«Ο Δράκος»: Το συμβολικό δράμα του Νίκου Κούνδουρου επιστρέφει στα σινεμά

«Ο Δράκος»: Το συμβολικό δράμα του Νίκου Κούνδουρου επιστρέφει στη μεγάλη οθόνη Facebook Twitter
Ο Ντίνος Ηλιόπουλος και η Μαργαρίτα Παπαγεωργίου σε σκηνή της ταινίας.
0

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗΝ ΕΠΑΝΕΚΔΟΣΗ του «Δράκου» του Νίκου Κούνδουρου, θα θέλαμε να κάνουμε μια επισήμανση. Βλέπουμε συχνά να αναφέρουν την ερμηνεία του Ντίνου Ηλιόπουλου στο φιλμ ως την καλύτερη της καριέρας του. Βρίσκουμε τρομερά στενόχωρο να ρωτάς ανθρώπους ποια είναι η αγαπημένη τους ταινία του Θανάση Βέγγου και να σου απαντούν το «Βλέμμα του Οδυσσέα» και το «Όλα είναι δρόμος» ή να τους ακούς να αναρωτιούνται γιατί ο Τζιμ Κάρεϊ δεν παίζει σε όλες τις ταινίες του «τόσο ωραία» όσο στην «Αιώνια λιακάδα ενός καθαρού μυαλού».

Υπάρχει μια γενικότερη πεποίθηση, δυστυχώς εγκατεστημένη σε αρκετούς θεατές αλλά και σε μερίδα της κριτικής, ότι η κωμωδία είναι υποδεέστερο είδος. Υπάρχει, δε, και μια υποτίμηση της κωμικής ερμηνείας, τους ακούς να λένε «δεν ήξερα ότι είναι τόσο καλός ηθοποιός», «δεν φανταζόμουν ότι μπορεί να παίξει» όταν βλέπουν έναν κωμικό να υποδύεται δραματικό ρόλο, λες και στην κωμωδία οι ηθοποιοί δεν «παίζουν». Μα και ο ηθοποιός που δίνει μια κωμική ερμηνεία, συνήθως κάνει κωμωδία το δράμα του – πίσω από τις σλάπστικ παλαβομάρες του Τζέρι Λιούις π.χ. βρίσκεται ένας άνθρωπος σε σύγκρουση με το περιβάλλον του και τα αντικείμενα γύρω του, κάποιος που αδυνατεί να φέρει εις πέρας ακόμα και την πιο συνηθισμένη ενέργεια της καθημερινότητας για τους περισσότερους από εμάς. Και έπειτα, και τα σχετικά δράματα συνήθως παίρνουν την περσόνα του κωμικού και χτίζουν ένα δράμα γύρω της.

Δεν λέμε, φυσικά, ότι δεν είναι σπουδαίος ο Ηλιόπουλος στον «Δράκο», μια σπουδαιότητα που ανακαλύφθηκε μεταγενέστερα, καθώς, όταν η ταινία βγήκε στις αίθουσες, κατέβηκε σχεδόν αμέσως, επειδή δεν πατούσε ψυχή. Είχε να αντιμετωπίσει και κάποιες εχθρικές κριτικές, ακόμα και από τον αριστερό Τύπο – θα μας επιτρέψετε να μη μεταφέρουμε τα όσα θλιβερά έγραψε ο Άδωνις Κύρου για τον «Δράκο» στην «Εστία», μια αναζήτηση στο Google θα σας διαφωτίσει.

Ουσιαστικά την περσόνα του συνεσταλμένου ανθρωπάκου, που είχε χτίσει στο θέατρο και είχε αρχίσει σιγά σιγά να χτίζει και στο σινεμά, αξιοποιεί ο Κούνδουρος και υπό το πρίσμα αυτής εξετάζουν την ερμηνεία του και οι θεατές και οι κριτικοί, ασχέτως του αν τη γνώρισαν κυρίως από τις μεταγενέστερες δουλειές του.

Είναι ένα συμβολικό δράμα –η πλούσια σημειολογία του σεναρίου του Καμπανέλλη επανορθώνει για την περιστασιακή θεατρικότητα των διαλόγων‒, με τον ήρωα να συμβολίζει την καλοσύνη, η οποία, όχι τυχαία, θα φύγει την πρώτη μέρα του νέου έτους, σε ένα από τα πιο μαυρόψυχα φινάλε στην ιστορία του ελληνικού σινεμά.

Αν θέλετε το πιο εξόφθαλμο δείγμα του μεγαλείου της ερμηνείας του ηθοποιού στην ταινία, θα το βρείτε στη μεγάλη, από πολλές απόψεις, σκηνή του ζεϊμπέκικου, όπου σηκώνεται για να χορέψει κι εκείνος μαζί με τους υπόλοιπους. Ο Ηλιόπουλος ήταν εξαιρετικός χορευτής, μας το έχει δείξει σε πολλές ταινίες του, λέγεται, μάλιστα, ότι οι συνάδελφοί του ζήλευαν τις χορευτικές του ικανότητες.

Φυσικά, ο Ηλιόπουλος ήξερε πώς να χορέψει ένα ζεϊμπέκικο βαρύ κι ασήκωτο, σαν των υπολοίπων. Εδώ, όμως, υποδύεται κάποιον που δεν ανήκει εκεί, μα θέλει να ταιριάξει με τους άλλους, να γίνει ένα με τη μάζα –κρατήστε το αυτό‒, κι έτσι πασχίζει να υιοθετήσει τις φιγούρες τους. Η κινησιολογία του έχει την αμηχανία ενός ανθρώπου που δεν ξέρει τον χορό, αλλά βλέπει γύρω του και μιμείται, με τις κινήσεις του από σπασμωδικές να γίνονται σταδιακά πιο φυσικές – σχεδόν η μισή ταινία βρίσκεται εκεί.

«Ο Δράκος»: Το συμβολικό δράμα του Νίκου Κούνδουρου επιστρέφει στη μεγάλη οθόνη Facebook Twitter
Στον «Δράκο», η δράση του οποίου τοποθετείται παραμονή Πρωτοχρονιάς στη μετεμφυλιακή Ελλάδα, ο Ηλιόπουλος υποδύεται τον Θωμά.

Στον «Δράκο», η δράση του οποίου τοποθετείται παραμονή Πρωτοχρονιάς στη μετεμφυλιακή Ελλάδα, ο Ηλιόπουλος υποδύεται τον Θωμά, έναν ταπεινό δημόσιο υπάλληλο που δεν έχει κανέναν στον κόσμο, μοναδικό του όνειρο είναι να αγοράσει ένα καινούργιο παλτό και μεγαλύτερος φόβος του ότι θα τον διώξουν από το σπίτι του. Στο λεωφορείο της επιστροφής παρατηρεί ότι η αστυνομία έχει δημοσιεύσει στις εφημερίδες τη φωτογραφία του Δράκου, ενός εγκληματία που σκορπά τον φόβο και τον τρόμο, και διαπιστώνει ότι έχει αρκετή ομοιότητα με αυτόν. Η καταδίωξη της αστυνομίας –το σχετικό μουσικό θέμα του Χατζιδάκι θα το ζήλευε και ο Μπέρναρντ Χέρμαν‒ θα τον οδηγήσει σε ένα νυχτερινό μαγαζί, όπου για πρώτη φορά θα δει τους γύρω του να τον αντιμετωπίζουν με σεβασμό (και φόβο), θα δει τις γυναίκες να χορεύουν για εκείνον, θα νιώσει ότι είναι κάποιος. Γι’ αυτόν τον λόγο, θα αφήσει τον ιδιοκτήτη του μαγαζιού –επιβλητικός ο Γιάννης Αργύρης– και αρχηγό συμμορίας που σχεδιάζει να κλέψει έναν από τους Στύλους του Ολυμπίου Διός για λογαριασμό Αμερικανών αρχαιοκάπηλων να πιστεύει ότι είναι ο Δράκος.   

Νωρίτερα, ο Κούνδουρος, και ο Καμπανέλλης που υπογράφει το σενάριο, μας έχουν δείξει ένα περιβάλλον κρατικής καταστολής και ανέχειας, με τον ελληνικό λαό να φέρει ακόμα ανεπούλωτες τις εμφυλιακές πληγές, να ανησυχεί για τις Μεγάλες Δυνάμεις, τον Ψυχρό Πόλεμο, τις πληθωριστικές πιέσεις που τον συνόδευαν, την αβεβαιότητα, τη διαρκή απειλή μιας νέας παγκόσμιας πολεμικής σύρραξης – «υδρογόνο ο Αμερικάνος, οξυγόνο ο Ρώσος, για να εξασφαλίσουνε, λέει, την παγκόσμια ειρήνη και όσο για τον κακομοίρη τον Ρωμιό, δεν τον αφήνουν να βγάλει ήσυχος το ψωμάκι του», ακούγεται να λέει ένας χαρακτήρας με τη φωνή του Διονύση Παπαγιαννόπουλου. Θυμίζουμε ότι η Ελλάδα είχε μπει ήδη στο ΝΑΤΟ από το 1952, ενώ τη χρονιά παραγωγής του «Δράκου» είχε εκλεγεί ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, που θα επιχειρούσε περαιτέρω σύσφιξη των σχέσεων με τις ΗΠΑ.

«Ο Δράκος»: Το συμβολικό δράμα του Νίκου Κούνδουρου επιστρέφει στη μεγάλη οθόνη Facebook Twitter
Ο Γιάννης Αργύρης και η Μαργαρίτα Παπαγεωργίου σε σκηνή της ταινίας.

Εμφανώς ο Κούνδουρος και ο Καμπανέλλης δεν έβλεπαν με καλό μάτι αυτή την εξέλιξη, τη συνδύαζαν με μια πτώση ηθών και αξιών, όπως γίνεται σαφές και από τη σκηνογραφία ‒ το μαγαζί είναι γεμάτο από εικόνες χολιγουντιανών σταρ στους τοίχους και λέξεις όπως «Welcome», «Drinks», «Girls», «Martini» κ.λπ. Αυτό έκανε μερίδα της ξένης, κυρίως, κριτικής να παραλληλίσει το έργο με εκείνα Γιαπωνέζων δημιουργών της εποχής, που διατύπωναν αντίστοιχες ανησυχίες για τη διαρκώς αυξανόμενη αμερικανική επιρροή και την κοινωνικοπολιτική μεταβολή που τη συνόδευε, ενώ ο χαρακτηρισμός του από μερικούς ως νουάρ μάλλον σχετίζεται με τη δουλειά του Κώστα Θεοδωρίδη στη φωτογραφία και στον τρόπο που χρησιμοποιεί τη σκιά για να δηλώσει την αμφισημία, παρά με βασικά μοτίβα του είδους, τα οποία απουσιάζουν.

«Ο Δράκος»: Το συμβολικό δράμα του Νίκου Κούνδουρου επιστρέφει στη μεγάλη οθόνη Facebook Twitter
Ο Θανάσης Βέγγος και η Μαρίκα Λεκάκη.

Η ταινία είναι πέρα για πέρα ελληνική, αλλά δεν μοιάζει σχεδόν με καμία από αυτές που παρήγαγε η εγχώρια φιλμογραφία εκείνη την περίοδο, είναι μια ταινία δημιουργού, πιο arthouse, όπως θα την αποκαλούσαμε σήμερα. Είναι ένα συμβολικό δράμα –η πλούσια σημειολογία του σεναρίου του Καμπανέλλη επανορθώνει για την περιστασιακή θεατρικότητα των διαλόγων‒, με τον ήρωα να συμβολίζει την καλοσύνη, η οποία, όχι τυχαία, θα φύγει την πρώτη μέρα του νέου έτους, σε ένα από τα πιο μαυρόψυχα φινάλε στην ιστορία του ελληνικού σινεμά. Για μας ο θάνατος είναι πρωτίστως συμβολικός και δευτερευόντως κυριολεκτικός, ανεξάρτητα από την ερμηνεία του έργου που θα επιλέξει κανείς – και σηκώνει αρκετές. Μια ανάγνωσή της π.χ. είναι αυτή μιας ταινίας-σπουδής πάνω στον εκφασισμό του μέσου (μικρο)αστού, ο οποίος, μπρος στην ανέχεια, στην ανασφάλεια, στη ρουτίνα και στην κρατική καταστολή, βρίσκει καταφύγιο σε ακραίες ομάδες, σε ιδεολογίες που τον τοποθετούν σε μια θέση ανωτερότητας ως προς τους (μέχρι πρότινος) ομοίους, εξίσου «ασήμαντους» με αυτόν», απλώς για να τον αφομοιώσουν με τη συναίνεσή του –το βλέπουμε στο ζεϊμπέκικό του, για το οποίο μιλούσαμε παραπάνω‒ και να κατασπαράξουν όση ανθρωπιά τού έχει απομείνει, χρησιμοποιώντας τον για τους ιδιοτελείς, πάντα βλαβερούς σκοπούς τους.

Όποια ανάγνωση και αν προτιμήσεις –και, είπαμε, σηκώνει αρκετές‒, ένα είναι το βέβαιο. Για τον Κούνδουρο και τον Καμπανέλλη, στην επόμενη σελίδα της ιστορίας του πολύπαθου, μετεμφυλιακού ελληνικού κράτους, ο Θωμάς θα πέθαινε για πάντα και τη θέση του θα έπαιρνε ο Δράκος. Ίσως και να μην έπεσαν εντελώς έξω, τελικά.

Η ταινία «Ο Δράκος» κυκλοφορεί σε επανέκδοση στα θερινά σινεμά από την Πέμπτη 31 Αυγούστου.

Οθόνες
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η μακρά αποκαθήλωση του Kanye West

Οθόνες / Η μακρά αποκαθήλωση του Kanye West

Το νέο ντοκιμαντέρ με τίτλο «In whose name?» παρουσιάζει τον Kanye West ως μια ιδιοφυΐα εγκλωβισμένη στο σώμα ενός παιδιού που βρίσκεται πάντα στα πρόθυρα ενός ακόμα κακομαθημένου ξεσπάσματος. Αρκεί αυτό για να αγνοήσουμε τα σφάλματά του;
THE LIFO TEAM
10 ταινίες για να μπείτε σε φθινοπωρινή διάθεση

Οθόνες / 10 ταινίες που θέλεις να βλέπεις και να είναι φθινόπωρο

Είναι τα κίτρινα φύλλα του Central Park; Η μελοδραματική ατμόσφαιρα; Αγγλικά τοπία στη βροχή; Κάτι πάντως ενώνει αυτές τις δέκα ταινίες και όταν τις βλέπεις θες να είναι και ο καιρός αλλιώτικος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Steve: Η μοναξιά του δασκάλου μεγάλων αποστάσεων

Daily / Steve: Η μοναξιά του δασκάλου μεγάλων αποστάσεων

Ένα κρίσιμο και «μανιοκαταθλιπτικό» 24ωρο στη ζωή ενός εκπαιδευτικού σε ένα σχολείο για προβληματικούς εφήβους αποτελεί τον καμβά για το υπερκινητικό δράμα του Netflix με πρωταγωνιστή τον Κίλιαν Μέρφι.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Νεριτάν Ζιντζιρία: «Η Ελλάδα έχει φετίχ να βαφτίζει τους νέους "φαινόμενα"»

Οθόνες / Νεριτάν Ζιντζιρία: «Η Ελλάδα έχει φετίχ να βαφτίζει τους νέους "φαινόμενα"»

Όταν αποφάσισε να γίνει κινηματογραφιστής, του είπαν ότι θα πεινάσει, αλλά με έναν πολύ δημιουργικό τρόπο. Έκανε τις πρώτες του ταινίες κυριολεκτικά με χώμα και νερό, αλλά πλέον τρέχει παράλληλα οκτώ πρότζεκτ. Κάνει σινεμά συνομιλώντας με το σινεμά του Γιάνναρη, του Δαμιανού, του Παπατάκη. Ο Νεριτάν Ζιντζιρία αφηγείται τη ζωή του στη LifO.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
When Nobody’s Watching: Πριν κλωτσήσουν τη μπάλα, πρέπει να νικήσουν την προκατάληψη

Οθόνες / When Nobody’s Watching: Πριν κλωτσήσουν τη μπάλα, πρέπει να νικήσουν την προκατάληψη

Η Ελλάδα κάνει τα πρώτα της σοβαρά βήματα για να σταθεί ισότιμα στο ευρωπαϊκό γήπεδο του γυναικείου ποδοσφαίρου - Το νέο ντοκιμαντέρ του ΠΣΑΠΠ, “When Nobody’s Watching”, ρίχνει φως στις ζωές των αθλητριών που παλεύουν μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ
Η δραματική στροφή του The Rock και άλλοι 3 λόγοι να πάτε σινεμά

Οθόνες / Η δραματική στροφή του The Rock και άλλοι 3 λόγοι να πάτε σινεμά

Ακόμα μια κινηματογραφική μεταφορά του Δράκουλα, ένα κινέζικο animation που είναι η πέμπτη εμπορικότερη ταινία όλων των εποχών αλλά και η επανακυκλοφορία του «Avatar: The Way of Water» - Τι παίζει από σήμερα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη
THE LIFO TEAM
«Good Boy»: Ναι, ο σκύλος σας βλέπει φαντάσματα» ΟΙ ΥΠΟΛΟΙΠΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Οθόνες / «Good Boy»: Ναι, ο σκύλος σας βλέπει φαντάσματα

Η πολυσυζητημένη ταινία τρόμου του Μπεν Λέονμπεργκ δίνει σάρκα και οστά σε έναν από τους μεγαλύτερους φόβους των ιδιοκτητών σκύλου και αντλεί τη συγκίνησή της από τον αρραγή δεσμό ανθρώπου και ζώου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Χρόνια Πολλά Πέδρο! 20 χρόνια τώρα βλέπουμε τις ταινίες σου.

Οθόνες / Χρόνια Πολλά Πέδρο! 20 χρόνια τώρα βλέπουμε τις ταινίες σου.

Ο Πέδρο Αλμοδοβάρ που έχει σήμερα γενέθλια παραμένει διαχρονικά ένας από τους αγαπημένους μας σκηνοθέτες. Μαζέψαμε σε ένα αφιέρωμα ό, τι έχουμε γράψει για τις ταινίες του αλλά και κάποια ενδιαφέροντα θέματα για το έργο του που αξίζει να τα διαβάσετε!
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η Αθηνά Ραχήλ Τσαγγάρη γύρισε μια πανκ αλληγορία για όσα βιώνουμε σήμερα

Οθόνες / Η Αθηνά Ραχήλ Τσαγγάρη γύρισε μια πανκ αλληγορία για όσα βιώνουμε σήμερα

Η περιπετειώδης δημιουργία του «Harvest», της εντυπωσιακής πρώτης αγγλόφωνης ταινίας της ταλαντούχας σκηνοθέτιδας, ζωντανεύει την ονειρική και σκληρή ατμόσφαιρα ενός μεσαιωνικού σκωτσέζικου χωριού καθώς αυτό εξαφανίζεται από τον χάρτη.  
M. HULOT
CHECK 10 τηλεοπτικές σειρές που θα δούμε μέχρι το τέλος του έτους

Οθόνες / 10 σειρές που θα δούμε μέχρι το τέλος του έτους

Από τη νέα σεζόν του «Slow Horses» στο μεγάλο φινάλε του «Stranger Things» κι από ένα φιλόδοξο πορτρέτο του Σκορσέζε στο νέο στοίχημα του δημιουργού του «Breaking Bad», διαλέγουμε δέκα σειρές που αναμένεται να μονοπωλήσουν το ενδιαφέρον μας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ