40+ χρόνια πριν, όταν κυκλοφορούσε το Χαρακίρι

40+ χρόνια πριν, όταν κυκλοφορούσε το Χαρακίρι Facebook Twitter
L’HEBDO hara-kiri, το τελευταίο τεύχος της 16/11/1970
1

40+ χρόνια πριν, όταν κυκλοφορούσε το Χαρακίρι Facebook Twitter
Charlie Hebdo, το πρώτο τεύχος της 23/11/1970

 

Με αφορμή το αδιανόητο εγκληματικό περιστατικό στα γραφεία της γαλλικής σατιρικής εφημερίδας «Charlie Hebdo», που είχε ως αποτέλεσμα την εκτέλεση δώδεκα ανθρώπων, ανάμεσα στους οποίους και οι σκιτσογράφοι-κομίστες του εντύπου Cabu, Tignous, Charb και Wolinski, θυμήθηκα, ανάμεσα σε άλλα, την περίπτωση ενός ελληνικού περιοδικού, που κυκλοφόρησε για λίγο διάστημα, πριν 40-41 χρόνια, και το οποίο ήταν επηρεασμένο από το «Charlie Hebdo». Επιζητούσε δηλαδή να μεταφέρει στην Ελλάδα των τελευταίων ημερών της δικτατορίας και των πρώτων της μεταπολίτευσης ένα πνεύμα «αμφισβήτησης» μέσω κειμένων, ποιημάτων, σκίτσων και κόμιξ, σχολιάζοντας και καυτηριάζοντας γεγονότα της περιόδου.

Ο τίτλος εκείνου του περιοδικού ήταν «Χαρακίρι», εκδιδόταν από την Ελένη Κουκόλη κι είχε ως αρχισυντάκτη τον γνωστό και σήμερα (από τα διάφορα παράξενα «λεξικά» του) Νίκο Πλατή.

Το «Χαρακίρι» πρέπει να κυκλοφόρησε έξι τεύχη στο δεύτερο μισό του ’74, μεταξύ των οποίων κι ένα εκτός σειράς – το υπ’ αριθμόν 4α από τον Οκτώβρη εκείνης της χρονιάς. Ο τίτλος του, μάλιστα, φαίνεται πως ήταν δανεισμένος από το αντίστοιχο γαλλικό «Hara-Kiri», που τύπωναν περίπου οι ίδιοι άνθρωποι –εκείνοι που τύπωναν και το «Charlie Hebdo» εννοώ– στα sixties.

Το «Hara-Kiri» ήταν μηνιαίο έντυπο κι είχε ξεκινήσει να εκδίδεται στη Γαλλία το 1960. Το 1969 όμως, και καθώς γινόταν εβδομαδιαίο, αποκτά νέο τίτλο –θα λεγόταν πλέον «L’HEBDO hara-kiri» (Το Εβδομαδιαίο Χαρακίρι)– έχοντας στην ταυτότητά του σπουδαία ονόματα σκιτσογράφων (Topor, Cabu, Reiser, Wolinski, Moebius κ.ά.). Την ίδια εποχή, και παράλληλα με το «L’HEBDO hara-kiri», σκάει (σε μηνιαία βάση) και το «Charlie Mensuel».

40+ χρόνια πριν, όταν κυκλοφορούσε το Χαρακίρι Facebook Twitter

Την 1η Νοεμβρίου 1970 η Γαλλία συγκλονίζεται από ένα αποτρόπαιο περιστατικό. 146 νέοι άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους σ’ ένα νάιτ-κλαμπ μιας μικρής πόλης (Saint-Laurent-du-Pont) στα ΝΑ της χώρας ύστερα από φωτιά. Λίγες μέρες αργότερα, την 9/11/1970, πεθαίνει ο Σαρλ ντε Γκωλ. Τη Δευτέρα 16/11/1970 το «L’HEBDO hara-kiri» θα κυκλοφορήσει με τον προβοκατόρικο τίτλο… «Bal Tragique A Colombey – 1 Mort», δηλαδή «Τραγικός Χορός στο Colombey – 1 Νεκρός». (Το Colombey ήταν/είναι ένα χωριό στην ΒΑ Γαλλία, τόπος διαμονής του ντε Γκωλ).

40+ χρόνια πριν, όταν κυκλοφορούσε το Χαρακίρι Facebook Twitter

Ο… ασεβής τίτλος ήταν αρκετός για να προκύψει θέμα. Το έντυπο σφραγίζεται, για να ξανανοίξει όμως την επόμενη εβδομάδα (23/11/1970), αλλά με άλλον τίτλο. Οι… ασεβείς Γάλλοι, που είναι έξυπνοι και… αδιόρθωτοι, έχουν έτοιμο τώρα το πρώτο τεύχος του «Εβδομαδιαίου Charlie» (Charlie Hebdo), που παραπέμπει από τη μια μεριά στο όνομα του ντε Γκωλ, αλλά από την άλλη και στον «Μηνιαίο Charlie» (Charlie Mensuel) που κυκλοφορούσε ήδη κανονικά.

40+ χρόνια πριν, όταν κυκλοφορούσε το Χαρακίρι Facebook Twitter

Το ελληνικό αδελφάκι «Χαρακίρι» παραμονές των πρώτων εκλογών της Μεταπολίτευσης που θα διεξήγοντο την 17/11/1974 (με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή επικεφαλής της ΝΔ), και ακολουθώντας την προκλητική γραμμή των γαλλικών περιοδικών, κυκλοφορεί με τίτλο «Οι νόθες εκλογές του 1961» (είναι οι «καραμανλικές» εκλογές της βίας και της νοθείας). Πρόκειται για το τεύχος εκτός σειράς 4α, που έχει εξώφυλλο… «διασκευασμένο από το Charlie», όπως αναφέρεται εντός. Η ύλη; Απόσπασμα από το εξαντλημένο (τότε) βιβλίο του Γιώργου Καρανικόλα «Νόθες Εκλογές στην Ελλάδα». Η αποχουντοποίηση κινείται με αργούς ρυθμούς, αν δεν είναι στάσιμη, και ο Νίκος Πλατής στον πρόλογο δεν μασάει τα λόγια του:

«Σήμερα (σ.σ. τον Οκτώβρη του ’74) μετά την αλλαγή του περασμένου Ιούλη (σ.σ. την πτώση της χούντας Ιωαννίδη) δημιουργήθηκε οπωσδήποτε μία καινούργια πραγματικότητα (έστω κι αν αυτή είναι διαφορετική από την προηγούμενη μόνο στα χαρτιά και στα λόγια) που μόνο την λήθη δεν δικαιολογεί.(…) Ο κόσμος πρέπει να μάθει, πρέπει να θυμηθεί».

Σ’ ένα άλλο τεύχος που διαθέτω, το υπ’ αριθμόν 2 από τον Αύγουστο του 1974, το «Χαρακίρι» κυκλοφορεί μ’ ένα… αντιαμερικανικό εξώφυλλο του γάλλου σκιτσογράφου Siné, που συνεργαζόταν τότε με το «Charlie Hebdo». Στο τεύχος αυτό διαβάζουμε ποίηση (Ελένη Βακαλό, Μίλια Ροζίδη, Βλαδίμηρος Μαγιακόβσκι), κείμενα που αφορούν στην επικαιρότητα της εποχής, ενώ παρεμβάλλονται και σελίδες κόμιξ του Reiser και της Claire Bretécher, που τότε, και αυτοί, δούλευαν για το γαλλικό περιοδικό. Ειδικά για τον Reiser (1941-1983) που είναι πολύ αγαπητός στην Ελλάδα, αυτό που βλέπουμε δημοσιευμένο στο «Χαρακίρι» (εννοώ την ιστορία «Μια ζωή με κοπανιστό αέρα») είναι κατά πάσα πιθανότητα το πρώτο δημοσιευμένο κόμικ του στη χώρα μας. Αργότερα, βεβαίως, τον απολαύσαμε και σε άλλα ελληνικά περιοδικά, όπως στο «Tarkidi», στην «Πράσινη Γάτα» και βεβαίως στη «Βαβέλ».

Στη «Βαβέλ» απολαμβάναμε ανελλιπώς και τον Wolinski, φυσικά, που έφυγε από τη ζωή μόλις χθες κατά τη δολοφονική επίθεση στα γραφεία του «Charlie Hebdo».

Retronaut
1

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Marwan Kaabur: «Αγωνιζόμαστε και στον αραβικό κόσμο για δικαιώματα κι ελευθερίες, αλλά προκρίνουμε τον δικό μας τρόπο, στο πλαίσιο της δικής μας κουλτούρας»

Lgbtqi+ / Κι όμως υπάρχουν και «αραβικά καλιαρντά»!

Λίγο πριν από την αθηναϊκή παρουσίαση της αγγλόφωνης έκδοσης του «Queer Arab Glossary» μιλήσαμε με τον συγγραφέα του Marwan Kaabur, για τα «αραβικά καλιαρντά», την ομοφυλοφιλία και την queer συνθήκη στον αραβικό κόσμο, το «pink washing», αλλά και τη συχνά παρεξηγημένη πρόσληψή τους από τη Δύση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Βιβλίο / Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Πέντε αποκαλυπτικά βιβλία για τις γυναίκες με καρκίνο, για τον κόσμο, τα σκουπίδια ακόμα και για τη μακρινή Ιαπωνία ξεχωρίζουν ανάμεσα στις εκδόσεις της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής καλύπτοντας ένα μεγάλο εύρος θεμάτων και ενδιαφερόντων.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Βιβλίο / Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Σαν σήμερα γεννήθηκε το 1854 ο Αρθούρος Ρεμπό. Ο ποιητής, μουσικός και μπλόγκερ Aidan Andrew Dun έπεσε τυχαία σε δύο εντελώς άγνωστες φωτογραφίες, βγαλμένες στην Place Vendôme, και βρέθηκε μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη: ο έφηβος Αρτίρ Ρεμπό, όπως δεν τον έχουμε ξαναδεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Θανάσης Τριαρίδης: Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι

Βιβλίο / Θανάσης Τριαρίδης: «Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι»

Έγινε αντιρρησίας συνείδησης, γιατί πιστεύει ότι ο στρατός είναι μια δοξολογία εκμηδένισης του άλλου. Άφησε τη Θεσσαλονίκη επειδή τον έπνιγε ο εθνοφασισμός της. Στην Αντίς Αμπέμπα υιοθέτησε την κόρη του, Αργκάνε. Ο συγγραφέας της «Τριλογίας της Αφρικής», Θανάσης Τριαρίδης, αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια «φόνισσα» εξομολογείται

Το πίσω ράφι / Η Hannah Kent έγραψε τη δική της «Φόνισσα», την Άγκνες που ζούσε στην Ισλανδία τον 19ο αιώνα

Η Αυστραλή συγγραφέας δεν πίστευε ποτέ ότι, χάρη στα «Έθιμα ταφής», οι κριτικοί θα την τοποθετούσαν δίπλα σε λογοτέχνες όπως η Μάργκαρετ Άτγουντ και ο Πίτερ Κάρεϊ.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Χριστίνα Ντουνιά: «Ο Καρυωτάκης μάς δίνει ελπίδα και μας παρηγορεί»

Βιβλίο / «Ο Καρυωτάκης άφησε "το αδέσποτο Τραγούδι" του να μας συντροφεύει»

Στο βιβλίο της «Το όνειρο και το πάθος», η Χριστίνα Ντουνιά, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και συγγραφέας αποκαλύπτει αθέατες όψεις του ποιητή και νέα στοιχεία για τη σχέση του με τον Καβάφη μέσα από μια άγνωστη, ως τώρα, επιστολή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύ της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Βιβλίο / «Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύς της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Ο Ούγγρος κάτοχος του φετινού Νόμπελ λογοτεχνίας γράφει με μαγικό τρόπο για τις αποπνικτικές επιπτώσεις της πολιτικής καταπίεσης, περιφρονώντας την προθυμία των ανθρώπων να τις αποδεχτούν.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Βιβλίο / Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Οι καθηγητές Peter Jeffreys και Gregory Jusdanis συνεργάστηκαν και έγραψαν από κοινού τη βιογραφία του μεγάλου ποιητή που φέρει τον τίτλο «Κωνσταντίνος Καβάφης – Ο άνθρωπος και ο ποιητής». Ο Gregory Jusdanis μίλησε στη LifO για το βιβλίο και για τον ποιητή που ήταν «παραδοσιακός και ταυτόχρονα μεταμοντέρνος, ο πρώτος “viral” ποιητής διεθνώς»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

LiFO politics / Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

Ο Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού την περίοδο 2019-2024, μιλά στη Βασιλική Σιούτη για την οικονομική πορεία της χώρας αυτά τα χρόνια, τις δύσκολες αποφάσεις αλλά και τις στιγμές δικαίωσης μέσα από την οπτική ενός τεχνοκράτη που βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της πολιτικής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λάσλο Κρασναχορκάι: ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης βραβεύεται με Νόμπελ

Βιβλίο / Ο Λάσλο Κρασναχορκάι, ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης, κέρδισε το Νόμπελ

Φέτος, το βραβείο δόθηκε στον Ούγγρο συγγραφέα που κατά τη Σουηδική Ακαδημία αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα προς τον χαμένο ανθρωπισμό, την υψηλή λογοτεχνία και τη στοχαστική ακρίβεια.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Βιβλίο / Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Σε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του που έχει τίτλο “House of Cards”, ο Σουηδός πρώην διεθνής Γιόνας Έρικσον περιγράφει τις ταπεινωτικές μετρήσεις βάρους στα σεμινάρια διαιτητών της UEFA
THE LIFO TEAM
Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Το Πίσω Ράφι / Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Ο Έλληνας σκηνοθέτης μάζεψε από «το καλάθι των αχρήστων» όλες τις εμπειρίες του κι έφτιαξε την αυτοβιογραφία του, μια ζωντανή αφήγηση γεμάτη ιστορίες, συναντήσεις, αποφθέγματα και κρίσεις, λογοτεχνικές και σινεφίλ αναφορές.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: η ιστορία του underground περιοδικού «Ανοιχτή Πόλη»

Βιβλίο / «Ανοιχτή Πόλη»: Ένα από τα πιο επιδραστικά εναλλακτικά έντυπα της Ελλάδας

Οι δημιουργοί του Κώστας Μανδηλάς και Βλάσσης Ρασσιάς, καταγράφουν την πορεία του στο βιβλίο «Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: Η ιστορία του περιοδικού “Ανοιχτή Πόλη”».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η Ράνια Οικονομίδου διαβάζει το διήγημα «Η μεγαλύτερη λεία του Μινγκ» της Πατρίσια Χάισμιθ

Lifo Videos / Η Ράνια Οικονομίδου διαβάζει ένα διήγημα της Πατρίσια Χάισμιθ

«Η μεγαλύτερη λεία του Μινγκ»: Μια ιστορία έρωτα, αγάπης, αφοσίωσης, ανταγωνισμού, μίσους και φόνου μεταξύ ενός ζευγαριού και ενός σιαμέζικου γάτου, ένα μυστηριώδες διήγημα της δημιουργού των πιο σαγηνευτικών αντιηρώων.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

σχόλια

1 σχόλια
αγνοούσα πλήρως την ύπαρξη του εντύπου!Merci Fontasps. όντως δημοσίευση reiser εκείνη την εποχή ποοοολύ μπροστά!το μεγάλο ρεμάλι, αυτόνομο από βαβελ, κυκλοφόρησε τέλη 83 νομίζω, κάπου εκεί, ίσως και 84. ειλικρινά δε θυμάμαι πια