Η ανύπαρκτη νήσος Ο' Μπραζίλ σε παλαιούς χάρτες

Η ανύπαρκτη νήσος Ο' Μπραζίλ σε παλαιούς χάρτες Facebook Twitter
Σχηματική απεικόνιση του κόσμου από τον HeinrichBünting στο βιβλίο ''Itinerarium Sacrae Scriptura ...'' που τυπώθηκε το 1581 στο Μαγδεμβούργο.
0

 Οι άγνωστες θάλασσες και οι μυστηριώδεις τόποι διαχρονικά εξήπταν την φαντασία των ανθρώπων. Η ύπαρξη τους συνοδευόταν πάντα από ιστορίες για παράξενα τέρατα, γίγαντες, ξωτικά, παράξενα ήθη και έθιμα άγριων φυλών και εξελιγμένες κοινωνίες προηγμένων ανθρώπων και άλλους θρύλους. Η Ατλαντίδα του Πλάτωνα, οι Νήσοι των Μακάρων, τα Ηλύσια Πεδία, οι Εσπερίδες, η Νήσος Μέϊντα και η Μπουγιάν ήταν ορισμένα από αυτά τα φανταστικά μέρη που οι άνθρωποι επιδίωκαν να ανακαλύψουν και να επισκεφθούν.

Το 1325 έκανε την εμφάνιση του σε έναν ναυτικό χάρτη, κάπου κοντά στη νοτιοδυτική ακτή της Ιρλανδίας ένα νησί. Ένα μυστηριώδες νησί που ο μύθος το ήθελε να είναι μόνιμα καλυμμένο από ομίχλη και να εμφανίζεται ως δια μαγείας στους ταξιδιώτες μία ημέρα κάθε επτά έτη, όταν τα νέφη διαλύονταν Λεγόταν πως κατοικούνταν από μια εξελιγμένη φυλή ανθρώπων την οποία δεν άγγιζαν οι ασθένειες και το γήρας. Αυτός ο μυθικός τόπος αποκαλούνταν με διάφορα ονόματα όπως Brasil, Brazil, Breasil, Hy-Brasil, O'Brasil (ποτέ δεν ταυτίστηκε με τη Βραζιλία) και έμελλε να απεικονιστεί σε πολλούς χάρτες τους επόμενους πέντε αιώνες. Η τοποθεσία της νήσου αυτής άλλαξε αρκετές φορές, και δεν ήταν λίγοι οι εξερευνητές που περιπλανήθηκαν μάταια στον Βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό με σκοπό να την εντοπίσουν. Κάποιοι ναυτικοί μάλιστα ισχυρίστηκαν πως ανακάλυψαν το θρυλικό αυτό νησί και ανέφεραν πως την κατοικούσαν άγνωστα πλάσματα, μαύροι τεράστιοι λαγοί και μάγοι. Οι παράξενες αυτές περιγραφές εν καιρώ θεωρήθηκαν αποκυήματα της φαντασίας των ταξιδευτών και ξεχάστηκαν.

Θεωρείται πως αρχικά ο θρύλος της Hy-Brasil προέκυψε από τους προφορικούς θρύλους και την λογοτεχνία των παράκτιων περιοχών της Ιρλανδίας σε συνδυασμό με τις γεωγραφικές γνώσεις των πρώιμων εξερευνήσεων. Η ιστορία της Hy-Brasil και της Χώρας της Νεότητας αποτελεί μέρος της ιρλανδικής μυθολογίας της Tír na nÓg, της χώρας της αιώνιας νεότητας που βρίσκεται πίσω από την θάλασσα.

Η Δημόσια Βιβλιοθήκη της Βοστώνης σε συνεργασία με το Χαρτογραφικό Ίδρυμα της Βοστώνης παρουσιάζουν ως τα τέλη Οκτωβρίου μία online έκθεση σαράντα χαρτών που ανήκουν στη συλλογή του Κέντρου Χαρτών Norman B. Leventhal. Η έκθεση επιτρέπει στους επισκέπτες να παρακολουθήσουν την εξέλιξη της Hy-Brasil σε ένα διάστημα πέντε αιώνων από υπαρκτό νησί και προορισμό των θαλασσοπόρων σε "φανταστικό" τόπο και τέλος έναν απλό βράχο που έπαιζε παιχνίδια στο μυαλό των ανθρώπων πριν "εξαφανιστεί" τόσο από προσώπου γης όσο και από τους χάρτες στα τέλη του 19ου αιώνα.

Η ανύπαρκτη νήσος Ο' Μπραζίλ σε παλαιούς χάρτες Facebook Twitter
Angellino Dulcert (1339)Carte marine de la mer Baltique, de la mer du Nord, de l’océan Atlantique Est, de la mer Méditerranée, de la mer Noire et de la mer Rouge[Ναυτικός χάρτης της Βαλτικής, της Βορείου Θαλάσσης, του Ανατολικού Ατλαντικού Ωκεανού, της Μεσογείου, της Μαύρης Θαλάσσης και της Ερυθράς Θαλάσσης]Αντίγραφο του 1890

Η ανύπαρκτη νήσος Ο' Μπραζίλ σε παλαιούς χάρτες Facebook Twitter
Η νήσος Hy-Brasil κάνει για πρώτη φορά την εμφάνιση της σε έναν ναυτικό χάρτη εν έτει 1325. Ο χάρτης αυτός, του χαρτογράφου Angelino Dulcert από τη Μαγιόρκα, απεικόνιζε την Hy-Brasil ως μία μεγάλη, κυκλική μάζα γης ανοιχτά της δυτικής ακτής της Ιρλανδίας. Εδώ πρόκειται για ένα αντίγραφο του 19ου αιώνα του πρωτότυπου χάρτη του Dulcert του 1339 – δεκατέσσερα έτη από την αρχική εμφάνιση της νήσυ σε χάρτη. Οι πρώιμες απεικονίσεις της Hy-Brasil σε χάρτες την τοποθετούν στο γεωγραφικό πλάτος της Νοτίου Ιρλανδίας. Ωστόσο καθώς κυλούσαν τα χρόνια και οι θαλάσσιες εξερευνήσεις των Ευρωπαίων άλλαζαν τα όρια του γνωστού κόσμου, άλλαζε και η θέση της νήσου.

Η ανύπαρκτη νήσος Ο' Μπραζίλ σε παλαιούς χάρτες Facebook Twitter
Κλαύδιος Πτολεμαίος (2ος αιώνας μ.Χ.)Oceani Occidetalis seu Terre Nove TabulaΣτρασβούργο, Γαλλία, 1525.

Η ανύπαρκτη νήσος Ο' Μπραζίλ σε παλαιούς χάρτες Facebook Twitter
Η έκδοση της Γεωγραφίας του Πτολεμαίου που τυπώθηκε το 1525 στο Στρασβούργο συμπεριλαμβάνει μία απεικόνιση της νήσου Hy-Brasil στον χάρτη του Ατλαντικού ή "δυτικού" Ωκεανού. Η "Γεωγραφία" συμπεριλάμβανε χάρτες του αρχαίου κόσμου του Πτολεμαίου καθώς και σύγχρονους χάρτες που ήταν το αποτέλεσμα των πρόσφατων εξερευνήσεων. Αυτός ο χάρτης του Ατλαντικού είναι παράδειγμα σύγχρονου ένθετου χάρτη στον Άτλαντα του Πτολεμαίου. Η νήσος εδώ αναφέρεται ως “Brazil” και απεικονίζεται ως δύο τριγωνικές μορφές με κενό ενδιάμεσα. Παρότι εξακολουθεί να τοποθετείται κοντά στην νοτιοδυτική ακτή της Ιρλανδίας, το σχήμα της έχει αλλάξει σε σχέση με προηγούμενους χάρτες. Μεταγενέστεροι χάρτες του 16ου αιώνα τοποθετούν την Hy-Brasil κοντά στα αμερικανικά ύδατα, κυρίως κοντά στις ανατολικές ακτές της Νέας Γης.

Η ανύπαρκτη νήσος Ο' Μπραζίλ σε παλαιούς χάρτες Facebook Twitter
Paolo Forlani (περ.1560-1571)Il Desegno del Discoperto della Noua Franza …Βενετία, 1566. Αντίγραφο, 1892.

Η ανύπαρκτη νήσος Ο' Μπραζίλ σε παλαιούς χάρτες Facebook Twitter
Στα 1566, η Hy-Brasil είχε πλέον μεταφερθεί στη νότια ακτή του Λαμπραντόρ στη Βόρειο Αμερική. Στον χάρτη του “Noua Franza” ή αλλιώς Νέα Γαλλία, ο Ιταλός χαρτογράφος Πάολο Φορλάνι την τοποθετεί νοτιοανατολικά της ακτής του Λάμπραντορ (σημερινός Καναδάς).

Η ανύπαρκτη νήσος Ο' Μπραζίλ σε παλαιούς χάρτες Facebook Twitter
Abraham Ortelius (1527-1598)“Typus Orbis Terrarum,” από τον άτλαντα Theatrum Orbis TerrarumΑμβέρσα, Βέλγιο, 1570.

Η ανύπαρκτη νήσος Ο' Μπραζίλ σε παλαιούς χάρτες Facebook Twitter
Ο άτλας του Abraham Ortelius "Theatrum Orbis Terrarum" ή "Θέατρον της Υδρογείου" θεωρείται ο πρώτος σύγχρονος άτλας. Ήταν η πρώτη φορά που ένα σύνολο χαρτών, σύγχρονων με την εποχή της δημοσίευσης τους, σχεδιάστηκαν, χαράχθηκαν και τυπώθηκαν με την πρόθεση να κυκλοφορήσουν σε έναν δεμένο τόμο. Ο Ortelius συμπεριλαμβάνει την νήσο Hy-Brasil σε τρεις χάρτες του Άτλαντα του: στον παγκόσμιο χάρτη, τον χάρτη της Ευρώπης και της Βορείου Ευρώπης, και την τοποθετεί ανοικτά της Ιρλανδίας. Οι χαρτογράφοι του 16ου αιώνα πριν από τον Ortelius την τοποθετούσαν σε αμερικανικά ύδατα, ωστόσο εδώ ο Ortelius "επιστρέφει" το μυθικό αυτό νησί στην αρχική του θέση.

Η ανύπαρκτη νήσος Ο' Μπραζίλ σε παλαιούς χάρτες Facebook Twitter
Abraham Ortelius (1527-1598)“Europae,” από τον άτλαντα Theatrum Orbis TerrarumΑμβέρσα, Βέλγιο, 1570.

Η ανύπαρκτη νήσος Ο' Μπραζίλ σε παλαιούς χάρτες Facebook Twitter
Στον χάρτη της Ευρώπης ο Ortelius τοποθετεί την Hy-Brasil στο βορειοδυτικά των Ιρλανδικών ακτών, σε μία αρκετά διαφορετική θέση από εκείνη που της αποδίδει στον παγκόσμιο χάρτη του ίδιου Άτλαντα.

Η ανύπαρκτη νήσος Ο' Μπραζίλ σε παλαιούς χάρτες Facebook Twitter
Abraham Ortelius (1527-1598)“Septentrionalium Regionum Descrip.,” από τον Άτλαντα Theatrum Orbis TerrarumΑμβέρσα, Βέλγιο, 1570.

Η ανύπαρκτη νήσος Ο' Μπραζίλ σε παλαιούς χάρτες Facebook Twitter
Ο Ortelius συμπεριλαμβάνει την Hy-Brasil και σε έναν τρίτο χάρτη του Άτλαντα του, στον οποίον μάλιστα τοποθετεί και την έτερη μυθική νήσο, τη νήσο St. Brendan. Ο μύθος της νήσου αυτής επίσης προκύπτει από τους ιρλανδικούς λαογραφικούς θρύλους αλλά η απεικόνιση της σε χάρτες διήρκεσε σαφώς λιγότερο από εκείνης της Hy-Brasil.

Η ανύπαρκτη νήσος Ο' Μπραζίλ σε παλαιούς χάρτες Facebook Twitter
Petrus Plancius (1552-1622)Orbis Terrarum Typus de Integro Multis in Locis EmendatusΆμστερνταμ, 1594.Συλλογή του Χαρτογραφικού Ιδρύματος της Βοστώνης.

Η ανύπαρκτη νήσος Ο' Μπραζίλ σε παλαιούς χάρτες Facebook Twitter
Σε αυτόν τον παγκόσμιο χάρτη δύο ημισφαιρίων του Petrus Plancius η Hy-Brasil ανακτά την αρχική της θέση στα ανοιχτά της Ιρλανδίας. Οι χάρτες αυτής της μορφής τοποθετούν την Hy-Brasil στο δυτικό ημισφαίριο κοντά στην Ιρλανδία.

Η ανύπαρκτη νήσος Ο' Μπραζίλ σε παλαιούς χάρτες Facebook Twitter
Jodocus Hondius (1563-1612)AmericaΆμστερνταμ, [μεταξύ 1609 και 1633]

Η ανύπαρκτη νήσος Ο' Μπραζίλ σε παλαιούς χάρτες Facebook Twitter
Οι χάρτες της Αμερικής των αρχών του 17ου αιώνα επίσης συμπεριλάμβαναν την Hy-Brasil. Σε αυτόν τον χάρτη της Αμερικής που χρονολογείται γύρω στα 1609 ο Jodocus Hondius χρησιμοποιεί ως σημεία αναφοράς τα άπω δυτικά τμήματα της ευρωπαϊκής ηπείρου συμπεριλαμβάνοντας την Ιρλανδία, την Αγγλία και την Πορτογαλία. Ο Hondius μάλιστα σχεδιάζει έναν ναυσιπλόο από τη Γροιλανδία κοντά στη φανταστική νήσο και περιγράφει το σκάφος και τον εξοπλισμό του ενώ η τρίαινα του στοχεύει ένα θαλασσοπούλι κοντά στις ακτές της Σκωτίας.

Η ανύπαρκτη νήσος Ο' Μπραζίλ σε παλαιούς χάρτες Facebook Twitter
Matthaeus Merian (1593-1650)America Nouiter DelineataΦρανκφούρτη, Γερμανία, 1634Οι παγκόσμιοι χάρτες του 17ου αιώνα που εκπονούνταν βάσει της μερκατορικής προβολής επίσης συμπεριλάμβαναν την Hy-Brasil, όπως σε αυτόν εδώ τον χάρτη του 1634 από τον Ελβετό χαρτογράφο Matthaeus Merian. Η Hy-Brasil και εδώ, και στον παγκόσμιο χάρτη του Blaeu τοποθετείται στην αρχική της θέση κοντά στην Ιρλανδία.

Η ανύπαρκτη νήσος Ο' Μπραζίλ σε παλαιούς χάρτες Facebook Twitter
Willem Janszoon Blaeu (1571-1638)Nova Totius Terrarum Orbis Geographica ac Hydrographica TabulaΆμστερνταμ, 1638.Συλλογή του Χαρτογραφικού Ιδρύματος της Βοστώνης

Η ανύπαρκτη νήσος Ο' Μπραζίλ σε παλαιούς χάρτες Facebook Twitter
Robert Dudley (1574-1649)Carta Particolare dell Mare di Ierlandia é Parte di Inghilterr é della Iscotia, από τον Άτλαντα "Dell’arcano del Mare"Φλωρεντία, 1646-47.

Η ανύπαρκτη νήσος Ο' Μπραζίλ σε παλαιούς χάρτες Facebook Twitter
Ο άτλας ναυσιπλοϊας του Robert Dudley "Dell’arcano del Mare" ήταν ο πρώτος θαλάσσιος άτλαντας που περιείχε χάρτες από όλο τον τότε γνωστό κόσμος. Στον χάρτη της Ιρλανδίας και τη δυτικής ακτής της Αγγλίας περιλαμβάνει την Hy-Brasil μαζί με την ακόλουθη περιγραφή: “I.O Brasil è Isola disabitata è incerta secietal’ Isola ò no.” Η φράση αυτή μεταφράζεται ως εξής: "Η Νήσος της Ο Μπραζίλ. Η νήσος είναι ακατοίκητη. Αβέβαιο αν είναι φιλική ή όχι." Εδώ ο Dudley δηλώνει μεν πως η Hy-Brasil βρίσκεται πράγματι στον Βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό και πως δεν κατοικείται αλλά δεν είναι βέβαιος αν υπάρχει κάποια "φιλική κοινωνία" που να βρίσκεται στο νησί. Για άλλη μία φορά αλλάζει το σχήμα της νήσου κι απεικονίζεται πια σε σχήμα πετάλου ή ατόλλης. Η πρώτη φορά που συναντούμε την Hy-Brasil με το σχήμα αυτό ήταν σε έναν καταλανικό χάρτη του 1375.

Η ανύπαρκτη νήσος Ο' Μπραζίλ σε παλαιούς χάρτες Facebook Twitter
John Green, [γεννηθείς Bradock Mead] (γύρω στα 1685-1757)Χάρτης του Ατλαντικού Ωκεανού με τις Βρετανικές, Γαλλικές και Ισπανικές αποικίες στη Βόρειο Αμερική και τις Δυτικές Ινδίες, καθώς και στις Ακτές της Αφρικής.Λονδίνο, 1753.Συλλογή Πολεμικών Χαρτών της Επανάστασης Richard H. Brown

Η ανύπαρκτη νήσος Ο' Μπραζίλ σε παλαιούς χάρτες Facebook Twitter
Στα μέσα του 18ου αιώνα η τέως "υπαρκτή" νήσος Hy-Brasil είχε πλέον μετατραπεί σε θρύλο. Το 1753 ο Ιρλανδός χαρτογράφος John Green, γεννηθείς ως Bradock Mead, συμπεριλαμβάνει την νήσο στον χάρτη του Ατλαντικού Ωκεανού. Ωστόσο στην περίπτωση αυτή ο Green χρησιμοποιεί την εξής περιγραφή "Φανταστική Νήσος O Brazil.” Ο Green, μαζί με τον Άγγλο χαρτογράφο Thomas Jefferys, εκπόνησαν σημαντικό αριθμό χαρτών στις δεκαετίες του 1750 και του 1760. Αυτοί οι εξαιρετικά λεπτομερείς χάρτες βασίστηκαν στις νεοαποκτηθείσες γνώσεις από τις πρόσφατες αποστολές εξερεύνησης και τους διάπλους του Ατλαντικού Ωκεανού. Στα μέσα του 19ου αιώνα πια οι ναυτικοί ήταν βέβαιοι πως δεν υπήρχε η Hy-Brasil παρότι αναφερόταν σε χάρτες ήδη περί τα 400 χρόνια. Παρά τη βεβαιότητα αυτή, το νησί θα εξακολουθήσει να εμφανίζεται σε μερικούς χάρτες και τον επόμενο αιώνα.

Στοιχεία από την Boston Public Library

0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Αρχαίο ρωμαϊκό ψυγείο ανακαλύφθηκε σε ανασκαφή στη Βουλγαρία

Πολιτισμός / Αν μπορούσαμε να ανοίξουμε το ψυγείο ενός αρχαίου Ρωμαίου (να τι θα βρίσκαμε μέσα!)

Σε ανασκαφή στη Βουλγαρία ανακαλύφθηκε ένα αρχαίος ρωμαϊκός θάλαμος ψύξης, στον οποίο εντοπίστηκαν ακόμα και υπολείμματα φαγητού - Τώρα οι ερευνητές καλούνται να μαντέψουν και να αναδημιουργήσουν το τελευταίο γεύμα του ιδιοκτήτη του ψυγείου
NEWSROOM
Έφη Σαπουνά–Σακελλαράκη: «Οι άνθρωποι που δεν αγάπησαν στη ζωή τους είναι μονίμως δυστυχείς»

Αρχαιολογία & Ιστορία / Έφη Σαπουνά–Σακελλαράκη: «Το μινωικό ανάκτορο στις Αρχάνες είναι συγκρίσιμο μόνο με την Κνωσό»

Η αρχαιολόγος και επίτιμη διευθύντρια Αρχαιοτήτων μιλά για τις ανασκαφές στις Αρχάνες Ηρακλείου και αφηγείται στιγμιότυπα από το χρονικό της κοινής της ζωής με τον σύζυγό της, κορυφαίο αρχαιολόγο Γιάννη Σακελλαράκη.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Τα χάλκινα της Βουβώνας: Μια αρχαία πόλη και μια ιστορία μυστηρίου

Αρχαιολογία & Ιστορία / Τα χάλκινα της Βουβώνας: Μια αρχαία πόλη και μια ιστορία μυστηρίου

Κλεμμένοι θησαυροί, υπόγειες διαδρομές, κρυφά ημερολόγια και σκοτεινές συναλλαγές: Η ιστορία που έχει στρέψει πρόσφατα τα φώτα της δημοσιότητας στη Βουβώνα, μια μικρή αρχαία πόλη ξεχασμένη για αιώνες σε μια βουνοκορφή της Τουρκίας, έχει όλα τα στοιχεία ενός καλού θρίλερ, χωρίς να λείπει και το επιστημονικό ενδιαφέρον.
ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΚΟΚΚΙΝΙΑ
Τι ερωτήματα υπέβαλλαν οι αρχαίοι Έλληνες στο Μαντείο της Δωδώνης, χαραγμένα πάνω σε ελάσματα;

Αρχαιολογία & Ιστορία / Τι ερωτήματα υπέβαλλαν οι αρχαίοι Έλληνες στο Μαντείο της Δωδώνης, χαραγμένα πάνω σε ελάσματα;

Τα μοναδικά στον κόσμο χρηστήρια ελάσματα, που βρέθηκαν σε μεγάλο αριθμό κατά τις ανασκαφές της Δωδώνης, πάνω στα οποία οι προσκυνητές χάρασσαν τα ερωτήματά τους προς τους θεούς του μαντείου, τον Δία και τη Διώνη, εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ferragosto: Οι ρωμαϊκές ρίζες της ραστώνης του Δεκαπενταύγουστου

Αρχαιολογία & Ιστορία / Ferragosto: Οι ρωμαϊκές ρίζες της ραστώνης του Δεκαπενταύγουστου

Η ιστορία της αγαπημένης αργίας που έχει καθιερωθεί σε πολλές χώρες του κόσμου ξεκινά από μια γιορτή που επέβαλε ο Οκταβιανός Αύγουστος για να ξεκουραστούν οι εργάτες της Αυτοκρατορίας.
ΝΙΚΟΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ
Μέσα στον ιστορικό 1ο Πυροσβεστικό Σταθμό Αθηνών

Αρχαιολογία & Ιστορία / Μέσα στον ιστορικό 1ο Πυροσβεστικό Σταθμό Αθηνών

Μπήκαμε στον παλαιότερο Πυροσβεστικό Σταθμό της Αθήνας και παρουσιάζουμε την ιστορία του αλλά και τη μεγάλη του σημασία στη σημερινή πραγματικότητα με αποκλειστικές φωτογραφίες και ιστορικές εικόνες-ντοκουμέντα από τις εν μέρει χαρακτηρισμένες διατηρητέες εγκαταστάσεις, τις οποίες οι σύγχρονοι Αθηναίοι αγνοούν εδώ και σχεδόν έναν αιώνα.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΕΛΑΣΑΚΗΣ
Ανακαλύπτοντας τον μυκηναϊκό πολιτισμό στον αρχαιολογικό χώρο της Ίκλαινας

Αρχαιολογία / Ανακαλύπτοντας τον μυκηναϊκό πολιτισμό στον αρχαιολογικό χώρο της Ίκλαινας

Ο διακεκριμένος ακαδημαϊκός και καθηγητής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Mιζούρι στο Σεν Λούις των ΗΠΑ, Μιχάλης Κοσμόπουλος, μας ξεναγεί στον συναρπαστικό κόσμο της αρχαίας μεσσηνιακής πόλης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ