Η ιστορία των πρώτων καλλιστείων τραβεστί στη Θεσσαλονίκη, μέσα από βίντεο και φωτογραφίες

Η ιστορία των πρώτων καλλιστείων τραβεστί στη Θεσσαλονίκη, μέσα από βίντεο και φωτογραφίες Facebook Twitter
Τα καλλιστεία στο Paradise, ένα bar της δεκαετίας του '80 στη Θεσσαλονίκη στο οποίο δουλεύανε αποκλειστικά τρανς.
4

Η Αλόμα ήταν ήδη γνωστή την δεκαετία του '80 από τις πιάτσες, τις περιπέτειες με την αστυνομία και την δικαιοσύνη και τις περιβόητες κόντρες με τον Κώστα Ταχτσή. Μέσα σε όλη αυτή την ήδη πολυτάραχη ζωής της έκανε μια προσπάθεια να ασχοληθεί με τον ακτιβισμό και να δώσει μια πολιτική διάσταση στην ζωή των τρανς. Προσπάθησε πολλές φορές να αφήσει το στίγμα της και να προσφέρει, αλλά επέλεγε τις περισσότερες φορές λάθος τρόπους. Ας μην ξεχνάμε βέβαια ότι μιλάμε για μια δύσκολη εποχή, τότε που τα τρανς άτομα δεν μπορούσαν να διεκδικήσουν τα δικαιώματα τους γιατί απλούστατα δεν είχαν δικαιώματα και ο στιγματισμός για πολλούς υπήρξε καταστροφικός. Η Αλόμα βίωσε πολύ δύσκολες καταστάσεις που έκαναν την ίδια όπως έχει δηλώσει σε στιγμές ειλικρίνειας έναν άνθρωπο χωρίς συναισθήματα. Θυμάμαι μια δήλωση της κάποτε: «Στην ζωή μου δεν έδωσα ποτέ αγάπη, γιατί δεν πήρα, δεν μου έμαθαν ποτέ πως γίνεται.»

Κυρίαρχη για χρόνια στις πιάτσες της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, ήταν ο μόνιμος εφιάλτης για πολλές τρανς. Προκαλούσε φασαρίες, κυνηγούσε τα κορίτσια, (ο Ταχτσής έχει αναφερθεί γι' αυτήν με τα χειρότερα λόγια στα βιβλία και στις εξομολογήσεις του), πέρασε από δίκες, φυλακές και στο τέλος της ζωής της από την πλήρη μοναξιά και απομόνωση. Χωρίς να σταθούμε στο ιδεολογικό πλαίσιο, στον τρόπο που έστηνε τις δράσεις και στις προθέσεις της, οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι η Αλόμα ήταν πρωτοπόρος για την εποχή της με ιδέες που ακόμα και σήμερα φαντάζουν πολύ προχωρημένες. Ήταν η πρώτη και η μοναδική παραγωγός που κυκλοφόρησε στο εμπόριο ελληνικές πορνό ταινίες με πρωταγωνίστριες τρανς γυναίκες (σήμερα θεωρούνται cult), κάτι που έκτοτε δεν τόλμησε κάνεις.

Τα καλλιστεία ήταν μια από τις πολλές προσπάθειες της Αλόμας να βγάλει χρήματα. Δύσκολα κάποιο από τα κορίτσια μπορούσε να της φέρει αντίρρηση και εκείνη την εποχή ήταν καλύτερο να τα έχεις καλά μαζί της παρά να σε βάλει στο μάτι.

Ξεκίνησε τα καλλιστεία τραβεστί (τότε η πολιτικά ορθή ορολογία ήταν κάτι άγνωστο όπως πολλά άλλα κεκτημένα του σήμερα), προσπάθησε να δημιουργήσει μέχρι και πολιτικό κόμμα. Μέρος όλων αυτών των δράσεων καταγράφονται σε αυτό το βίντεο το οποίο απαθανατίζει τα πρώτα Καλλιστεία τραβεστί που έγιναν στην Θεσσαλονίκη την Παρασκευή 16 Σεπτεμβρίου 1988. Τα καλλιστεία ήταν μια από τις πολλές προσπάθειες της Αλόμας να βγάλει χρήματα. Δύσκολα κάποιο από τα κορίτσια μπορούσε να της φέρει αντίρρηση και εκείνη την εποχή ήταν καλύτερο να τα έχεις καλά μαζί της παρά να σε βάλει στο μάτι. Από μαρτυρίες γνωρίζουμε ότι οι συμμετέχουσες ράβανε οι ίδιες τα φορέματα τους, βρίσκανε τα αξεσουάρ και κάνανε όλη την προετοιμασία του show.

Τα καλλιστεία εκτός από τον διαγωνισμό ομορφιάς είχαν και το καλλιτεχνικό πρόγραμμα: κωμικό αισθησιακό και drag. Η επιτυχία τους ήταν πολύ μεγάλη, ήταν κάθε χρόνο sold out, μέσα σε κατάμεστες κινηματογραφικές αίθουσες και κέντρα διασκεδάσεως. Το κοινό εκτός από gay, trans και queer άτομα αποτελούσαν "τσόλια", οικογενειάρχες, φοιτητές. Δεν υπήρχε διαχωρισμός κοινωνικής τάξης, ηλικίας και φύλου. Οι περισσότεροι ήταν εκεί από περιέργεια, για να έχουν κάτι ενδιαφέρον να πουν την επόμενη ημέρα στις παρέες τους.

Αυτό που κέρδιζαν οι συμμετέχουσες ήταν ένα αντίγραφο της κασέτας από τα τρέχοντα καλλιστεία. Ένα τέτοιο αντίγραφο από την συμμετοχή της κράτησε η Νανά για 28 χρόνια και κομμάτια του παρουσιάζονται εδώ. Δώρα υπήρχαν και για το κοινό και ήταν πάλι κασέτες καλλιστείων ή πορνοταινίες παραγωγής Αλόμα. Στο βίντεο "αδελφές" αλλά και λαϊκά "τσόλια" παραλαμβάνουν το δώρο τους και παραδέχονται με άνεση ότι έχουν συνευρεθεί με τρανς ή το αφήνουν να υπονοηθεί ότι έγινε ή μπορεί να γίνει.

Η γνωστότερη φιγούρα στο βίντεο είναι η Εύα Κουμαριανού στα πρώτα της βήματα και ενώ ζούσε στην Θεσσαλονίκη. Μας παρουσιάζεται ως υποψήφια του κόμματος που προσπαθεί να συστήσει η Αλόμα για τις επικείμενες εκλογές και κάνει δυο show που δείχνουν από τότε το ταλέντο και την αγάπη της για το θέαμα. Η ίδια αναφέρει πολλά για την ζωή της στην Θεσσαλονίκη στο βιογραφικό της βιβλίο «Το ταξίδι της ζωής μου» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πολύχρωμος Πλανήτης.

Ανάμεσα στα show και την παρουσίαση των κοριτσιών με μαγιό και φορέματα (αυτό της Νανάς διασώζεται μέχρι και σήμερα) η Αλόμα κάνει μια προσπάθεια να αρθρώσει πολιτικό λόγο. Κάνει αναφορές σε πολλά θέμα με γλώσσα λαϊκή και απαίδευτη και με επιχειρήματα και θεωρίες που σήμερα φαντάζουν ξεπερασμένα αλλά διατηρούν μια ρετρό γοητεία. Μέσα σε αυτό το παραλήρημα ανακοινώνει την δημιουργία του κόμματος ΠΑΚΙ (Πανελλήνιο Αδέσμευτο Κίνημα Ισότητας) με υποψήφιες την ίδια στην Αθήνα και την Εύα Κουμαριανού στην Θεσσαλονίκη με στόχο να αποκτήσουν οι τράνς και οι στιγματισμένοι λόγο σεξουαλικού προσανατολισμού την φωνή τους στην Ελληνική Βουλή.

Σε ένα άλλο από τα αποσπάσματα η Αντριάνα μιλάει για ένα συμβάν της ζωής της που την εποχή εκείνη πήρε μεγάλες διαστάσεις στα ΜΜΕ, ξεσήκωσε αντιδράσεις και έβγαλε τις τράνς στους δρόμους με πορείες προς τα δικαστήρια που κράτησαν πολλές ημέρες. Στην υπόθεση της Αντριάνας αναφέρεται αναλυτικά η Εύα Κουμαριανού στο βιβλίο της μιας και υπήρξε βασικός μάρτυρας του περιστατικού. Ένα από τα συνηθισμένα βράδια από την πιάτσα περνούσαν "τσόλια" και πείραζαν τις τρανς, κράζανε και έβριζαν. Ένας νεαρός περνούσε όλο το βράδυ με την μηχανή του και έβριζε. Η Αντριάνα που στεκόταν εκεί σήκωσε μια πέτρα έκανε την κίνηση να την πετάξει, ο νεαρός έσκυψε για να την αποφύγει και παρ' όλο που δεν τον χτύπησε, έχασε τη ισορροπία του έπεσε στο κράσπεδο και σκοτώθηκε. Τα δημοσιεύματα της εποχής στοχοποίησαν την Αντριάνα και έκαναν λόγο για τραβεστί που σκότωσε νεαρό στην πιάτσα της ακολασίας. Η δικαιοσύνη την καταδίκασε και η ίδια έκανε κάποια χρόνια φυλακή. Η Αλόμα και πολλές ακόμα τράνς έκαναν προσπάθειες για μείωση της ποινής και αθώωση της με δημοσιεύματα στον τύπο και πορείες διαμαρτυρίας καθ' όλη την διάρκεια της δίκης. Στα καλλιστεία είναι η πρώτη της δημόσια εμφάνιση μετά την αποφυλάκιση της.

Τα χρόνια έχουν περάσει και μαζί τους έχουν αλλάξει το λεξιλόγιο, οι νόμοι, έχει συσταθεί σωματείο, έχουν κερδηθεί δικαιώματα. Παρ' όλα αυτά πολλά αυτονόητα δικαιώματα των τράνς καταπατώνται και δεν αναγνωρίζονται από το κράτος, η τρανσφοβία, η βία και οι φόνοι τράνς ανθρώπων σε πολλές περιπτώσεις παίρνουν ακόμα και σήμερα, σχεδόν 30 χρόνια μετά ανησυχητικές διαστάσεις.

Η ιστορία των πρώτων καλλιστείων τραβεστί στη Θεσσαλονίκη, μέσα από βίντεο και φωτογραφίες Facebook Twitter
Η ιστορία των πρώτων καλλιστείων τραβεστί στη Θεσσαλονίκη, μέσα από βίντεο και φωτογραφίες Facebook Twitter
Η ιστορία των πρώτων καλλιστείων τραβεστί στη Θεσσαλονίκη, μέσα από βίντεο και φωτογραφίες Facebook Twitter
Η ιστορία των πρώτων καλλιστείων τραβεστί στη Θεσσαλονίκη, μέσα από βίντεο και φωτογραφίες Facebook Twitter


* Το βίντεο αποτελεί μέρος του αρχείου της Νανάς Χατζή που μου το εμπιστεύτηκε πριν πεθάνει σαν κληρονομιά προς την LGBTQ κοινότητα. Ένα χρόνο μετά αποφάσισα να ρίξω μια ματιά και να δημοσιοποιήσω κομμάτια του αρχείου αυτού έτσι ώστε να μπορεί να είναι προσβάσιμο σε όλους. Άλλωστε αυτή ήταν και η επιθυμία της. Οι φωτογραφίες το άρθρου είναι από καλλιστεία άλλης χρονιάς σε άλλο χώρο. Είναι τα καλλιστεία στο Paradise ένα bar της δεκαετίας του '80 στο οποίο δουλεύανε αποκλειστικά τρανς. Στην Θεσσαλονίκη δυο ήταν τα γνωστότερα της εποχής το Σεχραζάτ και το Paradise. Κάποιες μέρες τα μαγαζιά είχαν ζωντανή ορχήστρα και τα κορίτσια χόρευαν και τραγουδούσαν. Επι δημαρχίας Κούβελα και στην προσπάθεια εξυγίανσης του κέντρου της Θεσσαλονίκης οι άδειες των δυο καταστημάτων δεν ανανεώθηκαν και έτσι πέρασαν στην ιστορία και στις διηγήσεις των παλαιών θαμώνων.

4

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η μυστική ιστορία της Ελλάδας σε μια φωτογραφική σελίδα στο Facebook

Φωτογραφία / Η μυστική ιστορία της Ελλάδας σε μια φωτογραφική σελίδα στο Facebook

Liza's Photographic Archive of Greece: Εδώ και έντεκα χρόνια, η Λίζα Κοτσαπλή αναζητεί, εντοπίζει, μελετά, συγκρίνει και ταυτοποιεί χιλιάδες φωτογραφίες ιδιωτικών και δημόσιων ιστορικών αρχείων στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ερευνώντας τις ιστορίες που μπορεί να αφηγούνται.
M. HULOT