ΜΗ ΧΑΣΕΤΕ

Σπάνιες φωτογραφίες από την Αθήνα των αρχών του 20ού αιώνα Facebook Twitter

Σπάνιες φωτογραφίες από την Αθήνα των αρχών του 20ού αιώνα

0

Συνοικίες που εξαφανίστηκαν, σημεία της πόλης που χάθηκαν ή άλλαξαν στο πέρασμα του χρόνου, γειτονιές οι οποίες ήταν τόποι συνάντησης των ανθρώπων του μόχθου, τα έθιμα της Μεγάλης Εβδομάδας όπως γιορτάζονταν στους κεντρικούς δρόμους της Αθήνας αλλά και στιγμιότυπα της καθημερινής ζωής της Αθήνας των αρχών του εικοστού αιώνα παρουσιάζονται στο λεύκωμα «Η Αθήνα του 1917» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μέλισσα. 

Πρόκειται για άγνωστα φωτογραφικά τεκμήρια μιας περιόδου κατά την οποία η πόλη υπήρξε ένα πεδίο έντονων πολιτικών αντιπαραθέσεων. Όπως διαβάζουμε στο κείμενο του καθηγητής της Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Μάνου Μπίρη: «Η φωτογραφική ματιά των Γάλλων στρατιωτών, των οποίων η παρουσία στην πρωτεύουσα ήταν αποτέλεσμα έκτακτων περιστάσεων, επικεντρώθηκε στον ανθρώπινο παράγοντα{..} Χάρη σε αυτές τις οπτικές γωνίες, ο θεατής αποκτά μια πολύτιμη εικαστική εμπειρία του όλου πολεοδομικού συγκροτήματος, το οποίο απλώνεται από τα κράσπεδα του Ιερού Βράχου και των πέριξ λόφων έως τις περιμετρικές επεκτάσεις που ήδη προέβλεπε το ρυμοτομικό σχέδιο του τέλους του 19ου αιώνα (Νεάπολη, Εξάρχεια, Σχολή Ευελπίδων), αλλά και έως τις μεταγενέστερες επεκτάσεις των αρχών του 20ού αιώνα (Φιλοπάππου, Πετράλωνα, Αρδηττός). 

Το 1917 υπήρξε μία μεταβατική και κομβική χρονιά για την Ελλάδα. Οι συνέπειες των “Νοεμβριανών” στον πληθυσμό της Αθήνας, η επιβλητική γαλλική στρατιωτική παρουσία στην πόλη καθώς και η αποστολή του Γάλλου γερουσιαστή Charles Jonnart ανάγκασαν το βασιλιά να εγκαταλείψει την Ελλάδα.

Ουσιαστικά, το υλικό έχει αντληθεί από το αρχείο του συμμαχικού σώματος που έδρασε κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου στα Βαλκάνια ‒γνωστό ως “Στρατιά της Ανατολής”‒ και αποτελεί έργο της Φωτογραφικής και Κινηματογραφικής υπηρεσίας του που είχε ως στόχο να αντιταχθεί στη γερμανική προπαγάνδα πολέμου και να καταρτίσει ένα αρχείο για τον ιστορικό του μέλλοντος.

Ειδικότερα, το φθινόπωρο του 1915 στρατεύματα της Entente Cordiale αποβιβάστηκαν στη Θεσσαλονίκη, ύστερα από την αποτυχημένη εκστρατεία στα Δαρδανέλια, και συγκρότησαν τη Στρατιά της Ανατολής. Η συγκέντρωση στρατού στη Μακεδονία αποσκοπούσε στο να βοηθήσει τη Σερβία που δεχόταν την επίθεση των Κεντρικών Δυνάμεων. 

αθηνα 1917
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Αθήνα 1917, Επιστημονική επιμέλεια: Τάσος Αναστασιάδης, Λένα Κορμά, Κείμενα: Μανόλης Κορρές, Μάνος Μπίρης, εκδόσεις Μέλισσα

Η υποχώρηση, όμως, των σερβικών δυνάμεων ανάγκασε τους Συμμάχους να παραμείνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα άπραγοι στη Θεσσαλονίκη. Από ένα γαλλο-αγγλικό εκστρατευτικό σώμα δεκάδων χιλιάδων ατόμων στα τέλη του 1915, η Στρατιά της Ανατολής κατέληξε να αποτελεί το 1918 ένα πολυεθνικό και πολυθρησκευτικό μωσαϊκό στο οποίο προστέθηκαν μεταξύ άλλων Έλληνες, Σέρβοι, Ρώσοι, Ιταλοί, ‘Σενεγαλέζοι”, Βορειοαφρικανοί και Αναμίτες. Η Στρατιά αριθμούσε πλέον περίπου 650.000 στρατιώτες. Μετά την παράδοση του οχυρού Ρούπελ και την κατάληψη της Ανατολικής Μακεδονίας από τις Κεντρικές Δυνάμεις, η χώρα βρέθηκε το φθινόπωρο του 1916 διαιρεμένη ανάμεσα στην Κυβέρνηση των Αθηνών υπό τον γερμανόφιλο Βασιλιά Κωνσταντίνο και στην Προσωρινή Κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης υπό τον Ελευθέριο Βενιζέλο, ο οποίος υποστήριζε την πολιτική των Συμμάχων. Ο “Εθνικός Διχασμός” κορυφώθηκε το 1916 με το ναυτικό αποκλεισμό που επέβαλαν οι Σύμμαχοι στην “Παλαιά Ελλάδα”, προκειμένου να υποχωρήσει ο Κωνσταντίνος, και τη σύγκρουσή τους με μονάδες του τακτικού στρατού αλλά και με παραστρατιωτικές οργανώσεις, γνωστή ως “Νοεμβριανά”. 

Το 1917 υπήρξε μία μεταβατική και κομβική χρονιά για την Ελλάδα. Οι συνέπειες των “Νοεμβριανών” στον πληθυσμό της Αθήνας, η επιβλητική γαλλική στρατιωτική παρουσία στην πόλη καθώς και η αποστολή του Γάλλου γερουσιαστή Charles Jonnart ανάγκασαν το βασιλιά να εγκαταλείψει την Ελλάδα. Τον Ιούνιο του 1917 ο Βενιζέλος επέστρεψε στην Αθήνα και η ενοποιημένη πλέον Ελλάδα εισήλθε στον πόλεμο στο πλευρό της Entente. Τον επόμενο μήνα επανεσυνεκλήθη η Βουλή που είχε διαλυθεί αντισυνταγματικά το Μάιο του 1915, η οποία αποκλήθη ως “Βουλή των Λαζάρων”, και ο διάδοχος του Κωνσταντίνου, Αλέξανδρος, ανέβηκε στο θρόνο. Ήταν η αρχή ενός νέου κεφαλαίου στην ελληνική ιστορία».

Αθήνα 1917 Facebook Twitter
Μεγάλη Παρασκευή Στρατιώτης με το όπλο υπο μάλης σε ένδειξη πένθους λόγω της ημέρας, 13/4/1917. Φωτ.: Pierre Machard ©Min. de la culture (France)/MAP/Diffusion RMN-GP
Αθήνα 1917 Facebook Twitter
Μεγάλο Σάββατο. Πασχαλινές ετοιμασίες : Η αγορά του παραδοσιακού αρνιού, 14/4/1917. Φωτ.: Pierre Machard ©Min. de la culture (France)/MAP/Diffusion RMN-GP
Αθήνα 1917 Facebook Twitter
Ξεκούραση στη Δημοτική Αγορά. Οδός Αθηνάς. Φωτ.: Pierre Machard ©SPCA/ECPAD
Αθήνα 1917 Facebook Twitter
Μεταφέροντας νερό. Αναφιώτικα. Φωτ.: Pierre Machard ©SPCA/ECPAD
Αθήνα 1917 Facebook Twitter
Άποψη της πλατείας Ηρώων, Ψυρρή. Φωτ.: Pierre Machard ©SPCA/ECPAD
Αθήνα 1917 Facebook Twitter
Καταστροφές στο υπνοδωμάτιο του Ελευθέριου Βενιζέλου, 30/6/1917, Αγνώστου ©Min. de la culture (France)/MAP/Diffusion RMN-GP
Αθήνα 1917 Facebook Twitter
Βανδαλισμός του γραφείου του Ελευθέριου Βενιζέλου, 30/6/1917, Αγνώστου ©Min. de la culture (France)/MAP/Diffusion RMN-GP
Αθήνα 1917 Facebook Twitter
Στιγμές χαλάρωσης Γάλλων στρατιωτών στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, Αύγουστος 1917. Φωτ.: Κ. ©SPCA/ECPAD
Αθήνα 1917 Facebook Twitter
Γάλλοι στρατιώτες σε ανάπαυλα στο Θέατρο του Διονύσου, 27/6/1917. Φωτ.: Κ. ©SPCA/ECPAD
Αθήνα 1917 Facebook Twitter
Ύπνος στο Ερέχθειο, Ιούλιος 1917. Φωτ.: Κ. ©SPCA/ECPAD
Αθήνα 1917 Facebook Twitter
Στρατοπεδεύοντας στην Ακρόπολη. Παρθενώνας, 27/06/1917. Φωτ.: Κ. ©SPCA/ECPAD
Αθήνα 1917 Facebook Twitter
Πλατεία Πανεπιστημίου, 06/04/1917. Φωτ.: Pierre Machard ©Min. de la culture (France)/MAP/Diffusion RMN-GP
Αθήνα 1917 Facebook Twitter
Γιδοπρόβατα στη λεωφόρο Ακαδημίας, μεταξύ των οδών Θεμιστοκλέους και Προαστίου (νυν Εμμανουήλ Μπενάκη), 6/4/1917. Φωτ.: Pierre Machard ©Min. de la culture (France)/MAP/Diffusion RMN-GP
Αθήνα 1917 Facebook Twitter
Τελετή εορτασμού της 14ης Ιουλίου, εθνικής επετείου της Γαλλίας. Παναθηναϊκό Στάδιο, 14/7/1917. Φωτ.: Κ. ©Min. de la culture (France)/MAP/Diffusion RMN-GP
Αθήνα 1917 Facebook Twitter
Η Στοά του Αττάλου. Συνοικία Βλασσαρού (πριν από την ανασκαφή της Αρχαίας Αγοράς). Φωτ.: Pierre Machard ©SPCA/ECPAD
Αθήνα 1917 Facebook Twitter
Άποψη της οδού Λυκαβηττού. Φωτ.: Pierre Machard ©SPCA/ECPAD
 
Βιβλίο
0

Γιάννης Πανταζόπουλος

Ο Γιάννης Πανταζόπουλος γεννήθηκε το 1984. Σπούδασε στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου. Από το 2008 έχει εργαστεί σε έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης ως δημοσιογράφος και από το 2014 αποτελεί βασικό μέλος της δημοσιογραφικής ομάδας της έντυπης και ηλεκτρονικής «LiFO». Έχει επιμεληθεί τεύχη ειδικού περιεχομένου της έντυπης LiFO και έχει πάρει συνεντεύξεις από τις κορυφαίες προσωπικότητες της πολιτικής, κοινωνικής και ακαδημαϊκής κοινότητας.
Mail:  [email protected]

 

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΚΤΗ

ΜΗ ΧΑΣΕΤΕ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

“Re eiste oloi poly gay kai sas variemai”

Radio Lifo / “Re eiste oloi poly gay kai sas variemai”

Το queer performer Μότσι Γεωργίου μιλά για τη νέα του ποιητική συλλογή, τη μοναξιά των queer ατόμων, τη διεκδίκηση μιας νέας συντροφικότητας αλλά και για τη θέση των χοντρών σωμάτων στην ομοκανονική πραγματικότητα. ― ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟΛΜΗΡΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Λ. Τολστόι «Πόλεμος και Ειρήνη»

Βιβλίο / Υποψιαζόταν άραγε ο Λέων Τολστόι πόσες γενιές έμελλε να τραφούν με το «Πόλεμος και Ειρήνη»;

Έργο προοδευτικό και πρωτοποριακό που άνοιξε νέους ορίζοντες στη λογοτεχνία, το μυθιστόρημα-ποταμός του Τολστόι εξετάζει τη σχέση του ανθρώπου με την Ιστορία, καταρρίπτοντας την αυταπάτη ότι τα άτομα μπορούν να κατανοήσουν και να ελέγξουν την πορεία των γεγονότων από μόνα τους.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Και τελικά, τι (δεν) μάθαμε από την αυτοβιογραφία της Μπρίτνεϊ;

Βιβλίο / «Όταν ξύρισα τα μαλλιά μου, ήθελα να πω ένα "άντε γ***ου"»: Τι (δεν) μάθαμε από την αυτοβιογραφία της Μπρίτνεϊ;

Όσοι περίμεναν κάτι περισσότερο από τις αποκαλύψεις των tabloids, λίγο περισσότερο βάθος ή, έστω, συναίσθημα, μάλλον θα απογοητευθούν διαβάζοντας αυτές τις 286 σελίδες.
ΤΑΤΙΑΝΑ ΤΖΙΝΙΩΛΗ
«Φελιτσιτά»: Το νέο μυθιστόρημα της Μάρως Δούκα είναι από τα καλύτερα της χρονιάς

Βιβλίο / «Φελιτσιτά»: Το νέο μυθιστόρημα της Μάρως Δούκα είναι από τα καλύτερα της χρονιάς

Ένας άστεγος στην οδό Αιόλου, τα μέλη της οικογένειάς του, μία γάτα, μία πολυφωνική αφήγηση για έναν μικρόκοσμο με ρευστά όρια μεταξύ τρυφερότητας και κυνισμού.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Τάκης Φραγκούλης: «Κανείς δεν κατάφερε να καπηλευθεί το Πολυτεχνείο»

Βιβλίο / Τάκης Φραγκούλης: «Κανείς δεν κατάφερε να καπηλευθεί το Πολυτεχνείο»

Ο άνθρωπος που κρατάει το τιμόνι των εκδόσεων Αλεξάνδρεια εδώ και σχεδόν τριάντα πέντε χρόνια μιλάει για πρώτη φορά για τις ημέρες του Πολυτεχνείου και τις ακρότητες της ανθρώπινης φύσης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Χρήστος Μαρκογιαννάκης: «Στη Γαλλία είμαι δημιουργικά ελεύθερος, στην Ελλάδα όχι»

Βιβλίο / Χρήστος Μαρκογιαννάκης: «Στη Γαλλία είμαι δημιουργικά ελεύθερος, στην Ελλάδα όχι»

Τα νουάρ μυθιστορήματά του είναι από τα πιο αγαπημένα του γαλλικού αναγνωστικού κοινού: Ο βραβευμένος συγγραφέας και σύγχρονος μετρ του είδους σε μια συζήτηση για το «τέλειο έγκλημα» στη ζωή και στη λογοτεχνία.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ελέν Μπερ «Ημερολόγιο 1942-1944»

Το πίσω ράφι / Ελέν Μπερ: Το Ημερολόγιο της «Γαλλίδας Άννας Φρανκ» εμπνέει τις νέες γενιές αναγνωστών

Μια ταλαντούχα νεαρή Γαλλίδα εβραϊκής καταγωγής πρόλαβε να καταγράψει μοναδικά την ατμόσφαιρα στο γερμανοκρατούμενο Παρίσι προτού οδηγηθεί στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Φώτης Απέργης: «Όταν ο Άκης Πάνου υπερασπίστηκε τη δικτατορία, του είπα "μη μου μαυρίζεις την ψυχή"»

Βιβλίο / Φώτης Απέργης: «Όταν ο Άκης Πάνου υπερασπίστηκε τη δικτατορία, του είπα "μη μου μαυρίζεις την ψυχή"»

Ο επί σειρά ετών αρχισυντάκτης του πολιτιστικού της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» και νυν διευθυντής των τριών μουσικών ραδιοφώνων της ΕΡΤ συγκέντρωσε σε ένα βιβλίο μερικές από τις κορυφαίες συνεντεύξεις που πήρε τα τελευταία σαράντα χρόνια.
ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Τελικά, σε ποιον «ανήκει» το Πολυτεχνείο;

Βιβλία και Συγγραφείς / Τελικά, σε ποιον «ανήκει» το Πολυτεχνείο;

Ποια είναι η θέση του Πολυτεχνείου στη δημόσια ιστορία; Ο Νίκος Μπακουνάκης συζητάει με τη Βασιλική Γεωργιάδου, καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, για τα πενήντα χρόνια από τα γεγονότα του Νοεμβρίου του 1973.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Γιατί δυστυχούν (τόσο) οι ξένοι ποιητές στις ελληνικές μεταφράσεις;

Βιβλίο / Όταν η Ντίκινσον θυμίζει στις μεταφράσεις της Βάρναλη και Τσιφόρο

Δυο πρόσφατες εκδόσεις των ποιημάτων του Αρτίρ Ρεμπό από το Πλέθρον και της Έμιλι Ντίκινσον από την Κίχλη φέρνουν ξανά στο φως το προβληματικό ζήτημα της απόδοσης της ξένης ποίησης στα ελληνικά που φαίνεται να είναι, στις περισσότερες περιπτώσεις, ατυχής.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ