Η αλήθεια είναι πως μια φωτογραφία μπορεί να ξυπνήσει και την πιο καλά θαμμένη ανάμνηση στο μυαλό ενός ανθρώπου, που μόλις την δει αυτομάτως είναι σε θέση να θυμηθεί πολύ συγκεκριμένες χρονικές στιγμές, ακόμη κι αν ανάγονται πολύ παλιά στο παρελθόν. Και οι εικόνες, διαπιστωμένα, το καταφέρνουν αυτό πολύ πιο γρήγορα αλλά και πιο αποτελεσματικά συγκριτικά με τις λέξεις. Γιατί όμως;

 

Νευροεπιστήμονες έχουν από χρόνια διαπιστώσει πως οι άνθρωποι έχουν την μοναδική ικανότητα να κωδικοποιούν εικόνες. Στο πλαίσιο σχετικής μελέτης, που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά πριν 50 χρόνια και έκτοτε επαναλαμβάνεται τακτικά, ερευνητές έδειξαν στους συμμετέχοντες 1.000 φωτογραφίες. Μερικές ημέρες αργότερα, τους έδειξαν 1.000 ακόμη- οι μισές προέρχονταν από την πρώτη παρτίδα και οι άλλες μισές ήταν εντελώς καινούργιες. Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, όλοι οι συμμετέχοντες κατάφεραν να υποδείξουν επιτυχώς εκείνες που είχαν δει ξανά στο παρελθόν. 

 

Το συμπέρασμα εξηγεί εν μέρει και το γιατί όταν κοιτάζουμε μια ανασκόπηση φωτογραφιών της χρονιάς που πέρασε, μια εικόνα που είδαμε έστω και μία φορά πριν από 6 μήνες, θα μας φανεί αμέσως οικεία προκαλώντας μας ίσως και το ίδιο συναίσθημα με τότε, παρόλο που πριν την δούμε δεν θα ήμασταν σε καμία περίπτωση σε θέση να την φέρουμε στο μυαλό μας. 

 

 Αυτό ενδεχομένως οφείλεται στο ότι οι εγκέφαλοί μας έχουν την ικανότητα να αποθηκεύουν την «ουσία» μιας εικόνας, αιχμαλωτίζοντας όχι μόνο το θέμα της αλλά και συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Κάτι τέτοιο βέβαια δεν γίνεται ενεργητικά, είναι αυτό που αποκαλούμε «παθητική επίδραση». Αν σας ζητούσαν να ανακαλέσετε μια φωτογραφία που είδατε σε κάποια είδηση του περασμένου Μαρτίου, σίγουρα θα δυσκολευόσασταν, αλλά αν βλέπατε μια στοίβα φωτογραφιών εκείνης της περιόδου, αμέσως θα καταλαβαίνατε ποιες έχετε ξαναδεί και ποιες όχι.  

 

Το αξιοσημείωτο σε όλο αυτό, είναι δε, πως εκτός από τον άνθρωπο,την συγκεκριμένη ικανότητα έχουν και ορισμένα ζώα, ανάμεσά τους το περιστέρι. Σε έρευνες έχουν δείξει υψηλά επίπεδα ανάκλησης μνήμης όταν τους έδειξαν διαφορετικές εικόνες, στο πλαίσιο της αναζήτησης τροφής. Στην περίπτωσή μας, το «ταλέντο» ενδεχομένως συνδέεται με τις κοινωνικές μας σχέσεις ή απλώς την περιπλάνηση. 

 

* Με πληροφορίες από Guardian