Τα επιστημονικά δεδομένα για τη νικοτίνη και τις βλάβες από το κάπνισμα

Τα επιστημονικά δεδομένα για τη νικοτίνη και τις βλάβες από το κάπνισμα Facebook Twitter
Φωτ.: Shutterstock
0



ΠΑΡΑ ΤΗΝ ΠΡΟΟΔΟ της επιστημονικής έρευνας σχετικά με τις συνέπειες του καπνίσματος, εξακολουθεί να υπάρχει η αντίληψη ότι η νικοτίνη είναι ο βασικός ένοχος. Όμως το κυρίως ζήτημα όσον αφορά τα προβλήματα που προκαλεί το τσιγάρο εντοπίζεται στην καύση, κατά τη διάρκεια της οποίας σχηματίζονται πολλές επιβλαβείς ή δυνητικά επιβλαβείς χημικές ουσίες. Παρ' όλα αυτά, δεν θα πρέπει να μείνει η εντύπωση ότι η νικοτίνη είναι ακίνδυνη, καθώς παραμένει μια εθιστική ουσία.

— Τι γνωρίζουμε για τη νικοτίνη;

Η νικοτίνη είναι το πιο γνωστό συστατικό που περιέχει το φυτό του καπνού, ενώ αποτελεί το βασικό συστατικό των θεραπειών υποκατάστασης που έχουν σχεδιαστεί για να βοηθήσουν τους καπνιστές να διακόψουν το κάπνισμα. Στην ίδια οικογένεια με το φυτό του καπνού (βλ. οικογένεια Solanaceae) περιλαμβάνονται επίσης οι ντομάτες (~332 ng νικοτίνης ανά τεμάχιο κατά μέσο όρο), οι πατάτες (~675 ng) και οι μελιτζάνες (~525 ng).

Η έρευνα εκτιμά ότι ο μέσος άνθρωπος λαμβάνει περίπου 1.400 ng νικοτίνης καθημερινά μέσω της τροφής. Αντίστοιχα, ένα μόνο τσιγάρο περιέχει ~12 mg νικοτίνης, δηλαδή 18 χιλιάδες φορές περισσότερη νικοτίνη από μια πατάτα, κατά μάζα. Αλλά μόνο ένα κλάσμα (<2 mg) αυτής της νικοτίνης μεταφέρεται στο αέριο του καπνού ενός τσιγάρου με την καύση.

Οι καπνιστές που δεν μπορούν να διακόψουν αυτήν τη βλαβερή συνήθεια θα μπορούσαν να πάρουν τη νικοτίνη που χρειάζονται από εναλλακτικά προϊόντα, τα οποία δεν κάνουν καύση, με αποτέλεσμα να παρουσιάζουν ένα μειωμένο προφίλ κινδύνου.


— Τι ακριβώς προκαλεί η νικοτίνη στον εγκέφαλό μας;

Χρειάζεται λίγος χρόνος (από περίπου 10'' για το τσιγάρο έως και μία ώρα για τα επιθέματα νικοτίνης) μετά την έναρξη χρήσης για να φτάσει η νικοτίνη στον εγκέφαλο. Μόλις εισέλθει στον εγκέφαλο, η νικοτίνη μπορεί να διεγείρει και τελικά να επηρεάσει τις βραχυπρόθεσμες λειτουργίες του εγκεφάλου, όπως το συναίσθημα, τη μάθηση και τη μνήμη.

Η δράση της νικοτίνης στον εγκέφαλο μπορεί επίσης να προκαλέσει φυσιολογικές επιδράσεις εκτός του εγκεφάλου. Για παράδειγμα, απελευθερώνεται η αγγελιοφόρος επινεφρίνη στην κυκλοφορία του αίματος, οδηγώντας σε προσωρινή στένωση των αιμοφόρων αγγείων, υψηλότερη αρτηριακή πίεση και αυξημένο καρδιακό ρυθμό.

Τέλος, η χρόνια έκθεση στη νικοτίνη έχει ως αποτέλεσμα την ανοχή, δηλαδή μειωμένη απόκριση στην ίδια δόση νικοτίνης, και την ευαισθητοποίηση, η οποία είναι μια αυξημένη απόκριση στην ίδια δόση νικοτίνης. Αυτές οι αλλαγές στην απόκριση στηρίζουν την ανάπτυξη της εξάρτησης και μπορούν να οδηγήσουν σε προσωρινά συμπτώματα στέρησης όταν κάποιος προσπαθεί να σταματήσει το κάπνισμα.


— Πόση νικοτίνη παίρνουμε ανάλογα με τι προϊόν χρησιμοποιούμε;

Με το τσιγάρο, τα μέγιστα επίπεδα νικοτίνης του αίματος επιτυγχάνονται σε περίπου έξι έως δέκα λεπτά. Στη συνέχεια, το επίπεδο της νικοτίνης πέφτει περίπου κατά το ήμισυ κάθε δύο ώρες κατά μέσο όρο. Οι περισσότερες θεραπείες υποκατάστασης νικοτίνης (NRTs) δεν παρέχουν το ίδιο φαρμακοκινητικό προφίλ με το συμβατικό τσιγάρο, επομένως είναι λιγότερο πιθανό να ικανοποιήσουν την ανάγκη του καπνιστή για νικοτίνη.


Αντιθέτως, για άλλα προϊόντα πρόσληψης νικοτίνης, όπως αυτά της θέρμανσης καπνού, έρευνες δείχνουν ότι δημιουργούν ένα προφίλ επιπέδων νικοτίνης παρόμοιο με αυτό του τσιγάρου. Σύμφωνα με δύο μελέτες στην Ιαπωνία, η μέγιστη συγκέντρωση νικοτίνης στο αίμα εμφανίστηκε περίπου έξι λεπτά μετά την έναρξη χρήσης του προϊόντος, ξεπέρασε το επίπεδο του 88%, που επιτυγχάνεται με το συμβατικό τσιγάρο, και έχει πιθανότητες να πλησιάσει στο 100%, καθώς ο καταναλωτής εξοικειώνεται περισσότερο με τη χρήση αυτών των προϊόντων.


— Η μείωση της βλάβης και η μεγάλη ευκαιρία που αντιπροσωπεύει;

Η διακοπή του καπνίσματος παραμένει ο καλύτερος τρόπος για τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης ασθενειών που σχετίζονται με αυτό. Οι υπολογισμοί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας όμως είναι ότι 1 δισεκατομμύριο άτομα μέχρι το 2025 θα συνεχίσει να καπνίζει. Τι θα γίνει με αυτούς; Αρκετοί φορείς στον χώρο της δημόσιας υγείας παγκοσμίως συμφωνούν ότι οι πολιτικές που στηρίζουν τη μείωση της βλάβης από το κάπνισμα είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Δηλαδή λένε ότι οι καπνιστές που δεν μπορούν να διακόψουν αυτήν τη βλαβερή συνήθεια θα μπορούσαν να πάρουν τη νικοτίνη που χρειάζονται από εναλλακτικά προϊόντα, τα οποία δεν κάνουν καύση, με αποτέλεσμα να παρουσιάζουν ένα μειωμένο προφίλ κινδύνου.

0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Χρειαζόμαστε πραγματικά όλα αυτά τα συμπληρώματα διατροφής;

Ψυχή & Σώμα / Χρειαζόμαστε πραγματικά όλα αυτά τα συμπληρώματα διατροφής;

Τα συμπληρώματα διατροφής είναι παντού – βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και μέταλλα σε χάπια, κάψουλες, και σκόνες «μαγικές» που υπόσχονται ευεξία και μακροζωία. Είναι όμως πραγματικά απαραίτητα ή απλώς ένα ακόμη προϊόν μάρκετινγκ; Η διαιτολόγος Μελίνα Καρυπίδου ξεδιαλύνει μύθους και αλήθειες γύρω από τη μανία με τα συμπληρώματα.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Λιγούρες: Γιατί μας πιάνουν ξαφνικά;

Ψυχή & Σώμα / Λιγούρες: Γιατί μας πιάνουν ξαφνικά;

Γιατί έχουμε λιγούρες και πώς μπορούμε να τις διαχειριστούμε χωρίς ενοχές; Η διαιτολόγος Μελίνα Καρυπίδου αποδομεί τους πιο συχνούς μύθους και δίνει μικρά tips και πρακτικές λύσεις που μας βοηθούν να χτίσουμε μια πιο υγιή σχέση με το φαγητό.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Μικροβίωμα, gut-brain axis, προβιοτικά: Tι σημαίνουν όλα αυτά για το έντερό σου;

Ζωή στα καλύτερά της / Μικροβίωμα, gut-brain axis, προβιοτικά: Tι σημαίνουν όλα αυτά για το έντερό σου;

Μία συζήτηση με την κλινική διαιτολόγο, βιολόγο και τεχνολόγο τροφίμων Άννα Αρτεμίου για την εντερική υγεία και τη σημασία της, στο πλαίσιο της σειράς podcast «Ζωή στα καλύτερά της», με την υποστήριξη των συμπληρωμάτων διατροφής EVIOL.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ο μόνος τρόπος για να ξεκολλήσουν τα παιδιά από τα κινητά είναι να τα αφήσουμε να βγουν έξω

Υγεία & Σώμα / Ο μόνος τρόπος για να ξεκολλήσουν τα παιδιά από τα κινητά είναι να τα αφήσουμε να βγουν έξω

Τα παιδιά θέλουν να συναντιούνται από κοντά, χωρίς οθόνες ή επίβλεψη, αντί να περιορίζονται στο πίσω κάθισμα της ίδιας της ζωής τους. Καθώς η ανεξαρτησία τους έχει μειωθεί, το άγχος και η κατάθλιψή τους έχουν αυξηθεί.
THE LIFO TEAM
Αρκετά με τις μητρικές ενοχές και με την κουλτούρα της διαρκούς ψυχοθεραπείας

Υγεία & Σώμα / Αρκετά με τις μητρικές ενοχές και με την κουλτούρα της διαρκούς ψυχοθεραπείας

Μια κοινή αντίληψη στην εποχή μας είναι ότι αν οι μητέρες «δουλέψουν» οι ίδιες αρκετά με τον εαυτό τους θα διασφαλίσουν την ψυχική υγεία των παιδιών τους. Αυτό είναι μια ψευδαίσθηση.
THE LIFO TEAM
Η ευτυχία ενός πιο ήσυχου Εγώ 

Υγεία & Σώμα / Το «ήσυχο Εγώ» είναι η λύση στον ναρκισσισμό των social media

Πρόκειται για έναν όρο που επινοήθηκε από τους ψυχολόγους, ως αντίδραση στη διαρκή αυτοπροβολή της εποχής μας, προτείνοντας μια ισορροπημένη ταυτότητα που συνδυάζει την αυτογνωσία με το ενδιαφέρον για τους άλλους.
THE LIFO TEAM
Μερικές αλήθειες για την κυτταρίτιδα

Ψυχή & Σώμα / Μερικές αλήθειες για την κυτταρίτιδα

Δεν είναι ντροπή, δεν είναι ασθένεια, δεν είναι «πρόβλημα». H κυτταρίτιδα είναι απλώς κάτι που έχουν οι περισσότερες γυναίκες, αλλά λίγες ξέρουν τι πραγματικά είναι. Η Μερόπη Κοκκίνη συζητά με τη δερματολόγο Γιώτα Ρήγα για όλα όσα πρέπει να ξέρουμε, χωρίς υπερβολές και χωρίς ενοχές.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Πότε μπήκε το άγχος στη ζωή μας;

Άκου την επιστήμη / Πότε μπήκε το άγχος στη ζωή μας;

Πώς ο εγκέφαλός μας καθορίζει την ευτυχία, την προσωπικότητα και την υγεία μας; Και γιατί πολλοί άνθρωποι σήμερα νιώθουν συνεχώς κουρασμένοι; Η νευροψυχολόγος Ελισσάβετ Κάλμπαρη μιλάει στον Γιάννη Πανταζόπουλο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γυμναστική στο νερό: Όλα όσα χρειάζεται να ξέρεις πριν βουτήξεις

Ψυχή & Σώμα / Γυμναστική στο νερό: Όλα όσα χρειάζεται να ξέρεις πριν βουτήξεις

Η διεθνής πολίστρια Έλενα Ξενάκη εξηγεί στη Λασκαρίνα Λιακάκου γιατί τα σπορ στο νερό είναι ιδανικά για το καλοκαίρι, πώς ξεκινά ένας αρχάριος και τι κάνουμε όταν μπλοκάρουμε στη σκέψη του μαγιό.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Αντηλιακά: Είναι όντως αμφιλεγόμενη η δράση τους;

Ψυχή & Σώμα / Αντηλιακά: Είναι όντως αμφιλεγόμενη η δράση τους;

H καθημερινή χρήση αντηλιακού, ακόμα και στην πόλη, μοιάζει αυτονόητη, αν θέλεις να προφυλαχθείς από τα εγκαύματα, τη φωτογήρανση και τον καρκίνο του δέρματος. Ή μήπως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά; H Μερόπη Κοκκίνη μιλά με τη δερματολόγο Παναγιώτα Ρήγα.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Θρεπτική διατροφή και ασφάλεια στη θάλασσα για ξέγνοιαστες διακοπές

Υγεία & Σώμα / Θρεπτική διατροφή και ασφάλεια στη θάλασσα για ξέγνοιαστες διακοπές

Το μεγαλύτερο μέρος των διακοπών το περνάμε στην παραλία, γι’ αυτό είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τους κανόνες της υγιεινής διατροφής αλλά και πώς να προλαμβάνουμε τα θαλάσσια ατυχήματα.
ΑΛΕΞΙΑ ΣΒΩΛΟΥ
Πόσο νερό χρειαζόμαστε πραγματικά;

Ψυχή & Σώμα / «8 ποτήρια την ημέρα»: Πόσο νερό πραγματικά χρειαζόμαστε;

Η Μερόπη Κοκκίνη συνομιλεί με τη διατροφολόγο Άννα Γαβριέλη για όσα ισχύουν – και δεν ισχύουν – γύρω από την ενυδάτωση, διαλύοντας διαδεδομένους μύθους και δίνοντας πρακτικές συμβουλές για το πώς μπορούμε να φροντίζουμε σωστά τον οργανισμό μας, χωρίς υπερβολές ή παρανοήσεις.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Έρικ Μ. Γκαρσία: Αυτισμός, Ρόμπερτ Φ. Κένεντι Τζούνιορ και το δικαίωμα στην ορατότητα

The Upfront Initiative / Έρικ Μ. Γκαρσία: Αυτισμός, Ρόμπερτ Φ. Κένεντι Τζούνιορ και το δικαίωμα στην ορατότητα

«Για πολύ μεγάλο διάστημα, τα αυτιστικά άτομα δεν είχαν την ευκαιρία να πουν τη δική τους ιστορία. Αν μπορώ να πω ότι πέτυχα κάτι μέσα από τη δουλειά μου, είναι ότι προσπάθησα να τους δώσω φωνή και να τα παρουσιάσω με την ανθρωπιά που τόσο συχνά τους στερεί η κοινωνία».
ΤΗΣ ΤΖΙΝΑΣ ΠΑΠΑΜΙΧΑΗΛ ΚΑΙ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΒΟΣΚΟΠΟΥΛΟΥ
Παιδιά, θάλασσα και πρώτες βοήθειες: Όλα όσα πρέπει να ξέρει ένας γονιός

Ψυχή & Σώμα / Παιδιά, θάλασσα και πρώτες βοήθειες: Όλα όσα πρέπει να ξέρει ένας γονιός

Χρειάζεται να έχουμε φορητό φαρμακείο ή αρκεί το φαρμακείο του νησιού; Είναι μύθος ότι τα παιδιά δεν πρέπει να κολυμπούν μετά το φαγητό; H Τζούλη Αγοράκη συζητά με την παιδίατρο Γιώτα Γαργάλα.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ