Έκκληση για τη διάσωση δεκάδων χιλιάδων παλαιών και σπάνιων βιβλίων απευθύνουν οι εργαζόμενοι στο ιστορικό παλαιοβιβλιοπωλείο που στεγαζόταν στην οδό Αστυδάμαντος 11, μετά την οριστική έξωση από την αποθήκη όπου φυλάσσονταν οι συλλογές. Κατόπιν της διακοπής ενοικίων τους τελευταίους μήνες, οι αρμόδιοι προειδοποιούν ότι περίπου 110.000 τόμοι κινδυνεύουν να καταλήξουν στην ανακύκλωση ή στα απορρίμματα εφόσον δεν βρεθεί λύση άμεσα.
Η μικρή ομάδα που διαχειρίζεται το βιβλιοπωλείο —όλοι τους πρώην άστεγοι που βρήκαν εργασία μέσα από την πρωτοβουλία— λέει ότι επιχειρεί τελευταία μάχη για να σώσει τις συλλογές: διοργανώνει έκτακτες πωλήσεις με συμβολική τιμή τριών ευρώ ανά τόμο, προτείνει τη δωρεά βιβλίων σε δημοτικές βιβλιοθήκες και ζήτησε χωρίς αποτέλεσμα χώρο σε δημόσια πλατεία για υπαίθριο bazaar. Καμία από τις προτάσεις της δεν βρήκε ανταπόκριση, σύμφωνα με τους ίδιους.
Στην ανακοίνωσή τους οι εργαζόμενοι επισημαίνουν ότι πολλά από τα βιβλία είναι σπάνια ή αναπαριστούν συλλογές που δεν αναπαράγονται εύκολα, και υποστηρίζουν ότι θα αποτελούσαν πολύτιμο υλικό για δημόσιες συλλογές. Παρά τις επανειλημμένες προτάσεις να χαριστούν τόμοι σε δημόσιες βιβλιοθήκες, λένε ότι μένουν χωρίς απάντηση για πάνω από έναν χρόνο.
Τα μέλη της ομάδας περιέγραψαν την τελευταία λύση στην οποία οδηγήθηκαν: να διαθέσουν μεγάλο μέρος του υλικού σε ανθρώπους που μαζεύουν ανακυκλώσιμα, ώστε τουλάχιστον να μην χαθεί αμέσως το περιεχόμενο. «Θα προτιμούσαμε να μπουν σε βιβλιοθήκες ή εκπαιδευτικά προγράμματα», αναφέρουν, «αλλά δεν βλέπουμε άλλη διέξοδο σε αυτό το περιβάλλον».
Ο ιδρυτής και υπεύθυνος της δράσης, άνδρας 76 ετών που έχει περάσει ο ίδιος περίοδο άστεγης διαβίωσης, εκφράζει με πικρία την απογοήτευσή του από τις υποσχέσεις που δόθηκαν και δεν τηρήθηκαν. Λέει ότι προσπάθησε για χρόνια να βρει λύσεις —δωρεές, συνεργασίες, δημόσιες χορηγίες— χωρίς αποτέλεσμα και τώρα θεωρεί ότι η μόνη ρεαλιστική κατάληξη είναι η ανακύκλωση μέρους των τόμων.
«Ένας θησαυρός που κινδυνεύει να χαθεί»
Στελέχη του εγχειρήματος υπογραμμίζουν επίσης τον κοινωνικό χαρακτήρα της πρωτοβουλίας: εκτός από τη διατήρηση σπάνιων βιβλίων, το παλαιοβιβλιοπωλείο πρόσφερε ευκαιρίες επανένταξης και εργασία σε άτομα ευάλωτα, δίνοντας σε πρώην αστέγους σταθερό εισόδημα και αξιοπρέπεια. Η έξωση, λένε, τινάζει στον αέρα αυτή την προσπάθεια.
Από τον Δήμο και τις αρμόδιες δημοτικές υπηρεσίες μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει επίσημη αντίδραση που να ανακοινώνει μέτρα διάσωσης ή προσωρινής στέγασης της συλλογής, ούτε έχει γνωστοποιηθεί πρόταση να φιλοξενηθούν οι βιβλιοποικιλίες σε δημόσιο χώρο ή αποθηκευτικό υπόστεγο. Οι εργαζόμενοι δηλώνουν πως θα συνεχίσουν τις προσπάθειές τους και ζητούν από τον κόσμο να κοινοποιήσει το πρόβλημά τους και να συνδράμει, αν μπορεί, είτε με την αγορά τόμων είτε με ιδέες και επαφές που θα αποτρέψουν την ολική καταστροφή της συλλογής.
Το ενδεχόμενο απώλειας 110.000 τόμων εγείρει ευρύτερο ζήτημα για την πολιτιστική πολιτική: τι μένει όρθιο όταν η κοινωνική δικτύωση και οι δημόσιες δομές δεν ανταποκρίνονται στις πρωτοβουλίες που συντηρούν την πολιτιστική μνήμη και παράλληλα προάγουν κοινωνική ένταξη; Οι εργαζόμενοι στο «Παλαιοβιβλιοπωλείο των Αστέγων» ζητούν απάντηση — και κυρίως πρακτική βοήθεια — πριν οι τόμοι οδηγηθούν οριστικά στον κάδο.
