Ιάννης Ξενάκης: "Δεν υπάρχει, δεν θα υπάρξει ποτέ ελεύθερη κοινωνία"

Ιάννης Ξενάκης: "Δεν υπάρχει, δεν θα υπάρξει ποτέ ελεύθερη κοινωνία" Facebook Twitter
19

O Ιάννης Ξενάκης είναι μια εντελώς ιδιαίτερη περίπτωση καλλιτέχνη.

Έγινε κατά κάποιο τρόπο ένας δραματικός ήρωας που κλήθηκε αθελά του να σηκώσει ένα βαρύ υπαρξιακό φορτίο ύστερα από το κοντά στο θάνατο περιστατικό που του συνέβη στα Δεκεμβριανά. O ίδιος το είχε διηγηθεί ως εξής: 

"Ημουν με άλλα τρία άτομα στο εσωτερικό της πολυκατοικίας. Ακούσαμε τους όλμους να πέφτουν. Κάποια έκρηξη πρέπει να μας βρήκε. Ενα αγόρι κι ένα κορίτσι σκοτώθηκαν επί τόπου. Τα μυαλά του κοριτσιού είχαν πεταχτεί στον τοίχο. Εχασα τις αισθήσεις μου. Σε λίγο με μετέφεραν με μίαν άσπρη σημαία σε μια άλλη πολυκατοικία όπου υπήρχαν κάτι πρώτες βοήθειες. Τους άκουσα να λένε: Θα ζήσει μόνο λίγες ώρες, τουλάχιστον ας πεθάνει ήσυχος. Και μου έκαναν ενέσεις για να μην πονάω. Ούτε τίποτε το αντισηπτικό ούτε πρώτες βοήθειες.

 

Ομως, δεν πέθανα. Οταν συνήλθα, η Μάχη, μια φίλη, κι αυτή στρατευμένη φοιτήτρια, μου κρατούσε το χέρι. Ούτε ξέρω πώς με ανακάλυψε. Επιτέλους, ήμουν πραγματικά ευτυχισμένος γιατί πίστευα πως θα πέθαινα. Το ίδιο βράδυ, οι δικοί μας υποχώρησαν. Την επομένη οι Αγγλοι, οι συνεργάτες και η Εθνοφρουρά έφτασαν. Μας εγκατέλειψαν στα χέρια του εχθρού. Αρχισα να βρίζω και να ουρλιάζω. Μου φαινόταν όμως πως ούρλιαζα γιατί το στόμα μου ...αχ... μια καταστροφή. Ο ουρανίσκος ήταν τρύπιος. Εδώ κι εκεί κομμάτια δόντια, σάρκες, τρύπες. Η οδοντοστοιχία μου, κομμάτια. Το αριστερό μάτι είχε χτυπηθεί. Το ίδιο μου το αίμα με έπνιγε. Εκανα εμετό, ούτε θυμάμαι... Μας άφησαν εκεί μερικές ώρες κι ύστερα ξαναγύρισαν και με πήγαν σ' ένα νοσοκομείο".

 

Με τον Λε Κορμπιζιέ

Αφού ολοκλήρωσε μετ' εμποδίων τις αρχιτεκτονικές του σπουδές λόγω της αντιστασιακής του δράσης, το 1947 αποφασίζει να φύγει από την Ελλάδα φοβούμενος την εξορία στη Μακρόνησο. Απο κει και πέρα η ιστορία της εξελιξής του είναι γνωστή (και παρόμοια με όλων αυτών που εγκατέλειψαν την Ελλάδα εκείνα τα ταραγμένα χρόνια). Εγκαθίσταται στη Γαλλία, βρίσκει δουλειά στο αρχιτεκτονικό γραφείο του Κορμπυζιέ, αρχίζει και διατυπώνει τις πρωτοποριακές του θεωρίες και από τη δεκαετία του 60 αφοσιώνεται εντελώς στο μουσικό του σύμπαν.

Ο Ξενάκης ήταν και παρέμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του κομμουνιστής. Το 1978 όταν είχε έλθει στις Μυκήνες και παρουσίασε το πρότζεκτ του "Πολύτοπο των Μυκηνών" έδωσε μια συνέντευξη στην Επαναστατική Μαρξιστική Επιθεώρηση και στον Παναγιώτη Βήχο.

Αναδημοσιεύουμε μερικά πολύ ενδιαφέροντα σημεία της που διατηρούν τη σημασία τους μέχρι σήμερα: 

 

>>> Άρχισα να θέλω να κάνω μουσική από πολύ παλιά όταν ήμουνα παιδί. Ξεκίνησα από μια ανησυχία και μια ευαισθησία που είχα βαθύτατη προς τους ήχους. Ασχολήθηκα όμως και με την αρχαιότητα και τη φιλοσοφία, ύστερα έκανα και πολιτική δράση, ασχολήθηκα και με τις επιστήμες. Είχα μπει στο Πολυτεχνείο επειδή με ενδιέφεραν οι επιστήμες και τα μαθηματικά ιδιαίτερα. Στην αρχή, όλα αυτά ήταν ανεξάρτητα μεταξύ τους. Αλλά άρχισα σιγά σιγά να καταλαβαίνω, πως υπήρχε μια πολύ στενή σχέση. Όλοι αυτοί οι τομείς ήταν χοντρικές εκφράσεις της ενότητας του ανθρώπινου μυαλού. Η μουσική είναι και αυτή μια έκφραση, δεν μπορεί παρά να απαρτίζεται από αυτά τα άλλα, τις άλλες εκφράσεις. Επομένως, χωρίς φιλοσοφία, χωρίς μαθηματικά, χωρίς την ιστορία, η μουσική δεν μπορεί να υπάρξει, δεν έχει νόημα. Τα μαθηματικά, άλλωστε, χωρίς μουσική, χωρίς φιλοσοφία, δεν μπορούν να υπάρξουν. Δεν μπορούν να υπάρχουν χωρίς τις εικαστικές τέχνες, χωρίς την τέχνη γενικά. Ίσως αυτή είναι η σπουδαιότερη συνεισφορά μου ή τουλάχιστον ο χώρος στον οποίο δούλεψα τόσα χρόνια. 

>>> Δημιουργία σημαίνει βασικά νέο-κοίταγμα. Και από το νέο-κοίταγμα προκύπτουν νέες μορφές και νέες ιδέες. Οι νέες ιδέες μπορεί να φαίνονται αντίθετες με τις παλαιότερες. Αλλά στην ιστορία της τέχνης και των ιδεών, των ανθρώπινων σχέσεων, υπάρχει πάντα μια συνέχεια, όσο και αν νομίζει κανείς ότι μια επανάσταση δημιουργεί εντελώς νέα σχήματα. Τα νέα σχήματα έχουν ένα κομμάτι, ένα μέρος που ανήκει στο παρελθόν. Εντελώς καινούρια σχήματα δεν υπάρχουν πουθενά. Αυτό είναι μια αδυναμία και ταυτόχρονα μια υπόσχεση. Αδυναμία γιατί περιορίζει το ανθρώπινο μυαλό, το εμποδίζει να πετάξει σ΄ άλλους τόπους διαφορετικούς από εκείνους που βρίσκεται. Πρέπει να βασιστείς, να πατήσεις σε κάτι από πριν για να πας αλλού. 

 

 

>>>  Να λοιπόν που η μουσική έχει άμεση σχέση, όχι μόνο με τα μαθηματικά, αλλά και με πολύ βαθύτερα προβλήματα, επιδιώξεις και πόθους του ανθρώπου, όπως είναι η επιθυμία της δημιουργίας. Είναι λοιπόν τόσο άρρηκτα δεμένη η μουσική με όλα τα θεμελιακά προβλήματα τα γενικότερα και τα ειδικότερα, από τα μαθηματικά μέχρι το γενικό όραμα που έχει ή που δεν έχει μπροστά της η ανθρωπότητα. Λείπουν πολλά οράματα. Χάθηκαν με το χαμό των Θρησκειών και η ανθρωπότητα προσπαθεί να τα αντικαταστήσει με άλλα.

>>> Η δική μας εποχή είναι πάρα πολύ σημαντική, γιατί είμαστε μάρτυρες όλων αυτών των ζυμώσεων, πρωτοφανών στην ιστορία της ανθρωπότητας. Ίσως η μόνη περίοδος, που έχει κάποια αναλογία με τη σημερινή, είναι η Αλεξανδρινή, με αυτό το συγκερασμό των Θρησκειών, των ιδεών και των ιδεολογιών, με αυτή την οικουμενικότητα της εποχής, που στηρίχτηκε στη διάδοση του ελληνικού πολιτισμού σε λαούς τόσο διαφορετικούς ανάμεσά τους και με τόσο διαφορετικές ιδέες. Δυστυχώς, ήρθε ο Χριστιανισμός και τα χάλασε όλα.

>>> Η απώτερη επιδίωξη, η παγκόσμια νίκη του σοσιαλισμού, μου φαίνεται ουτοπία. Δεν πιστεύω ότι μπορεί να υπάρξει ισοτιμία και δικαιοσύνη γενικά. Δεν πιστεύω ότι μπορούν να υπάρξουν ίσες ευκαιρίες. Η ανθρωπότητα προχωρά όπως ένα πλατύ ποτάμι. Σ΄ ένα πλατύ ποτάμι υπάρχουν εσωτερικοί στρόβιλοι, ακόμα και αντίθετα ρεύματα. Το πλατύ ποτάμι συνεχίζει την πορεία του, αλλά υπάρχουν ένα σωρό εσωτερικές ανωμαλίες, που είναι η μη δικαιοσύνη, η μη ισότητα, οι άνισες ευκαιρίες. Ποτέ δεν μπορεί να εξαλείψει κανείς αυτές τις ανωμαλίες. Νομίζω πως παραβλέπετε την ίδια τη φύση του ανθρώπου. Αν ένας άνθρωπος έχει τη δύναμη να κάνει κάτι, θα το κάνει, έστω και σε βάρος των άλλων. Και αυτό δεν πρόκειται να το αποφύγουμε ποτέ. 

>>>  Ο "σοσιαλιστικός ρεαλισμός" ήταν ευνουχισμός και του λαού και των καλλιτεχνών. Θεωρούν ηλίθιο το λαό. Έτσι πρέπει ο καλλιτέχνης να κατέβει από το δικό του επίπεδο για να τον καταλάβουν. Και στην τέχνη και στην πολιτική είναι στείροι. Έχουν πισωδρομήσει, έχουν αφανίσει τον πολιτισμό. Είναι θαυμάσιος αυτός ο ρώσικος λαός, αλλά μ΄ αυτόν τον τρόπο έχει σταματήσει να δημιουργεί.

 

>>> Δεν υπάρχει, δεν θα υπάρξει ελεύθερη κοινωνία. Από τότε που εμφανίστηκε ο άνθρωπος στη γη, ξεχωρίζοντας από τα υπόλοιπα θηλαστικά, προσπάθησε να επεκτείνει τη δράση του, να δημιουργήσει και το δικό του περιβάλλον. Αυτό δεν είναι καινούριο, είναι παμπάλαιο, φαινόμενο που το βλέπουμε όχι μόνο στον άνθρωπο αλλά και στα φυτά, και στα ζώα και στην άψυχη ύλη ακόμα. 

 

>>>  Η ιστορία μας διδάσκει ότι οι κοινωνικές εναλλαγές ποτέ δεν έχουν όμοια μορφή. Πώς λοιπόν πιστεύετε εσείς, ότι μπορεί να εγκαθιδρυθούν ορισμένες σχέσεις σαν αυτές που λέτε αιώνιες και έλεγα και εγώ, χωρίς αυτούς τους ανεμοστρόβιλους τους εσωτερικούς που γκρεμίζουν τα πάντα; Όχι. Η φύση του ανθρώπου δεν είναι τέτοια. Είναι σαν να θέλετε να αλλάξετε τη φύση του Ανθρώπου. Ίσως να γίνει αυτό με μια γενετική μετάλλαξη. Δεν ξέρω, αμφιβάλω. Είμαι τόσο απαισιόδοξος, γιατί οι αντιθέσεις είναι η κινητήρια δύναμη του ανθρώπου. Αν βρεθεί σε κοινωνία ισορροπημένη, θα ξεπέσει, θα χάσει τη δύναμή του και τη δημιουργικότητά του.

 

 

>>>  Μέσα στον καπιταλισμό, όσο κι αν είναι κοντόφθαλμοι, υπάρχουν τα τελευταία χρόνια πολύ δημιουργικές πλευρές. Αναγκάστηκαν να λάβουν υπόψη τους τις αντιδράσεις - δεν είναι 19ος αιώνας. Η κεφαλαιοκρατία είναι δύναμη ανώνυμη, δύναμη κοινωνική, οικονομική και πολιτική, τεράστια. Παρ΄ όλα αυτά αναγκάστηκε να παραχωρήσει ορισμένα πράγματα, να δώσει μόρφωση. Στη Σοβιετική Ένωση από την άλλη μεριά, υπάρχει κατάπτωση της πρωτοβουλίας, της δημιουργίας. Εγώ, ας πούμε, μπόρεσα να δημιουργήσω μέσα στον καπιταλισμό, όπως και ν΄ ακούσω και να μάθω από άλλους. Αν είχα πάει στη Σοβιετική Ένωση θα ήταν εντελώς διαφορετικά. Δε θα είχα κάνει τίποτα απ΄ ότι έκανα. Η καταπίεση στις σοσιαλιστικές χώρες είναι ένα αντεστραμμένο κάτοπτρο. Η έλλειψη πρωτοβουλίας εμποδίζει την ανάπτυξη. Ο σοσιαλισμός πρέπει να σεβαστεί τις αντιθέσεις, έστω και ενάντια στο σύστημα. Θα΄πρεπε να γίνει μια σύγκλιση των δύο συστημάτων. Θα΄ταν το καλύτερο. Το βλέπω να γίνεται σε δυο-τρεις γενιές.

 

>>> Η Τέχνη  είναι ενεργό στοιχείο στην κοινωνία. Έχω στο νου μου την επανάσταση στην ίδια την τέχνη. Ένας Μοντριάν είναι επαναστάτης. Ένας Πικασό είναι επαναστάτης, άσχετα από τις πολιτικές του ιδέες. Είναι επαναστάτης ένας επιστήμονας, που ανακαλύπτει μια καινούρια θεωρία ή ένας μαθηματικός σαν τον Γκαίνε που απάντησε σε ορισμένα πολύ βασικά ζητήματα των μαθηματικών και μολονότι είναι σχεδόν άγνωστος, η σημασία του είναι μεγάλη. Η επανάσταση, αυτό που λέμε επανάσταση, δεν αφορά μόνο τα πολιτικά ζητήματα και τα κοινωνικά, αλλά γενικά όλες τις ιδέες, όλες τις εκφράσεις του ανθρώπου. Και αυτό σχετίζεται για μένα με τη δημιουργία. 

 


>>>  Οι Έλληνες καλλιτέχνες  πρέπει να δουλέψουν πρωτοποριακά. Να δημιουργήσουν έργα παγκόσμιας σημασίας. Μονάχα έτσι μπορούν να σταθούν. Χρειάζονται κότσια και δύναμη.

 

 

 

Μουσική
19

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

30 χρόνια μετά τον θάνατό του Κερτ Κόμπειν, δημοσιεύονται για πρώτη φορά ανέκδοτες οικογενειακές φωτογραφίες του

Μουσική / 30 χρόνια μετά: Ο Κερτ, η Κόρτνεϊ και η κόρη τους σε ανέκδοτες οικογενειακές φωτογραφίες

Πριν από τριάντα χρόνια ξεκίνησε η μεταθανάτια ζωή του αυτόχειρα ροκ σταρ, κατά την οποία η φήμη, η επιρροή και το νόημα των τραγουδιών του αποκτούν όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις.
THE LIFO TEAM
Μαουρίτσιο Πολίνι (1942-2024): Οι μεγάλες ηχογραφήσεις ενός θρυλικού πιανίστα της εποχής μας

Απώλειες / Μαουρίτσιο Πολίνι (1942-2024): Οι μεγάλες ηχογραφήσεις ενός θρυλικού πιανίστα της εποχής μας

Ο Ιταλός πιανίστας που καθόρισε τον μοντερνισμό, με σειρά ηχογραφήσεων έργων των Μπετόβεν και Σοπέν που σήμερα θεωρούνται κλασικές, πέθανε στα 82 του χρόνια.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το Μυστήριο 100 –Τα Ιερά Τραγούδια: Μια μουσική παράσταση για την Εαρινή Ισημερία

LiFO X 2023 ΕΛΕVΣΙΣ / Μυστήριο 100 – Τα Ιερά Τραγούδια: Μια μουσική παράσταση για την Εαρινή Ισημερία

Το «Μυστήριο 100 – Τα Ιερά Τραγούδια» εστιάζει στα παραδοσιακά δρώμενα και τις τελετουργίες στην ελληνική μουσική και χορευτική παράδοση. Την επιστημονική και καλλιτεχνική επιμέλεια έχει ο Λάμπρος Λιάβας, καθηγητής Εθνομουσικολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
THE LIFO TEAM
Μια βραδιά με τα τραγούδια της Σωτηρίας Μπέλλου

Μουσική / Τα τραγούδια της Σωτηρίας συγκινούν ένα νέο κοινό

Μικρές ιστορίες που κυλάνε σαν νερό, μια φωνή που πατάει στη Μπέλλου χωρίς να τη μιμείται, κόσμος που δακρύζει ή κρατάει τον ρυθμό με το πόδι του. Ένας θρύλος είναι ζωντανός μπροστά μας χάρη στη Χριστίνα Μαξούρη, στη σκηνή του ΠΛΥΦΑ.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Cutthroat

Μουσική / Το νοσταλγικό ραπ των Θεσσαλονικιών Cutthroat

Μια κολεκτίβα νέων καλλιτεχνών που πιστεύει πως η προώθηση της μουσικής ήταν πιο αποτελεσματική μέσω του Myspace και όταν τα CD μοιράζονταν χέρι με χέρι μόλις κυκλοφόρησε το «Perfect Blue», ένα ραπ άλμπουμ εμπνευσμένο από τα καρτούν και τα παιχνίδια των '90s και των '00s.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΤΑΤΣΗΣ
CHECK 10 χρόνια σκοτεινών και χορευτικών ηλεκτρονικών ήχων από την Bedouin Records

Μουσική / 10 χρόνια σκοτεινών και χορευτικών ηλεκτρονικών ήχων από την Bedouin Records

Μια κουβέντα με τον Salem Rashid Skourlis, τον ιδρυτή της ανεξάρτητης δισκογραφικής εταιρείας ακραίου και ambient ηλεκτρονικού ήχου, έναν Έλληνα που ζει μεταξύ Τόκιο και Μπανγκόκ και διαπρέπει στο εξωτερικό.
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ
Κ.atou: «Kάποιοι χαλάνε λεφτά για να βγουν έξω ένα βράδυ, μην τους το χαλάς»

Οι Αθηναίοι / Κ.atou: «Kάποιοι ξοδεύουν λεφτά για να βγουν έξω ένα βράδυ, μην τους το χαλάς»

Η DJ που έχει δει στο Ντιτρόιτ να ακούνε το set της δυο κουνέλια έμαθε πρόσφατα τι πάει να πει «τέκνο με κ», ενώ η πόλη που πιστεύει ότι έχει την καλύτερη ηλεκτρονική σκηνή τώρα δεν είναι το Βερολίνο. Έχοντας ταξιδέψει σε τόσα μέρη, είναι χαρούμενη που ζει στην Αθήνα, αλλά δεν μπορεί να μείνει στο κέντρο της.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ

σχόλια

11 σχόλια
Ελεύθερη κοινωνία μπορεί να υπάρξει μόνο αν εξαλειφθεί η λογοκρισία και επικρατήσει η Ελευθερία του Λόγου. Όλες οι ανθρώπινες ιδεολογίες που πίστευαν στην μονοπωλιακή τους ιδιότητα σαν αλάθητες και τα τυραννικά καθεστώτα που γέννησαν, από την πιο μεγάλη τυραννία μέχρι αυτή πάνω σε ένα μόνο άτομο, βασίστηκαν στην εξόντωση του διαλόγου μέσω της λογοκρισίας και της απαγόρευσης της έκφρασης αντίθετης γνώμης. Τελικά αυτοκαταστράφηκαν και θα συνεχίζουν να μαραζώνουν και να εγκαταλείπονται γιατί δεν υπήρχε τρόπος να εξελιχθούν σε κάτι καλύτερο. Όπως είπε ο Άραβας χαλίφης που έκαψε την μεγάλη Αλεξανδρινή βιβλιοθήκη. "Το Κοράνι περιέχει όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζει ο άνθρωπος, όλα τα άλλα είναι περιττά, αχρείαστα και άξια καταστροφής." Το ίδιο γίνεται σήμερα με τον φανατισμό των Ισλαμιστών και Ταλιμπάν. Καταστρέφουν με τα ίδια τους τα χέρια τις λύσεις για να βγει από τον κύκλο της διαχρονικής πείνας ο λαός τους. Power corrupts and absolute power corrupts absolutely.
''Παγκόσμια νίκη του σοσιαλισμού''Ναι, γιατί είναι πολύ ωραίο να έχεις σπουδάσει 15 χρόνια και να μην σου ανήκει τίποτα. Να είσαι στην ίδια μοίρα με τον κάθε αγράμματο.
Aπ' τις πλέον ενδιαφέρουσες αναρτήσεις, καθηλωτική τολμώ να πω. Η συζήτηση των σχολιαστών αρκετά διαφωτιστική και συγκινητικές οι εμπειρίες που μοιράζονται κάποιοι. Οι κοινωνιολογικές - φιλοσοφικές (υπαρξιστικές μάλλον) απόψεις του Ξενάκη με βρίσκουν σε πολύ μεγάλο βαθμό σύμφωνη. Η προσωπική του ιστορία σοκαριστική και συνάμα μαγική. Δεν είχα ιδέα ότι πρόκειται για έναν τόσο συναρπαστικό άνθρωπο, τώρα θα ακούσω τη μουσική του με νέο ενδιαφέρον.Ευχαριστούμε για αυτή την ωραία στιγμή. Την ένιωσα σαν αναζωογονητική στάση που είχα ανάγκη - και ειδικά, πρωί πρωί.
Φεστιβαλ του Ρηγα, Αλσος Νεας Σμυρνης, αρχες 1980ς, δεν ειχε παρουσιασει εργο του τοτε; Εκει τον πρωτοειδα, μιλουσε στους νεους.Θυμαμαι Λονδινο, 1981-2, παω με τον φιλο μου, ανιψιο του Ιαννη, στο αστυνομικο τμημα στο Κενσινγκτον, για να μας θεωρησουν τα διαβατηρια. Ο αστυνομικος κοιταζει, βλεπει το επωνυμο. "Τον συνθετη, τι τον εχεις;" ρωταει. Κοκκαλο εμεις. Δεν το περιμεναμε, ο τυχαιος αστυνομικος του Λονδινου, να ξερει πρωτοποριακους συνθετες. Ακουω το Jonchaies, αγαπημενο μου. http://www.youtube.com/watch?v=VRJRvb035t8
Καποια στιγμη ηταν αρχες των 90s ειχα την ευχη να γνωρισω προσωπικα αυτον τον ανθρωπο. Οταν πηγα να σπουδασω στο Cardiff το 1995 ο συγκατοικος μου σπουδαζε μουσικη και μου λεει from Greece Sir, I am very proud to have a greek flatmate from the country of Yannis Xenakis......μετα blackout και Metastasis!
Ενδιαφέρουσα συνέντευξη .Μπράβο για την επαναδημοσίευση."Η ιστορία μας διδάσκει ότι οι κοινωνικές εναλλαγές ποτέ δεν έχουν όμοια μορφή. Πώς λοιπόν πιστεύετε εσείς, ότι μπορεί να εγκαθιδρυθούν ορισμένες σχέσεις σαν αυτές που λέτε αιώνιες και έλεγα και εγώ, χωρίς αυτούς τους ανεμοστρόβιλους τους εσωτερικούς που γκρεμίζουν τα πάντα; Όχι. Η φύση του ανθρώπου δεν είναι τέτοια. Είναι σαν να θέλετε να αλλάξετε τη φύση του Ανθρώπου. Ίσως να γίνει αυτό με μια γενετική μετάλλαξη."Η με μία αλλαγή συνειδησιακού καθεστώτος,να αλλάξει δηλαδή ο τρόπος που τα ανθρώπινα όντα αντιλαμβάνονται αυτό το ταξίδι των 80-90 (στο περίπου) χρόνων στον πλανήτη Γη...At the present time, the dysfunction of the old consciousness and the arising of the new are both accelerating.Θα δείξει...
Χοντρά χοντρά, ένα παράδειγμα: σκεψου μία ακολουθία πρώτων αριθμών (πχ 1,3,5,7) και έστω μία νότα ως αφετηρία (πχ ντο). Έστω επίσης ότι αυτή η ακολουθία μετράει ημιτόνια. Ξεκινάς από το ντο και ανέβαίνεις 1 ημιτόνιο, οπότε πας στο ντο#. Μετά, από το ντο#, ανεβαίνεις 3 ημιτόνια και πας στο μι κοκ. Δημιουργείται έτσι μία σειρά φθόγγων, κάτι σαν μελωδία. Με αυτό τον τρόπο (τέτοιου είδους ακολουθίες ονομάζονται κόσκινα στα μαθηματικά) ο Ξενάκης δημιούργησε το φθογγικό του υλικό. Τώρα στα λέω χοντρά χοντρά, για να καταλάβεις περίπου το σκεπτικό. Σκέψου ότι όλα αυτά τα υπολόγιζε το Ξενάκης με το χέρι, ελλείψει υπολογιστικών μηχανών τότε..Δεν ξέρω αν σε διαφώτισα λιγάκι.
Πως το εννοείς το 'καταλαβαίνω'? Μουσικολογικά? Ακουστικά? Συναισθηματικά? Το πρώτο ναι, εχεί δώσει για κάθε έργο του τους σαφείς κανόνες παραγωγής του, που παρότι είναι εξαιρετικά πιο πολύπλοκοι και μαθηματικοποιημένοι από τους κανόνες που διέπουν π.χ. τον Bach και τον Beethoven, αλλά και τους σύγχρονους του (Σειραϊστές, Ατονικοί etc.) είναι εν πάσει περιπτώσει κανόνες που κάπως εξηγούνται. Τώρα τα άλλα δυο είναι εξαιρετικά υποκειμενικά...
Επίσης ο όρος 'στοχαστική μουσική' δεν αναφέρεται στον στοχασμό με την έννοια του σκέπτομαι, ονειροπολώ κλπ. Αναφέρεται στις στοχαστικές (τυχαιοποιημένες) μαθηματικές διαδικασίες που την παράγουν.
@ein Steppenwolf Δεν είμαι απόλυτα σίγουρος να σου πω. Άλλωστε σε διαφορετικές ομάδες έργων χρησιμοποιούσε και διαφορετικά μαθηματικά μοντέλα, συνεπώς δεν είναι πάντα οι ίδιοι κανόνες. Ενα παράδειγμα http://www.youtube.com/watch?v=_Xp_vOlRPM8 φαίνεται σε αυτό το βίντεο. Η εικόνα (αυτά τα venn diagrams) είναι αυτά που παράγουν και το μουσικό έργο. Επίσης για το ίδιο έργο μια ανάλυση υπάρχει εδώ: http://www.mtosmt.org/issues/mto.01.7.3/mto.01.7.3.wannamaker.htmlΝα πω την αλήθεια, παρόλο που ασχολούμαι και με τη μοντέρνα μουσική και με τα μαθηματικά σε κάποιο βαθμό δε μπορώ να πω πως καταλαβαίνω απόλυτα αυτές τις θεωρίες. Αυτό που θέλω να γίνει κατανοητό όμως είναι ότι ΥΠΑΡΧΕΙ τρόπος να εξηγηθούν και δεν είναι 'περπάτημα μιας γάτας πάνω σε ένα πιάνο' :)
Στην τελική, είναι μουσική, την απολαμβάνεις, δεν την καταλαβαίνεις/αναλύεις. Επειδή το έργο του Ξενάκη είναι βασισμένο σε κάποιες θεωρίες, δε σημαίνει ότι πρέπει ο ακροατής να γνωρίζει π.χ. μαθηματικά για να την ακούσει. Νομίζω κάτι τέτοιο είχε πει σε κάποια του συνέντευξη, ότι αν και υπάρχει συγκεκριμένο υπόβαθρο για τη μουσική του, είναι το καλλιτεχνικό αισθητήριο που τον βοηθά να επιλέξει τι τελικά θα βάλει στα κομμάτια του, άρα μάλλον τελικά πρόκειται για μουσικά κομμάτια, όχι για πειράματα προς κατανόηση.
Για όσους ενδιαφέρονται και για την ατονική μουσική αλλά και για έναν από τους πιο αφοσιωμένους σύγχρονους ερμηνευτές της (και εξαιρετική φυσιογνωμία):http://www.afrodelia.com/interview-with-ermis-theodorakis/?fb_ref=ea9247f145b94e2995b025bf08365d4b-Facebookhttps://www.youtube.com/watch?v=Dy08jPj4VP0
> το κοντά στο θάνατο περιστατικόNear-death experience (NDE). Αν το λέγαμε «παρά τρίχα θανατηφόρο»;> που του συνέβη στα Δεκεμβριανά. O ίδιος το είχε διηγηθεί ως εξής:Υπάρχουν τρεις εκδοχές του πώς έχασε το μάτι του στα Δεκεμβριανά.Η πρώτη, του Κούνδουρου, η «κινηματογραφική», σύμφωνα με την οποία ο Ξενάκης ήταν στο προαύλιο του Πολυτεχνείου όταν ένα αγγλικό άρμα μάχης έριξε την πύλη, όπως θα ξαναγινόταν 29 χρόνια αργότερα, και σκόρπισε παντού χειροβομβίδες.Η δεύτερη, του «Ριζοσπάστη», τοποθετεί τον Ξενάκη στην πολυκατοικία της οδού Διδότου. Τραυματίζεται βαριά, αλλά οι σύντροφοί του τον σώζουν, μεταφέροντάς τον με αυτοθυσία στο νοσοκομείο, αψηφώντας τις μάχες που μαίνονταν στους δρόμους.Η τρίτη, που είναι αυτή της παρούσας ανάρτησης, είναι της Ροζίτας Σώκου, «όπως της την διηγήθηκε ο Ξενάκης». Δεν έχω αμφιβολία ότι αυτή είναι η ακριβέστερη.
Δυστυχως δεν εχω καταφερει ακομα να "καταλαβω" τη μουσικη του Ξενακη. Νομιζω οτι χρειαζεται να εχεις πολυ βαθια μουσικη γνωση/κατανοηση για να εκτιμησεις πραγματικα το εργο του.