Το ρεμπέτικο σαν προσευχή: Ένας χρόνος από τον θάνατο του Γιώργου Ζήκα

Το ρεμπέτικο σαν προσευχή: Ένας χρόνος από τον θάνατο του Γιώργου Ζήκα Facebook Twitter
Ο Γιώργος μας ήταν σαν Ισπανός ευγενής από πίνακα του Γκρέκο. Ευγενική φυσιογνωμία, με όλη την αρχοντιά μιας γενναίας ψυχής. Φωτ.: Κώστας Γουζέλης
0



ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ καλοκαίρι είπε το «Πάμε Νότια» ο Γιώργος. Ψιθυριστά σχεδόν, μαλακά, τρυφερή φωνή σαν να προσεύχεται. Χωρίς μικρόφωνο, χωρίς προσπάθεια προβολής για να το ακούσουνε τρίτοι. Μόνο για τη Σοφία και δυο φίλους που ήμασταν εκεί. Μέσα στην μικρή κάμαρα στην Πάρο, που έχτισε με τα χέρια του πριν από 35 χρόνια. Σαν προσευχή, σαν καντηλάκι που τρεμόσβηνε.

Σήμερα συμπληρώνεται ένας χρόνος χωρίς τον Γιώργο μας. Περπατούσε μόνος στο πεζοδρόμιο με βήμα σταθερό και σίγουρο καθ' οδόν προς τον ραδιοφωνικό σταθμό, στη Θεσσαλονίκη, στον γνώριμο δρόμο. Εκεί, καθώς περπάταγε, διάλεξε να σταματήσει η μεγάλη του καρδιά. Ο Γιώργος έτρεχε προς άλλη κατεύθυνση, την κατεύθυνση της Ζωής εκείνη την ώρα.

Έτσι στις 20 του Δεκέμβρη, πριν από έναν χρόνο, ο Τσιτσάνης και ο Μάρκος απέκτησαν αντάξια παρέα. Ναι, ήρθε κοντά τους ο Γιώργος ο Ζήκας, σαν σήμερα, προτού να έρθει ο κορωνοϊός. «Σήμερα έρχεται, που τρέχει για τη Ζωή! Σήμερα τον θέλουμε στου παραδείσου τα μπουζούκια να παίξει και μαζί μας. Αυτός προσεύχεται όταν τραγουδάει!».


Ο Γιώργος ζει μέσα στα τραγούδια του. Μέσα στους τρεις γιους του, που μας έφτιαξε με την Σοφία. Άμα τον έβλεπες. Ο Γιώργος μας ήταν σαν Ισπανός ευγενής από πίνακα του Γκρέκο. Ευγενική φυσιογνωμία, με όλη την αρχοντιά μιας γενναίας ψυχής.

Πόσο θα είχε λατρέψει ο Θεοτοκόπουλος να τον ζωγραφίσει τον Γιώργο. Φυσιογνωμία γλυκιά, προσωπικότητα ικανή για τις πιο ευαίσθητες διακυμάνσεις συναισθήματος και αγάπης. Μεγάλος καλλιτέχνης στη μουσική του, στα λόγια του και στα συναισθήματα που εξέφραζε. Ποτέ παραφωνία, πάντα εναρμονισμένος με τη φύση με το αεράκι της Πάρου και με τον ρυθμό των συναισθημάτων της συντροφιάς. Καμία παραφωνία. Ποτέ.

Αδελφομένα το μυαλό και το πνεύμα, στα χέρια του Γιώργου που ήξεραν να λυγίζουνε μέταλλα και να τα πλέκουνε κοτσίδες από τις μέρες που έφτιαχνε κοσμήματα να στολίσουνε τα χέρια μας.

Τα τραγούδια του

Λαχταρώ να φύγω από τη μονοτονία της καθημερινότητας, την πλήξη της ρουτίνας, να φύγω, βρε αδερφέ, από τη βαριά μου πραγματικότητα.


Ο Γιώργος έδωσε τη λύση, την πρόσκληση να πάμε νότια, στη Μύκονο, στη Νιο, στη Σαντορίνη. Αυτό το τραγούδι του Γιώργου, του καρντάση μας, είναι η τέλεια πρόσκληση φυγής από τα βαρετά και τα τρωτά. Και τραγουδώντας το ο ίδιος, σαν τρυφερή προτροπή για μια φυγή, να δραπετεύσουμε λίγο μάγκικα, ακραία: «κι αν το θελήσει ο καιρός, πάμε Ινδία».


Και γιατί όχι, έλεγες μέσα σου. Τόσο cool φευγιό, όλοι μαζί τραγουδάμε, όλοι μαζί φεύγουμε. Ναι, θα έρθουμε μαζί. Η προτροπή σαν βάλσαμο στις σκονισμένες από τη ρουτίνα ζωές μας. Είσαι το αεράκι το γλυκό που θέλουμε. Το δροσερό νεράκι, αυτό κάνουνε τα τραγούδια του, όπως αυτά που προτρέπει ο Πάουντ να κάνουνε τα τραγούδια τα δικά του: «Πάτε τραγούδια μου σαν ένα κύμα από δροσερό νερό».

|article_full_no_portrait|


Μιλώντας για τα τραγούδια του η Σοφία μου είπε: «Δεν τα έψαχνε ο Γιώργος τα λόγια, τα είχε».


Κύμα το κύμα (1991 Ελευθερία Αρβανιτάκη), Αποκλεισμένος στη Σαλονίκη (Ζερβουδάκης), Δραπέτες (1991 με τον Παπάζογλου), Είτε έχεις είτε δεν έχεις (2005), Μεγάλος είσαι κόσμε (1996 με τον Ζερβουδάκη), Όλα έχουν γίνει (1996), Σώπα κι άκουσε (1987 Ελένη Τσαλιγοπούλου), Στις άκρες απ' τα μάτια σου (1985 Ελευθερία Αρβανιτάκη), Πάρε με (1994 Μακεδόνας), Θεωρία και Πράξη (Ζερβουδάκης), Πάμε Νότια (1998), Μια ζωή στην ίδια τάξη (1996 Ζερβουδάκης), Άνθρωπος στη θάλασσα (1998 Παπάζογλου), Το μαγαζάκι (1994).


Όπως έλεγε και ο ίδιος: «το τραγούδι ήτανε στην ουσία ένας διάλογος με τον εαυτό μου».

Τα βιβλία του

Ο πατέρας του Γιώργου, ο Αδάμ Ζήκας, είχε ένα μεγάλο τετράδιο με σκληρό εξώφυλλο που απέξω έλεγε «Παροιμίαι». Το έχει σήμερα ο εγγονός του, ο Θανάσης, που είναι κι αυτός μουσικός (τώρα μαζί με την Εύη Σειτανίδου λέγονται Kadinelia).

 

Ψες είδα στο όνειρό μου- Kadinelia

Όταν ήταν μικρός ο Γιώργος, ο πατέρας του τού έλεγε τις παροιμίες το βράδυ και το παιδί τις καθαρόγραφε. Έλεγε ο Γιώργος ότι ο κατάλογος αυτός τον έκανε να σκεφτεί με αυτόν τον τρόπο και τον Ιούλιο του 2008 άρχισε να γράφει δικές του «παροιμίες» σε κουτιά τσιγάρων, πάνω σε ευτελή χαρτάκια, πάνω σε λογαριασμούς, όταν του ερχόταν μία φράση στο μυαλό. Η Σοφία μάζευε από τα σκουπίδια τα χαρτάκια, τα σταχυολογούσε και τα φύλαγε σαν πολύτιμο θησαυρό.

Έτσι σιγά σιγά μαζεύτηκε το υλικό για το βιβλίο ΕΜΠΕΙΡΙΚΑ: Αυθόρμητα – Αυθαίρετα – Αυτονόητα (Ιδιόχειρον 2019). Τα «ΕΜΠΕΙΡΙΚΑ» περιέχουν δικά του ρητά, του Γιώργου, που πολλές φορές έμπαιναν και στα τραγούδια του. Ένα αγαπημένο του ήταν το εξής, που μου είχε γράψει στο δικό μου αντίτυπο του βιβλίου του, σαν να μιλάει:

Άλλη δουλειά κάνει η καρδιά
και άλλη κάνει η τσέπη.
Το ένα αγάπη σου ζητά
Το άλλο υπηρέτη.

Το 1999 εκδόθηκε από τον Εξάντα το βιβλίο του Αποκλεισμένος στη Σαλονίκη. Μία ραδιοαφήγηση απ' τον σταθμό 958 στη Θεσσαλονίκη όπου μιλούσε για τη ζωή του. Τα λόγια των τραγουδιών του δημοσίευσε ο Νάκας: ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΗΚΑΣ: 12 τραγούδια πιάνο, αρμόνιο, κιθάρα. Ένα ακόμα, αδημοσίευτο μυθιστόρημά του είναι οι Αναρχάγγελοι (2010-2012).

Αδελφωμένα το μυαλό και το πνεύμα, στα χέρια του Γιώργου, που ήξεραν να λυγίζουνε μέταλλα και να τα πλέκουνε κοτσίδες από τις μέρες που έφτιαχνε κοσμήματα να στολίσουνε τα χέρια μας.


Μεταλλικά σχοινιά που έφτιαχνε για τα μπράτσα καπετανέων, το χέρι τού αγαπημένου του φίλου, του Κώστα του Γουζέλη, που φόραγε το σιδερένιο βραχιόλι που του έφτιαξε ο Γιώργος σαν παράσημο.

Όπως λέει και ο ίδιος, ο Γιώργος ήταν σε επαφή με τα συναισθήματά του, με τον εσωτερικό του κόσμο. Ακούγοντας τα τραγούδια του ερχόμαστε σε επαφή και εμείς με τα δικά μας συναισθήματα και με τον δικό μας εσωτερικό κόσμο. Ο Γιώργος ζει και μας δίνει ακόμα μεγάλη χαρά.

Ευχαριστούμε τον καλό του φίλο, σκηνοθέτη και παραγωγό Γιάννη Τσιτσιμπίδα για το θαυμάσιο βίντεο που έφτιαξε το 2007, «Γιώργος Ζήκας, οι λέξεις κάνουν μελωδία»:

 

Tέχνες και Γράμματα στην Πάρο

 

 

 

Μουσική
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ευφροσύνη Δοξιάδη: «Η καθημερινότητά μας, αγαπητέ, σπάνια αγγίζει την τελειότητα»

Εικαστικά / Ευφροσύνη Δοξιάδη: «Απ΄την αρχή ήξερα ότι κάτι δεν πάει καλά με τον Ρούμπενς»

Και ξαφνικά, οι «ακραίες υποθέσεις» της Ευφροσύνης ότι ένας πίνακας του Ρούμπενς είναι πλαστός στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου απεδείχθησαν πανηγυρικά. Σε αυτή την (παλιότερη) συνέντευξη μιλά για την πολυεπίπεδη ζωή της, αλλά και για το γεγονός που την δικαιώνει.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Νίκος Πορτοκάλογλου: «Δεν ήμουν ποτέ φανατικός, δογματικός, δεν μου πήγαινε»

Οι Αθηναίοι / Νίκος Πορτοκάλογλου: «Δεν ήμουν ποτέ φανατικός, δογματικός, δεν μου πήγαινε»

Από την ορμητική εμφάνισή του ως ψυχή των Φατμέ μέχρι το ευγενές σουξέ του ως ΤV host, o Νίκος Πορτοκάλογλου είναι ένας χαμηλόφωνος και ταλαντούχος δημιουργός που ξέρει να αδράχνει τη στιγμή. Αυτή είναι η συνέντευξη της ζωής του.
M. HULOT
Η «ρεμπετοαναβίωση» στον ελληνικό κινηματογράφο των αρχών της δεκαετίας του ’60

Οθόνες / Η «ρεμπετοαναβίωση» στον ελληνικό κινηματογράφο των αρχών της δεκαετίας του ’60

Οι ταινίες του Κώστα Φέρρη, του Πάνου Κουτρουμπούση, του Τάσου Δενέγρη και του Ανδρέα Αναστασάτου, που εισβάλλουν στον κόσμο του ρεμπέτικου, μ’ έναν ντοκιμαντερίστικο τρόπο, και το αναδεικνύουν.
ΦΩΝΤΑΣ ΤΡΟΥΣΑΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Οι γονείς της Αγγελίνας κάποια στιγμή κουράστηκαν να παρακολουθούν τις παραστάσεις που οργάνωνε ως παιδί

Μουσική / Οι γονείς της Αγγελίνας κάποια στιγμή κουράστηκαν να παρακολουθούν τις παραστάσεις που οργάνωνε ως παιδί

Η Aγγελίνα είναι μια τραγουδοποιός 22 ετών που μεγάλωσε στην Αθήνα. Όταν ήταν μικρή ήθελε να γίνει ηθοποιός και συγγραφέας, αλλά ο δρόμος την πήγε στη μουσική κι έτσι έβγαλε το πρώτο της τραγούδι το 2023, που λέγεται «Sta Riha». Αγοράζει ακόμη μπουρμπουλήθρες από τα περίπτερα και της αρέσει να οδηγάει το σαράβαλό της. Κοιμάται καλά τα βράδια, αν δεν σκέφτεται πολύ. Όταν ανεβαίνει στην σκηνή, λέει μέσα της πως το άγχος της είναι ενθουσιασμός.
ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΑΚΟΥΛΑΚΗ
«Ο Χελμός δεν είναι απλά ένα μουσικό φεστιβάλ και αυτό θα το βλέπετε κάθε χρόνο»

Μουσική / «Θα τρέχει ο κόσμος στο βουνό και στο κρύο για φεστιβάλ;» Κι όμως, έτρεξε

Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Helmos Mountain Festival, Αλέξης Άγριος, εξηγεί πώς γεννήθηκε η ιδέα για το φεστιβάλ, τι συνέβαλε στην επιτυχία του, ποια φιλόδοξα projects ετοιμάζονται για φέτος και πώς, πέρα από μουσικό γεγονός, έδωσε ώθηση στον τουρισμό της περιοχής.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ
Καλά, πάλι για τη ραπ θα λέμε;

Guest Editors / «Γιατί απαιτούμε από τη ραπ να είναι κάτι άλλο από αυτό που όντως είναι;»

Το μεγαλύτερο κομμάτι του κοινού που ήρθε σε επαφή με τη ραπ τα τελευταία χρόνια ξαφνικά ανακάλυψε, ομολογουμένως με άσχημο τρόπο, τι ήταν αυτό που προηγουμένως εκθείαζε ως ποίηση του περιθωρίου.
ΚΩΣΤΑΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ
«Becoming Led Zeppelin»: Το χρονικό του βαρύτερου ροκ συγκροτήματος όλων των εποχών

Pulp Fiction / Led Zeppelin: Ένα ντοκιμαντέρ για το «βαρύτερο» ροκ συγκρότημα όλων των εποχών

Το ντοκιμαντέρ «Becoming Led Zeppelin» του Μπέρναρντ ΜακΜάχον παρουσιάζει την ιστορία του θρυλικού hard rock συγκροτήματος, φωτίζοντας το background των μελών του και τις περιστάσεις που οδήγησαν στην ίδρυσή του, φτάνοντας μέχρι και την κυκλοφορία του δεύτερου άλμπουμ τους και την απαρχή της απόλυτης δόξας.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
ZOLA JESUS INTERVIEW

Μουσική / Η Zola Jesus δεν φοβάται το σκοτάδι, το κατοικεί

Λίγο πριν την εμφάνισή της στην Αθήνα, η Ρωσοαμερικανίδα καλλιτέχνιδα μιλά στη LIFO για το πώς δημιουργεί τη σκοτεινή και ατμοσφαιρική μουσική της, που ξεφεύγει από τα καθιερωμένα είδη, καθώς και για το πώς η ίδια αντιστέκεται στην επίθεση που δέχονται σήμερα οι θηλυκότητες.
ΦΩΦΗ ΤΣΕΣΜΕΛΗ
Κ. Βήτα: «Στο ρεμπέτικο τραγουδούσαν κι έσπαγαν τα μάρμαρα στους τάφους»

Μουσική / Κ. Βήτα: «Στο ρεμπέτικο τραγουδούσαν κι έσπαγαν τα μάρμαρα στους τάφους»

Στον νέο του δίσκο «Εννιά νούφαρα απ’ τη νεκρή όχθη», ο Κ. Βήτα διασκευάζει εννιά τραγούδια της Μαρίκας Παπαγκίκα και της Σωτηρίας Μπέλλου, αναδεικνύοντας τη διαχρονική δυναμική του ρεμπέτικου, που συνεχίζει να συγκινεί βαθιά μέχρι και σήμερα.
M. HULOT
«Εικόνες από μια έκθεση»: Ένα μουσικό έργο-περιπλάνηση σε έκθεση ζωγραφικής

Συμφωνική Μουσική - Ιστορίες / «Εικόνες από μια έκθεση»: Ένα μουσικό έργο-περιπλάνηση σε έκθεση ζωγραφικής

Η Ματούλα Κουστένη μιλά για το σαγηνευτικό αυτό έργο που απεικονίζει τους πίνακες μιας έκθεσης σε μια τεράστια παλέτα ηχοχρωμάτων, τα οποία πολλαπλασιάζονται στην ιδιοφυή ενορχήστρωση του Μορίς Ραβέλ.
ΜΑΤΟΥΛΑ ΚΟΥΣΤΕΝΗ
10 εξαιρετικά techno clubs στην Ευρώπη και στον κόσμο

Μουσική / 10 κορυφαία techno clubs για το 2025 που αξίζουν το ταξίδι

Το clubbing μπορεί να μην είναι πια αυτό που ήταν στα ’90s και πολλά θρυλικά clubs να αποτελούν παρελθόν, όμως, η techno μουσική γνωρίζει νέα άνθηση. Συγκεντρώσαμε μερικά από τα καλύτερα techno clubs για το 2025.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΟΥΡΛΑΚΟΣ
Οι Adriatique έρχονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα / Οι Adriatique στα λατομεία Διονύσου: Η techno συναντά την αρχαία Ελλάδα / «Είμαστε ενθουσιασμένοι που τα λατομεία Διονύσου θα φιλοξενήσουν το σόου των Adriatique»

Μουσική / Ο άνθρωπος πίσω από τα πολυσυζητημένα events στο λατομείο Διονύσου (και των Adriatique)

O 23χρονος Hennes Alt, εμπνευστής του πρότζεκτ που θα φιλοξενήσει για πρώτη φορά στην Ελλάδα το διεθνούς φήμης μουσικό σόου «X» των Adriatique, μιλά στη LiFO για την ιστορική σημασία του χώρου, όπου μέχρι και σήμερα εξορύσσεται το περίφημο πεντελικό μάρμαρο.
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ
Π.Ι.Ε.Β.: Πολλές φορές με τη δυστοπία αυνανιζόμαστε και λίγο

Μουσική / Π.Ι.Ε.Β.: «Φοβάμαι μη γίνει το spoken word η νέα Ντουμπάι»

Το «Detroit» είναι το νέο άκρως χορευτικό άλμπουμ του Π.Ι.Ε.Β., σε παραγωγή του Viktoras, που φέρνει την αστική ποίηση και το spoken word στα κλαμπ και ο ήχος του είναι βγαλμένος από «τα όνειρα που είδαμε μετά από ένα πάρτι μεθυσμένοι».
M. HULOT
Lola δώστα όλα: Η Μαρίνα Σάττι μας κερνάει χαρά και κάθεται σαν κόκαλο στο λαιμό

Μουσική / Lola, δώσ' τα όλα: Η Μαρίνα Σάττι μας κερνάει χαρά και κάθεται σαν κόκαλο στον λαιμό

Το νέο άλμπουμ POP TOO της Μαρίνας Σάττι κατορθώνει ένα εξαιρετικό ακομπλεξάριστο πάντρεμα, αποδεικνύοντας ακόμα μία φορά πως παίζει με τους δικούς της κανόνες και αποτελεί μία κατηγορία από μόνη της.
M. HULOT ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ