Του Λάμπρου Παπαθανασίου για το ΑΠΕ
H επιρροή της στρατιωτικής ενδυμασίας στον χώρο της μόδας είναι αδιαμφισβήτη και διαχρονική. Η άνοδος του «στρατιωτικού τύπου» ντυσίματος ξεκίνησε την περίοδο του Ναπολέοντα (1793-1815) όταν οι στολές άρχισαν να γίνονται περισότερο πολύχρωμες και περίτεχνες.
Ράφτες, μοδίστρες και αργότερα οι σχεδιαστές μόδας ενσωμάτωσαν στα ρούχα χαρακτηριστικά των στρατιωτικών στολών όπως κουμπιά από ορείχαλκο, χρυσά κορδόνια, τσέπες στο στήθος, μπότες μέχρι το γόνατο, ζώνες, πόρπες, ακόμα και ρούχα... παραλλαγής.
Τον 19ο αιώνα, οι λαμπερές και κομψές πτυχώσεις των στρατιωτικών στολών αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για τη μόδα. Σήμερα, η λάμψη του σύγχρονου στρατιωτικού στιλ έχει κάπως ξεθωριάσει, αλλά συνεχίζει να διατηρεί εξέχουσα θέση στη μαζική παραγωγή ρούχων και στη μόδα.
Τα τελευταία 200 χρόνια το στρατιωτικό στιλ στον χώρο της μόδας πυροδοτείται από μια διάθεση ρομαντισμού, πρακτικότητας και αισθητικής. Και είναι σημαντικό να τονιστεί ότι το ύφος των στρατιωτικών στολών συνδυάζεται στην ραπτική και με την «πολιτική» περιβολή. Αυτό συμβαίνει, επειδή πριν τις στρατιωτικές στολές (17ος αιώνας) οι στρατιώτες φορούσαν πολιτικά ρούχα.
Η πρακτικότητα των πολιτικών ρούχων αφομοιώθηκε από τις στρατιωτικές στολές και βελτιώθηκε για να επανέλθει εν συνεχεία στην πολιτική ενδυμασία. Για παράδειγμα, τα χακί ρούχα, για χρόνια καθημερινή ενδυμασία των Ινδών υιοθετήθηκαν από τον στρατό και στη συνέχεια το περίφημο χακί χρώμα εδραιώθηκε στην πολιτική περιβολή ως ένα μοντέρνο χρώμα.
Τον 19ο αιώνα, οι λαμπερές και κομψές πτυχώσεις των στρατιωτικών στολών αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για τη μόδα. Σήμερα, η λάμψη του σύγχρονου στρατιωτικού στιλ έχει κάπως ξεθωριάσει, αλλά συνεχίζει να διατηρεί εξέχουσα θέση στη μαζική παραγωγή ρούχων και στη μόδα, όπως συμβαίνει με τα σακάκια στρατιωτικού τύπου, τα γυαλιά αεροπόρων, τα μπουφάν, τις κουκούλες στα μπουφάν, τα παντελόνια και τα γιλέκα με τσέπες, τα σακίδια, τις επωμίδες, τα γυρισμένα προς τα πάνω μανίκια στα πουκάμισα, τα κουμπιά στις τσέπες,τις φόρμες, τα t-shirts, και τις μπότες ως τον αστράγαλο.
Η στρατιωτική μόδα χαρακτηρίζεται από στιλ
«Το στρατιωτικό στιλ είναι μια τάση της μόδας που πρέπει όλοι να ακολουθούν» υποστηρίζει η Πόλα Τέιλορ, καθηγήτρια μόδας στο Ινστιτούτο Τεχνών της Τουσόν στην Αριζόνα, μιλώντας στο Art Institutes (Ai Blog).«Χωρίς φυσικά να υιοθετηθεί πλήρως αλλά εν μέρει, ώστε να μην φαίνεται υπερβολικό».
Σχετικά με τις επιρροές στη γυναικεία «στρατιωτική» μόδα «αυτές έχουν με τα χρόνια μεταλλαχθεί σε περισσότερο θηλυκές» επισημαίνει η Μελίσα Μανουέλ, καθηγήτρια μόδας και διαχείρισης λιανικής πώλησης στο Art Institute της Ατλάντα. «Στο παρελθόν, ρούχα εμπνευσμένα από τις στρατιωτικές στολές διατηρούσαν πολλά χαρακτηριστικά αντρικού στιλ. Τώρα πια πολλοί θαρραλέοι σχεδιαστές ενσωματώνουν στοιχεία από στρατιωτικές στολές σε ρούχα με θηλυκές γραμμές».
«Το στρατιωτικό στιλ αντικατοπτρίζει συνήθως τις κοινωνικές διαθέσεις των ανθρώπων απέναντι στους πολέμους, ως ένδειξη διαμαρτυρίας ή στήριξης» λέει η Μάνουελ.
Όποιος κι αν είναι ο λόγος, η στρατιωτική τάση στη μόδα είναι πολύ εμφανής τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με τον Αβραάμ Περκόφσκι, πρόεδρο και ιδρυτή της OutInStyle.com, μια εταιρεία που αρχικά ξεκίνησε το 1994 για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες ένδυσης των εργατών, υποστηρίζει ότι οι πωλήσεις σε ρούχα με στρατιωτικές επιρροές συνεχώς αυξάνονται. Μάλιστα, λέει πως στην αμερικανική αγορά οι πωλήσεις εκτινάχθηκαν την περίοδο της Καταιγίδας της Ερήμου, αλλά και μετά την 11η Σεπτεμβρίου του 2001, γεγονός που υποδηλώνει ότι υπάρχει κάποια αλληλεπίδραση μεταξύ της μόδας στρατιωτικών ρούχων και του πατριωτισμού.
Με την άποψη αυτή δεν συμφωνούν όλοι όσοι ασχολούνται με τη μόδα. Η Τάνια Μπράουκαμπερ, εκδότρια του fashionising.com, λέει ότι η επανεμφάνιση της μόδας των στρατιωτικών ρούχων έγινε την δεκαετία του 1980, και θεωρεί πως ναι μεν οι πόλεμοι, όπως ο πολεμος εναντίον του Ιράκ, επικαιροποιούν το στρατιωτικό στιλ , αλλά όχι απαραίτητα επειδή οι άνθρωποι παίρνουν πολιτική θέση για τα συγκεκριμένα γεγονότα, αποσυνδέοντας έτσι την αγάπη για το στρατιωτικό στιλ με τον πατριωτισμό.
Πολλοί είναι οι σχεδιαστές που επηρεάστηκαν από το στιλ μιλιτέρ. Ανάμεσά τους οι Γκουέιν Στεφάνι, Ρίτσαρντ Τσάι, Γουέιν Λι, Φίλιπ Λιμ, Μάρκ Τζέικομπς, αλλά και κατά καιρούς πολλοί οίκοι και εταιρείες ρούχων όπως Ralph Lauren, Celine, Burberry, DKNY και Gap.
Η θρυλική Κοκό Σανέλ, η οποία σχεδίασε γυναικεία παντελόνια, μίνι φούστες και ζακέτες, με στρατιωτικά στοιχεία δήλωσε ότι «Με τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, το 1919, ξύπνησα διάσημη».
Ρούχα με «ρίζες» στον στρατό
Ανάμεσα στα πολλά ρούχα με επιρροές από τις στρατιωτικές ενδυμασίες είναι και τα παρακάτω:
Η γραβάτα
Σύμφωνα με τους New York Times, «κατά τη διάρκεια του Τριακονταετούς Πολέμου» (1618-1648), Κροάτες μισθοφόροι έφτασαν στο Παρίσι για τη μάχη ντυμένοι με φωτεινά κασκόλ δεμένα τόσο σφιχτά γύρω από το λαιμό τους, που συχνά λιποθυμούσαν κατά τη μάχη. Οι Γάλλοι όμως τα έδεναν πιο χαλαρά, δημιουργώντας ένα στιλ που έγινε γνωστό ως «La Croate» και αργότερα «La Cravate». Εκείνος ο τύπος θεωρείται ο πρόδρομος της σύγχρονης γραβάτας αν και χρειάστηκαν μερικές εκατοντάδες χρόνια μέχρι να εξελιχθεί στη γνωστή μας στενή λωρίδα υφάσματος»
Χακί
Μετά την ήττα του στον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ, ο βρετανικός στρατός συνέχισε να φοράει χρωματιστά ρούχα, όμως πολλοί είχαν αρχίσει να αμφισβητούν τις στρατιωτικές ενδυματολογικές επιλογές και ζητούσαν να υπάρξει μία αλλαγή. Η αρχή έγινε την δεκαετία του 1840, όταν ο Χάρι Λάμσντεν, διοικητής σε μια μονάδα του Ιππικού της Βεγγάλης, εισήγαγε μια άκρως ανορθόδοξη για την εποχή ιδέα: έδωσε στους άνδρες του να ντυθούν με χιτώνες και τουρμπάνια σε θαμπό καφετί γκρι χρωμα, βαμμένα με ένα τοπικό φυτό το Mazari. Τα δερμάτινα είδη βάφτηκαν με χυμό μούρων, δίνοντας έναν πιο κιτρινωπό τόνο και τα δύο χρώματα έγιναν γνωστά ως χακί, από την περσική λέξη «Khak», που σημαίνει χώμα, σκόνη ή στάχτη.
Τα γυαλιά Ray-Ban
Τα νέα αεροπλάνα που κατασκευάστηκαν το 1930 επέτρεπαν στους ανθρώπους να πετάξουν πιο ψηλά διανύοντας μεγαλύτερες αποστάσεις. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι πιλότοι της πολεμικής αεροπορίας των ΗΠΑ να αναφέρουν προβλήματα στην όρασή τους αλλά και πονοκεφάλους εξαιτίας της δυνατής λάμψης του ήλιου.
Έτσι δημιουργήθηκε η ανάγκη για την κατασκευή νέου τύπου γυαλιών. Ύστερα από διάφορες δοκιμές η εταιρεία που ανέλαβε την κατασκευή τους κατέληξε το 1938 στη δημιουργία των γνωστών σε όλων γυαλιών «Ray-Ban». Με την πάροδο των χρόνων και την ανάπτυξη της τεχνολογίας τα γυαλιά πέρασαν τα «στρατιωτικά τείχη» και πλέον αποτελούν ένα από τα κλασικά κομμάτια γυναικών και αντρών.
Καπαρντίνες
Αν και η καπαρντίνα έχει συνδεθεί με την εταιρεία Burberry, αναμφισβήτητα οι ρίζες αυτού της ξεκινούν από τον βρετανικό στρατό, όταν το1853 η εταιρεία δημιούργησε αυτό το είδος ρούχο για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες των στρατιωτών που πολέμησαν στον πόλεμο της Κριμαίας, χρησιμοποιώντας πατενταρισμένο αδιάβροχο μαλλί. Το 1901 ο Thomas Burberry επανασχεδίασε το πανωφόρι χρησιμοποιώντας αυτή τη φορά βαμβακερό ύφασμα δικής του ευρεσιτεχνίας, γνωστό ως «καπαρντινέ», ενισχύοντας το σχέδιο με μεγάλα πέτα και επωμίδες.
Ζακέτα
Η λέξη ζακέτα αποδίδεται στον James Brudenell, 7ο κόμη του Cardigan και υποστράτηγο του βρετανικού στρατού- ο οποίος ηγήθηκε της ελαφριάς ταξιαρχίας στη μάχη της Μπαλακλάβα κατά τη διάρκεια του Κριμαϊκού πολέμου- εξού και οι ομώνυμες στρατιωτικές κουκούλες.
Παντελόνι κάργκο
Σύμφωνα με τον Μπεν Γκραντ, από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, το παντελόνι κάργκο φορέθηκε για πρώτη φορά το 1938 από τον βρετανικό στρατό. Το αρχικό σχέδιο το χαρακτήριζαν οι μεγάλες τσέπες στο πλάι και στο μπροστινό μέρος του ποδιού.
Το ρολόι Tank της Cartier
Ο Louis Cartier δημιούργησε το ρολόι Tank το 1917 για να το χαρίσει στον στρατηγό Τζον Πέρσινγκ - αξιωματικό του Στρατού των Ηνωμένων Πολιτειών, που οδήγησε τις αμερικανικές δυνάμεις στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Μερικά χρόνια αργότερα, το 1919, το ρολόι εισήχθη στην αγορά. Ο τρόπος σχεδιασμού το έκανε «το πρώτο κομψό ρολόι χειρός που προορίζονταν για τον σύγχρονο άνθρωπο που αγαπάει τη δράση».
Το λευκό T-shirt
Η απλή και πανταχού παρούσα εκδοχή στρατιωτικού ρούχου είναι το T-shirt ξεκίνησε από το αμερικανικό πολεμικό ναυτικό, το φορούσαν οι ναύτες για να κάνουν τις διάφορες εργασίες τους και να μην λερώνουν τις στολές τους.
Το T-shirt παρέμεινε ένα χρηστικό κομμάτι της ένδυσης μέχρι το 1951, και εκτινάχτηκε, όταν ο Μάρλον Μπράντο το φόρεσε στην ταινία το «Λεωφορείο ο Πόθος». Αστραπιαία το μελαγχολικό και ρωμαλέο σύμβολο του σεξ άλλαξε για πάντα τον τρόπο που φοριέται ένα απλό άσπρο μπλουζάκι. Δύο χρόνια αργότερα, το 1953, ο Μπράντο στην ταινία «Ο Ατίθασος», θα δώσει νέα «πνοή» στο T-shirt, φορώντας το από πάνω ένα δερμάτινο μπουφάν, επηρεασμένο από τα στρατιωτικά μπουφάν του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Έτσι γενήθηκε το διαχρονικό στιλ ντυσίματος όλων των μηχανόβιων του κόσμου.
σχόλια