Ο Δημήτρης Φουρλής είναι τελειόφοιτος φοιτητής του τμήματος Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών στη Θεσσαλονίκη.
Πριν λίγους μόλις μήνες παρουσίασε την παράσταση "Μπέττυ" ως τη διπλωματική του εργασία στην Υποκριτική.
Το έργο, σε σκηνοθεσία Θέμη Θεοχάρογλου, βασίζεται σε αποσπάσματα της αυτοβιογραφίας της Ελισάβετ Βακαλίδου, "Μπέττυ. Καπετάνιος της ψυχής μου", αλλά και σε μία προσωπική συνέντευξη που έδωσε η ίδια στον Δημήτρη.
Πλέον η "Μπέττυ" παίζεται στο Θέατρο Αυλαία στην Θεσσαλονίκη, και λίγο πριν την τελευταία παράσταση του Σαββάτου γνωρίσαμε τον νεαρό ηθοποιό που βρίσκεται πίσω από το εγχείρημα μέσα από μία μεγάλη, ενδιαφέρουσα, κουβέντα.
"Αθηνα, 1983. Club Mad. Η Μπέττυ.
Η Μπέττυ είναι ένας άντρας που ντύνεται γυναίκα. Η Μπέττυ ζει την ζωή της. Η Μπέττυ διασκεδάζει τη ζωή της. Έχει επιλέξει να είναι αυτό που θέλει αυτή και όχι αυτό που θέλουν "αυτοί".
"Αυτοί" που την έχουν μπλοκάρει στο περιθώριο και παριστάνουν πως δεν είναι σύστημα.
Η Μπέττυ είναι πόρνη. Η Μπέττυ δεν είναι κάτι που δεν έχεις ξαναδεί.
Είναι όμως κάτι που ίσως δε σκέφτηκες ποτέ.
Γιατί ανάμεσα στο είναι και στο φαίνεσθε υπάρχει μια απόσταση που λέγεται μοναξιά."
- Δημήτρη πώς προέκυψε η ιδέα της μεταφοράς της αυτοβιογραφίας της Ελισάβετ Βακαλίδου ως θέμα για την διπλωματική σου εργασία στην υποκριτική;
-Καταρχήν ήθελα να καταπιαστώ με το θέμα της μοναξιάς. Της μοναξιάς που την βιώνουμε όλοι, είτε έχουμε ανθρώπους δίπλα μας είτε όχι.
Και η κοινότητα των τραβεστί μπορεί να μοιάζει εύθυμη ή περιτριγυρισμένη από λάμψη και μπρίο και όμορφα αγόρια, μία κοινότητα γεμάτη χιούμορ και αυτοσαρκασμό, αλλά στην ουσία στο τέλος της ημέρας βιώνει μία μεγάλη μοναξιά. Ήθελα λοιπόν να κάνω τον θεατή -ακόμα κι αυτόν που θεωρεί ότι δεν έχει καμία απολύτως σχέση και δεν τον ενώνει τίποτα με ένα τραβεστί, να ταυτιστεί με την ιδέα της μοναξιάς που υπάρχει σε όλους μας.
-Οπότε η κύρια ιδέα ήταν αρχικά η μοναξιά γενικότερα, και στην πορεία προέκυψε η ιστορία της Μπέττυ.
-Ακριβώς. Η μοναξιά είναι κάτι που με αφορούσε και με αφορά προσωπικά, σαν Δημήτρη. Είναι ένα θέμα το οποίο με "καίει" εσωτερικά.
Το ζήτημα στην ηθοποιία , αλλά και σε οποιοδήποτε άλλο επάγγελμα, είναι να προσπαθείς να προσεγγίσεις ένα ρόλο αναφορικά με τον ίδιο σου τον εαυτό. Να μπορείς να βρεις να βρεις τα στοιχεία που ταυτίζεσαι για να είσαι ειλικρινής και ως προς την ερμηνεία σου.
-Σίγουρα όμως ένας ηθοποιός θα συναντήσει και ρόλους με τους οποίους δεν έχει κανένα κοινό στοιχείο, έτσι δεν είναι;
-Δεν νομίζω γιατί όλοι οι ρόλοι είναι άνθρωποι, οπότε θα βρεις πάντα έναν κοινό άξονα αν είσαι διατεθειμένος να ψάξεις μέσα σου. Γι' αυτό και δε μπορώ να πιστέψω ότι υπάρχει κόντρα ρόλος.
Αυτό το λέμε γιατί στην περίπτωση που δεν τα καταφέρουμε, θα πούμε ότι εντάξει, αγωνιστήκαμε για κάτι το οποίο μας ξεπερνούσε, ενώ αν το πετύχουνε θα μας μνημονεύουν γι' αυτό για πάντα.
Σε κάθε ρόλο δεν υπάρχει περίπτωση να μην βρεις κάτι με το οποίο να ταυτίζεσαι. Στην προκειμένη περίπτωση ήταν η μοναξιά που κρύβεται πίσω από τη ζωή μίας τραβεστί.
-Ωραία, και πώς κατέληξες στην συγκεκριμένη ιστορία;
- Τυχαία, ψάχνοντας σε ένα βιβλιοπωλείο για πιθανά θέματα έπεσε η αυτοβιογραφία της στα χέρια μου.
Την διάβασα και φυσικά εντυπωσιάστηκα. Η ιστορία της ζωής της είναι τρομερά συμπυκνωμένη. Μέχρι τα 19 της, παιδί ακόμα στην ουσία, είχε περάσει πράγματα και είχε ζήσει εμπειρίες τόσες πολλές και τόσο δυνατές που άλλοι δεν βιώνουν ούτε σε μια ζωή ολόκληρη.
Την έψαξα λοιπόν στο ίντερνετ, δεν είχα καμία τύχη. Ομοίως και όταν επικοινώνησα με τον εκδοτικό οίκο.
Έπειτα, μέσω facebook, επικοινώνησα με τον Γρηγόρη τον Βαλλιανάτο που είχε γράψει το επίμετρο στο βιβλίο της. Του εξήγησα την ιδέα μου και του ζήτησα το τηλέφωνο της. Έτσι την βρήκα.
-Μπορείς να ξεχωρίσεις τι ήταν αυτό που σε τράβηξε περισσότερο στην ιστορία της Ελισάβετ Βακαλίδου ώστε να αποφασίσεις να μεταφέρεις μέρος της αυτοβιογραφίας της σε θεατρική παράσταση;
- Πρόκειται για μία ιστορία πολύ δυνατή. Συγκλονιστική. Μία ιστορία από την οποία βγήκε δυνατή, αλλά και με πολλές απώλειες. Δεν ήταν όμως αυτό μόνο που με άγγιξε.
Το θέμα που με απασχολούσε περισσότερο ήταν η περιθωριοποίηση των τραβεστί, των ομοφυλοφίλων, ή και κάθε κοινωνικής ομάδας που ζει στο περιθώριο.
Δεν γίνεται να ζούμε σε μία κοινωνία παριστάνοντας ότι δεν γνωρίζουμε την ύπαρξη κάποιων ανθρώπων, όπως λόγου χάρη των τραβεστί. Να κάνουμε ότι δεν βλέπουμε.
Δεν γίνεται να ενδιαφερόμαστε να πάμε μπροστά σαν κοινωνία, και συγχρόνως να αφήνουμε πίσω ανθρώπους. Να ενδιαφερόμαστε τόσο για τα οικονομικά προβλήματα και όχι για τα ίσα δικαιώματα όλων μας. Δε γίνεται να απαιτούμε οικονομικές μεταρρυθμίσεις για να είναι καλύτερη η τσέπη μας και να μην μας καίγεται καρφί για την ισότητα.
Αυτό κυρίως ήταν το θέμα που μας πυροδότησε με τον Θέμη. Να φέρουμε την ομάδα των τραβεστί στο προσκήνιο. Να δείξουμε ότι πρόκειται για ανθρώπους που ζουν, αισθάνονται, βιώνουν καταστάσεις όπως όλοι.
- Είχες άγχος να της προτείνεις την ιδέα σου;
-Πάρα πολύ. Δεν ήξερα πώς να την προσεγγίσω. Θα μπορούσε να παρεξηγηθεί ή να σκεφτόταν ότι μπορεί να την εξέθετα. Με δέχθηκε όμως κατευθείαν πολύ θετικά. Συναντηθήκαμε στην Αθήνα και αφού μας γνώρισε εμένα και τον Θέμη και είδε τι θέλουμε να κάνουμε ησύχασε και η ίδια, γιατί από το τηλέφωνο δεν είχαμε προλάβει να πούμε πολλά πράγματα.
-Τι εντυπώσεις σου άφησε η γνωριμία σας;
- Είναι ένας πολύ ανοιχτός άνθρωπος, και ειλικρινής με τον εαυτό της. Ξεκάθαρη, πολύ καθαρός χαρακτήρας. Δεν είχε κανένα κράτημα, και φαντάζομαι μετά από όλα αυτά που πέρασε έχει κατασταλάξει μέσα της σαν άνθρωπος. Ήταν σίγουρη για τον εαυτό της, αποφασισμένη να μην κάνει εκπτώσεις καθόλου στα θέλω της.
-Δεν ήταν καθόλου διστακτική ως προς το όλο εγχείρημα;
-Αφού γνωριστήκαμε και είδε με τι έχει να κάνει, όχι, καθόλου. Ήταν πολύ ανοιχτή ακόμα και στο να αλλοιώσουμε το βιβλίο αν θέλαμε στα πλαίσια της παράστασης.
Για παράδειγμα το σόου που υπάρχει στην παράσταση... δεν έκανε ποτέ στη ζωή της κάτι τέτοιο. Απλά επειδή ήταν μία διπλωματική εργασία πάνω στην υποκριτική κι έπρεπε να υπάρχει ένας συγκεκριμένος βαθμός δυσκολίας και για μένα, προσθέσαμε και αυτό το στοιχείο.
- Δεν είχατε δηλαδή περιορισμούς από μέρους της ως προς το τι κομμάτια του βιβλίου να συμπεριλάβατε στην παράσταση, ή άλλου είδους ενστάσεις;
- Καθόλου, τίποτα. Κι αυτό γιατί πιστεύω πως και η Μπέττυ σαν άνθρωπος δεν έχει τίποτε να κρύψει. Βγάζει μπροστά την ανασφάλεια της, κι έτσι γίνεται και πιο δυνατή.
Δεν είχε να κρύψει τίποτα στη κουβέντα μας. Δεν προσπάθησε να προστατέψει τίποτα. Στο κάνει πολύ συγκεκριμένο.
Σου λέει αυτό έχω περάσει, αυτό έχω βιώσει, αυτό έχω ζήσει, οπότε από τη στιγμή που είναι τόσο ειλικρινής, εσύ δε μπορείς να κάνεις κάτι άλλο από το να το δεχτείς. Νομίζω την αγάπησα ακόμα περισσότερο μέσα από όλα αυτά που μου είπε.
-Σε ρωτώ γιατί υπάρχουν και συναισθηματικά φορτισμένες σκηνές στο έργο που έχουν να κάνουν με την σχέση της Μπέττυ με την οικογένεια της...
-Το θέμα της μάνας είναι κάτι το οποίο με αγγίζει πολύ και με αφορά άμεσα ως προς την σχέση μου με την μητέρα μου. Η σκηνή με την μητέρα με άγγιξε πραγματικά εκείνη τη στιγμή.
Το να βάζεις έναν τοίχο ανάμεσα στο παιδί σου επειδή αυτό επιλέγει να ζει διαφορετικά, το να σπάει δηλαδή μια μάνα το δεσμό με το παιδί της με αυτό τον τρόπο είναι κάτι που το βρίσκω αδιανόητο.
Η Φιλαρέτη Κομνηνού που δανείζει την φωνή της στον ρόλο της μάνας είναι για μένα μία πολύ μητρική φιγούρα ως καθηγήτρια μου, και μας βοήθησε πολύ στο εγχείρημα μας.
Πάντως είναι φοβερό, ακόμα και σήμερα, το πόσο εύκολα βάζουμε ταμπέλες και στήνουμε στον τοίχο ανθρώπους. Οι ταμπέλες είναι πολύ εύκολο πράγμα. Έτσι όμως δεν αντιμετωπίζεις τον άλλο σαν άνθρωπο, αλλά λες "αυτός είναι gay" και 'ξεμπερδεύεις'. Έχεις βγάλει ήδη τα συμπεράσματα σου.
-Πόσο μάλλον όταν δεν πρόκειται απλά για έναν ομοφυλόφιλο αλλά για μία τραβεστί.
-Σίγουρα. Και εμφανισιακά και αισθητικά. Εγώ δυσκολεύτηκα αρκετά μέχρι να δω πέρα από αυτό. Μία τραβεστί μπορεί να μοιάζει σε κάποιον ως μία απόκοσμη φιγούρα.
Αυτό το ανδρικό και γυναικείο που βλέπει ό άλλος είναι λίγο δύσκολο να το επεξεργαστεί κατευθείαν.
-Ποια ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία που συνάντησες κατά την προετοιμασία της παράστασης;
-Ήταν δύσκολο να υποδυθώ μια τραβεστί. Να βγάλω προς τα έξω στοιχεία της θηλυκότητας μου, κυρίως σωματικά. Το να περπατάω στα τακούνια... Στις πρόβες βάζαμε μουσική και χόρευα πάνω στα τακούνια για να αρχίσω να εξοικειώνομαι με τη θηλυκότητα μου. Όλο αυτό τράβηξε ένα εξάμηνο.
Το επόμενο βασικό ήταν το βάψιμο. Ο Θέμης με βοήθησε πολύ σε αυτό (γέλια).
Μάθαμε και οι δύο να βαφόμαστε από το YouTube, βλέπαμε και μαθαίναμε, και παιδευτήκαμε πολύ. Θα ήταν εύκολο να φωνάξω κάποιον ειδικό να με βάψει, όμως όλη αυτή η διαδικασία μου έδινε στοιχεία. Ακόμα και οι θηλυκές κινήσεις στο βάψιμο, ήταν κάτι που θα το έφερνα επί σκηνής. Η επόμενη δυσκολία ήταν η φωνή έπρεπε να ήταν λίγο πειραγμένη, όχι ψεύτικη, αλλά προσαρμοσμένη στο ρόλο και στην προσωπικότητα.
Οι εκφράσεις του προσώπου, οι κινήσεις των χεριών, όλα αυτά τα παρατήρησα από την Μπέττυ όταν κάναμε την συνέντευξη αλλά και από άλλες συνεντεύξεις της.
-Πριν ανέβει η παράσταση ζήτησε η ίδια να δει το αποτέλεσμα; Μία πρόβα, ας πούμε, ή κάτι τέτοιο;
- Όχι, όχι. Ζήτησε μονάχα να δει το κείμενο.
Όταν είχαμε κάνει την συνέντευξη μας είπε ότι η παράσταση είναι δικιά μας δουλειά, κι αυτό ήταν κάτι που το εκτίμησα πάρα πολύ. Και η ίδια είναι εξοικειωμένη με σκηνοθέτες και συγγραφείς και κατανοεί ότι πρόκειται για την τέχνη κάποιου.
Από την άλλη, κι εμείς από την πλευρά μας προσεγγίσαμε την ιστορία της με μεγάλο σεβασμό. Δεν θα θέλαμε να την εκθέσουμε με κάποια σκηνή, αλλά δεν κρύψαμε και τίποτα. Τα βγάλαμε όλα στη φόρα όπως ακριβώς κάνει και η ίδια.
- Και τι σχόλια, τι κριτική, πήρες από τους καθηγητές σου μετά την πρώτη παράσταση στην σχολή;
- Όλα τα σχόλια ήταν ευτυχώς θετικά. Δύο καθηγήτριες μου είπαν, βέβαια, ότι σχεδόν υπέρ-σεβάστηκα την προσωπικότητα της ενώ θα μπορούσα ενδεχομένως να την "γρατζουνίσω" λίγο παραπάνω. Ότι δηλαδή αντιμετωπίσαμε το θέμα σχεδόν σαν κάτι "ιερό" και βγάλαμε μια εικόνα ηρωίδας.
- Όταν ήρθε στην πρεμιέρα η ίδια η Μπέττυ πως ένιωθες;
- Είχα σαφώς μεγάλο άγχος από πριν αλλά επί σκηνής δεν άλλαξε κάτι. Κατάφερα να μην επηρεαστώ.
Το γεγονός ότι θα ήταν από κάτω και ότι θα άκουγε το όνομα της, τη ζωή της, και θα έβλεπε το πώς εγώ με το Θέμη προσεγγίσαμε τον χαρακτήρα της ήταν μεγάλο άγχος.
Όταν όμως τελείωσε η παράσταση είδα στο βλέμμα της μια μεγάλη ικανοποίηση για τη δουλειά μας.
Μας είπε να κατεβάσουμε το έργο στην Αθήνα, και η αλήθεια είναι ότι ρίξαμε μεγάλη δουλειά, οπότε δεν έχουμε σκοπό να την αφήσουμε έτσι.
-Κάτι τελευταίο που θα ήθελες να πεις Δημήτρη;
- Όσον αφορά την παράσταση θα ήταν παραπάνω από εύκολο για εμάς να δείξουμε μια καρικατούρα. Αυτό που μας ενδιέφερε περισσότερο όμως ήταν να παρακολουθήσουμε το πώς έχει εξελιχθεί ένας άνθρωπος και πώς έχει καταφέρει να εισχωρήσει στην κοινωνία παρά την συστηματική προσπάθεια να κρατηθεί στο περιθώριο.
Σ' αυτήν την προσπάθεια ένταξης στην κοινωνία δε μπορεί τώρα που μιλάμε, εν έτει 2014, να βλέπεις στην τηλεόραση για ακόμα μία φορά την εικόνα του gay ως καρικατούρα.
Και δεν είναι μόνο η εξωτερική εμφάνιση της καρικατούρας αλλά το γεγονός ότι αν προσέξεις καλύτερα θα δεις ότι ο ρόλος ενός gay δεν συμμετέχει ποτέ μα ποτέ ενεργά στην πλοκή. Είναι απλά ο τύπος ο οποίος προσφέρει γέλιο, πετάει μερικές ατάκες, όλοι γελάμε με αυτόν, αλλά δεν τον αντιμετωπίζουμε σαν άνθρωπο. Είναι θλιβερό.
__________________________
*info:
"Μπέττυ"
της Ελισάβετ Βακαλίδου
Πού: Θέατρο Αυλαία, Τσιμισκή 102
Πότε: Σάββατο 12 Απριλίου, στις 23:30
σχόλια