Το Ζαγόρι – ο τόπος πίσω από το βουνό στα σλάβικα - είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς ορεινούς προορισμούς της Ελλάδας. Καλύπτει χίλια τετραγωνικά χιλιόμετρα με πολύ έντονο μορφολογικό ανάγλυφο, με υψόμετρα που κυμαίνονται από 500 έως 2,500μ. Αποτελεί μέρος του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου, περιοχή του Γεωπάρκου Βίκου-Αώου υπό την αιγίδα της UNESCO, και περιοχή NATURA 2000. Είναι μία από τις πλέον προστατευόμενες περιοχές της χώρας. Ένα πραγματικό ‘’μνημείο’’ φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς.
Αποτελείται από βουνά, βαθιές χαράδρες, δάση, ποτάμια, καταρράκτες, αλπικά τοπία και αλπικές λίμνες. Στη περιοχή αυτή απαντώνται 1,800 είδη φυτών (άγριες ορχιδέες, νάρκισσοι, κρίνοι, τουλίπες κ.α.), 60 είδη θηλαστικών (καφέ αρκούδα, λύκος, αγριόγιδο, αγριογούρουνο κ.α.) και 180 είδη πουλιών (χρυσαετός, σταυραετός, ασπροπάρης, πέρδικα, δρυοκολάπτης κλπ). Εξίσου σημαντική είναι και η γεωλογία της περιοχής, (κατακόρυφα βάραθρα, καρστικά πετρώματα, υπολείμματα από την τήξη των παγετώνων κλπ) με γεώτοπους ιδιαίτερης σημασίας ως προς την ποιότητα, την σπανιότητα, την εκπαιδευτική αξία, αλλά και βεβαίως ως προς την αισθητική τους έλξη. Ένα πραγματικό ‘’φυσικό’’ εργαστήρι.
Εξίσου σημαντική είναι και η γεωλογία της περιοχής, (κατακόρυφα βάραθρα, καρστικά πετρώματα, υπολείμματα από την τήξη των παγετώνων κλπ) με γεώτοπους ιδιαίτερης σημασίας ως προς την ποιότητα, την σπανιότητα, την εκπαιδευτική αξία, αλλά και βεβαίως ως προς την αισθητική τους έλξη. Ένα πραγματικό ''φυσικό'' εργαστήρι.
Στο Ζαγόρι η συνύπαρξη του ανθρώπου με τη φύση βρίσκεται σε πλήρη αρμονία. Υπάρχουν διάσπαρτα στη περιοχή σαράντα έξι χωριά, φωλιασμένα στις πλαγιές των βουνών, τα αποκαλoύμενα Ζαγοροχώρια. Αν και έρχονται από πολύ παλιά, τα σημερινά οικήματα είναι του 19ου και 20ου αιώνα. Οι ιστορικές συνθήκες και τα προνόμια που είχαν οι κάτοικοι την περίοδο της Τουρκοκρατίας, συνέβαλαν σημαντικά στο να φτάσει η κοινωνία σε υψηλά επίπεδα κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης, παρουσίαζοντας μια αναμφισβήτητη πολιτισμική υπεροχή από τα υπόλοιπα τμήματα της Hπείρου. Εντυπωσιάζουν τα μεγάλα αρχοντικά, οι εκκλησίες, τα σχολεία, οι νερόμυλοι, τα καλντερίμια και βέβαια τα πέτρινα τοξωτά γεφύρια, σήμα κατατεθέν της Ζαγορίσιας αρχιτεκτονικής. Είναι η περιοχή με τη μεγαλύτερη πυκνότητα πέτρινων γεφυριών και αυτό οφείλεται στη μορφολογία του εδάφους σε συνδυασμό με την οικονομική άνεση των κατοίκων. Σήμερα οι παραδοσιακοί αυτοί διατηρητέοι πετρόκτιστοι οικισμοί μαζί με την απαράμιλλη φυσική ομορφιά αποτελούν μία ενότητα ιδιαίτερα ελκυστική για τον επισκέπτη. Η διατήρησή τους έχει μπει βαθιά μέσα στην συνείδηση των κατοίκων. Στην ουσία πρόκειται για ένα ‘’in situ’’ μουσείο γεωλογίας, φύσης και πολιτισμού.
Το Ζαγόρι προσφέρεται να το γνωρίσεις και να το βιώσεις μέσα από μία μεγάλη ποικιλία δραστηριοτήτων. Η πλέον δημοφιλής δραστηριότητα είναι η πεζοπορία. Το παλαιό δίκτυο επικοινωνίας των χωριών μεταξύ τους, είναι σήμερα ένα υπέροχο ‘’πεζοπορικό πάρκο’’. Περπατώντας σε υψόμετρα κάτω των 1300μ από χωριό σε χωριό, έρχεσαι ταυτόχρονα σε επαφή και με τη φύση και το ανθρωπογενές περιβάλλον.
Πέραν όμως των πεζοποριών υπάρχουν και πολλές άλλες δραστηριότητες μέσα από τις οποίες μπορεί να γνωρίσει και να βιώσει ο επισκέπτης την περιοχή. To rafting στο Βοιδομάτη, ένα από τα πιο καθαρά ποτάμια στην Ευρώπη, η ποδηλασία, η ιππασία, και η αναρρίχηση σίγουρα θα ανεβάσουν την αδρεναλίνη σε όσους τις δοκιμάσουν. Το καλοκαίρι οργανώνονται στο Ζαγόρι δύο σημαντικές αθλητικές εκδηλώσεις. Η πρώτη είναι το Zagori Mountain Running (τέλη Ιουλίου) πού είναι ο μεγαλύτερος από πλευράς συμμετοχών αγώνας ορεινού τρεξίματος στην Ελλάδα και το Aoos MTB Ultra, ένας πολύ απαιτητικός αγώνας mountain bike στη Βοβούσα στο Ανατολικό Ζαγόρι (αρχές Αυγούστου).
Πέραν όμως των υπαίθριων δραστηριοτήτων, υπάρχουν και τα πολιτιστικά δρώμενα. Πολλά χωριά έχουν το καλοκαίρι το δικό τους πρόγραμμα εκδηλώσεων. Κάποια έχουν γίνει θεσμοί, όπως το Vovousa Festival στη Βοβούσα, με πλήθος καλλιτεχνικών εκδηλώσεων (Αύγουστος), το Zagoriwood στα Κάτω Πεδινά εστιασμένο στην έβδομη τέχνη (Ιούλιος) και βέβαια το πλήθος των πανηγυριών που γίνονται σε όλα τα χωριά με επίκεντρο την παραδοσιακή μουσική και το χορό.
Στα χωριά όπου υπάρχει επάρκεια παραδοσιακών ξενώνων, θα συναντήσει κανείς και την εξαιρετική γαστρονομία της περιοχής που απευθύνεται σε κρεατοφάγους και μη. Αντιπροσωπευτικό πιάτο οι πίττες με πλέον πιο δημοφιλή την περίφημη αλευρόπιττα και την μπλατζαριά. Άλλα χαρακτηριστικά εδέσματα, τα γλυκά του κουταλιού, οι μαρμελάδες και τα λικέρ. Όλα από προιόντα της περιοχής.
Όλα αυτά αποτελούν μέρος του λεγόμενου ‘’βιωματικού’’ τουρισμού που συνδέει τον επισκέπτη συναισθηματικά με τον τόπο. Μας δίνετε λοιπόν η δυνατότητα να καταλάβουμε ότι το περιβάλλον είναι ένας πλουτοπαραγωγικός πόρος, οπότε και να κατανοήσουμε ότι η ύπαρξη τέτοιων περιοχών συνδέεται άμεσα και με τη δική μας επιβίωση. Αυτό θα μας βοηθήσει να αντιληφθούμε τη σημασία της προστασίας του και τη σημαντικότητα της αειφορίας των επιλογών μας.
Το Ζαγόρι είναι ένας ταξιδιωτικός προορισμός για όλο το χρόνο. Καθώς τα δάση είναι κυρίως φυλλοβόλα, ο ‘’κύκλος’’ των εποχών είναι εδώ ευδιάκριτος, η κάθε εποχή με την δική της ξεχωριστή προσωπικότητα και ομορφιά. Προσφέρει στον επισκέπτη τη δυνατότητα να απομακρυνθεί από τη καθημερινότητα , να παρατηρήσει τη φύση, να ασκήσει το σώμα του και να ‘’αδειάσει’’ το μυαλό του. Αρκεί να αποσυνδεθεί από το αστικό περιβάλλον και να συνδεθεί με τη φύση, το πραγματικό του σπίτι.
………………………………………………………………………………………………………………..
ΠΕΖΟΠΟΡΙΕΣ
Πολύ ενδιαφέρουσες πεζοπορικές διαδρομές πού απευθύνονται σε ένα σχετικά ευρύ κοινό είναι:
1. Πεζοπορία κατά μήκος του Βοιδομάτη. Εύκολη και πανέμορφη διαδρομή μέσα στα πλατάνια και δίπλα στο υγρό στοιχείο, όπου μπορεί κάποιος να επισκεφθεί το εγκαταλελειμένο μοναστήρι των Αγίων Αναργύρων (16ος αιώνας) καθώς και τις βραχοσκεπές των κυνηγών της εποχής των παγετώνων (15000 π.χ.).
2. Πεζοπορία από το Καπέσοβο στη θέση Μπελόη, μέσω της Σκάλας Βραδέτου και επιστροφή στο Καπέσοβο. Πιο απαιτητική διαδρομή, που συνδυάζει όμως τη φύση και το πολιτισμό. Η θέα της χαράδρας του Βίκου από το σημείο αυτό είναι μαγευτική. Η γεωλογική ιστορία 200 εκατομμυρίων ετών απλώνεται μπροστά σου. Στο σημείο αυτό χάνεται ο νου σου στο χώρο καθώς στο βάθος φαίνονται τα βουνά της Αλβανίας, αλλά και στο χρόνο, καθώς πριν από 250 εκατομμύρια χρόνια όλο αυτό που αντικρύζεις ήταν ένας ωκεανός, η Τηθύα θάλασσα! Ταυτόχρονα η Σκάλα Βραδέτου (300 ετών περίπου) που σώζεται σε εξαιρετική κατάσταση είναι ένα από τα μεγαλύτερα και δυσκολότερα έργα που έγιναν στο Ζαγόρι.
3. Πεζοπορία στα πέτρινα γεφύρια. Μια διαδρομή που περνάει από 5 χωριά (Κήποι, Δίλοφο, Βίτσα, Μονοδένδρι και Κουκούλι) και από 6 γεφύρια – του Μύλου, του Πλακίδα, του Κόκκορου, του Αρκούδα, του Μίσιου και του Κοντοδήμου – ένα πραγματικό ταξίδι στην αρχιτεκτονική του Ζαγορίου. Η αρχιτεκτονική της πέτρας και του ξύλου, τα βασικά στοιχεία δόμησης καθώς υπάρχουν σε αφθονία στη περιοχή.
Για ένα πιο απαιτητικό κοινό στο περπάτημα υπάρχει βέβαια η διάσχιση της χαράδρας του Βίκου – βαθύτερη χαράδρα στον κόσμο – από το χωριό Μονοδένδρι στο χωριό Βίκος και οι περιπλανήσεις στην αλπική ζώνη, όπως η πεζοπορία από Μικρό Πάπιγκο στη Δρακόλμνη με ενδιάμεση στάση στο καταφύγιο της Αστράκας, όπου το τοπίο είναι πραγματικά μοναδικό. Οι πεζοπορικές διαδρομές που σε φέρνουν πιο κοντά στη φύση και στα σημάδια που άφησαν πίσω οι προηγούμενες γενιές, είναι πραγματικά ατελείωτες.
