Κάννες 2019: Θέμα συνείδησης

Κάννες 2019: Θέμα συνείδησης Facebook Twitter
Ο ΟΜΟΡΦΟΣ ΛΕΠΕΝΙΣΤΗΣ: Ο Ντελόν είναι ακροδεξιός, συντεταγμένος με τον λεπενισμό. Αλλά δεν κρίθηκε γι' αυτό. Τιμήθηκε για την καριέρα του.
0

Ποιος από τους δύο είχε δίκιο; Ο Μπαουμγκάρτεν, ο οποίος είχε γράψει ότι η αισθητική είναι ο κλάδος της φιλοσοφίας που ασχολείται με το ωραίο; Ή ο Σωκράτης, που είχε πει πως η αισθητική και η ηθική δεν είναι παρά οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, της ωφελιμότητας; Της ατζέντας, στην τρέχουσα λίνγκο.


Ο Αλέν Ντελόν είναι από εκείνους που δεν χρειάζεται να αποδείξουν την ομορφιά τους. Τουναντίον, πάλεψε να πετύχει πολλά παραπάνω από το αυτόματο διαβατήριο που του έδινε το πρόσωπό του. «Η φάτσα σου, το ταλέντο σου και οι σπουδαίοι σκηνοθέτες σου ευθύνονται για την καριέρα σου» του είπε δακρυσμένη η κόρη του Ανούσκα τη στιγμή που του παρέδιδε τον τιμητικό Χρυσό Φοίνικα στην κατάμεστη από επευφημούντες θεατές αίθουσα Debussy, στις Κάννες.

Χωρίς να απαντήσει στις κατηγορίες που του είχαν μαζέψει οι πολέμιοί του, κυρίως γυναίκες που τον κατηγορούν για βίαιη συμπεριφορά, αλλά και οι δυο γιοι του, ο μεγαλύτερος σταρ από καταβολής γαλλικού κινηματογράφου επέλεξε την κόρη του, που είναι και γυναίκα και παιδί του, για να δείξει εμμέσως πως, αν και μοναχικός λύκος, δεν είναι ολομόναχος στη μεγάλη του βραδιά.


Το θέμα του διαχωρισμού του καλλιτέχνη από τον άνθρωπο παραμένει εξαντλητικά αναπάντητο στην ουσία του. Το Φεστιβάλ Καννών, διά στόματος του καλλιτεχνικού του διευθυντή, του Τιερί Φρεμό, πήρε θέση: στον πρόλογό του ο εκλέκτορας ανέφερε (τόλμησε να αναφέρει, όπως διευκρίνισε) το όνομα του Γούντι Άλεν, παλιότερου αποδέκτη του ίδιου βραβείου με τον Ντελόν, κατατάσσοντάς τον στο πάνθεον, ανεξάρτητα από την προσωπική του ζωή. Για τον Φρεμό, το φεστιβάλ είναι ένας τόπος ταινιών, μια αγκαλιά στους δημιουργούς που έχουν κάτι πρωτότυπο και τολμηρό να πουν. Γι' αυτόν, ο Άλεν ταυτίζεται με τις υπέροχες ταινίες που τον συντρόφεψαν στις σκοτεινές αίθουσες και παρακίνησε το κοινό να συγκεντρωθεί μόνο σε αυτό – όντως, οι θεατές χειροκρότησαν.

Το ίδιο φεστιβάλ, με τον ίδιο διευθυντή, είχε αποβάλει πριν από λίγα χρόνια τον Λαρς φον Τρίερ για δηλώσεις που κατά τον ίδιο ερμηνεύτηκαν ως φιλοναζιστικές και κατά τον σκηνοθέτη και όλους όσοι συντονίζονται με την περσόνα του παρερμηνεύτηκαν ως κυριολεκτικές, αντί για παράδοξα χιουμοριστικές.

Ωστόσο, το ίδιο φεστιβάλ, με τον ίδιο διευθυντή, είχε αποβάλει πριν από λίγα χρόνια τον Λαρς φον Τρίερ για δηλώσεις που κατά τον ίδιο ερμηνεύτηκαν ως φιλοναζιστικές και κατά τον σκηνοθέτη και όλους όσοι συντονίζονται με την περσόνα του παρερμηνεύτηκαν ως κυριολεκτικές, αντί για παράδοξα χιουμοριστικές. Ο Δανός δεν έχει φερθεί καλά σε γυναίκες ηθοποιούς, όπως λένε. Αλλά δεν κρίθηκε γι' αυτό. Εξορίστηκε, μέχρι την περσινή άφεση αμαρτιών, για μια, ας πούμε, πολιτική δήλωση. Ο Ντελόν είναι ακροδεξιός, συντεταγμένος με τον λεπενισμό. Αλλά δεν κρίθηκε γι' αυτό. Τιμήθηκε για την καριέρα του. Η καριέρα, βέβαια, ενέχει την έννοια της εν γένει στάσης απέναντι σε όλα τα πράγματα, ειδικά μέσα από δημόσιες δηλώσεις και τοποθετήσεις. Συνεπώς, δύο μέτρα και δύο σταθμά, από τα ίδια αφεντικά.

Με τη βράβευση αυτή, το φεστιβάλ παίρνει απόσταση από το #metoo. Δεν το απορρίπτει, αλλά δεν προσυπογράφει. Η αμερικανική Ακαδημία των Όσκαρ, θυμίζω, διέγραψε πρόσφατα τον Ρόμαν Πολάνσκι από τα μέλη της (δεν είχε άλλον ρόλο πέρα από τη θέση που του εξασφαλίζει το καταστατικό), προφανώς λόγω της πολύ παλιάς συμπεριφοράς του και με νομική αφορμή την επίσης παλιά φυγοδικία του. Ο Πολάνσκι έχει προσφύγει, αλλά τα Όσκαρ εμμένουν.

Είναι ο ίδιος θεσμός που είχε δώσει, εκτός από τα δύο Όσκαρ Σκηνοθεσίας, τιμητικό βραβείο στον Ελία Καζάν, ο οποίος είχε καταστρέψει καριέρες επιφανών συναδέλφων του, προδίδοντας ενόρκως τα πολιτικά τους πιστεύω. Το βραβείο αυτό δεν έχει αναιρεθεί. Είμαι σχεδόν σίγουρος πως οι Κάννες, που δεν έχουν κανένα πρόβλημα με τον Πολάνσκι και πάντα ανοίγουν τις πόρτες τους για να υποδεχθούν κάθε καινούργια ταινία του, δεν θα βράβευαν ποτέ συνολικά και αναδρομικά έναν καθ' όλα σπουδαίο καλλιτέχνη όπως ο Καζάν, για πολιτικούς λόγους. Η αισθητική γίνεται εύκολα λάστιχο στα κυβικά της ηθικής ατζέντας του καθενός.

Κάννες 2019: Θέμα συνείδησης Facebook Twitter
Στο Hidden Life, ο Τέρενς Μάλικ μεταφέρει στην οθόνη την πραγματική ιστορία του Φραντς Γιέγκερστετερ

Διότι, τελικά, η συνείδηση (η έτερη ακαθόριστη συνθήκη κρίσης) υπαγορεύει τις αποφάσεις. Και στο συγκεκριμένο φεστιβάλ δεν βλέπουμε συχνά ιστορίες θεολογικής αναζήτησης ή θρησκευτικής πόλωσης, ούτε βγαίνει στην επιφάνεια πραγματικό controversy πίστης. Στο επίσημο πρόγραμμα διαγωνίζονται για τον Χρυσό Φοίνικα δύο ταινίες που πραγματεύονται την ελεύθερη βούληση ως διαφορετικές όψεις της θρησκείας και της πίστης.

Στο Hidden Life, ο Τέρενς Μάλικ μεταφέρει στην οθόνη την πραγματική ιστορία του Φραντς Γιέγκερστετερ (μετέπειτα αναγορευμένου μάρτυρα της Καθολικής Εκκλησίας), ενός Αυστριακού αντιρρησία συνείδησης που αρνήθηκε να ορκιστεί εγγράφως στο όνομα του Χίτλερ, να υπηρετήσει στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, να σκοτώσει και να εγκαταλείψει χωρίς να βρίσκει αιτία τη γυναίκα και τις τρεις κόρες του και μαζί μια ειδυλλιακή ζωή αγρότη στις Άλπεις.

Φόρος τιμής στους «άκλαυτους» αντιστασιακούς τω πνεύματι, που έπεσαν κρυφά, αν και ηρωικά, και δεν τιμήθηκαν για τη δράση τους, ο Μάλικ σκηνοθετεί υψιπετώς, ως συνήθως, μια σεναριακή αφορμή για τον μόνιμο θρήνο της χαμένης αθωότητας, της άρνησης του ανθρώπου σε οτιδήποτε φυσικό και αγνό. Εκτός από τον φασισμό, εναντιώνεται στη συμβιβαστική, ανάρμοστη στάση της Εκκλησίας απέναντι στον πόλεμο, αν και εξιδανικεύει το Ωραίο με τα μάτια (και δυστυχώς όχι με την κάμερα του Εμάνιουελ Λουμπέτσκι, αυτήν τη φορά) του πιστού.

Κάννες 2019: Θέμα συνείδησης Facebook Twitter
Στον Νεαρό Αχμέντ οι αδελφοί Νταρντέν κρατάνε σφιχτή και γοργή τη μεταμόρφωση του 13χρονου σε θεοφοβούμενο, πολεμοχαρές τέρας.

 
Ο Νεαρός Αχμέντ (Young Ahmed) είναι ένας ανήλικος μουσουλμάνος που ζει στο Βέλγιο και έχει υποστεί κανονική πλύση εγκεφάλου από τον τοπικό ιμάμη, σε τέτοιον βαθμό που ζει για να υπηρετεί σκληρά το Κοράνι και δεν διστάζει να επιτεθεί στην κάποτε αγαπημένη του δασκάλα, επειδή εκείνη χρησιμοποίησε ιερούς στίχους μέσα σε τραγούδια στο πλαίσιο σύγχρονης διδακτικής μεθόδου.

Εκεί που ο Μάλικ ξεχειλώνει το point του με τρίωρη περιήγηση στα στάχυα, στα βουνά, στις καμπάνες και στα όμορφα πρόσωπα που σπάνε από τον πόλεμο, οι αδελφοί Νταρντέν κρατάνε σφιχτή και γοργή τη μεταμόρφωση του 13χρονου σε θεοφοβούμενο, πολεμοχαρές τέρας που προσδοκά τη μεταθανάτια λύτρωση σε μια κοινωνία «σταυροφόρων και Εβραίων» που τον απειλούν.

Πρόκειται για ένα μπερδεμένο παιδί και οι Βέλγοι σκηνοθέτες δεν το ξεχνούν, όσο κι αν μπαίνουν στη θέση του, για να καταλάβουν κι εκείνοι πόσο αστραπιαία αιχμαλωτίζεται μια ψυχή από τη θρησκεία και πόσο βαθιά η συνείδηση μολύνεται από το μικρόβιο του φόβου. Ο Νεαρός Αχμέντ αναμένεται να διχάσει, το Hidden Life όχι ιδιαίτερα.


Οι Κάννες αγαπάνε τις προκλήσεις, τα κινηματογραφικά διλήμματα, τα πολιτικά σχόλια για τη σημερινή κοινωνία, κυρίως από σκηνοθέτες που χρησιμοποιούν ξεχωριστή, δοκιμασμένη αισθητική. Προκρίνουν ιστορίες προσωπικής αμφιβολίας και κρίσης συνείδησης. Το φόρτε τους είναι να μην αποκαλύπτουν την όποια ατζέντα πίσω από τις επιλογές: φτιάχνουν το πρόγραμμα και μετά αφήνουν την κριτική επιτροπή να βγάλει τα κάρβουνα από τη φωτιά, με τα βραβεία.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LifO

Οθόνες
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο χορευταράς Τομ Χίντλστον στο «Η ζωή του Τσακ» και 8 ακόμα λόγοι να πας σινεμά

Οθόνες / Οι φιγούρες του Τομ Χίντλστον και 8 ακόμα λόγοι για να πάτε σινεμά

Μια ταινία βασισμένη σε βιβλίο του Στίβεν Κινγκ, η επιστροφή του Ντάρεν Αρονόφσκι, η καλύτερη ταινία του Κουροσάβα σε επανέκδοση και το τέταρτο μέρος της σειράς ταινιών θρίλερ «Το Κάλεσμα» – Τι παίζει από σήμερα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
THE LIFO TEAM
«Η φωνή της Χιντ Ρατζάμπ» ζωντανεύει στη Βενετία

Ανταπόκριση από τη Βενετία / «Η φωνή της Χιντ Ρατζάμπ» ζωντανεύει στη Βενετία

Έκκληση από τους συντελεστές της ταινίας της Κάουτερ Μπεν Χάνια να σταματήσουν επιτέλους οι δολοφονίες παιδιών στη Γάζα, με αφορμή το σπαρακτικό τηλεφώνημα της 6χρονης Παλαιστίνιας.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
A House of Dynamite

Ανταπόκριση από τη Βενετία / «House of Dynamite»: Η Κάθριν Μπίγκελοου πατάει το κουμπί – και μας κόβει την ανάσα

Με χειρουργική ακρίβεια, η πρώτη γυναίκα που τιμήθηκε με Όσκαρ σκηνοθεσίας μας πείθει ανατριχιαστικά για τον επικείμενο πυρηνικό όλεθρο.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ο μάγος του Κρεμλίνου

Ανταπόκριση από τη Βενετία / «Ο μάγος του Κρεμλίνου»: Ο ρυθμιστής του Πούτιν δεν χωρά σε ταινία

Πίσω από το ψυχρό πρόσωπο της εξουσίας, κρύβεται ο ψίθυρος ενός σύγχρονου Ρασπούτιν. Ο Ολιβιέ Ασαγιάς τον ακολουθεί – αλλά μήπως τον πρόδωσε η φόρμα;
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
No other choice

Ανταπόκριση από τη Βενετία / «No other choice»: Η ταινία που θα οδηγήσει τον Παρκ Τσαν-γουκ στα Όσκαρ

Ο Κορεάτης σκηνοθέτης παραμένει ένας από τους μεγάλους σύγχρονους κινηματογραφιστές, αν και η αντικαπιταλιστική του σάτιρα «No other choice» δεν είναι η καλύτερή του ταινία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Είναι σαν να κάνεις τον Δράκουλα χορτοφάγο»: Γιατί το σέξι τέρας του Φρανκενστάιν που παίζει ο Τζέικομπ Ελόρντι είναι λάθος

Οθόνες / Γιατί το σέξι τέρας του νέου «Φρανκενστάιν» είναι λάθος

Στη διασκευή του κλασικού μυθιστορήματος της Μέρι Σέλεϊ από τον Γκιγιέρμο ντελ Τόρο πρωταγωνιστεί ο «εξωφρενικά όμορφος» Τζέικομπ Ελόρντι στον ρόλο του τέρατος – πράγμα που έχει ως αποτέλεσμα μια ταινία χωρίς ειρμό. 
THE LIFO TEAM
O Στίβεν Κινγκ στο σινεμά: Οι 10 καλύτερες μεταφορές

Οθόνες / O Στίβεν Κινγκ στο σινεμά: Οι 10 καλύτερες μεταφορές

Είναι εντυπωσιακός ο αριθμός διασκευών του έργου του δημοφιλούς συγγραφέα που θα δούμε στο πανί, στο γυαλί και στο σανίδι, κι αυτό στάθηκε αφορμή για ένα αφιέρωμα στις καλύτερες ταινίες που ενέπνευσαν τα γραπτά του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Φρανκενστάιν: Ένα θεσπέσιο μελόδραμα που σε παρασύρει και σε ματώνει

Ανταπόκριση από τη Βενετία / Φρανκενστάιν: Ένα θεσπέσιο μελόδραμα που σε παρασύρει και σε ματώνει

O Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο θα έκανε την Μέρι Σέλεϊ περήφανη. Ο δικός του Φρανκενστάιν κατορθώνει να μην προδώσει το πνεύμα του πολυδιασκευασμένου μυθιστορήματός της.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
After the Hunt: Το #MeToo στα χέρια του Λούκα Γκουαντανίνο είναι μια μπερδεμένη υπόθεση

Ανταπόκριση από τη Βενετία / After the Hunt: Το #MeToo στα χέρια του Γκουαντανίνο είναι μια μπερδεμένη υπόθεση

Ο Λούκα Γκουαντανίνο νοσταλγεί τη χαμένη τέχνη του διαλόγου, αλλά το After the Hunt χάνει το δίκιο του στην ακαδημαϊκή φλυαρία και τις σεναριακές αστοχίες.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Όλα του γάμου δύσκολα: 10 ταινίες για να δείτε μετά το «Ρόουζ εναντίον Ρόουζ»

Οθόνες / Όλα του γάμου δύσκολα: 10 ταινίες για να δείτε μετά το «Ρόουζ εναντίον Ρόουζ»

Από το «Awful Truth» του Λίο ΜακΚάρεϊ στο «Gone Girl» του Ντέιβιντ Φίντσερ κι από τις μπεργκμανικές «Σκηνές από έναν γάμο» στο «Revolutionary Road» του Σαμ Μέντες, ανατρέχουμε σε δέκα ταινίες για όσους ενώθηκαν ενώπιον Θεού κι ανθρώπων «μέχρι να τους χωρίσει ο θάνατος».   
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
ΒΟΥΓΟΝΙΑ

Ανταπόκριση από τη Βενετία / «Βουγονία»: Κριτική για τη νέα ταινία του Γιώργου Λάνθιμου

«Είναι περιπέτεια η "Βουγονία", fun και πιο περίπλοκη απ’ ότι δείχνει» - Ο Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος καταγράφει τις εντυπώσεις του από την παγκόσμια πρεμιέρα της ταινίας στο 82ο Φεστιβάλ Βενετίας.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Terence Stamp (1938-2025): Ο μάγκας του Λονδίνου που θα γινόταν Τζέιμς Μποντ

Οθόνες / Terence Stamp (1938-2025): Ο μάγκας του Λονδίνου που θα γινόταν Τζέιμς Μποντ

«Το άτακτο αγόρι του βρετανικού σινεμά βρήκε τον δρόμο του σε ώριμες επιλογές, είτε παίζοντας κάποιον αδυσώπητο κακό είτε αφήνοντας τα λακωνικά του διακριτικά σαν στάμπα, όνομα και πράγμα, σε σύντομες εμφανίσεις – εννοείται πως έχει υποδυθεί και τον διάβολο!»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
The Karate Kid: Πώς η «ταινιούλα που δεν θα έβλεπε κανείς» εξελίχθηκε σε παγκόσμιο φαινόμενο

Οθόνες / The Karate Kid: Πώς η «ταινιούλα που δεν θα έβλεπε κανείς» εξελίχθηκε σε παγκόσμιο φαινόμενο

Η ταινία σημάδεψε μια γενιά εφήβων που φαντασιώνονταν ότι θα αντιστεκόντουσαν ηρωικά στους νταήδες που τους κακοποιούσαν καθημερινά. Και τώρα, ο μύθος επιστρέφει για έκτη φορά στην οθόνη, με πρωταγωνιστές τον Τζάκι Τσαν και τον Ραλφ Μάτσιο
THE LIFO TEAM
Ο άνθρωπος που έφερε την μαύρη μουσική κουλτούρα στο σαλόνι εκατομμυρίων σπιτιών

Daily / Ο άνθρωπος που έφερε τη μαύρη μουσική κουλτούρα στο σαλόνι εκατομμυρίων σπιτιών

Το ντοκιμαντέρ «Sunday Best: The untold story of Ed Sullivan» αναδεικνύει τη συμβολή του Εντ Σάλιβαν και της δημοφιλέστατης τηλεοπτικής εκπομπής του στην ανάδειξη τεράστιων μορφών της μαύρης μουσικής, από τη Nίνα Σιμόν και τον Τζέιμς Μπράουν μέχρι την Tίνα Τέρνερ και τον Στίβι Γουόντερ.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ