Ο Αλέξης Κούγιας είχε το παρατσούκλι «ο δικηγόρος του διαβόλου» γιατί κυριάρχησε σε υποθέσεις που ήταν απεχθείς στην κοινή γνώμη πολύ πριν φτάσουν στα δικαστήρια, αλλά και «πρύτανης» για τις ικανότητές του και την πολύχρονη παρουσία του στον χώρο. Είχε πάνω από πενήντα χρόνια καριέρας και βρέθηκε στο επίκεντρο μεγάλων και γνωστών υποθέσεων.

 

Αναμφισβήτητα υπήρξε ο πιο διάσημος δικηγόρος όλων των εποχών και δεν θα ήταν υπερβολή να ισχυριστεί κανείς ότι «κέρδισε» τόνους αντιπάθειας και ξεσήκωσε μίση και πάθη. Το όνομά του ταυτίστηκε με την ποινική δικηγορία όχι μόνο λόγω των ικανοτήτων του αλλά και λόγω της σχέσης του με τα ΜΜΕ που τον ανέδειξαν στον πιο αναγνωρίσιμο ποινικολόγο της χώρας. Σημαντική για την αναγνωρισιμότητά του και το χτίσιμο της δημόσιας εικόνας του ήταν η είσοδος των τηλεοπτικών καναλιών στις δικαστικές αίθουσες. Από τότε προσκαλούνταν τακτικά σε εκπομπές, ανεβάζοντας την τηλεθέασή τους. Η δημοσιότητα όμως έφερε στο φως και χαρακτηριστικά που τον κατέστησαν αμφιλεγόμενη προσωπικότητα.

 

Εκτός από την καθημερινή του παρουσία στις δικαστικές αίθουσες –που καταγράφεται ως δυνατό στοιχείο της φήμης του–, εμφανιζόταν λοιπόν συχνά στην τηλεόραση, κάνοντας δηλώσεις για τις μεγάλες υποθέσεις που αναλάμβανε, παίρνοντας μέρος σε σχετικές συζητήσεις αλλά και σε άλλες που αφορούσαν το ποδόσφαιρο, τον δεύτερο τομέα στον οποίο δραστηριοποιούνταν εξίσου έντονα με τον πρώτο. Ως νέος υπήρξε ποδοσφαιριστής και αργότερα έγινε ιδιοκτήτης ομάδων· η παρουσία του στα γήπεδα ως οπαδού ήταν μόνιμη, αντίστοιχη με εκείνη στα δικαστήρια.

 

Ο Κούγιας έδειχνε να τρεφόταν από τις δύσκολες, σκοτεινές υποθέσεις. Κατά τον ίδιο, η πρώτη υπόθεση που τον έκανε γνωστό ως «καλό δικηγόρο» ήταν αυτή του Βαγγέλη Ρωχάμη. Κατάφερε να μειώσει την ποινή του, παρότι τα αποδεικτικά στοιχεία εναντίον του ήταν συντριπτικά, χρησιμοποιώντας κάθε διαθέσιμο νομικό εργαλείο, και έπεισε το ακροατήριο και το δικαστήριο ότι ο Ρωχάμης είχε πέσει θύμα υπερβολικής αυστηρότητας. Αυτήν τη μέθοδο ακολουθούσε σε όλες του τις υποθέσεις, εξελίσσοντας τη στρατηγική του με τα χρόνια σε υπεράσπιση χωρίς ηθικούς φραγμούς και όρια.

 

Δεν έδινε ιδιαίτερη σημασία στις προειδοποιήσεις του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών όσον αφορά τις μεθόδους του παρά εμφανιζόταν σαν να είχε σε όλα δίκιο και οι άλλοι πάντα λάθος. Σχεδόν αυταπόδεικτα είχε περισσότερους εχθρούς παρά φίλους, αλλά όλοι αναγνώριζαν τη νομική του δεινότητα και την αποτελεσματικότητά του στις υποθέσεις που αναλάμβανε. Τίποτα δεν ανέκοπτε την ανάθεση υποθέσεων σε αυτόν, μια και θεωρούνταν δεδομένο ότι με δικηγόρο τον Κούγια υπήρχαν πολλές πιθανότητες να τη γλιτώσει κάποιος.

 

Όσο ζούσε, αλλά και όταν πέθανε, η κριτική που δέχτηκε ήταν βαριά, η πλειοψηφία όσων τον σχολίαζαν μιλούσαν από ειρωνικά έως υβριστικά – η γενικότερη αίσθηση ήταν αρνητική.

 

Μετά τον θάνατό του οι συνάδελφοί του χρησιμοποίησαν στα συλλυπητήρια μηνύματά τους εκφράσεις που ουδέποτε είχαν ακουστεί όσο ζούσε. Χαρακτηριστικά, ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, Δημήτρης Βερβεσός, ανέφερε: «… Ο θανών, αυτοδημιούργητος δικηγόρος, με ιδιαίτερα έντονη προσωπικότητα, διακρίθηκε στον χώρο της μαχόμενης ποινικής δικηγορίας και εξελίχθηκε σε έναν από τους κύριους εκφραστές της. Άφησε έντονο το στίγμα του χειριζόμενος μια σειρά σημαντικών ποινικών υποθέσεων που απασχόλησαν την ελληνική κοινωνία…». Η Ένωση Ποινικολόγων και Μαχόμενων Δικηγόρων δήλωσε: «… Ο εκλιπών υπήρξε εξέχουσα προσωπικότητα στον χώρο της μαχόμενης δικηγορίας για πλέον των τριάντα ετών, με καθημερινή παρουσία στα ποινικά ακροατήρια. Ο Αλέξης Κούγιας ήταν μαχητικός, αφοσιωμένος στο λειτούργημά του και υπερασπίστηκε με σθένος το δικαίωμα τον εντολέων του στη δίκαιη δίκη. Η απώλειά του αφήνει δυσαναπλήρωτο κενό στην ελληνική νομική κοινότητα…».

 

Στο σημερινό ηχητικό ντοκιμαντέρ, καθώς και σε αυτό της επόμενης εβδομάδας, ο Άρης Δημοκίδης καταγράφει την πορεία του Αλέξη Κούγια στην ελληνική δικαστική ιστορία, στο ελληνικό ποδόσφαιρο και τον κοινωνικό αντίκτυπο της προσωπικότητάς του. Ο ίδιος δήλωνε ότι είχε πάνω από 25.000 δίκες στο ενεργητικό του. Κάποιες από αυτές, εκτός του Ρωχάμη, ήταν του Αργύρη Σαλιαρέλη, για την απαγωγή του Μαρσελίνο, της Δήμητρας Μαργέτη, του δολοφόνου του Νίκου Σεργιανόπουλου, του Κορκονέα, του αστυνομικού που σκότωσε τον Αλέξη Γρηγορόπουλο, του Άλκη Καμπανού, της Ελένης Τοπαλούδη, του Δημήτρη Λιγνάδη και τελευταία της Ρούλας Πισπιρίγκου. Ήταν βέβαια και πολλές άλλες για τις οποίες θα ακούσουμε στα δυο επεισόδια της «Σκληρής αλήθειας για τον Αλέξη Κούγια».

 

Μιλούν:

Γιάννης Πανούσης, καθηγητής Εγκληματολογίας ΕΚΠΑ

Εύη Φέτση, δημοσιογράφος, φίλη Α. Κούγια

*Συνεργάτις περιεχομένου: Ελένη Καλέση

**Μουσική επένδυση: Nalyssa Green / Pan Pan / New*Deal / Teo x3 / Petros Satrazanis / Epidemic Sound

***Τα αποσπάσματα απ’ την ΕΡΤ προέρχονται απ’ το Αρχείο της ΕΡΤ, το οποίο ευχαριστούμε θερμά για την άδεια χρήσης.