«Της τριανταφυλλιάς τα φύλλα»: Ένας νέος θεσμός γεννιέται για τη Δόμνα Σαμίου

Ένας νέος θεσμός γεννιέται με στόχο να γίνει σημείο αναφοράς και συνάντησης για τους νέους μουσικούς που ερμηνεύουν και δημιουργούν στον χώρο της παράδοσης.

LIFOTEAM 16.10.2017 | 10:45

«Της τριανταφυλλιάς τα φύλλα»: Ένας νέος θεσμός γεννιέται για τη Δόμνα Σαμίου — H Δόμνα παίζει ούτι τον Μάιο του 1959. Η φωτογραφία δημοσιεύεται πρώτη φορά.

16.10.2017 | 10:45

Η Δόμνα Σαμίου, η σπουδαία ερευνήτρια και ερμηνεύτρια της παραδοσιακής μουσικής, είχε πάντα την έννοια να πάνε οι σκοποί και τα τραγούδια του τόπου μας παρακάτω. «Ό,τι έχω κάνει, το έχω κάνει για εσάς, τα παιδιά. Εμείς δίνουμε σε σας, τους νέους, τη σκυτάλη για να προχωρήσετε» έλεγε. Πέντε χρόνια μετά τον θάνατό της, νέοι απ' όλη την Ελλάδα, τα «παιδιά» της, που ήρθαν ξανά σε επαφή με τις ρίζες χάρη στο πολύτιμο έργο της, συγκεντρώνονται στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών για να την τιμήσουν, αποδεικνύοντας αυτό που πάντα έλεγε η ίδια: «Η νέα γενιά βρίσκει αυτό που κρύβει ένα τραγούδι παραδοσιακό: ένα ήθος, μια λεβεντιά, μια αξιοπρέπεια».

Η 1η Συνάντηση Νέων Συγκροτημάτων Παραδοσιακής Μουσικής - Οι Νέοι για τη Δόμνα θα πραγματοποιηθεί στις 21 και 22 Οκτωβρίου και έχει τον τίτλο «Της τριανταφυλλιάς τα φύλλα», του αγαπημένου της τραγουδιού. Στο διήμερο αυτό συμμετέχουν 18 συγκροτήματα νέων και ανήσυχων δημιουργών που δραστηριοποιούνται στον χώρο της παραδοσιακής μουσικής, που εμπνέονται και πειραματίζονται με τους ήχους της παράδοσης. Ανάμεσά τους και το συγκρότημα Αντάμα, που, όπως λένε τα μέλη του, «πέρα απ' τη μεγάλη χαρά που έχουμε για τη συμμετοχή μας, νιώθουμε πως τιμάμε έναν δικό μας άνθρωπο, ένα συγγενικό μας πρόσωπο αγαπημένο. Τη Δόμνα μπορεί να μην τη γνωρίσαμε προσωπικά, αλλά έχουμε την αίσθηση ότι την ξέρουμε. Ότι κάποτε μας ψιθύρισε ένα απ' τα τραγούδια που κατέγραψε. Μας άφησε κληρονομιά ένα μπαουλάκι γεμάτο θησαυρούς... Γι' αυτό, την ευχαριστούμε!».
Την καλλιτεχνική διεύθυνση έχει ο Σωκράτης Σινόπουλος, συνεργάτης της για πολλά χρόνια και διακεκριμένος μουσικός (πολίτικη λύρα) με διεθνείς συνεργασίες (Loreena Mckennitt, Derya Türkan κ.ά.) και ηχογραφήσεις με την Blue Note, Harmonia Mundi, ECM.

Πολλές είναι οι φορές που τη νιώθω παρούσα, σαν να κάθεται μαζί μας εκεί, στη χορωδία, όπου μελετάμε τα "τραγούδια της" και γνέφει με χαμόγελο. Μπορεί να χτυπάει και κανένα παλαμάκι πού και πού, είτε για να μας κρατάει στον ρυθμό είτε για να μας επαναφέρει στην τάξη...

Σωκράτης Σινοπούλος: «Ήταν πολύ συγκινητική η ανταπόκριση των νέων μουσικών στο κάλεσμά μας, στο κάλεσμα του Συλλόγου Δόμνα Σαμίου, να συμμετάσχουν σε αυτήν τη διήμερη συνάντηση νέων συγκροτημάτων. Η ίδια η Δόμνα Σαμίου ήταν πολύ ευαισθητοποιημένη και μεγαλόψυχη απέναντι στους νέους, οπότε το μόνο που κάναμε ήταν να υλοποιήσουμε ουσιαστικά κάτι που θα μπορούσε να είναι μια δική της ιδέα, μια προσφορά στους νέους μουσικούς, ένα βήμα για να παρουσιάσουν τη δουλειά τους. Όπως φάνηκε στην πράξη, υπάρχουν αυτήν τη στιγμή στη χώρα αλλά και στην Κύπρο και το εξωτερικό πολλοί και ταλαντούχοι μουσικοί που ασχολούνται με τις παραδοσιακές μουσικές ή αντλούν έμπνευση από αυτές και, εκτός από τα γκρουπ που θα συμμετάσχουν το διήμερο 21 και 22 Οκτωβρίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, υπάρχουν πολλά ακόμα τα οποία ευελπιστούμε να παρουσιάσουμε σε επόμενες συναντήσεις που θα οργανωθούν στο μέλλον».

«Η Δόμνα ήταν και είναι η δασκάλα μου» λέει η Κατερίνα Παπαδοπούλου, μαθήτρια και συνεργάτις της Δόμνας Σαμίου, με σημαντικές εμφανίσεις και εκτός Ελλάδας, όπως με το σύνολο L' Arpeggiata και τον Jordi Savall. Συνεχίζοντας το έργο της δασκάλας της, έχει αναλάβει την διεύθυνση της χορωδίας του Συλλόγου Δόμνα Σαμίου. «Η Δόμνα που γνώρισα ήταν ένας άνθρωπος με γλυκύτητα, σεμνότητα, ήθος, αξιοπρέπεια αλλά και αποφασιστικότητα και δύναμη ψυχής. Διδάχτηκα από τη στάση της στο τραγούδι, στη σκηνή αλλά και στους ανθρώπους. Και διδάσκομαι ακόμη, όποτε την ακούω να τραγουδά και όποτε τη φέρνω στη μνήμη μου, εντός και εκτός μαθημάτων.

Πολλές είναι οι φορές που τη νιώθω παρούσα, σαν να κάθεται μαζί μας εκεί, στη χορωδία, όπου μελετάμε τα "τραγούδια της" και γνέφει με χαμόγελο. Μπορεί να χτυπάει και κανένα παλαμάκι πού και πού, είτε για να μας κρατάει στον ρυθμό είτε για να μας επαναφέρει στην τάξη...».

Μαθητές της Δόμνας Σαμίου δεν ήταν μόνο μουσικοί αλλά και πολλοί δάσκαλοι. Ανάμεσά τους ο φιλόλογος Θανάσης Τσακνάκης που δίδαξε σε σχολεία στην Ελλάδα και το εξωτερικό: «Στην τάξη μου, στο θεατρικό εργαστήρι του σχολείου, στα αφιερώματα και στις σχολικές επετείους βλέπω μαθητές να ανακαλύπτουν στο παραδοσιακό τραγούδι ένα θέμα που συγκλονίζει, μια μελωδία που συγκινεί, έναν κόσμο που μπορεί να προβληματίσει και να δώσει απλά μαθήματα αυτογνωσίας, βαθιάς ανθρωπιάς, ψυχικής ανάτασης και ελπίδας.

Να μελετάς το παραδοσιακό τραγούδι είναι μελέτη του βίου του ανθρώπου. Αυτό μας δίδαξε η κυρα-δασκάλα. Αυτό μας όρισε να διδάξουμε κι εμείς. Μακάρι να το έπαιρναν υπόψη αυτό τα σχετικά υπουργεία και οι αρμόδιοι θεσμοί. Η ίδια χτύπησε πολλές φορές την πόρτα τους, επί ματαίω. Ονειρευόταν να γυρνάει την Ελλάδα, σχολείο το σχολείο, και να μοιράζει τραγούδια, ιστορίες, φαντασία, γητειά. Δεν έγινε. Όμως έφτιαξε πολλούς "δασκάλους", έκανε σχολή, υπήρξε "η κλώσα με τα κλωσόπουλά της" και έγινε πολλαπλασιαστής της μεγάλης της αγάπης, ώστε να φτάσει αφειδώλευτα, απλά, σαν ανάσα κι αεράκι στις καρδιές των παιδιών του σύγχρονου μαραζωμένου κόσμου».