Άδα Σταματάτου: «Οι ανάπηροι δεν είναι κακόμοιροι, είναι Παραολυμπιονίκες»

Άδα Σταματάτου: «Οι ανάπηροι δεν είναι κακόμοιροι, είναι Παραολυμπιονίκες» Facebook Twitter
Η χειρότερη μορφή διάκρισης που αντιμετωπίζω συχνά, μέχρι και σήμερα, προέρχεται από τους ίδιους τους γονείς αναπήρων, επειδή δεν μοιάζω με εκπρόσωπό τους ως μητέρα ενός ανάπηρου παιδιού.
0

— Άδα, σκεφτόμουν πώς να σε προλογίσω στο συνέδριό μας, και το μόνο επίθετο που μου ερχόταν στο μυαλό ήταν «ακούραστη». Πραγματικά δεν έχεις σταματήσει λεπτό να παίρνεις πρωτοβουλίες, να ανοίγεις συνεχώς πολύ σημαντικές συζητήσεις για τον αυτισμό. Θέλω να ξεκινήσω με μια ερώτηση που νομίζω δεν σου απευθύνουν πολύ συχνά, η οποία έχει να κάνει με το τι είδους ρατσισμό και διακρίσεις έχεις βιώσει εσύ η ίδια. Πώς περιθωριοποιεί η κοινωνία όχι μόνο το παιδί σου αλλά κι εσένα ως μητέρα ενός παιδιού με αυτισμό; 
Πράγματι, έχω ζήσει τον ρατσισμό από πάρα πολλές ομάδες ανθρώπων. Καταρχάς τον βίωσα από τον ίδιο μου τον εαυτό, όταν στα τριάντα μου έλαβα τη διάγνωση του αυτιστικού μου γιου. Έκανα πάρα πολύ καιρό μέχρι να το συνειδητοποιήσω και να μπορέσω να κάνω εγώ coming out –αν θέλεις– ως μητέρα αναπήρου. Φυσικά δεν είχα τη βοήθεια της πολιτείας σε αυτήν τη διαδικασία, γιατί αν η πολιτεία φρόντιζε να με ενδυναμώσει και να με βοηθήσει ψυχολογικά να το κάνω, θα ήταν πιο εύκολο. Βασίστηκα μονάχα στις δικές μου δυνάμεις.

Έπειτα, αντιμετώπισα τον ρατσισμό κι από τους ίδιους μου τους φίλους. Χώρισα στην πορεία, επομένως σε φιλικές συζητήσεις είχα και τον ρατσισμό κοντινών μου ανθρώπων. Συχνά μου έλεγαν: «Εντάξει, είναι λογικό να χωρίσεις και να μη βρίσκεις κάποιο σύντροφο, γιατί είσαι μητέρα αναπήρου, ποιος θα σε πάρει;». Εγώ βέβαια συνέχιζα τη συζήτηση και απαντούσα: «Μα ποια διαφορά έχω εγώ; Γιατί είμαι χειρότερη επιλογή από έναν 45άρη που πάει τα ρούχα του στη μητέρα του να του τα πλύνει; Αυτός δεν είναι ανάπηρος;». 

Η αναπηρία γίνεται τραγωδία όταν η πολιτεία δεν καταφέρνει να κάνει τη ζωή των ανθρώπων με αναπηρία εύκολη, προσβάσιμη, ισότιμη. Από μόνη της δεν είναι ούτε καλή ούτε κακή, ούτε μεγάλη ούτε μικρή, ούτε εμφανής ούτε αόρατη. Μία είναι η αναπηρία, και στην ουσία δεν είναι τίποτα άλλο πέρα από μια κατάσταση.

Η χειρότερη μορφή διάκρισης που αντιμετωπίζω συχνά, μέχρι και σήμερα, προέρχεται από τους ίδιους τους γονείς αναπήρων, επειδή δεν μοιάζω με εκπρόσωπό τους ως μητέρα ενός ανάπηρου παιδιού. Και αυτό γιατί φτιάχνω τα μαλλιά μου, γιατί δεν είμαι συνεχώς στα πατώματα, γιατί προσπαθώ συνεχώς να δείξω μια εικόνα που να εκπέμπει αισιοδοξία, πως δεν το έχω βάλει κάτω, μου έχει τύχει ένα σοβαρό γεγονός, αλλά προσπαθώ να είμαι καλά, πρωτίστως για μένα την ίδια.

Έχω ακούσει την τρομερή ατάκα: «Μα καλά, πηγαίνεις στην όπερα;». Φυσικά και πηγαίνω, γιατί μου αρέσει η όπερα και γιατί έχω σπουδάσει χορό και μουσική. Μου απαντούν λοιπόν πως ναι, δεν μπορείς να είσαι μητέρα αναπήρου αν πηγαίνεις στην όπερα. Δηλαδή ποιο είναι τελικά το μοντέλο του γονιού ενός παιδιού με αναπηρία; Θα σας πω εγώ: είμαστε όλοι εμείς. Είμαστε όλοι εν δυνάμει ανάπηροι, όλοι όσοι είμαστε σε αυτή την αίθουσα, όλοι όσοι θα ακούσουμε αυτά τα λόγια.

stamatatou
KAΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Άδα Σταματάτου, Τι έχει ο Γιάννης; - Μιλώντας στα παιδιά για τον αυτισμό, εκδόσεις Μεταίχμιο

— Νομίζω πως μπλέκονται πολλά διαφορετικά στερεότυπα στα βιώματα που μοιράστηκες: από το στίγμα που κυνηγά την αναπηρία μέχρι τα έμφυλα στερεότυπα, τις προκαταλήψεις απέναντι στη μητρότητα…
Ναι, συνδυάζονται όλα. Μόλις προχθές επέστρεψα με τον γιο μου από τη Σιγκαπούρη και βρεθήκαμε στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος». Ξέρετε αυτά τα καινούργια συστήματα που σκανάρουν το διαβατήριο και ενεργοποιούνται αυτόματα; Ο Γιάννης δεν μπορεί να τα χρησιμοποιήσει γιατί έχει νοητική υστέρηση.

Βρέθηκα λοιπόν ξαφνικά σε έναν διάδρομο που ήταν μονόδρομος, έπρεπε να σκανάρω το διαβατήριό μου και να προχωρήσω, ενώ ο Γιάννης δεν μπορούσε να το κάνει. Επομένως, σήκωσα το χέρι μου και ζήτησα βοήθεια και κατευθύνσεις ως συνοδός αναπήρου.

Ένας υπάλληλος που βρισκόταν εκεί, λοιπόν, μου απάντησε: «Μα καλά, για ποιον ανάπηρο μιλάτε;». Κι αυτό γιατί, φυσικά, ο Γιάννης δεν βρίσκεται σε αναπηρικό αμαξίδιο, η αναπηρία του είναι ο αυτισμός, οπότε δεν είναι άμεσα ορατή. «Ο κύριος που είναι δίπλα μου» απάντησα στον υπάλληλο, πολύ αυστηρά, οπότε ευτυχώς με πίστεψε. Αλλά αντιλαμβάνεσαι πως το πλαίσιο της συζήτησης είναι από παντού λάθος.

— Σε συνεντεύξεις σου έχεις μοιραστεί πολλές φορές πως όταν πρωτοέμαθες τα νέα για τον Γιάννη κυριολεκτικά κολυμπούσες στα τυφλά. Η πολιτεία δεν είχε χτίσει κανέναν μηχανισμό στήριξης, ούτε στο ενημερωτικό οικοσύστημα είχαν ανοίξει αυτές οι συζητήσεις. Ομολογώ πως σε μεγάλο βαθμό το κουβάλησες στις πλάτες σου. Από τότε μέχρι σήμερα, ποια πράγματα έχουν αλλάξει, αλλά και με την αυστηρότητα που χρειάζεται, τι περαιτέρω βήματα πρέπει να γίνουν από την πολιτεία;
Με σιγουριά μπορώ να πω πως έχουμε αλλάξει εμείς οι ίδιοι, οι γονείς αναπήρων, γιατί αυτή την ομάδα εκπροσωπώ ουσιαστικά. Εμείς οι ίδιοι έχουμε βγάλει πλέον τα παιδιά μας έξω. Οι ανάπηροι δεν είναι πια κακόμοιροι, το ξέρετε όλοι. Είναι Παραολυμπιονίκες, είναι εργαζόμενοι, μπορούν να παντρευτούν, να κάνουν οικογένεια. Είναι σε όλα μέσα, πιο πολύ κι από εμάς πολλές φορές.

Η πολιτεία, από την άλλη, βρίσκεται ακόμα πάρα πολύ πίσω, στο μυαλό αλλά και στην πράξη. Και ας υπάρχει η καλή θέληση, πρακτικά είμαστε ακόμα στο μηδέν. Δεν υπάρχει ακόμα καμία βοήθεια.

Όπως έχω ξαναπεί, αυτό που θα ήθελα εγώ από την πολιτεία, ως γονέας αναπήρου 30 χρονών, όπως ήμουν όταν πήρα τη διάγνωση, θα ήταν να έρθει μια «νταντά γονέα αναπήρου» και να με πιάσει από το χέρι. Να μου πει «εκπροσωπώ την πολιτεία, αυτό που σας συνέβη είναι εντάξει, το λαμβάνουμε υπόψη μας, και αυτά είναι τα βήματα που μπορείτε να κάνετε». Να μου εξηγήσει δηλαδή τα πάντα, από τη γραφειοκρατία μέχρι την ψυχολογική στήριξη, το παρόν αλλά και το μέλλον αυτής της κατάστασης. 

Ακόμα και σήμερα είμαστε όλοι στα τυφλά και ψάχνουμε. Εγώ ψάχνω πού να βάλω τον Γιάννη, και αντιμετωπίζω ρατσισμό ακόμα και από δικούς μου ανθρώπους, που μου λένε συνεχώς: «Πού θα τον κλείσεις τον Γιάννη;». Δεν τον κλείνω πουθενά. Τοποθετώντας τον γιο μου σε ένα οικοτροφείο δεν τον κλείνω – αντίθετα, τον ανοίγω, γιατί εγώ τον κρατάω σε έναν ιδρυματισμό, όντας οι δυο μας κλεισμένοι μέσα σε ένα σπίτι.

Είκοσι πέντε χρόνια κάνω προσπάθεια να μιλήσω με έναν άνθρωπο που δεν μου απαντάει – πιο πολύ μιλάω με τη γάτα μου, γιατί νιαουρίζει. Εγώ είμαι λοιπόν που τον κρατάω σε ένα μικρό ίδρυμα τον Γιάννη. Πηγαίνοντάς τον να ζήσει σε ένα οικοτροφείο, παρότι από πολλούς θα αντιμετωπίσω κατηγορίες πως τον ξεφορτώνομαι, στην ουσία θα του δώσω την ευκαιρία να ζήσει σε ένα πλαίσιο αποτελούμενο από πενήντα ανθρώπους που θα του λένε καλημέρα, γιατί αυτή είναι η δουλειά τους και γιατί πρέπει.

Άδα Σταματάτου: «Οι ανάπηροι δεν είναι κακόμοιροι, είναι Παραολυμπιονίκες» Facebook Twitter
Τοποθετώντας τον γιο μου σε ένα οικοτροφείο δεν τον κλείνω - αντίθετα, τον ανοίγω, γιατί εγώ τον κρατάω σε έναν ιδρυματισμό, όντας οι δυο μας κλεισμένοι μέσα σε ένα σπίτι. Είκοσι πέντε χρόνια κάνω προσπάθεια να μιλήσω με έναν άνθρωπο που δεν μου απαντάει - πιο πολύ μιλάω με τη γάτα μου, γιατί νιαουρίζει.

— Νομίζω πως σε όλη σου τη δουλειά πετυχαίνεις μια πάρα πολύ λεπτή ισορροπία. Από τη μια μοιράζεσαι την εμπειρία και τα μηνύματά σου με τρόπο θετικό, ακριβώς γιατί θέλεις να εμψυχώσεις και να σταθείς δίπλα σε άλλους γονείς παιδιών με αναπηρία. Παράλληλα, όμως, αποφεύγεις συνειδητά την παγίδα του να ωραιοποιείς την κατάσταση, να κρύβεις τα προβλήματα κάτω από το χαλί. Πόσο δύσκολη είναι αυτή η ισορροπία;
Αυτό ακριβώς είναι το επικίνδυνο. Στη σελίδα μου, ειδικά για χάρη των γονέων που παίρνουν τώρα την πρώτη διάγνωση, δεν θέλω να τους υποδεχτώ με ένα απαισιόδοξο μήνυμα: «Πω πω, τι σε περιμένει». Θέλω να τους δείξω μια άλλη πλευρά: πως αφού εγώ τα κατάφερα 25 χρόνια πριν, εκείνοι που βρίσκονται 25 χρόνια μπροστά από εμένα θα τα καταφέρουν ακόμα καλύτερα. Υπάρχει μεγαλύτερη βοήθεια, κυρίως από εμάς τους ίδιους πλέον. Αλλά δείχνοντας αυτό το πρόσωπο που έχω σήμερα, πολλές φορές συνειδητοποιώ πως βρίσκω ένα εμπόδιο. Κι αυτό γιατί η απάντηση της ίδιας της πολιτείας συχνά είναι: «Εντάξει, αφού τα καταφέρνεις, τι βοήθεια θέλεις από εμάς; Μια χαρά τα πας, κράτα τον!». 

Δεν είναι όμως έτσι. Το έχω ξαναπεί πολλές φορές, η αναπηρία είναι μία. Η αναπηρία γίνεται τραγωδία όταν η πολιτεία δεν καταφέρνει να κάνει τη ζωή των ανθρώπων με αναπηρία εύκολη, προσβάσιμη, ισότιμη. Από μόνη της δεν είναι ούτε καλή ούτε κακή, ούτε μεγάλη ούτε μικρή, ούτε εμφανής ούτε αόρατη. Μία είναι η αναπηρία, και στην ουσία δεν είναι τίποτα άλλο πέρα από μια κατάσταση.

Θα πω και κάτι ακόμα: πιστεύω πάρα πολύ στη δύναμη του αθλητισμού και στα μηνύματα που μπορεί να περάσει, τόσο ο επαγγελματικός όσο και ο ερασιτεχνικός. Σκεφτείτε το εξής: αν ένας οπαδός του Ολυμπιακού μπει στο γήπεδο με μια μπλούζα με την επιγραφή: «Σήμερα παίζουμε για τον καρκίνο, τον αυτισμό, τη σκλήρυνση κατά πλάκας», αμέσως όλο το γήπεδο θα σκεφτεί αυτά τα ζητήματα. Γι’ αυτό και έφτιαξα την Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία «Race for Autism Gr», που σκοπό έχει να ευαισθητοποιήσει τον κόσμο για τον αυτισμό, μα κυρίως τα παιδιά, που θα δουν αυτή την μπλούζα και θα αναρωτηθούν τι συμβαίνει, και ίσως υιοθετήσουν και τα ίδια τον σκοπό.

Το έχω δει αυτό το μοντέλο στο εξωτερικό, να τρέχουν άνθρωποι για αυτούς τους σκοπούς. Πολύς κόσμος ακόμα δεν το πιστεύει, σου λέει και επειδή θα βάλεις μια μπλούζα που λέει σκλήρυνση κατά πλάκας τι θα γίνει, θα γίνουν καλά οι άνθρωποι; Όχι, αλλά θα ευαισθητοποιήσεις κόσμο. Κάνεις πρώτα καλό στον εαυτό σου, φεύγοντας από την καφετέρια ή τον καναπέ σου και περπατώντας πέντε χιλιόμετρα για κάποιον άλλον. Δοκιμάστε το, πραγματικά θα σας αλλάξει στην πορεία. Θα σας βάλει στη διαδικασία να σκεφτείτε πως σήμερα βρίσκεστε εδώ και κάνετε κάτι για κάποιον άλλον.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ

Υγεία & Σώμα
0

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Mαθαίνοντας στα αυτιστικά παιδιά πώς να ζήσουν σε μια δύσκολη Ελλάδα

Ελλάδα / Mαθαίνοντας στα αυτιστικά παιδιά πώς να ζήσουν σε μια δύσκολη Ελλάδα

Επισκεφθήκαμε δομές που πρακτικά προετοιμάζουν ανθρώπους που ζουν στο φάσμα του αυτισμού για να ζήσουν με σχετική αυτονομία, όταν δεν θα υπάρχουν στη ζωή οι φυσικοί προστάτες τους: αυτά είναι όσα μάθαμε
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Είμαι αυτιστικός και η ζωή μου δεν είναι εύκολη»

Lifo Videos / «Είμαι αυτιστικός και η ζωή μου δεν είναι εύκολη»

Ο 27χρονος Μιχαήλ Παναγιώτης Ρούσσος μιλάει στα βίντεο της LiFO για τον αυτισμό, τις δυσκολίες, την καθημερινότητα, το burnout, τον τρισδιάστατο τρόπο σκέψης και την αγάπη του για τη μαγειρική και το σχέδιο.
ΑΝΝΑ ΚΟΚΟΡΗ
Aυτισμός

Υγεία & Σώμα / Μεγαλώνοντας ένα παιδί με αυτισμό

Η μητέρα του δεκαεφτάχρονου Πάνου που έχει αυτισμό περιγράφει τις προσκλήσεις που έχουν αντιμετωπίσει από τότε που ο γιος της ήταν μωρό μέχρι σήμερα και η Χριστίνα Παναγιωτάκου, υπεύθυνη εκπαιδευτικών προγραμμάτων του Ιδρύματος Ωνάση, παρουσιάζει τις πιο πρόσφατες δράσεις τους για την ομαλή κοινωνική ένταξη των παιδιών και για την εξάλειψη των στερεοτύπων.
ΑΝΝΑ ΚΟΚΟΡΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Όταν ο νευρολόγος σού λέει «κάνε βελονισμό» – Τι πρέπει να ξέρεις

Ψυχή & Σώμα / Όταν ο νευρολόγος σού λέει «κάνε βελονισμό» – Τι πρέπει να ξέρεις

Ο βελονισμός έχει συνδεθεί με εναλλακτικές θεραπείες, ευεξία και ανατολική φιλοσοφία. Όμως, όταν ένας νευρολόγος τον προτείνει για την ανακούφιση από ημικρανίες, οσφυαλγίες ή χρόνιο πόνο, δεν μπορείς να τον αγνοήσεις. Τι λέει η επιστήμη γι’ αυτήν τη χιλιάδων ετών πρακτική και ποιοι μπορούν πραγματικά να ωφεληθούν; Ο νευρολόγος Οδυσσέας Παζιώνης απαντά.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Τα νέα fitness trends που βλέπεις παντού: Ποια αξίζουν και ποια να αγνοήσεις

Ψυχή & Σώμα / Τα νέα fitness trends που βλέπεις παντού: Ποια αξίζουν και ποια να αγνοήσεις

Γυμναστική με κινητό στο χέρι, ρολόγια που σου λένε πότε να αναπνεύσεις, influencers που υπόσχονται κοιλιακούς μέσα σε δέκα λεπτά: πόσα από όλα αυτά λειτουργούν πραγματικά; Για να ξεχωρίσουμε το hype από την ουσία, μιλήσαμε με τον Λάμπρο Μουλίνο, διαιτολόγο, διατροφολόγο και γυμναστή, ο οποίος μας βοηθά να αποκρυπτογραφήσουμε το τοπίο του fitness όπως αυτό διαμορφώνεται στα ελληνικά social media σήμερα.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Πόσο παγωτό μπορούν να τρώνε τα παιδιά το καλοκαίρι;

Ψυχή & Σώμα / Πόσο παγωτό μπορούν να τρώνε τα παιδιά το καλοκαίρι;

Τι γίνεται με τα συσκευασμένα που βρίσκουμε στα ψυγεία; Είναι ασφαλή; Τα παγωτά που δεν έχουν ζάχαρη να τα προτιμάμε; Είναι ασφαλές να δίνουμε υποκατάστατα ζάχαρης στα παιδιά; Ποια είναι τα καλά του σπιτικού παγωτού; Και πώς μπορούμε να το φτιάχνουμε;
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Η σημασία της ηθικής ομορφιάς

Υγεία & Σώμα / Η ομορφιά του να δείχνεις καλοσύνη χωρίς να περιμένεις αντάλλαγμα

Οι πράξεις γενναιοδωρίας και αυτοθυσίας προκαλούν αισθήματα ψυχικής ευφορίας και συγκίνησης, που οδηγούν στην επιθυμία να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι, αλλά και να βοηθήσουμε τους άλλους
THE LIFO TEAM
Υπάρχουν πράγματι τροφές που «καίνε» λίπος;

Ψυχή & Σώμα / Υπάρχουν πράγματι τροφές που «καίνε» λίπος;

Βοηθούν όντως κάποιες τροφές στις καύσεις ή είναι απλώς ένας διατροφικός μύθος; Στο σημερινό επεισόδιο συζητάμε με τον διαιτολόγο Χρήστο Δερδεμέζη για το πώς μπορούμε να υποστηρίξουμε με απλούς τρόπους τον μεταβολισμό μας.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Είναι αλήθεια ότι στην εμμηνόπαυση παχαίνουμε χωρίς να τρώμε;

Ψυχή & Σώμα / Είναι αλήθεια ότι στην εμμηνόπαυση παχαίνουμε χωρίς να τρώμε;

Τι σημαίνει «σωστή» διατροφή στην εμμηνόπαυση; Υπάρχουν τροφές που βοηθούν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων; Πόσοι από τους διατροφικούς «κανόνες» που ακούμε είναι μύθοι; Η Μερόπη Κοκκίνη συζητά με τον νοσοκομειακό διαιτολόγο Χρήστο Παπαβαγγέλη.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
«Γονείς, ψυχραιμία! Υπάρχει τρόπος για ήρεμη γονεϊκότητα;»

Ζωή στα καλύτερά της / «Γονείς, ψυχραιμία! Υπάρχει τρόπος για ήρεμη γονεϊκότητα;»

Μια συζήτηση με την παιδοψυχολόγο και οικογενειακή ψυχοθεραπεύτρια Ηλέκτρα Κτενά για το γονεϊκό άγχος και το τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να χτίσουν ουσιαστικές σχέσεις εμπιστοσύνης με τα παιδιά τους, στο πλαίσιο της σειράς podcast «Ζωή στα καλύτερά της», με την υποστήριξη των συμπληρωμάτων διατροφής EVIOL.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ginger shots: Υπερδύναμη για το ανοσοποιητικό μας ή σκέτο hype;

Ψυχή & Σώμα / Ginger shots: Υπερδύναμη για το ανοσοποιητικό μας ή σκέτο hype;

Τα σφηνάκια τζίντζερ έχουν αποκτήσει φανατικό κοινό και προβάλλονται ως ένα φυσικό booster για το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Πόση αλήθεια, όμως, κρύβεται πίσω από αυτή τη διατροφική τάση; Η Μερόπη Κοκκίνη μιλά με τον διαιτολόγο Χρήστο Δερδεμέζη.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ