Λάμπει η λεπίδα της ελπίδας

Λάμπει η λεπίδα της ελπίδας Facebook Twitter
Επεξεργασία: Ατελιέ/ LIFO
0

1.

Συγκρατημένος οπτιμισμός. Ένας συνδυασμός σκληρού ρεαλισμού τύπου Raymond Carver, ψυχεδελικής επιστημονικής φαντασίας τύπου Philip K. Dick και ψυχρού κοινωνιολογικού χιούμορ σαν κι αυτό που μας δωρίζει πάντα ο Don DeLillo δεν μπορεί παρά να θεωρηθεί σπουδαίο επίτευγμα. Ο George Saunders, γράφοντας με καρδιά από φλόγα και μυαλό από πάγο, επιχειρεί, και αυτός, μια ανατομία της σύγχρονης κοινωνικής ζωής και κάποιων κρίσιμων προβολών της στο μέλλον. Ήταν χαρά και τιμή να μεταφράσω αυτόν το συγγραφέα που, ας σημειωθεί, μεταφράζεται και εκδίδεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα.


Τα διηγήματα στη Δεκάτη Δεκεμβρίου (μτφρ. Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης, εκδ. Ίκαρος), άλλα εκτενή και άλλα ολιγόλεκτα, είναι ασπρόμαυρες φωτογραφίες τυπωμένες σε αλουμίνιο, είναι μονοφωνικά ηχογραφήματα που δεν θέλουν τόσο να προειδοποιήσουν για το πόσο απειλητικά ελλοχεύει ο όλεθρος όσο να υπαινιχθούν ότι μείζον παραμένει η αγάπη, ότι δεν είναι ντεμοντέ και αναχρονιστική η τρυφερότητα και ότι η μελωδία των λέξεων, ακόμα κι αν δεν είναι φαινομενικά πλούσια, ακόμα κι αν αγγίζει τα όρια του μονότονου, καταφέρνει εντούτοις να μας θυμίζει πόσο πολύτιμη παραμένει η ανθρωπινότητά μας. Μέσα στο σκότος υπάρχουν χαραμάδες φωτός, ένα μικρό κεράκι δωρίζει θάλπος, μια φράση κι ένα χαμόγελο μπορούν να αντιστρέψουν τα πράγματα. Ο Saunders κλείνει το μάτι σ' έναν συγκρατημένο οπτιμισμό, ερωτοτροπεί με μια αισιοδοξία που δεν εδράζεται τόσο σε κοινωνικοπολιτικές σταθμίσεις όσο σε υπαρξιακές στιγμές και υπαρξιστικές αναζητήσεις. Μοιάζει σαν να επιμένει ότι τώρα που όλα απέτυχαν (ιδεολογήματα, μεγαλοπιασίματα, αφηρημένες αξιώσεις ισχύος), τώρα που η ανάγκη δεν είναι η επιτάχυνση αλλά η επιβράδυνση, το «εδώ ας σταθώ», για να δούμε γιατί χάσαμε όσα χάσαμε, τώρα που το κέντρο δεν είναι πουθενά και η περιφέρεια είναι παντού, οφείλουμε να θυμηθούμε τι εστί σάρκα και τι οστά, τι εστί άγγιγμα και τι εστί βλέμμα. Στο τομίδιο Με τα συγχαρητήριά μου, που κυκλοφορεί επίσης από τις εκδόσεις Ίκαρος, συναντάμε τον ίδιο συγκρατημένο οπτιμισμό, μια αισιοδοξία που είναι προϊόν πικρής πείρας και όχι θυγατέρα κάποιου θέσφατου.


2.

Δυστοπία/Ετεροτοπία. Ο ίδιος ο Saunders μιλάει για τη διαδικασία που τον οδήγησε στη συγγραφή της Δεκάτης Δεκεμβρίου: η οικογένεια, η γυναίκα και τα παιδιά του, η ζωή ολόγυρα, όσα το μάτι βλέπει και το αυτί ακούει, τον οδήγησαν στο να επιμένει στις στιγμές εκείνες που δείχνουν ότι τα πράγματα δεν είναι εντελώς καταδικαστέα, δεν «πάνε τα πάντα στην καταβόθρα», κάτι κάνει κούρμπα και διαπιστώνεις ότι απομακρύνεσαι αίφνης απ' ό,τι είναι μαύρο και άραχλο, ό,τι είναι γνόφος και ζόφος. Η δυστοπία γίνεται ετεροτοπία, πάντα μια αναπάντεχη καλή πράξη επιβεβαιώνει την ελπίδα και οδηγεί στη λύτρωση.


«Από το δάσος, σάμπως να το συμφώνησαν, έφυγαν τα πουλιά από των δέντρων τα κλαριά, πέταξαν με δύναμη ψηλά. Κι εγώ μαζί τους, πέταξα ανάμεσά τους, με δέχτηκαν, δεν με εξέλαβαν για κάτι αλλότριο, κι ήμουν τόσο ευτυχισμένος, μα τόσο ευτυχισμένος, γιατί για πρώτη φορά όλα αυτά τα χρόνια, και για πάντα πια, δεν είχα σκοτώσει, και ποτέ δεν θα σκότωνα», διαβάζουμε στο εκτενές διήγημα Απόδραση από το Αραχνοκέφαλο, μια θαυμαστή σπουδή στην επιστημονική φαντασία. Οι άνθρωποι δεν είναι μονάχα αυτό που φαίνονται, τίποτα δεν είναι μια για πάντα καθορισμένο, η έκπληξη, με τη μορφή της ελπίδας και της λύτρωσης, δεν έχει βγει εκτός αγωνιστικού χώρου. Και ο Saunders ξέρει να το λέει αυτό τόσο μέσα από τα ξετυλίγματα της πλοκής όσο και με μια εναλλαγή ρυθμών και μια μουσικότητα που κάνει την πρόζα του να φτάνει κοντά στην ποίηση.

3.

Πλούτος εμπειριών. Γεννημένος το 1958, ο Saunders σπούδασε γεωφυσική και καταπιάστηκε με τη συγγραφή δοκιμίων, κάτι που αναμφίβολα επηρέασε το ύφος του, το γείωσε επιτυχώς στην πραγματικότητα, επιτρέποντάς του, εντούτοις, να κινείται με άνεση στις ρωγμές του κοινωνικού εδάφους, στα χορταριασμένα χάσματα της πραγματικής πραγματικότητας. Γράφει διηγήματα, νουβέλες, δοκίμια, επιστημονικά πονήματα, αφηγήματα για παιδιά. Βραβευμένος πολλάκις, ξέρει να ελίσσεται ανάμεσα στις ξέρες της καθημερινότητας, να αντλεί πληροφορίες και υλικό, να επεξεργάζεται τα θέματά του με την ακρίβεια του επιστήμονα και τις εκλάμψεις του καλλιτέχνη (ή, για να παραθέσω αυτολεξεί το παραδοξολόγημα του Vladimir Nabokov: με το πάθος του επιστήμονα και την ακρίβεια του καλλιτέχνη). Στη Δεκάτη Δεκεμβρίου ο πλούτος των εμπειριών, η άγρα υλικού και η επιτυχής επεξεργασία συντελούν στο να κρατάμε στα χέρια μας το πιο άρτιο βιβλίο του Saunders, μια πολυπρισματική παρουσίαση αυτού που είναι ο χωρόχρονος των Ηνωμένων Πολιτειών και η προβολή του στο εγγύς μέλλον. Μέσα σε λίγες αράδες, ο συγγραφέας καταφέρνει να πυκνώσει πολλές καταστάσεις, τόσο του εξωτερικού κόσμου όσο και των όσων σκιρτούν στα μύχια του εκάστοτε ήρωα.


Διόλου τυχαίο το ότι ο Thomas Pynchon έσπευσε να συγχαρεί το κατόρθωμα του Saunders!

Τα βιβλία της εικόνας:

1. George Saunders, Δεκάτη Δεκεμβρίου, Μτφρ.: Γ.Ι. Μπαμπασάκης, Εκδόσεις Ίκαρος,  Σελίδες: 263

2. George Saunders, Με τα συγχαρητήριά μου, Μτφρ.: Γ.Ι. Μπαμπασάκης, Εκδόσεις Ίκαρος, Σελίδες: 61

radiobookspotting.blogspot.gr/

0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

100 βιβλία που ξεχωρίσαμε για αυτό το καλοκαίρι

Βιβλίο / 100 βιβλία να διαβάσεις κάτω από ένα αρμυρίκι ή στην πόλη με το κλιματιστικό στο φούλ

Κλασική λογοτεχνία, σύγχρονοι συγγραφείς, δοκίμια, ιστορία, αυτοβελτίωση, βιβλία για το «μικρό» να μην είναι όλη την ώρα στο iPad. Kάτι για όλους για να περάσει όμορφα, ήσυχα και ποιοτικά το καλοκαίρι.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Βιβλίο / Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Τέτοιες μέρες πριν από πενήντα χρόνια, το γκρουπ έκανε το ντεμπούτο του στην σκηνή του θρυλικού κλαμπ CBGB στη Νέα Υόρκη, κι ένα νέο βιβλίο ακολουθεί την πορεία τους από τις πρώτες τους ημέρες μέχρι το είδος εκείνο της επιτυχίας που συνήθως έρχεται με τα δικά της προβλήματα
THE LIFO TEAM
Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Βιβλίο / Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Η Γαλλίδα κριτικός λογοτεχνίας της «Monde», Φλοράνς Νουαβίλ, στο «Μίλαν Κούντερα: Γράψιμο... Τι ιδέα κι αυτή!», αποκαλύπτει καίριες στιγμές και συγγραφικές αλήθειες του καλού της φίλου, αναιρώντας όλες τις κατηγορίες που συνδέονταν με το όνομά του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πάουλο Σκoτ

Βιβλίο / Πάουλο Σκoτ: «Στη Βραζιλία ο ρατσισμός είναι παντού, στη λογοτεχνία, στους στίχους της σάμπα»

Πότε ρεαλιστικό, πότε στρατευμένο, πότε αστυνομικής υφής, πότε μια τρελή και ξεκαρδιστική σάτιρα. Οι «Φαινότυποι» του Πάουλο Σκοτ είναι ένα αξιοσημείωτο βιβλίο. Μιλήσαμε με τον Βραζιλιάνο συγγραφέα για τη λογοτεχνία, την κατάσταση στη Βραζιλία και την αξία των λογοτεχνικών βραβείων.
ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κώστας Σπαθαράκης, εκδότης.

Κώστας Σπαθαράκης / Κώστας Σπαθαράκης: «Δεν έχουμε αφηγήσεις για τις ερωτικές μας σχέσεις, για τα νιάτα μας»

Για τον άνθρωπο πίσω από τις εκδόσεις αντίποδες, το μεγαλύτερο όφελος ήταν ότι, ενώ του άρεσε να είναι χωμένος μέσα στα βιβλία – μια μοναχική και ίσως ναρκισσιστική συνήθεια –, στην πορεία έμαθε να τη μετατρέπει σε εργαλείο κοινωνικότητας και επαφής με τους γύρω του.
M. HULOT
Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού

Βιβλίο / Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού»

Ο πολυβραβευμένος Κολομβιανός συγγραφέας μιλά στη LiFO για τη βία που στοιχειώνει τη χώρα του, τη δύναμη της λογοτεχνίας να ανασύρει όσα κρύβει η Ιστορία, αλλά και για την αρχαιοελληνική φιλοσοφία ως σταθερή επιρροή του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
H Gen Z όχι μόνο διαβάζει αλλά συγχρόνως αλλάζει και την ίδια την έννοια της ανάγνωσης

Βιβλίο / Η Gen Z δεν διαβάζει απλώς· επαναπροσδιορίζει την ανάγνωση

Οι εκπρόσωποι αυτής της γενιάς λατρεύουν την απόδραση, παίρνουν την λεγόμενη fan fiction τόσο σοβαρά όσο και τη λίστα Booker, αναβιώνουν κλασικά βιβλία από την Τζέιν Όστεν έως τον Ντοστογιέφσκι και μοιράζονται ιστορίες στις δικές τους κοινότητες.
THE LIFO TEAM
Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Βιβλίο / Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Ο Πέρσιβαλ Έβερετ έγραψε ένα άκρως επίκαιρο, δεδομένων των τελευταίων ημερών, βιβλίο, που ταυτόχρονα φιλοδοξεί να καταστεί κλασικό, για τον ρατσισμό και τη χαμένη ανθρωπιά, και κέρδισε το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας των ΗΠΑ και το Πούλιτζερ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη, κιθαρίστα και σκιτσογράφο Κώστα Μπέζο, που ξαναγράφει την ιστορία της Ελλάδας πριν από το 1940

Βιβλίο / «Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη Κώστα Μπέζο

Τη δεκαετία του ’30 άνθισε στην Ελλάδα ένα μουσικό είδος «διαφυγής» από τη σκληρή πραγματικότητα, οι χαβάγιες. Ο Κώστας Μπέζος, αινιγματική μορφή μέχρι πρόσφατα και σημαντικός ρεμπέτης και σκιτσογράφος, έγραψε μια ανείπωτη ιστορία, διαφορετική από αυτή που η επίσημη ιστορία έχει καταγράψει για την εποχή του Μεσοπολέμου.  
M. HULOT
Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Βιβλίο / Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Η Καταλανή συγγραφέας, που έχει εξελιχθεί σε σημείο αναφοράς της σύγχρονης queer λογοτεχνίας, μεταφράζεται παγκοσμίως και τη θαυμάζει ο Αλμοδόβαρ, μιλά στη LiFO για το τι σημαίνει να ζεις ελεύθερα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Βιβλίο / Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Το πρώτο βιβλίο του Φάνη Παπαδημητρίου είναι μια συγκινητική εξομολόγηση για το ατύχημα στα 19 του που τον καθήλωσε σε αμαξίδιο, την πάλη του με τον τζόγο και τον αγώνα που έδωσε να ξαναφτιάξει τη ζωή του «μετά το τσουνάμι που ήρθε και τα σάρωσε όλα».
M. HULOT
«Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Το πίσω ράφι  / «Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Πιστή στην κλασική μορφή του μυθιστορήματος, αλλά ταυτόχρονα ανατρεπτική και μεταμοντέρνα, η καυστική σάτιρα του Τζόναθαν Κόου για τη βρετανική άρχουσα τάξη των αρχών της δεκαετίας του ’90 διαβάζεται μονορούφι.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ