Σπάνιες φωτογραφίες από την Αθήνα των αρχών του 20ού αιώνα Facebook Twitter

Σπάνιες φωτογραφίες από την Αθήνα των αρχών του 20ού αιώνα

0

Συνοικίες που εξαφανίστηκαν, σημεία της πόλης που χάθηκαν ή άλλαξαν στο πέρασμα του χρόνου, γειτονιές οι οποίες ήταν τόποι συνάντησης των ανθρώπων του μόχθου, τα έθιμα της Μεγάλης Εβδομάδας όπως γιορτάζονταν στους κεντρικούς δρόμους της Αθήνας αλλά και στιγμιότυπα της καθημερινής ζωής της Αθήνας των αρχών του εικοστού αιώνα παρουσιάζονται στο λεύκωμα «Η Αθήνα του 1917» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μέλισσα. 

Πρόκειται για άγνωστα φωτογραφικά τεκμήρια μιας περιόδου κατά την οποία η πόλη υπήρξε ένα πεδίο έντονων πολιτικών αντιπαραθέσεων. Όπως διαβάζουμε στο κείμενο του καθηγητής της Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Μάνου Μπίρη: «Η φωτογραφική ματιά των Γάλλων στρατιωτών, των οποίων η παρουσία στην πρωτεύουσα ήταν αποτέλεσμα έκτακτων περιστάσεων, επικεντρώθηκε στον ανθρώπινο παράγοντα{..} Χάρη σε αυτές τις οπτικές γωνίες, ο θεατής αποκτά μια πολύτιμη εικαστική εμπειρία του όλου πολεοδομικού συγκροτήματος, το οποίο απλώνεται από τα κράσπεδα του Ιερού Βράχου και των πέριξ λόφων έως τις περιμετρικές επεκτάσεις που ήδη προέβλεπε το ρυμοτομικό σχέδιο του τέλους του 19ου αιώνα (Νεάπολη, Εξάρχεια, Σχολή Ευελπίδων), αλλά και έως τις μεταγενέστερες επεκτάσεις των αρχών του 20ού αιώνα (Φιλοπάππου, Πετράλωνα, Αρδηττός). 

Το 1917 υπήρξε μία μεταβατική και κομβική χρονιά για την Ελλάδα. Οι συνέπειες των “Νοεμβριανών” στον πληθυσμό της Αθήνας, η επιβλητική γαλλική στρατιωτική παρουσία στην πόλη καθώς και η αποστολή του Γάλλου γερουσιαστή Charles Jonnart ανάγκασαν το βασιλιά να εγκαταλείψει την Ελλάδα.

Ουσιαστικά, το υλικό έχει αντληθεί από το αρχείο του συμμαχικού σώματος που έδρασε κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου στα Βαλκάνια ‒γνωστό ως “Στρατιά της Ανατολής”‒ και αποτελεί έργο της Φωτογραφικής και Κινηματογραφικής υπηρεσίας του που είχε ως στόχο να αντιταχθεί στη γερμανική προπαγάνδα πολέμου και να καταρτίσει ένα αρχείο για τον ιστορικό του μέλλοντος.

Ειδικότερα, το φθινόπωρο του 1915 στρατεύματα της Entente Cordiale αποβιβάστηκαν στη Θεσσαλονίκη, ύστερα από την αποτυχημένη εκστρατεία στα Δαρδανέλια, και συγκρότησαν τη Στρατιά της Ανατολής. Η συγκέντρωση στρατού στη Μακεδονία αποσκοπούσε στο να βοηθήσει τη Σερβία που δεχόταν την επίθεση των Κεντρικών Δυνάμεων. 

αθηνα 1917
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Αθήνα 1917, Επιστημονική επιμέλεια: Τάσος Αναστασιάδης, Λένα Κορμά, Κείμενα: Μανόλης Κορρές, Μάνος Μπίρης, εκδόσεις Μέλισσα

Η υποχώρηση, όμως, των σερβικών δυνάμεων ανάγκασε τους Συμμάχους να παραμείνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα άπραγοι στη Θεσσαλονίκη. Από ένα γαλλο-αγγλικό εκστρατευτικό σώμα δεκάδων χιλιάδων ατόμων στα τέλη του 1915, η Στρατιά της Ανατολής κατέληξε να αποτελεί το 1918 ένα πολυεθνικό και πολυθρησκευτικό μωσαϊκό στο οποίο προστέθηκαν μεταξύ άλλων Έλληνες, Σέρβοι, Ρώσοι, Ιταλοί, ‘Σενεγαλέζοι”, Βορειοαφρικανοί και Αναμίτες. Η Στρατιά αριθμούσε πλέον περίπου 650.000 στρατιώτες. Μετά την παράδοση του οχυρού Ρούπελ και την κατάληψη της Ανατολικής Μακεδονίας από τις Κεντρικές Δυνάμεις, η χώρα βρέθηκε το φθινόπωρο του 1916 διαιρεμένη ανάμεσα στην Κυβέρνηση των Αθηνών υπό τον γερμανόφιλο Βασιλιά Κωνσταντίνο και στην Προσωρινή Κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης υπό τον Ελευθέριο Βενιζέλο, ο οποίος υποστήριζε την πολιτική των Συμμάχων. Ο “Εθνικός Διχασμός” κορυφώθηκε το 1916 με το ναυτικό αποκλεισμό που επέβαλαν οι Σύμμαχοι στην “Παλαιά Ελλάδα”, προκειμένου να υποχωρήσει ο Κωνσταντίνος, και τη σύγκρουσή τους με μονάδες του τακτικού στρατού αλλά και με παραστρατιωτικές οργανώσεις, γνωστή ως “Νοεμβριανά”. 

Το 1917 υπήρξε μία μεταβατική και κομβική χρονιά για την Ελλάδα. Οι συνέπειες των “Νοεμβριανών” στον πληθυσμό της Αθήνας, η επιβλητική γαλλική στρατιωτική παρουσία στην πόλη καθώς και η αποστολή του Γάλλου γερουσιαστή Charles Jonnart ανάγκασαν το βασιλιά να εγκαταλείψει την Ελλάδα. Τον Ιούνιο του 1917 ο Βενιζέλος επέστρεψε στην Αθήνα και η ενοποιημένη πλέον Ελλάδα εισήλθε στον πόλεμο στο πλευρό της Entente. Τον επόμενο μήνα επανεσυνεκλήθη η Βουλή που είχε διαλυθεί αντισυνταγματικά το Μάιο του 1915, η οποία αποκλήθη ως “Βουλή των Λαζάρων”, και ο διάδοχος του Κωνσταντίνου, Αλέξανδρος, ανέβηκε στο θρόνο. Ήταν η αρχή ενός νέου κεφαλαίου στην ελληνική ιστορία».

Αθήνα 1917 Facebook Twitter
Μεγάλη Παρασκευή Στρατιώτης με το όπλο υπο μάλης σε ένδειξη πένθους λόγω της ημέρας, 13/4/1917. Φωτ.: Pierre Machard ©Min. de la culture (France)/MAP/Diffusion RMN-GP
Αθήνα 1917 Facebook Twitter
Μεγάλο Σάββατο. Πασχαλινές ετοιμασίες : Η αγορά του παραδοσιακού αρνιού, 14/4/1917. Φωτ.: Pierre Machard ©Min. de la culture (France)/MAP/Diffusion RMN-GP
Αθήνα 1917 Facebook Twitter
Ξεκούραση στη Δημοτική Αγορά. Οδός Αθηνάς. Φωτ.: Pierre Machard ©SPCA/ECPAD
Αθήνα 1917 Facebook Twitter
Μεταφέροντας νερό. Αναφιώτικα. Φωτ.: Pierre Machard ©SPCA/ECPAD
Αθήνα 1917 Facebook Twitter
Άποψη της πλατείας Ηρώων, Ψυρρή. Φωτ.: Pierre Machard ©SPCA/ECPAD
Αθήνα 1917 Facebook Twitter
Καταστροφές στο υπνοδωμάτιο του Ελευθέριου Βενιζέλου, 30/6/1917, Αγνώστου ©Min. de la culture (France)/MAP/Diffusion RMN-GP
Αθήνα 1917 Facebook Twitter
Βανδαλισμός του γραφείου του Ελευθέριου Βενιζέλου, 30/6/1917, Αγνώστου ©Min. de la culture (France)/MAP/Diffusion RMN-GP
Αθήνα 1917 Facebook Twitter
Στιγμές χαλάρωσης Γάλλων στρατιωτών στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, Αύγουστος 1917. Φωτ.: Κ. ©SPCA/ECPAD
Αθήνα 1917 Facebook Twitter
Γάλλοι στρατιώτες σε ανάπαυλα στο Θέατρο του Διονύσου, 27/6/1917. Φωτ.: Κ. ©SPCA/ECPAD
Αθήνα 1917 Facebook Twitter
Ύπνος στο Ερέχθειο, Ιούλιος 1917. Φωτ.: Κ. ©SPCA/ECPAD
Αθήνα 1917 Facebook Twitter
Στρατοπεδεύοντας στην Ακρόπολη. Παρθενώνας, 27/06/1917. Φωτ.: Κ. ©SPCA/ECPAD
Αθήνα 1917 Facebook Twitter
Πλατεία Πανεπιστημίου, 06/04/1917. Φωτ.: Pierre Machard ©Min. de la culture (France)/MAP/Diffusion RMN-GP
Αθήνα 1917 Facebook Twitter
Γιδοπρόβατα στη λεωφόρο Ακαδημίας, μεταξύ των οδών Θεμιστοκλέους και Προαστίου (νυν Εμμανουήλ Μπενάκη), 6/4/1917. Φωτ.: Pierre Machard ©Min. de la culture (France)/MAP/Diffusion RMN-GP
Αθήνα 1917 Facebook Twitter
Τελετή εορτασμού της 14ης Ιουλίου, εθνικής επετείου της Γαλλίας. Παναθηναϊκό Στάδιο, 14/7/1917. Φωτ.: Κ. ©Min. de la culture (France)/MAP/Diffusion RMN-GP
Αθήνα 1917 Facebook Twitter
Η Στοά του Αττάλου. Συνοικία Βλασσαρού (πριν από την ανασκαφή της Αρχαίας Αγοράς). Φωτ.: Pierre Machard ©SPCA/ECPAD
Αθήνα 1917 Facebook Twitter
Άποψη της οδού Λυκαβηττού. Φωτ.: Pierre Machard ©SPCA/ECPAD
 
Βιβλίο
0

Γιάννης Πανταζόπουλος

Ο Γιάννης Πανταζόπουλος γεννήθηκε το 1984. Σπούδασε στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου. Από το 2008 έχει εργαστεί σε έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης ως δημοσιογράφος και από το 2014 αποτελεί βασικό μέλος της δημοσιογραφικής ομάδας της έντυπης και ηλεκτρονικής «LiFO». Έχει επιμεληθεί τεύχη ειδικού περιεχομένου της έντυπης LiFO και έχει πάρει συνεντεύξεις από τις κορυφαίες προσωπικότητες της πολιτικής, κοινωνικής και ακαδημαϊκής κοινότητας.
Mail:  [email protected]

 

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΚΤΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Σπίτι από ζάχαρη»: Το δίκτυο των ανθρώπινων σχέσεων στο μυθιστόρημα της Τζένιφερ Ίγκαν

Βιβλίο / Πώς θα ήταν αν μπορούσαμε να βιώσουμε ξανά όσα ζήσαμε στο παρελθόν;

Το «Σπίτι από ζάχαρη» είναι ένα πολυεπίπεδο μυθιστόρημα με στοιχεία επιστημονικής φαντασίας που διερευνά τους κινδύνους της ψηφιακής εποχής, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα την αξία της μνήμης και της σύνδεσης.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Θανάσης Βαλτινός: Η νουβέλα «Η Κάθοδος των Εννιά» του διακεκριμένου συγγραφέα

Οθόνες / «Η Κάθοδος των Εννιά»: Η διάσημη νουβέλα του Θανάση Βαλτινού

Πεθαίνει σαν σήμερα ο διακεκριμένος Έλληνας συγγραφέας. Αυτή είναι η ιστορία ενός από τα εμβληματικότερα βιβλία του και η βραβευμένη μεταφορά της στον κινηματογράφο, το 1984, από τον Χρίστο Σιοπαχά.
ΦΩΝΤΑΣ ΤΡΟΥΣΑΣ
Καρολίνα Μέρμηγκα: «Οι συγγραφείς προχωράμε με αναμμένη δάδα στη σκοτεινή σπηλιά της λογοτεχνίας»

Βιβλίο / Καρολίνα Μέρμηγκα: «Όταν γράφουμε για αληθινούς ανθρώπους, πρέπει να σεβόμαστε τη μνήμη τους»

Η καταξιωμένη συγγραφέας ιστορικών μυθιστορημάτων Καρολίνα Μέρμηγκα μάς μιλάει για τη δύναμη της τέχνης, για το λογοτεχνικό της εργαστήρι αλλά και για τη χαρά της να μεταφράζει Χίλαρι Μαντέλ, τα βιβλία της οποίας επανακυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πόσο διαβάζεται σήμερα ο Νίκος Καζαντζάκης;

Βιβλία και Συγγραφείς / Πόσο διαβάζεται σήμερα ο Νίκος Καζαντζάκης;

Πεθαίνει σαν σήμερα ο συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης. Ο Νίκος Μπακουνάκης συζητάει με την Έρη Σταυροπούλου, ομότιμη καθηγήτρια Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, για τον συγγραφέα του «Αλέξη Ζορμπά» και την αντοχή του έργου του.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Στέφαν Τσβάιχ

Το πίσω ράφι / Σε πείσμα όσων περιφρόνησαν τα έργα του Τσβάιχ, η απήχησή τους ακόμα να κοπάσει

Οι ήρωες του Αυστριακού συγγραφέα ταλανίζονται συνήθως από μια αβάσταχτη εσωτερική πίεση, αντικατοπτρίζοντας τη δική του πεισιθάνατη διάθεση. Αυτήν ακριβώς την αίσθηση αποπνέει η συλλογή διηγημάτων του «Αμόκ».
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Marwan Kaabur: «Αγωνιζόμαστε και στον αραβικό κόσμο για δικαιώματα κι ελευθερίες, αλλά προκρίνουμε τον δικό μας τρόπο, στο πλαίσιο της δικής μας κουλτούρας»

Lgbtqi+ / Κι όμως υπάρχουν και «αραβικά καλιαρντά»!

Λίγο πριν από την αθηναϊκή παρουσίαση της αγγλόφωνης έκδοσης του «Queer Arab Glossary» μιλήσαμε με τον συγγραφέα του Marwan Kaabur, για τα «αραβικά καλιαρντά», την ομοφυλοφιλία και την queer συνθήκη στον αραβικό κόσμο, το «pink washing», αλλά και τη συχνά παρεξηγημένη πρόσληψή τους από τη Δύση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Βιβλίο / Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Πέντε αποκαλυπτικά βιβλία για τις γυναίκες με καρκίνο, για τον κόσμο, τα σκουπίδια ακόμα και για τη μακρινή Ιαπωνία ξεχωρίζουν ανάμεσα στις εκδόσεις της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής καλύπτοντας ένα μεγάλο εύρος θεμάτων και ενδιαφερόντων.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Βιβλίο / Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Σαν σήμερα γεννήθηκε το 1854 ο Αρθούρος Ρεμπό. Ο ποιητής, μουσικός και μπλόγκερ Aidan Andrew Dun έπεσε τυχαία σε δύο εντελώς άγνωστες φωτογραφίες, βγαλμένες στην Place Vendôme, και βρέθηκε μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη: ο έφηβος Αρτίρ Ρεμπό, όπως δεν τον έχουμε ξαναδεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Θανάσης Τριαρίδης: Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι

Βιβλίο / Θανάσης Τριαρίδης: «Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι»

Έγινε αντιρρησίας συνείδησης, γιατί πιστεύει ότι ο στρατός είναι μια δοξολογία εκμηδένισης του άλλου. Άφησε τη Θεσσαλονίκη επειδή τον έπνιγε ο εθνοφασισμός της. Στην Αντίς Αμπέμπα υιοθέτησε την κόρη του, Αργκάνε. Ο συγγραφέας της «Τριλογίας της Αφρικής», Θανάσης Τριαρίδης, αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια «φόνισσα» εξομολογείται

Το πίσω ράφι / Η Hannah Kent έγραψε τη δική της «Φόνισσα», την Άγκνες που ζούσε στην Ισλανδία τον 19ο αιώνα

Η Αυστραλή συγγραφέας δεν πίστευε ποτέ ότι, χάρη στα «Έθιμα ταφής», οι κριτικοί θα την τοποθετούσαν δίπλα σε λογοτέχνες όπως η Μάργκαρετ Άτγουντ και ο Πίτερ Κάρεϊ.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Χριστίνα Ντουνιά: «Ο Καρυωτάκης μάς δίνει ελπίδα και μας παρηγορεί»

Βιβλίο / «Ο Καρυωτάκης άφησε "το αδέσποτο Τραγούδι" του να μας συντροφεύει»

Στο βιβλίο της «Το όνειρο και το πάθος», η Χριστίνα Ντουνιά, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και συγγραφέας αποκαλύπτει αθέατες όψεις του ποιητή και νέα στοιχεία για τη σχέση του με τον Καβάφη μέσα από μια άγνωστη, ως τώρα, επιστολή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύ της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Βιβλίο / «Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύς της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Ο Ούγγρος κάτοχος του φετινού Νόμπελ λογοτεχνίας γράφει με μαγικό τρόπο για τις αποπνικτικές επιπτώσεις της πολιτικής καταπίεσης, περιφρονώντας την προθυμία των ανθρώπων να τις αποδεχτούν.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Βιβλίο / Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Οι καθηγητές Peter Jeffreys και Gregory Jusdanis συνεργάστηκαν και έγραψαν από κοινού τη βιογραφία του μεγάλου ποιητή που φέρει τον τίτλο «Κωνσταντίνος Καβάφης – Ο άνθρωπος και ο ποιητής». Ο Gregory Jusdanis μίλησε στη LifO για το βιβλίο και για τον ποιητή που ήταν «παραδοσιακός και ταυτόχρονα μεταμοντέρνος, ο πρώτος “viral” ποιητής διεθνώς»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

LiFO politics / Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

Ο Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού την περίοδο 2019-2024, μιλά στη Βασιλική Σιούτη για την οικονομική πορεία της χώρας αυτά τα χρόνια, τις δύσκολες αποφάσεις αλλά και τις στιγμές δικαίωσης μέσα από την οπτική ενός τεχνοκράτη που βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της πολιτικής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λάσλο Κρασναχορκάι: ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης βραβεύεται με Νόμπελ

Βιβλίο / Ο Λάσλο Κρασναχορκάι, ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης, κέρδισε το Νόμπελ

Φέτος, το βραβείο δόθηκε στον Ούγγρο συγγραφέα που κατά τη Σουηδική Ακαδημία αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα προς τον χαμένο ανθρωπισμό, την υψηλή λογοτεχνία και τη στοχαστική ακρίβεια.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ