Kάποιος με στοιχειώδεις γνώσεις νεοελληνικής ιστορίας γνωρίζει πολύ καλά ότι ο ρόλος της Εκκλησίας κατά τους αιώνες της τουρκοκρατίας υπήρξε απείρως πιο σημαντικός από αυτόν του θεματοφύλακα της γλώσσας. Εντός μιας πολυεθνικής αυτοκρατορίας όπου το θρήσκευμα και όχι το έθνος ήταν το σημείο αναφοράς, ο κατώτερος και ο μεσαίος κυρίως κλήρος ήταν ο πυρήνας κάποιων χιλιάδων ψυχών που απλώς δεν γούσταραν να είναι μουσουλμάνοι- τούρκοι . Πολλά έθνη εμφανίστηκαν στην ιστορία και εξαφανίστηκαν, το δικό μας, στη δύσκολη εκείνη περίοδο αγκυλώθηκε -με όλα τα καλά και τα κακά της λέξης- στο θρήσκευμα και απέφυγε έτσι την αφομοίωση. Το κρυφό σχολειό ΕΙΝΑΙ ένα εφεύρημα -αν και για την πρώτη περίοδο 15ος-17ος της τουρκοκρατίας η έρευνα δεν έχει προχωρήσει, είναι ένας μύθος, αλλά ποιόν πειράζει ένας μύθος; δεν είναι ψέμμα , είναι μια αλληγορία που συμπυκνώνει την προσφορά του ανώνυμου παπά. Η μισή Ελλάδα λέγεται Παπά - , τι στο καλό... Δεν θέλει πίστη - προσωπικά η σχέση μου με την εκκλησία είναι έως ανύπαρκτη- δεν θέλει ιδιαίτερες γνώσεις για να διαλευκάνεις αυτό το πράγμα. Απλώς να μην έχεις παρωπίδες δογματικές , αν και αυτές συνήθως τρέφονται από βαθύτερα ψυχολογικά αίτια..