Λίγο παραπάνω από έναν χρόνο μετά τη βράβευση του Βασίλη Κεκάτου με τον Χρυσό Φοίνικα για τη μικρού μήκους ταινία του Η απόσταση ανάμεσα στον ουρανό κι εμάς, η εικαστικός και κινηματογραφίστρια Εύη Καλογηροπούλου είναι υποψήφια για το ίδιο βραβείο στην ίδια κατηγορία του Φεστιβάλ των Καννών. Η ταινία της Motorway 65, γυρισμένη στην Ελευσίνα, ξεχώρισε ανάμεσα σε 3.810 ταινίες από 137 χώρες και θα διαγωνιστεί μαζί με άλλες έντεκα ταινίες στο εν λόγω τμήμα του φεστιβάλ, το οποίο, αν και αρχικά ακυρώθηκε, στη συνέχεια ανακοίνωσε ότι, καλώς εχόντων των πραγμάτων, τα βραβεία για τη συγκεκριμένη κατηγορία θα απονεμηθούν το φθινόπωρο του τρέχοντος έτους. Κοντός ψαλμός αλληλούια δηλαδή.
Η Εύη, πριν επιδοθεί στη σκηνοθεσία, υπήρξε πολύ δραστήρια ως εικαστική καλλιτέχνις, έχοντας εκθέσει σε χώρους όπως το Lenbachhaus, το Chisenhale Gallery στο Λονδίνο και το Ίδρυμα DESTE στην Αθήνα, ενώ παράλληλα εκπροσωπείται από την Breeder Gallery και είναι καλλιτέχνις του Residency in Somerset House Studios στο Λονδίνο.
Το σκηνικό της ταινίας της είναι η βιομηχανική Ελευσίνα. Η ίδια είχε βρεθεί εκεί ως φιλοξενούμενη του διεθνούς προγράμματος φιλοξενίας ανερχόμενων καλλιτεχνών «Initiator» που διοργάνωσε ο οργανισμός Ελευσίνα - Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2021 πριν από δύο χρόνια. Στο πρόγραμμα συμμετείχαν έξι εικαστικοί, από τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ελλάδα και το Κόσοβο, οι οποίοι έζησαν στην Ελευσίνα για δύο μήνες, πειραματιζόμενοι πάνω σε μια εικαστική εγκατάσταση.
Αυτό που με ενδιέφερε ήταν να συλλάβω το γυναικείο στοιχείο σε ένα τόσο δυστοπικό, βιομηχανικό περιβάλλον. Δηλαδή τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει μια γυναίκα όταν ζει και εργάζεται εκεί, αλλά και τη δύναμη και την αίσθηση της γυναικείας ενδυνάμωσης που προκύπτει μέσα από την εμπειρία τέτοιων δυσμενών συνθηκών.
Έτσι βρέθηκε να μένει κι εκείνη εκεί, προσπαθώντας να γνωρίσει πιο βαθιά αυτή την πολυεπίπεδη περιοχή. «Αν και είχα εικόνα της Ελευσίνας ως εργατούπολης, δεν είχα ποτέ εμπειρία από την καθημερινότητά της, το πώς είναι να μένεις εκεί. Είναι πάντως ένα μέρος στο οποίο μπορείς να κάνεις πολλές αναγνώσεις, μια πόλη που έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον ιστορικά, μεγάλη βιομηχανική δραστηριότητα και από τα μεγαλύτερα ποσοστά εργατικής τάξης» λέει η σκηνοθέτις.
Κάπως έτσι, λοιπόν, ήρθε σε επαφή με τις κοινότητες των Ελευσίνιων κατοίκων και αθλητών, μπαίνοντας βαθιά μέσα στους μικρόκοσμούς τους. Με αυτούς συνεργάστηκε στη συνέχεια και για την ταινία της, στο πλαίσιο της οποίας όχι μόνο αξιοποίησε το χαρακτηριστικό βιομηχανικό σκηνικό της περιοχής αλλά και τις σχέσεις που ανέπτυξε με τους αθλητές του Συλλόγου Πολεμικών Τεχνών «Ελευσίς».
Η ιδέα για την ταινία, πάντως, ήρθε στην Εύη μετά την επίσκεψή της στην ΠΥΡΚΑΛ, ένα εργοστάσιο πυρομαχικών στη βιομηχανική περιοχή του Ασπροπύργου, που έκλεισε πριν από τρία χρόνια. «Στο δωμάτιο συνελεύσεων των υπαλλήλων υπήρχαν γκράφιτι που έγιναν από γυναίκες που αγωνίζονταν για τα εργασιακά τους δικαιώματα τη δεκαετία του '90. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής μου, ο διευθυντής ασφάλειας του εργοστασίου μού περιέγραφε τη διαδικασία δημιουργίας ενός συστατικού πυρομαχικών με πολλές λεπτομέρειες, ειδική ορολογία και τεχνικούς όρους.
Οι ιστορίες που άκουγα για τις συνεχιζόμενες διαμάχες μεταξύ διαφόρων τοπικών ομάδων συμπλήρωσαν την εμπειρία μου από αυτό το πολύ ξεχωριστό μέρος και μου δημιούργησαν εκείνη τη στιγμή την ανάγκη να φτιάξω μια ιστορία που να μιλά για όλα αυτά τα στοιχεία» λέει η σκηνοθέτις, η οποία εξηγεί ότι το πιο σημαντικό και πιο δύσκολο έργο της ήταν η απεικόνιση του ιδιαίτερου βιομηχανικού τοπίου του Ασπροπύργου, ενός μέρους με έντονες πατριαρχικές αποχρώσεις, όπως τις υπαγορεύει η ίδια η βιομηχανία.
«Αυτό που με ενδιέφερε ήταν να συλλάβω το γυναικείο στοιχείο σε ένα τόσο δυστοπικό, βιομηχανικό περιβάλλον. Δηλαδή τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει μια γυναίκα όταν ζει και εργάζεται εκεί, αλλά και τη δύναμη και την αίσθηση της γυναικείας ενδυνάμωσης που προκύπτει μέσα από την εμπειρία τέτοιων δυσμενών συνθηκών».
Αφετηρία της, λοιπόν, ήταν οι ιστορίες γυναικών που εργάζονταν στην ΠΥΡΚΑΛ, όπου έτυχε να συμβούν και ατυχήματα με θύματα τις εργάτριες που επιλέγονταν να κάνουν τις πιο λεπτεπίλεπτες, αλλά πολλές φορές και πιο επικίνδυνες εργασίες. Ένα τέτοιο συμβάν εντάσσει με κάποιον τρόπο στην ταινία της, η οποία ταυτόχρονα μιλά και για τις διαφορετικές πολιτισμικές κοινότητες της περιοχής.
Μέσα από έναν αυτοκινητόδρομο-γέφυρα της βιομηχανικής ζώνης της περιοχής Ελευσίνας - Ασπροπύργου, τον Αυτοκινητόδρομο 65, που χωρίζει (ή και ενώνει) τους παλιούς μετανάστες από τον Πόντο από τους νέους, οι οποίοι έχουν έρθει από την Αλβανία, το Πακιστάν και την Αφρική, σηματοδοτώντας δύο περιοχές που βαφτίζει «Άνω Μικρή Μόσχα» και «Κάτω Μικρή Μόσχα» αντίστοιχα και βρίσκονται σε μόνιμη αναταραχή και σύγκρουση, η Εύη αποδίδει την υπάρχουσα γεωγραφική και κοινωνική διαίρεση και την αισθητική κουλτούρα της περιοχής, δυναμιτίζοντας τη σχέση των δύο αδελφών και πρωταγωνιστών της ταινίας, της Σίμας και του Ισαάκ, που υποδύονται η Έλλη Τρίγγου και ο Αργύρης Πανταζάρας.
Καμία κοινότητα δεν περνάει ποτέ στην άλλη πλευρά, που έχει σαν κοινό πέρασμα τη γέφυρα-Αυτοκινητόδρομο 65. Μόνο η Σίμα διασχίζει αυτήν τη μικρή απόσταση, προτιμώντας να περνάει χρόνο στην απέναντι πλευρά με την καλύτερή της φίλη, την Ξένια, την οποία υποδύεται η Ξένια Ντάνια.
Πάντως, πέρα από τους τρεις κύριους επαγγελματίες ηθοποιούς, οι υπόλοιποι χαρακτήρες της ταινίας είναι απλοί άνθρωποι που υποδύονται τον εαυτό τους, ενώ όλοι οι αθλητές της ταινίας είναι πραγματικοί αθλητές τοπικών συλλόγων, για τους οποίους τα αθλήματα –στην ταινία, όπως και στη ζωή– έχουν ιδιαίτερη σημασία, μια και λειτουργούν ως διέξοδος από αυτόν τον δυστοπικό χώρο και ως μια ελπίδα για μια καλύτερη ζωή.
Η μικρού μήκους ταινία «Motorway 65» της Εύης Καλογηροπούλου, με τους Έλλη Τρίγγου, Αργύρη Πανταζάρα και Ξένια Ντάνια, θα διαγωνιστεί στο Φεστιβάλ Καννών τον Νοέμβριο διεκδικώντας τον Χρυσό Φοίνικα.
To άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.
σχόλια