«Αν δεν κάνει ψυχοθεραπεία, μην πας μαζί του!»: Η κοινοτοπία της θεραπευτικής ορολογίας

«Αν δεν κάνει ψυχοθεραπεία, μην πας μαζί του!»: Η κοινοτοπία της θεραπευτικής ορολογίας Facebook Twitter
Η ψυχοθεραπεία οφείλει να πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα και να αντιμετωπίζει τον πραγματικό πόνο και τα πραγματικά συμπτώματα που συχνά συνιστούν τις ψυχικές ασθένειες.
0

ΕIXE ΠΕΙ ΚΑΠΟΤΕ ο Τζον Γουότερς: «Αν πας στο σπίτι κάποιου και δεν έχει βιβλία, μην τον πηδήξεις!». Σήμερα κυκλοφορεί μια νέα, πιο απαιτητική εκδοχή αυτής της συμβουλής: «Αν δεν κάνει ψυχοθεραπεία, μην κοιμηθείς μαζί του». Δεν είναι απλώς ένα αστείο. Τώρα που η θεραπεία έχει εισχωρήσει σε όλες τις πτυχές της ζωής, χρησιμοποιείται ακόμη και στα προφίλ του Tinder ως ένας τρόπος να δείξεις ότι είσαι συναισθηματικά υπεύθυνος.

Σήμερα, οι ψυχολογικοί, ψυχιατρικοί, ψυχαναλυτικοί όροι «ρίχνονται» τακτικά στην καθημερινή συζήτηση – όροι όπως «κόκκινη σημαία» [red flag], «gaslight» και «τραύμα». Ακόμη και οι ράπερ έχουν αγκαλιάσει αυτόν τον κόσμο στα κομμάτια τους. Ο Jay-Z αναφέρει τον ψυχοθεραπευτή του σε τραγούδια όπως το 4:44, ενώ ο Kendrick Lamar προχώρησε ένα βήμα παραπέρα, δομώντας το άλμπουμ του Mr. Morale (2022) ως μια σειρά από θεραπευτικές συνεδρίες.

Ακόμα και οι θερμοί υπερασπιστές της ψυχανάλυσης είναι πολύ επικριτικοί απέναντι στον ευτελισμό της και υποστηρίζουν ότι, όπως ασκείται τα τελευταία χρόνια, συχνά μετατρέπεται σε αυτοβοήθεια.

Θα ήταν εύκολο να συσχετίσει κανείς αυτή την τάση με την άνοδο ενός εγωκεντρισμού και μιας αυτοαναφορικότητας. Η είσοδος των selfies στη σύγχρονη τέχνη, της «αυτοφυούς» μυθοπλασίας (autofiction) στη λογοτεχνία και του έντονου βιωματικού στοιχείου στη μουσική (με εξέχουσα περίπτωση την Taylor Swift) θα ενίσχυε τη θέση ότι πέρα από όλα μας αρέσει να μιλάμε για τον εαυτό μας. Η ψυχοθεραπεία όμως οφείλει να πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα και να αντιμετωπίζει τον πραγματικό πόνο και τα πραγματικά συμπτώματα που συχνά συνιστούν τις ψυχικές ασθένειες.

Η εμφάνιση τέτοιων συμπτωμάτων σε εκατομμύρια νέους ανθρώπους, σχεδόν ταυτόχρονα και κατά τη διάρκεια ενός οικονομικού κύκλου που χαρακτηρίζεται από απαισιοδοξία και επισφάλεια (η λεγόμενη «επιδημία ψυχικής υγείας»), οδηγεί πολλούς ειδικούς στη διαπίστωση ότι βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια συλλογική και γενικευμένη δυσφορία, η οποία, σύμφωνα με τα λόγια του φιλοσόφου Amador Fernández-Savater, είναι μια «δυσφορία υπερχείλισης που προκαλείται από μια τριπλή κατάρρευση: ψυχική, κοινωνική και οικολογική».

Εν μέσω αυτής της κρίσης, το ερώτημα είναι αν οι άνθρωποι ζητούν βοήθεια από τους θεραπευτές και αν η θεραπεία τους βοηθάει πραγματικά. Η κατάσταση στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι ενθαρρυντική: μελέτες προειδοποιούν ότι η αύξηση των περιπτώσεων που στρέφονται στην ψυχοθεραπεία δεν έχει οδηγήσει σε αύξηση της ψυχολογικής ευημερίας των πολιτών. Το αντίθετο μάλιστα.

«Αν δεν κάνει ψυχοθεραπεία, μην πας μαζί του!»: Η κοινοτοπία της θεραπευτικής ορολογίας Facebook Twitter
Στην ταινία «Νευρικός Εραστής» ο Γούντι Άλεν ήταν ένας από τους πρώτους influencers της ψυχοθεραπείας.

Η ψυχιατρική είναι ο πιο αμφιλεγόμενος κλάδος της ιατρικής. Ιστορικά έχει θεωρηθεί ως δίκοπο μαχαίρι, διότι σε ορισμένα πλαίσια (ιδίως πολιτικά) λειτούργησε ως μέσο ελέγχου των ασθενών αντί να ανακουφίζει τον πόνο τους, ενώ και τα θεμέλιά της ακόμα εξακολουθούν να συζητούνται και να αμφισβητούνται. Πρόσφατα, ο Ολλανδός ψυχίατρος Jim Van Os εξηγούσε στην EL PAÍS: «Υπάρχει πολύ μεγάλη ετερογένεια και ποικιλομορφία περιπτώσεων και συμπτωμάτων για να χωρέσουν οι άνθρωποι σε μία και μόνη διάγνωση».

Οι ειδικοί αναζητούν εδώ και δεκαετίες νευροβιολογικούς δείκτες για τις ψυχικές ασθένειες – δείκτες που θα επέτρεπαν την εξομοίωση των ψυχικών ασθενειών με άλλες ασθένειες και θα επιβεβαίωναν την καταλληλότητα των τυποποιημένων φαρμακολογικών θεραπειών. Ωστόσο, μέχρι στιγμής τα στοιχεία αυτά δεν έχουν προκύψει και η συμπεριφορά των ασθενών εξακολουθεί να αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα κατά τη διάγνωση. «Για τη συντριπτική πλειονότητα των ψυχικών παθήσεων δεν έχουν βρεθεί βιολογικοί δείκτες, οπότε δεν έχουμε καμία βιολογική εξέταση για να επαληθεύσουμε κάθε είδους ψυχιατρική διάγνωση», έλεγε το 2022 στην EL PAÍS ο Βρετανός ψυχολόγος James Davies.

Η ψυχανάλυση επηρέασε την κουλτούρα του περασμένου αιώνα όσο σχεδόν κανένα άλλο ρεύμα σκέψης. Η κληρονομιά της εκτείνεται από τα έργα του Προυστ μέχρι τις σύγχρονες επικεφαλίδες των ειδήσεων. Ωστόσο, έχει συχνά απαξιωθεί ως ψευδοεπιστήμη. Και οι ίδιοι οι θερμοί υπερασπιστές της ψυχανάλυσης όμως είναι πολύ επικριτικοί απέναντι στον ευτελισμό της και υποστηρίζουν ότι, όπως ασκείται τα τελευταία χρόνια, συχνά μετατρέπεται σε αυτοβοήθεια. Οδεύουμε προς μια «υπερψυχολογικοποιημένη» κοινωνία, αλλά οι ίδιοι οι ψυχαναλυτές θεωρούν ότι τα θεμελιώδη ζητήματα και τα πραγματικά προβλήματα των ασθενών δεν αντιμετωπίζονται με ορθό τρόπο μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο.

Η Jara Pérez, ψυχολόγος και ψυχαναλύτρια, πιστεύει ότι η ψυχανάλυση είναι μία από τις λίγες μορφές θεραπείας που κάνει τον ασθενή να αναλαμβάνει την ευθύνη της διαδικασίας. Δεν πιστεύει ότι η κουλτούρα της θεραπείας, όπως εμφανίζεται παντού στις μέρες μας, γεννά εγωκεντρικά ή εγωιστικά άτομα, όπως υποδηλώνει το κλισέ που επικρατεί, αλλά μάλλον τεμπέλικα άτομα που αναζητούν γρήγορες και εύκολες λύσεις: «Θεωρώ πολύ προβληματικό το γεγονός ότι αναζητούμε συνεχώς και με το παραμικρό ειδικούς να μας βοηθήσουν. Πηγαίνω σε ψυχολόγο για να μου δώσει γενικές συμβουλές, πηγαίνω σε έναν διατροφολόγο για να μου πει τι να τρώω, πηγαίνω σε έναν personal trainer για να με μάθει να γυμνάζομαι... με αυτόν τον τρόπο χάνεται ένα μεγάλο μέρος της αυτονομίας μας. Και αυτό που κάνει η ψυχανάλυση είναι να βάζει αυτή την αυτονομία στο τραπέζι».

Με στοιχεία από El Pais

Υγεία & Σώμα
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μερικές αλήθειες για την κυτταρίτιδα

Ψυχή & Σώμα / Μερικές αλήθειες για την κυτταρίτιδα

Δεν είναι ντροπή, δεν είναι ασθένεια, δεν είναι «πρόβλημα». H κυτταρίτιδα είναι απλώς κάτι που έχουν οι περισσότερες γυναίκες, αλλά λίγες ξέρουν τι πραγματικά είναι. Η Μερόπη Κοκκίνη συζητά με τη δερματολόγο Γιώτα Ρήγα για όλα όσα πρέπει να ξέρουμε, χωρίς υπερβολές και χωρίς ενοχές.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Πότε μπήκε το άγχος στη ζωή μας;

Άκου την επιστήμη / Πότε μπήκε το άγχος στη ζωή μας;

Πώς ο εγκέφαλός μας καθορίζει την ευτυχία, την προσωπικότητα και την υγεία μας; Και γιατί πολλοί άνθρωποι σήμερα νιώθουν συνεχώς κουρασμένοι; Η νευροψυχολόγος Ελισσάβετ Κάλμπαρη μιλάει στον Γιάννη Πανταζόπουλο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γυμναστική στο νερό: Όλα όσα χρειάζεται να ξέρεις πριν βουτήξεις

Ψυχή & Σώμα / Γυμναστική στο νερό: Όλα όσα χρειάζεται να ξέρεις πριν βουτήξεις

Η διεθνής πολίστρια Έλενα Ξενάκη εξηγεί στη Λασκαρίνα Λιακάκου γιατί τα σπορ στο νερό είναι ιδανικά για το καλοκαίρι, πώς ξεκινά ένας αρχάριος και τι κάνουμε όταν μπλοκάρουμε στη σκέψη του μαγιό.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Αντηλιακά: Είναι όντως αμφιλεγόμενη η δράση τους;

Ψυχή & Σώμα / Αντηλιακά: Είναι όντως αμφιλεγόμενη η δράση τους;

H καθημερινή χρήση αντηλιακού, ακόμα και στην πόλη, μοιάζει αυτονόητη, αν θέλεις να προφυλαχθείς από τα εγκαύματα, τη φωτογήρανση και τον καρκίνο του δέρματος. Ή μήπως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά; H Μερόπη Κοκκίνη μιλά με τη δερματολόγο Παναγιώτα Ρήγα.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Θρεπτική διατροφή και ασφάλεια στη θάλασσα για ξέγνοιαστες διακοπές

Υγεία & Σώμα / Θρεπτική διατροφή και ασφάλεια στη θάλασσα για ξέγνοιαστες διακοπές

Το μεγαλύτερο μέρος των διακοπών το περνάμε στην παραλία, γι’ αυτό είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τους κανόνες της υγιεινής διατροφής αλλά και πώς να προλαμβάνουμε τα θαλάσσια ατυχήματα.
ΑΛΕΞΙΑ ΣΒΩΛΟΥ
Πόσο νερό χρειαζόμαστε πραγματικά;

Ψυχή & Σώμα / «8 ποτήρια την ημέρα»: Πόσο νερό πραγματικά χρειαζόμαστε;

Η Μερόπη Κοκκίνη συνομιλεί με τη διατροφολόγο Άννα Γαβριέλη για όσα ισχύουν – και δεν ισχύουν – γύρω από την ενυδάτωση, διαλύοντας διαδεδομένους μύθους και δίνοντας πρακτικές συμβουλές για το πώς μπορούμε να φροντίζουμε σωστά τον οργανισμό μας, χωρίς υπερβολές ή παρανοήσεις.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Έρικ Μ. Γκαρσία: Αυτισμός, Ρόμπερτ Φ. Κένεντι Τζούνιορ και το δικαίωμα στην ορατότητα

The Upfront Initiative / Έρικ Μ. Γκαρσία: Αυτισμός, Ρόμπερτ Φ. Κένεντι Τζούνιορ και το δικαίωμα στην ορατότητα

«Για πολύ μεγάλο διάστημα, τα αυτιστικά άτομα δεν είχαν την ευκαιρία να πουν τη δική τους ιστορία. Αν μπορώ να πω ότι πέτυχα κάτι μέσα από τη δουλειά μου, είναι ότι προσπάθησα να τους δώσω φωνή και να τα παρουσιάσω με την ανθρωπιά που τόσο συχνά τους στερεί η κοινωνία».
ΤΗΣ ΤΖΙΝΑΣ ΠΑΠΑΜΙΧΑΗΛ ΚΑΙ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΒΟΣΚΟΠΟΥΛΟΥ
Παιδιά, θάλασσα και πρώτες βοήθειες: Όλα όσα πρέπει να ξέρει ένας γονιός

Ψυχή & Σώμα / Παιδιά, θάλασσα και πρώτες βοήθειες: Όλα όσα πρέπει να ξέρει ένας γονιός

Χρειάζεται να έχουμε φορητό φαρμακείο ή αρκεί το φαρμακείο του νησιού; Είναι μύθος ότι τα παιδιά δεν πρέπει να κολυμπούν μετά το φαγητό; H Τζούλη Αγοράκη συζητά με την παιδίατρο Γιώτα Γαργάλα.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Όταν ο νευρολόγος σού λέει «κάνε βελονισμό» – Τι πρέπει να ξέρεις

Ψυχή & Σώμα / Όταν ο νευρολόγος σού λέει «κάνε βελονισμό» – Τι πρέπει να ξέρεις

Ο βελονισμός έχει συνδεθεί με εναλλακτικές θεραπείες, ευεξία και ανατολική φιλοσοφία. Όμως, όταν ένας νευρολόγος τον προτείνει για την ανακούφιση από ημικρανίες, οσφυαλγίες ή χρόνιο πόνο, δεν μπορείς να τον αγνοήσεις. Τι λέει η επιστήμη γι’ αυτήν τη χιλιάδων ετών πρακτική και ποιοι μπορούν πραγματικά να ωφεληθούν; Ο νευρολόγος Οδυσσέας Παζιώνης απαντά.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Τα νέα fitness trends που βλέπεις παντού: Ποια αξίζουν και ποια να αγνοήσεις

Ψυχή & Σώμα / Τα νέα fitness trends που βλέπεις παντού: Ποια αξίζουν και ποια να αγνοήσεις

Γυμναστική με κινητό στο χέρι, ρολόγια που σου λένε πότε να αναπνεύσεις, influencers που υπόσχονται κοιλιακούς μέσα σε δέκα λεπτά: πόσα από όλα αυτά λειτουργούν πραγματικά; Για να ξεχωρίσουμε το hype από την ουσία, μιλήσαμε με τον Λάμπρο Μουλίνο, διαιτολόγο, διατροφολόγο και γυμναστή, ο οποίος μας βοηθά να αποκρυπτογραφήσουμε το τοπίο του fitness όπως αυτό διαμορφώνεται στα ελληνικά social media σήμερα.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Πόσο παγωτό μπορούν να τρώνε τα παιδιά το καλοκαίρι;

Ψυχή & Σώμα / Πόσο παγωτό μπορούν να τρώνε τα παιδιά το καλοκαίρι;

Τι γίνεται με τα συσκευασμένα που βρίσκουμε στα ψυγεία; Είναι ασφαλή; Τα παγωτά που δεν έχουν ζάχαρη να τα προτιμάμε; Είναι ασφαλές να δίνουμε υποκατάστατα ζάχαρης στα παιδιά; Ποια είναι τα καλά του σπιτικού παγωτού; Και πώς μπορούμε να το φτιάχνουμε;
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Η σημασία της ηθικής ομορφιάς

Υγεία & Σώμα / Η ομορφιά του να δείχνεις καλοσύνη χωρίς να περιμένεις αντάλλαγμα

Οι πράξεις γενναιοδωρίας και αυτοθυσίας προκαλούν αισθήματα ψυχικής ευφορίας και συγκίνησης, που οδηγούν στην επιθυμία να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι, αλλά και να βοηθήσουμε τους άλλους
THE LIFO TEAM
Υπάρχουν πράγματι τροφές που «καίνε» λίπος;

Ψυχή & Σώμα / Υπάρχουν πράγματι τροφές που «καίνε» λίπος;

Βοηθούν όντως κάποιες τροφές στις καύσεις ή είναι απλώς ένας διατροφικός μύθος; Στο σημερινό επεισόδιο συζητάμε με τον διαιτολόγο Χρήστο Δερδεμέζη για το πώς μπορούμε να υποστηρίξουμε με απλούς τρόπους τον μεταβολισμό μας.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ