices principia, nova methodo exposita: The treatise is written in Latin, which was already somewhat unusual at the time of publication, Latin having fallen out of favour as the lingua franca of scholarly communications by the end of the 19th century. The use of Latin in spite of this reflected Peano's belief in the universal importance of the work – which is now generally regarded as his most important contribution to arithmetic – and in that of universal communication.
On second thought: Διάβασα πιο προσεκτικά και το δικό σου σχόλιο και του Γατου, και νομίζω πως και οι τρεις πέφτουμε έξω. Σίγουρα δεν παύουν τα Λατινικά να είναι lingua franca των επιστημόνων “τουλάχιστον δυο αιώνες” πριν τον 19ο όπως έγραψε (άρα δεν έχει καθόλου “απόλυτο δίκιο” όπως έγραψα). Αλλά σίγουρα παύουν να είναι γύρω στα μέσα του 19ου αιώνα. Στην Γαλλία βέβαια πιο νωρίς (πριν την Γαλλική Επανάσταση, όπως έγραψα): (ενδεικτικά) Laplace, Legendre, Fourier, Lagrange, Lavoissier, Parseval, Pascal έγραψαν στα Γαλλικά. Για τον Pascal (που είναι μάλιστα του 17ου αιώνα) ρώτησε να σου το πει και ο Καρανίκας που έχει εντρυφήσει :-)
Επανέρχομαι για κάτι τελευταίο, και κατά τη γνώμη μου σημαντικό: Όπως διαπίστωσα διαβάζοντας για το θέμα (και χαίρομαι που το ανέδειξε ο Τοναταλλο) ακόμα και η πλέον διάσημη φράση της δυτικής φιλοσοφίας/επιστήμης στα Λατινικά, "cogito ergo sum", δεν γράφτηκε αρχικά στα Λατινικά:The phrase originally appeared in French as je pense, donc je suis in his Discourse on the Method, so as to reach a wider audience than Latin would have allowed.(Αναμενόμενο κατά κάποιον τρόπο αφού περιλαμβάνεται στο "Discours" του Descartes που είναι γραμμένο στα γαλλικά). Το "Discours" μεταφράστηκε στα Λατινικά για να μπορούν να το διαβάσουν όλοι οι φιλόσοφοι της εποχής--η lingua franca που έλεγε ο Τοναταλλο. Όμως αυτό που προκύπτει είναι ότι η υπονόμευση της λατινικής ως γλώσσας της διανόησης και της επιστήμης ήταν ήδη γεγονός από την εποχή του Descartes (μέσα του 17ου αιώνα). Ο Descartes δηλαδή (που έγραψε στα Λατινικά άλλα έργα του) ενδιαφερόταν το συγκεκριμένο του έργο (επιστημονικής μεθοδολογίας και ενός νέου για την εποχή τρόπου σκέψης) να μπορούν να το διαβάσουν όσοι Γάλλοι γνώριζαν ανάγνωση (και σε αρχικό στάδιο αδιαφόρησε για τους αλλόγλωσσους ειδικούς).
Ashton Heston III μάλλον το ορθότερο θα ήταν να λέμε ότι με την εμφάνιση του εθνικισμού το 18ο αιώνα η επιστήμη αρχίζει να περιχαρακώνεται και οι επιστήμονες σταματούν να συνεννοούνται με αλλοεθνείς. Όσοι όμως επέμεναν να συνεννοούνται, συνέχιζαν στα λατινικά (Peano).
Ενδιαφέρουν άρθρο με σωστή κατά την γνώμη μου επιχειρηματολογία. Ειδικά με βρίσκει σύμφωνο η άποψη του Σαραντάκου περί αναβίωσης των κλασικών λυκείων. Δυο παρατηρήσεις:WC: Δεν προέρχεται από τα Λατινικά αλλά από τα αγγλικά: θα πει Water Closet. Στα Λατινικά άλλωστε δεν υπήρχε Double-U, εισήχθη στα πρώιμα Γερμανικά και Αγγλικά κατά τον μεσαίωνα:The sounds /w/ (spelled ⟨V⟩) and /b/ (spelled ⟨B⟩) of Classical Latin developed into a bilabial fricative /β/ between vowels in Early Medieval Latin. Therefore, ⟨V⟩ no longer adequately represented the labial-velar approximant sound /w/ of Germanic phonology.The Germanic /w/ phoneme was therefore written as ⟨VV⟩ or ⟨uu⟩ (⟨u⟩ and ⟨v⟩ becoming distinct only by the Early Modern period) by the earliest writers of Old English and Old High German, in the 7th or 8th centuries.[3] Gothic (not Latin-based), by contrast, had simply used a letter based on the Greek Υ for the same sound in the 4th century. The digraph ⟨VV⟩/⟨uu⟩ was also used in Medieval Latin to represent Germanic names, including Gothic ones like Wamba.Επίσης η σύγκριση που κάνει ο κύριος Οικονόμου με την διδασκαλία των αραβικών στο Ιράν και των κινεζικών στην Ιαπωνία είναι κατά την γνώμη μου άκυρη, εφόσον πρόκειται για ζωντανές γλώσσες, και μάλιστα γειτονικών τους λαών (στο Ιράν για την ακρίβεια τα αραβικά ομιλούνται από μειονότητες, αν δεν κάνω λάθος).
Δεν έχω άποψη για τα Λατινικά, καθότι της Θετικής, δεν τα διδάχτηκα έτσι κι αλλιώς, μπορώ να φανταστώ πάντως τον ρόλο της Κοινωνιολογίας, ως ενός ακόμη μαθήματος που θα προωθεί την ταυτότητα του "πολίτη του κόσμου" έναντι της εθνικής ταυτότητας.Είναι βέβαια γελοίο να το χρεώνεται αυτό η ανύπαρκτη διεθνώς Αριστερά, εδώ μιλάμε για τις επιδιώξεις του μεγάλου κεφαλαίου.
Ε ρε και να ήξεραν οι γίγαντες της φιλελεύθερης κοινωνιολογικής σκέψης (Βέμπερ, Σουμπέτερ, Τζον Στιούαρτ Μιλ, κλπ) ότι προωθούσαν ταυτόχρονα τις επιδιώξεις του μεγάλου κεφαλαίου οι οποίες ταυτίζονταν με εκείνες της Αριστεράς!Θα είχαν αυτοπυρποληθεί!
Μιλάμε για το πλέον άχρηστο μάθημα. Μόνο οι φιλόλογοι αντιδρούν, γιατί μόνο σε εκείνους χρειάζεται κι αυτό μόνο για να τα διδάσκουν στους μαθητές της κατεύθυνσης. Τα αγγλικά δεν είναι λατινογενής γλώσσα και σίγουρα δεν περιμένουμε τα λατινικά, για να τα μάθουμε. Ακόμα και τις λατινογενείς γλώσσες, για να τις μάθει κάποιος, δε χρειάζεται να ξέρει λατινικά. Αναφέρουν πολλοί τις θετικές επιστήμες που έχουν λατινικούς όρους, αλλά τα λατινικά διδάσκονται μόνο στη θεωρητική κατεύθυνση. Οι φιλόλογοι μπορούν κάλλιστα να τα διδάσκονται στο πανεπιστήμιο όπου θα τα κατανοήσουν καλύτερα.
Βασικά, ο μέσος Ελληνας μαθητής έχει ολοκληρώσει συνήθως την εκμάθηση ξένων γλωσσών σε επίπεδο B2-C1 μέχρι και την πρώτη Λυκείου, για να μπορέσει να αφιερωθεί απερίσπαστος στις εξετάσεις για τα ΑΕΙ. Συνεπώς, καταρρίπτεται το επιχείρημα ότι η διδασκαλία μερικών ωρών Λατινικών στην Γ' Λυκείου (δηλαδή των εντελώς βασικών στοιχείων της γλώσσας) θα βοηθήσει τον μαθητή στην εκμάθηση ξένων γλωσσών .Για όσους αρχίσουν μια λατινογενή ξένη γλώσσα στο πανεπιστήμιο έχει νόημα η διδασκαλία των λατινικών, υπό τον όρο ότι δεν θα συνίσταται στην παπαγαλία μερικών κειμένων και γραμματικοσυντακτικών τύπων.
Μπορεί η αγγλική να μην είναι λατινογενής γλώσσα, αλλά ως διεθνής είναι η πιο μπάσταρδη γλώσσα του κόσμου. Οι Βρετανοί κατακτήθηκαν από τους Ρωμαίους και μερικούς αιώνες αργότερα κατακτήθηκαν από τους Νορμανδούς. Εγώ τα διδάχθηκα δύο χρόνια και δεν τα αγάπησα, αλλά ποτέ δεν γκρίνιαξα (μίσησα τα θρησκευτικά και γκρίνιαζα). Άχρηστο, ξε-άχρηστο, τίποτα δεν είναι άχρηστο. Άχρηστο είναι να εξετάζεσαι σε κάποια μαθήματα. Θα μπορούσε να είναι ένα μονόωρο μάθημα γενικής συζήτησης και να έχεις να κάνεις μια εργασία τον χρόνο πάνω σ' αυτό. Ας πάρουν μία ώρα από τα θρησκευτικά κι ας την δώσουν στα λατινικά.