Η ΠΑΡΑΝΟΜΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ενός προέδρου κόμματος αφορά τη λειτουργία της δημοκρατίας και του πολιτικού συστήματος, ανέφεραν χθες στελέχη του ΠΑΣΟΚ, ζητώντας από την κυβέρνηση και τη Δικαιοσύνη να ερευνήσουν την υπόθεση και να αποκαλύψουν ποιος βρίσκεται πίσω από την επιχείρηση παγίδευσης του κινητού τηλεφώνου του Νίκου Ανδρουλάκη.
Πράγματι, η απόπειρα παράνομης παρακολούθησης ενός πολιτικού αρχηγού δεν είναι ένα συνηθισμένο γεγονός σε ευρωπαϊκή χώρα και οπωσδήποτε τόσο η κυβέρνηση και οι αρμόδιες αρχές όσο και η Δικαιοσύνη οφείλουν να δώσουν απαντήσεις και εάν δεν τις γνωρίζουν, να ερευνήσουν και να τις βρουν – στοιχειώδες για ένα κράτος δικαίου.
Ο Νίκος Ανδρουλάκης δεν κατήγγειλε την απόπειρα παράνομης παρακολούθησής του βασιζόμενος σε κάποιες υποψίες ή εκτιμήσεις. Αυτή αποκαλύφθηκε από την Ειδική Υπηρεσία του Ευρωκοινοβουλίου η οποία τον ενημέρωσε, παρέχοντάς του όλα τα τεκμήρια. Από τα 200 κινητά τηλέφωνα ευρωβουλευτών που έλεγξε, η συσκευή του ήταν η πρώτη στην οποία διαπιστώθηκε απόπειρα μόλυνσής της με το παράνομο λογισμικό κατασκοπείας Predator.
Το Predator, με το οποίο επιχειρήθηκε η παράνομη παρακολούθηση του Νίκου Ανδρουλάκη, είναι ένα σύγχρονο και πανάκριβο λογισμικό παρακολούθησης που κοστίζει μερικά εκατομμύρια δολάρια. Οι στόχοι παρακολούθησης λαμβάνουν ένα μήνυμα, όπως αυτό που έλαβε και ο ίδιος, το οποίο τους παροτρύνει να κάνουν κλικ στο link που τους στέλνουν, ώστε να μολυνθεί το κινητό τους.
Ας δούμε τα γεγονότα από την αρχή.
Στις 21 Σεπτεμβρίου 2021, λίγο πριν από την έναρξη της διαδικασίας ανάδειξης του νέου αρχηγού στο Κίνημα Αλλαγής, ο Νίκος Ανδρουλάκης έλαβε ένα sms από άγνωστο αριθμό που έγγραφε: «Να δούμε λίγο σοβαρά το θέμα, φίλε, έχουμε να κερδίσουμε».
Το γραπτό μήνυμα συνοδευόταν από ένα link-δόλωμα, στο οποίο, αν έκανε κλικ, θα εγκαθιστούσε το παράνομο λογισμικό παρακολουθήσεων Predator στο κινητό του. Όμως δεν έκανε, καθώς ήταν υποψιασμένος για την ύπαρξη κακόβουλων λογισμικών που φυτεύονται στα κινητά με αυτόν τον τρόπο και στην Επιτροπή Άμυνας και Ασφάλειας του Ευρωκοινοβουλίου, της οποίας είναι μέλος και αντιπρόεδρος – τους είχαν δώσει σαφείς συστάσεις σχετικά με την ασφάλεια των επικοινωνιών τους, ενημερώνοντάς τους, μεταξύ άλλων, ότι δεν πρέπει να ανοίγουν συνδέσμους που στέλνονται από άγνωστα νούμερα.
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ λαμβάνει συχνά μηνύματα από μέλη που μπορεί να έχουν ή να βρουν το κινητό του και των οποίων τους τηλεφωνικούς αριθμούς δεν έχει αποθηκευμένους ο ίδιος. Θα μπορούσε να είναι ένα από αυτά τα μηνύματα. Αλλά το βρήκε περίεργο και δεν το άνοιξε. Το θέμα τότε έμεινε εκεί, δεν προέβη σε κάποια ενέργεια για να διαπιστώσει περί τίνος επρόκειτο.
Λίγο καιρό αργότερα, μετά τη διεθνή αποκάλυψη των σκανδάλων παρακολούθησης με παράνομα λογισμικά κατασκοπείας, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δημιούργησε μια ειδική υπηρεσία, στην οποία όλοι οι ευρωβουλευτές μπορούν να προσφεύγουν για να ελέγχουν τις τηλεφωνικές συσκευές τους και να διαπιστώνουν αν έχουν μολυνθεί από κακόβουλα λογισμικά.
Από τον περασμένο Απρίλιο, λοιπόν, υπήρχε αυτή η δυνατότητα και συνεργάτες του τον προέτρεψαν να απευθυνθεί στην επιτροπή αυτή, αλλά το ανέβαλε το πρώτο διάστημα, διότι δεν έβρισκε τον χρόνο για να το κάνει.
Παρέδωσε τελικά το κινητό του στη συγκεκριμένη υπηρεσία του Ευρωκοινοβουλίου στις 28 Ιουνίου και από τον πρώτο κιόλας έλεγχο που έγινε την ίδια μέρα διαπιστώθηκε η ύπαρξη του ύποπτου link που συνδεόταν με το παράνομο λογισμικό παρακολούθησης Predator. Μετά, σύμφωνα με το πρωτόκολλο ασφαλείας, δημιουργήθηκε ένα αντίγραφο της τηλεφωνικής συσκευής του και διενεργήθηκε ένας νέος, πιο λεπτομερής έλεγχος που επιβεβαίωσε πλήρως τα πρώτα συμπεράσματα, προσφέροντας κι άλλα στοιχεία.
Στη συνέχεια οι υπηρεσίες της Ευρωβουλής συνέταξαν μια επίσημη έκθεση, την οποία παρέδωσαν στον Νίκο Ανδρουλάκη πριν από λίγες μέρες, η οποία επιβεβαίωνε ότι κάποιοι επιχείρησαν να παγιδεύσουν το κινητό του για να παρακολουθούν τις συνομιλίες και τις κινήσεις του.
Τι κάνει το Predator
Το Predator, με το οποίο επιχειρήθηκε η παράνομη παρακολούθηση του Νίκου Ανδρουλάκη, είναι ένα σύγχρονο και πανάκριβο λογισμικό παρακολούθησης που κοστίζει μερικά εκατομμύρια δολάρια. Οι στόχοι παρακολούθησης λαμβάνουν ένα μήνυμα, όπως αυτό που έλαβε και ο ίδιος, το οποίο τους παροτρύνει να κάνουν κλικ στο link που τους στέλνουν, ώστε να μολυνθεί το κινητό τους.
Το συγκεκριμένο λογισμικό δεν παρακολουθεί μόνο τις τηλεφωνικές συνομιλίες αλλά δίνει και τη δυνατότητα πρόσβασης στην ηλεκτρονική αλληλογραφία, στις φωτογραφίες, στο ιστορικό περιήγησης και στα passwords, ενώ μπορεί να ενεργοποιεί το μικρόφωνο και την κάμερα του κινητού. Δηλαδή αυτοί που επιχείρησαν να μολύνουν το κινητό του θα μπορούσαν να παρακολουθούν την προσωπική, επαγγελματική και πολιτική του ζωή κάθε λεπτό.
Με αυτόν τον τρόπο, όπως έχει εξηγήσει ο καθηγητής Νομικής και βουλευτής Γιώργος Καμίνης, παραβιάζονται διατάξεις του Συντάγματος όπως «το απαραβίαστο των επικοινωνιών και της αλληλογραφίας, η προστασία του ιδιωτικού βίου, η ελεύθερη συμμετοχή στην οικονομική, κοινωνική και πολιτική ζωή, και η ελεύθερη λειτουργία των πολιτικών κομμάτων».
Το ίδιο λογισμικό είχε βρεθεί και στην περίπτωση παρακολούθησης του κινητού του δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη και τότε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου είχε δηλώσει κατηγορηματικά ότι «οι ελληνικές αρχές δεν χρησιμοποιούν το συγκεκριμένο λογισμικό», υποστηρίζοντας ότι επρόκειτο για μια ιδιωτική υπόθεση.
Παρομοίως, ο υπουργός Επικρατείας Γιώργος Γεραπετρίτης είχε δηλώσει ότι «η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών, όπως και οποιοσδήποτε άλλος δημόσιος φορέας στην Ελλάδα, δεν έχει προβεί στην προμήθεια του λογισμικού Predator».
Ο Γιώργος Καμίνης, ωστόσο, χθες, από το βήμα της Ολομέλειας στη Βουλή δήλωσε πως το γεγονός ότι τους διαβεβαιώνει υπεύθυνα η κυβέρνηση πως η ΕΥΠ ή άλλη ελληνική δημόσια υπηρεσία δεν έχει προμηθευτεί το Predator δεν τους καθησυχάζει, γιατί οι παρακολουθήσεις των τηλεφώνων μπορεί να γίνονται με outsourcing.
Δεν είναι γνωστό αν οι δύο παρακολουθήσεις, που είναι οι μοναδικές που έχουν γίνει γνωστές ως τώρα στην Ελλάδα με το συγκεκριμένο λογισμικό, επιχειρήθηκαν από τον ίδιο εντολέα, αλλά είναι πολύ δύσκολο να ισχυριστεί κανείς ότι η παρακολούθηση ενός πολιτικού αρχηγού είναι ιδιωτική υπόθεση.
Η έρευνα της Επιτροπής του Ευρωκοινοβουλίου τεκμηρίωσε την παγίδευση της τηλεφωνικής συσκευής του Νίκου Ανδρουλάκη και την επιχείρηση της παράνομης παρακολούθησής του, αλλά δεν βρήκε τους αυτουργούς. Αυτούς ζητά από την ελληνική Δικαιοσύνη να αποκαλύψει με τη μηνυτήρια αναφορά που κατέθεσε χθες στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου ο Νίκος Ανδρουλάκης.
Τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ, πάντως, είναι πολύ προσεκτικά σχετικά με το ποιος μπορεί να βρίσκεται πίσω από την απόπειρα παράνομης παρακολούθησης του προέδρου τους. Ο Κώστας Σκανδαλίδης δήλωσε ότι θέλει να θυμίσει πως «σε επίσημη ανάρτηση της Google αναφέρθηκε ότι η εφαρμογή Predator πουλήθηκε σε διαφορετικούς κυβερνητικούς φορείς σε συγκεκριμένες χώρες, ανάμεσά στις οποίες είναι και η Ελλάδα».
Ο μυστηριώδης Ισραηλινός και η εταιρεία που εμπορεύεται το Predator
Το ποιος έχει προμηθευτεί το Predator στην Ελλάδα δεν έχει αποκαλυφθεί ακόμα. Η εταιρεία που το εμπορεύεται όμως, η Intellexa, η οποία ειδικεύεται στην παραβίαση της κρυπτογραφημένης κυκλοφορίας δεδομένων, αποδεδειγμένα είχε εμπορική δραστηριότητα και στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με όσα είναι γνωστά ως τώρα, το κατασκοπευτικό λογισμικό Predator κατασκευάστηκε από μια μικρή εταιρεία, τη Cytrox, που φέρεται να ξεκίνησε ως start-up στη Βόρεια Μακεδονία. Το Citizenlab του Πανεπιστημίου του Τορόντο, που ασχολείται με θέματα παγκόσμιας ασφάλειας και με τα ανθρώπινα δικαιώματα, έχει πολλά σχετικά άρθρα στο σάιτ του, όπου, μεταξύ άλλων, τονίζει ότι έχουν ενδιαφέρον οι πολύπλοκες επιχειρηματικές δομές που χρησιμοποιούν για να συσκοτίζουν τις δραστηριότητές τους αυτοί που το εμπορεύονται.
Η Cytrox, όπως αναφέρουν, αποτελεί τμήμα της «συμμαχίας Intellexa», μιας εμπορικής επωνυμίας για μια σειρά παροχών υπηρεσιών παρακολούθησης που εμφανίστηκε το 2019. Η Intellexa πριν από λίγα χρόνια εμφανιζόταν να έχει έδρα στην Κύπρο, ενώ πιο πρόσφατη έκθεσή τους ανέφερε ότι λειτουργούσε και στην Ελλάδα, η οποία αναφέρεται επίσης ως έδρα του ιδρυτή της Tal Dilian.
Ποιος είναι ο Dilian;
Το ρεπορτάζ της έγκυρης ισραηλινής εφημερίδας «Χααρέτζ», που δημοσιεύτηκε τον Δεκέμβριο του 2020, αναφέρει ότι ο Tal Dilian είναι ένα πρώην εξέχον στέλεχος των επίλεκτων μονάδων πληροφοριών του Ισραήλ που τα τελευταία χρόνια έχει εγκατασταθεί στο εξωτερικό και από εκεί «έχει ενορχηστρώσει μια σειρά από τεράστια cyber deals».
Η εταιρεία του WiSpear, σύμφωνα με τον Ισραηλινό δημοσιογράφο Γιόσι Μέλμαν, ειδικό σε θέματα κατασκοπείας, ειδικεύεται στον κυβερνοπόλεμο που βασίζεται σε οχήματα, ενώ κατέχει και την Intellexa, της οποίας οι ειδικότητες περιλαμβάνουν την παραβίαση κρυπτογραφημένης κίνησης δεδομένων.
Unit 81 is one of Israel's top secret.
— Haaretz.com (@haaretzcom) January 1, 2021
Tal Dilian was its commander.
A bizzare interview he gave to Forbes stunned the intelligence world.
Then things got worsehttps://t.co/DZVWsJSNgp
Σύμφωνα με το Citizenlab, το 2019, αφού προκάλεσε τη δημοσιότητα με μια επίδειξη στο περιοδικό «Forbes» (με σκοπό να προωθήσει την επιχείρησή του) ενός «βαν της υπηρεσίας πληροφοριών αξίας 9 εκατομμυρίων δολαρίων» με δυνατότητες παραβίασης επικοινωνιών στην Κύπρο, ο Tal Dilian τράβηξε το ενδιαφέρον της αστυνομίας. Έτσι το βαν κατασχέθηκε από τις κυπριακές αρχές και αρκετοί υπάλληλοι της WiSpear συνελήφθησαν και κρατήθηκαν για λίγο, ενώ ο Dilian καταζητούνταν για ανάκριση.
Σύμφωνα με άρθρο του Reuters το 2020, ο Dilian χαρακτήρισε την κυπριακή έρευνα εναντίον του τότε «κυνήγι μαγισσών» και εγκατέλειψε την Κύπρο μετά την έκδοση εντάλματος σύλληψής του με την κατηγορία ότι χρησιμοποίησε το φορτηγάκι παρακολούθησης για την παράνομη υποκλοπή επικοινωνιών στη χώρα.
Σε άρθρο της «Cyprus Mail» όμως τον Νοέμβριο του 2021 αναφέρεται ότι το γραφείο του γενικού εισαγγελέα αποφάσισε να «αποσύρει όλες τις κατηγορίες» εναντίον του καθώς και των τριών ατόμων που εμπλέκονταν στην υπόθεση του «κατασκοπευτικού βαν». Δημοσιεύματα του ίδιου μήνα έγραφαν ότι στην εταιρεία κατασκοπευτικής τεχνολογίας WiSpear επιβλήθηκε πρόστιμο σχεδόν ενός εκατομμυρίου ευρώ για παραβιάσεις της ιδιωτικής ζωής. Ο Dilian, όμως, αργότερα επέστρεψε στην Κύπρο και δήλωσε ότι συνεργάζεται με τις Αρχές.
Η Κύπρος, όπως έχει γράψει ο Γιόσι Μέλμαν, χρησίμευε επί δεκαετίες ως βολική βάση για κατασκοπεία κι έτσι Ισραηλινοί, Βρετανοί, Τούρκοι, Έλληνες, Αμερικανοί, Ρώσοι, Παλαιστίνιοι, Σύριοι, Σαουδάραβες και άλλοι κατάσκοποι δραστηριοποιούνται εκεί, εν μέρει με την εγγραφή εταιρειών στη χώρα. Την τελευταία δεκαετία έχουν προστεθεί σε αυτούς και αρκετοί πρώην αξιωματικοί των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών.
Η Κύπρος, σύμφωνα με τον Μέλμαν, προσφέρει φορολογικά οφέλη και καταφύγιο, καθώς και εγγύτητα με αραβικά κράτη. Επίσης διευκολύνει την πώληση, τη μεσιτεία και την εξαγωγή αμυντικών και κυβερνοτεχνολογιών σε χώρες όπως το Ομάν, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Ο Tal Dilian περιγράφεται στα ισραηλινά ΜΜΕ ως ένας εξέχων βετεράνος της κοινότητας πληροφοριών του Ισραήλ. Στην τελευταία του θέση (όπου κατείχε τον βαθμό του συνταγματάρχη) διοικούσε μια μονάδα τεχνολογίας άκρως απόρρητη, η οποία, όπως αναφέρει άρθρο της «Haaretz», θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως «εργοστάσιο παιχνιδιών» της κοινότητας πληροφοριών, όπου οι εφευρέτες αναπτύσσουν και κατασκευάζουν συσκευές για αποστολές πληροφοριών και άλλες ειδικές επιχειρήσεις.
O Dilian ωστόσο, αναφέρει ο Γιόσι Μέλμαν, ήταν ύποπτος για παρατυπίες και μια επίπληξη τον απέκλεισε από την προαγωγή, οδηγώντας τον στη συνταξιοδότησή του από τον ισραηλινό στρατό και μετά στις επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας.
Ο Μέλμαν έχει γράψει ότι πολλοί υπάλληλοι των ισραηλινών κατασκοπευτικών εταιρειών είναι βετεράνοι του αμυντικού κατεστημένου, οι οποίοι συνεχίζουν να κάνουν επί πληρωμή ό,τι έκαναν κάποτε με τη στολή: «Αναπτύσσουν, κατασκευάζουν και πωλούν προϊόντα κατάλληλα τόσο για στρατιωτικούς όσο και για πολιτικούς σκοπούς…».
Κάποιοι από αυτούς όμως ξεπερνάνε τα όρια, λέει σε άρθρο του. Σε απάντησή της σε παλιότερο ρεπορτάζ του η WiSpear δήλωσε ότι πωλεί τα προϊόντα της μόνο σε κυβερνήσεις και ότι συνεργάστηκε πλήρως με τις κυπριακές αρχές για την επιβολή του νόμου.
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ο Dilian εμφανίστηκε να παρουσιάζει πλατφόρμα παρακολούθησης για τον Covid σε ρεπορτάζ του Reuters, δηλώνοντας ότι μόλις τελειώσει η πανδημία ελπίζει ότι οι χώρες που επένδυσαν στο εργαλείο μαζικής παρακολούθησης θα το προσαρμόσουν για κατασκοπεία και ασφάλεια.
Ποιος ήθελε να παρακολουθήσει τον Νίκο Ανδρουλάκη;
Είναι πάρα πολύ δύσκολο να αποδειχθεί ποιος έστειλε το μήνυμα στον Νίκο Ανδρουλάκη για να παγιδέψει το κινητό του. «Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι είχαν υποκλέψει το κινητό μιας ηλικιωμένης γυναίκας, μέσω του οποίου έστειλαν το μήνυμα-δόλωμα με το link, αλλά εδώ έκαναν μια γκάφα γιατί από το ίδιο κινητό είχαν στείλει και το μήνυμα στον δημοσιογράφο Κουκάκη, ο οποίος την "πάτησε" και άνοιξε τον σύνδεσμο που μόλυνε το κινητό του», αναφέρει ερευνητής στον τομέα επικοινωνιών και συστημάτων πληροφορικής που είναι σε θέση να γνωρίζει το θέμα.
Το γεγονός ότι χρησιμοποίησαν το ίδιο κινητό δεν ήταν έξυπνη κίνηση, λέει, αλλά παραδέχεται ότι η αποκάλυψη του εντολέα είναι πάρα πολύ δύσκολη.
Το ζητούμενο τώρα είναι σε ποιους έχει πουλήσει η ισραηλινή εταιρεία που το εμπορεύεται το λογισμικό αυτό στην Ελλάδα, ή αν το έχει αγοράσει κάποιος άλλος για λογαριασμό Ελλήνων πελατών.
Εάν οι ελληνικές αρχές έχουν τη βούληση να το βρουν, είναι θέμα χρόνου να μάθουμε την απάντηση. Διαφορετικά, το θέμα θα σέρνεται μέχρι να ξεχαστεί ή να αποσυρθεί από την επικαιρότητα. Εάν η κυβέρνηση δεν εμπλέκεται, λογικά θα θέλει να μάθει ποιος διαθέτει παρανόμως στην Ελλάδα αυτό το λογισμικό που μπορεί να παρακολουθεί πολιτικούς και στρατιωτικούς στόχους, καθώς θεωρητικά θα μπορούσε να είναι και μια ξένη εχθρική δύναμη.
He can hack your WhatsApp, find out where you are in 15 minutes and monitor your iPhone. But Tal Dilian says he's one of the good guys https://t.co/oogZoY1Ge1 pic.twitter.com/wzq3ZSeABl
— Forbes (@Forbes) August 5, 2019
«Γνωρίστε τον Tal Dilian, ένα από τα παλαιότερα στελέχη στον συχνά σκοτεινό κόσμο της παρακολούθησης στον κυβερνοχώρο. Ο πρώην αξιωματικός των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών μάς δείχνει ένα από τα νέα του παιχνίδια, ένα φορτηγάκι αξίας 9 εκατομμυρίων δολαρίων γεμάτο με εξοπλισμό παρακολούθησης επιπέδου NSA, το οποίο, όπως ισχυρίζεται, μπορεί να χακάρει ένα smartphone και να κατασκοπεύει όλα τα μηνύματα που βρίσκονται μέσα σε αυτό».
Έτσι ξεκινάει ένα βίντεο που γυρίστηκε από το περιοδικό «Forbes» τον Αύγουστο του 2019 και έδειχνε τον συνταγματάρχη ε.α. Tal Dilian να κάθεται σε ένα βαν στη Λάρνακα της Κύπρου και να επιδεικνύει την ικανότητά του να χακάρει smartphones σε ακτίνα 500 μέτρων από το όχημα.
