Foreign Policy: «Οι Σπαρτιάτες ήταν losers»

Foreign Policy: Οι Σπαρτιάτες ήταν losers Facebook Twitter
Οι σπαρτιατικοί στρατοί ήταν εξίσου πιθανό να χάσουν μάχες όσο και να τις κερδίσουν, ιδίως απέναντι σε ισότιμους αντιπάλους, όπως άλλες ελληνικές πόλεις-κράτη.
0

Ο ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ BRET DEVEREAUX, τακτικός συνεργάτης του περιοδικού Foreign Policy, σε πρόσφατο άρθρο του για την αμερικανική πολιτική επιθεώρηση με τίτλο “Spartans Were Losers” επιχειρεί να απομυθοποιήσει τον μύθο της στρατιωτικής υπεροχής των Σπαρτιατών, θεωρώντας ότι «ο θαυμασμός του αμερικανικού στρατού για το πρωτο-φασιστικό καθεστώς της αρχαίας Σπάρτης βασίζεται σε μια στρεβλή αντίληψη της ιστορίας».

Στο άρθρο αναφέρονται μεταξύ άλλων τα εξής:

«Ο Αθηναίος ιστορικός Θουκυδίδης παρατήρησε κάποτε ότι η Σπάρτη στερούνταν τόσο πολύ εντυπωσιακών ναών ή μνημείων ώστε οι μελλοντικές γενιές που θα έβρισκαν τον τόπο έρημο θα δυσκολεύονταν να πιστέψουν ότι υπήρξε ποτέ τόσο μεγάλη δύναμη.

Αλλά ακόμη και χωρίς φυσικά μνημεία, η μνήμη της αρχαίας Σπάρτης είναι πολύ ζωντανή στις σύγχρονες Ηνωμένες Πολιτείες. Στη μαζική κουλτούρα ψυχαγωγίας, οι Σπαρτιάτες πρωταγωνιστούν σε ταινίες αλλά και σε αρκετές από τις μεγαλύτερες σειρές βιντεοπαιχνιδιών. Το εμπορικό σήμα Spartan χρησιμοποιείται για την προώθηση αγώνων με εμπόδια, εξοπλισμού γυμναστικής και πυροβόλων όπλων.

Η Σπάρτη έχει επίσης γίνει πολιτική κραυγή συσπείρωσης, μεταξύ άλλων από μέλη της άκρας δεξιάς που εισέβαλαν στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ στις 6 Ιανουαρίου 2021. Η αρχαία Σπάρτη δεν υπάρχει πια, αλλά η εξύμνησή της –η λεγόμενη “Spartaganda”–  ζει και βασιλεύει.

Ο Πλούταρχος αναφέρει τους διάφορους τρόπους με τους οποίους οι Σπαρτιάτες εξευτέλιζαν και υποβίβαζαν τους είλωτες, ενώ ο Αθηναίος ρήτορας Ισοκράτης υποστήριζε ότι η θανάτωση σκλάβου αποτελούσε έγκλημα παντού στην Ελλάδα, εκτός από τη Σπάρτη. Η Σπάρτη ήταν πιθανότατα η πιο ανελεύθερη κοινωνία σε ολόκληρο τον αρχαίο κόσμο.

Ακόμη πιο ανησυχητική είναι η αγάπη του αμερικανικού στρατού για οτιδήποτε έχει να κάνει με τον μύθο της αρχαίας Σπάρτης. Ο στρατός των ΗΠΑ διαθέτει Σπαρτιάτικη Ταξιαρχία [Spartan Brigade] με σύνθημα «Η Σπάρτη ζει», Ειδική Ομάδα [Task Force] με την επωνυμία Spartan και ασκήσεις που λέγονται Spartan Warrior [Σπαρτιάτης Μαχητής], ενώ το Σώμα των Πεζοναυτών διεξάγει παράκτιες ασκήσεις με την ονομασία Spartan Trident – μια περίεργη επιλογή δεδομένου ότι οι Σπαρτιάτες ήταν πολύ κακοί στις παράκτιες επιχειρήσεις.

Μεγάλο μέρος αυτής της τάσης του να φανταζόμαστε τους Αμερικανούς στρατιώτες ως Σπαρτιάτες πολεμιστές προέρχεται από το ιστορικό μυθιστόρημα Gates of Fire του Steven Pressfield, το οποίο εξακολουθεί να περιλαμβάνεται τακτικά σε λίστες στρατιωτικής ανάγνωσης. Το βιβλίο παρουσιάζει τους Σπαρτιάτες ως ανώτερους πολεμιστές προερχόμενους από μια υπερ-στρατιωτικοποιημένη κοινωνία, οι οποίοι υπερασπίζονται με αυτοθυσία την ελευθερία (εναντίον ενός ξενικού «άλλου», ένα χαρακτηριστικό που αναδεικνύεται σαφέστερα στο κόμικ και στη μετέπειτα ταινία «300»). Η Σπάρτη σε αυτό το όραμα είναι μια ριζικά ισότιμη κοινωνία που βασίζεται στην καλλιέργεια ανδρικών πολεμικών αρετών.

Ωστόσο, αυτή η εικόνα της Σπάρτης είναι σχεδόν εξ ολοκλήρου λανθασμένη. Η κοινωνία της αρχαίας Σπάρτης είναι ανάξια μίμησης ή επαίνου, ιδίως σε μια δημοκρατική κοινωνία.

Κατ' αρχάς, η φήμη της στρατιωτικής υπεροχής των Σπαρτιατών αποδεικνύεται, με μια πιο προσεκτική εξέταση, μια οφθαλμαπάτη, ως επί το πλείστον. Οι σπαρτιατικοί στρατοί ήταν εξίσου πιθανό να χάσουν μάχες όσο και να τις κερδίσουν, ιδίως απέναντι σε ισότιμους αντιπάλους, όπως άλλες ελληνικές πόλεις-κράτη. Η Σπάρτη νίκησε την Αθήνα στον Πελοποννησιακό Πόλεμο –  αλλά μόνο αφού αποδέχτηκε περσική χορηγία για να το κάνει, ανοίγοντας ξανά την πόρτα της περσική επιρροής στο Αιγαίο, την οποία οι ελληνικές νίκες στις Πλαταιές και τη Σαλαμίνα είχαν κλείσει σχεδόν έναν αιώνα νωρίτερα.

Οι περίφημες σπαρτιατικές νίκες στις Πλαταιές και τη Μαντινεία συνοδεύτηκαν από επακόλουθες ήττες στην Πύλο, τις Αργινούσες και τελικά στα Λεύκτρα. Αυτή η τελευταία ήττα στα Λεύκτρα, η οποία επιτεύχθηκε από τη Θήβα μόλις 33 χρόνια μετά τον θρίαμβο της Σπάρτης επί της Αθήνας, έσπασε οριστικά τα νώτα της σπαρτιατικής δύναμης, υποβιβάζοντας τη Σπάρτη σε δύναμη δεύτερης κατηγορίας, θέση από την οποία δεν ανέκαμψε ποτέ.

Οι Σπαρτιάτες είχαν αρνηθεί επίσης να συμμετάσχουν στην εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου κατά της Περσίας, απόφαση για την οποία ο Αλέξανδρος τους χλεύασε αφιερώνοντας τα λάφυρα των πρώτων νικών του "σε όλους τους Έλληνες εκτός από τους Σπαρτιάτες".

Αλλά ενώ οι στρατιωτικές επιδόσεις της Σπάρτης ήταν απλώς μέτριες αντικειμενικά, το τυραννικό καθεστώς της αρχαίας Σπάρτης την καθιστά εξαιρετικά κακό παράδειγμα για τους πολίτες ή τους στρατιώτες μιας σύγχρονης ελεύθερης κοινωνίας... Η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων στη Σπάρτη, μεταξύ 65 και 85 τοις εκατό, ήταν είλωτες. Το ποσοστό αυτό είναι συγκλονιστικό, πολύ υψηλότερο από οποιοδήποτε άλλο αρχαίο μεσογειακό κράτος ή, για παράδειγμα, από τον αμερικανικό Νότο πριν από τον Εμφύλιο, ο οποίος δικαίως χαρακτηριζόταν ως κοινωνία των δούλων με το ένα τρίτο του πληθυσμού του υπόδουλο.

Ο Πλούταρχος αναφέρει τους διάφορους τρόπους με τους οποίους οι Σπαρτιάτες εξευτέλιζαν και υποβίβαζαν τους είλωτες, ενώ ο Αθηναίος ρήτορας Ισοκράτης υποστήριζε ότι η θανάτωση σκλάβου αποτελούσε έγκλημα παντού στην Ελλάδα, εκτός από τη Σπάρτη. Η Σπάρτη ήταν πιθανότατα η πιο ανελεύθερη κοινωνία σε ολόκληρο τον αρχαίο κόσμο».

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Ρεπορτάζ / Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Τα πρόσφατα ατυχήματα με αστικά λεωφορεία φέρνουν στο προσκήνιο το θέμα της εκχώρησης συγκοινωνιακού έργου στα ΚΤΕΛ και καταγγελίες για θεσμικές αστοχίες. Οι εμπλεκόμενες πλευρές μιλάνε στη LiFO.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Ένα ελληνο-αλβανικό ανήκειν εν τη γενέσει;

Guest Editors / Μεταξύ ελληνικότητας και αλβανικότητας 

Μια έρευνα επιβεβαιώνει ότι η αλβανική μετανάστευση στην Ελλάδα αναδιαμορφώνει ριζικά τις έννοιες της ταυτότητας και του ανήκειν, αποκαλύπτοντας τις προκλήσεις και τις προοπτικές αυτής της νέας πραγματικότητας.
ΙΛΙΡΙΝΤΑ ΜΟΥΣΑΡΑΙ
ΕΠΕΞ Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Περιβάλλον / Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο για τη θαλάσσια ζωή και μπλόκαρε, έστω προσωρινά, τα σχέδια για εξορύξεις στον ανεξερεύνητο βυθό. Ο Andrew Sweetman μιλά στη LiFO για την έρευνα που έγινε απροσδόκητα viral και συγκρούστηκε με κολοσσούς, πολιτικές αποφάσεις και… το TikTok.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Ακροβατώντας / Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Τι σημασία έχουν τα μεγάλα σκάνδαλα, όταν η απειλή είναι μπροστά μας, όπως οι καραβιές Λίβυων και Σουδανών μεταναστών και πολιτικών προσφύγων που καταφθάνουν στη νότια Κρήτη και εισβάλλουν ανεξέλεγκτα στην πατρίδα;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Ο δημοσιογράφος της «Εφημερίδας των Συντακτών» και του e-tetRadio μιλά για την εφημερίδα, επιβεβαιώνοντας τις τελικές συζητήσεις με τον Δημήτρη Μελισσανίδη, για την κρίση της αριστεράς, την επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα και το μέλλον του Τύπου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Οπτική Γωνία / «Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Ο θεατρικός σκηνοθέτης Guy Ben-Aharon, που βρέθηκε πρόσφατα στην Αθήνα, γράφει στη LiFO για την απόρριψη που βιώνει τόσο στην πατρίδα του όσο και στο εξωτερικό ως Ισραηλινός που υποστηρίζει την ελευθερία της Παλαιστίνης. 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
«Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Οπτική Γωνία / «ΟΠΕΚΕΠΕ: Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έστειλε πριν από λίγο καιρό στη Βουλή τη δικογραφία για Αυγενάκη και Βορίδη, αλλά η ΝΔ δεν βλέπει ποινικές ευθύνες υπουργών στο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και επιμένει ότι πρόκειται για «διαχρονικές παθογένειες». 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Γιατί κανείς δεν μας προστατεύει από τον ανεξέλεγκτο θόρυβο;

Οπτική Γωνία / Γιατί δεν μας προστατεύει κανείς από τον ανεξέλεγκτο θόρυβο;

Η Κομισιόν στέλνει τη χώρα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επειδή δεν έχει υιοθετήσει τα απαραίτητα σχέδια δράσης για την ηχορρύπανση. Τι σημαίνει αυτό για την καθημερινότητά μας; Μιλά στη LiFO ο ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ, Γεώργιος Παπανικολάου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ένας κανονικός αφελληνισμός

Οπτική Γωνία / Ένας κανονικός αφελληνισμός

Στη θέση εκείνων των ξένων που καλλιεργούσαν μια αληθινή σχέση με την Ελλάδα, πολλαπλασιάζονται τα φιμέ τζάμια των υπερπολυτελών τζιπ, αόρατοι και αδιάφοροι μεσάζοντες, αγοραστές επαύλεων που υπενοικιάζονται ή έχουν γίνει φρούρια με μικρούς ιδιωτικούς στρατούς τραμπούκων.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Δημήτρης Νανόπουλος: «Ζούμε το τέλος του ανθρώπου και τη γέννηση ενός νέου τύπου ύπαρξης»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Νανόπουλος: «Ζούμε το τέλος του ανθρώπου και τη γέννηση ενός νέου τύπου ύπαρξης»

Ο διακεκριμένος ακαδημαϊκός και θεωρητικός φυσικός μιλά για την προέλευση της συνείδησης, τoν εγκέφαλο ως κβαντική μηχανή και το μέλλον του ανθρώπου ως υβριδίου τεχνολογίας και βιολογίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Η ομοφοβία δεν είναι ιδεολογική τοποθέτηση αλλά μια μορφή βίας»

Οπτική Γωνία / «Η ομοφοβία δεν είναι ιδεολογική τοποθέτηση αλλά μια μορφή βίας»

Ένα 13χρονο παιδί δεν άντεξε την ομοφοβία και έδωσε τέλος στη ζωή του. Ο ψυχίατρος-ψυχαναλυτής Σάββας Σαββόπουλος εξηγεί πώς μπορούν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί να εντοπίσουν έγκαιρα τα σημάδια της αυτοκτονικής διάθεσης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ