ΑΠΕΡΓΙΑ ΓΣΕΕ

Το μυθικό Καρπενήσι

Το μυθικό Καρπενήσι Facebook Twitter
To εσωτερικό της Αγίας Τριάδας, σε φωτογραφία του Σπύρου Μελετζή, μετά την επίθεση των Γερμανών, το 1943
0

Η KATEXOMENH Ελλάδα ζει ένα θαύμα.

 

Ήδη, από το καλοκαίρι του 1943, «μόνο κατά ένα μικρό μέρος» είναι πραγματικά στα χέρια των κατακτητών, αναφέρει σε Έκθεση προς το Βερολίνο στις 5.10.1943, ο Γερμανός Στρατιωτικός Διοικητής, στρατηγός Β. Σπάιντελ. (Sekendorf)

 

 Στις ελευθερωμένες περιοχές, ούτε οι ξένες δυνάμεις κατοχής, ούτε η γερμανόδουλη κυβέρνηση της Αθήνας, ούτε η αγγλόδουλη του Καΐρου έχουν λόγο.

 

Τη διοίκηση στην Ελεύθερη Ελλάδα την ασκούν μόνο Έλληνες, χωρίς την παραμικρή παρέμβαση ξένων.  

 

«Η Ελευθέρα Ελλάς όχι μόνον δεν ξενοκρατείται, αλλά ζει υπό τους πλέον ελεύθερους δημοκρατικούς θεσμούς που εγνώρισε μέχρι τούδε ο ελληνικός λαός. Αυτό το ελεύθερο τμήμα είναι επίσης το πλέον ευνομούμενον τμήμα της Ελλάδος από καταβολής ελληνικού κράτους» (Ηλ. Τσιριμώκος, Ακρόπολις, 28.1.1973).

 

Για πρώτη φορά το κράτος δεν πνίγει το έθνος.

Για πρώτη φορά από το 1830, που η χώρα ανακηρύχθηκε επισήμως ανεξάρτητο κράτος, η ανεξαρτησία της δεν περιορίζεται στα χαρτιά.

 

O αντιστασιακός άνεμος που πνέει στην ελληνική ύπαιθρο σαρώνει φόβους και προκαταλήψεις, γκρεμίζει δομές παγιωμένες από χρόνια. Η ζωή οργανώνεται σε εντελώς νέα βάση, οι προπολεμικές σχέσεις του πολίτη με την εξουσία αλλάζουν ριζικά. 

 

Ο Άγγελος Σικελιανός, συνεπαρμένος, από τα θαυμαστά που συμβαίνουν στα ελληνικά βουνά, υμνεί τη νέα εποποιία:

  

Η Ελλάδα σέρνει το χορό, ψηλά, με τους Αντάρτες

-χιλιάδες δίπλες ο χορός, χιλιάδες τα τραπέζια-

κι είν’ οι νεκροί, στα ξάγναντα, πρωτοπανηγυριώτες.

 

Μεγάλη φήμη είχε αποκτήσει το Καρπενήσι.

Η ορεινή πρωτεύουσα της Ευρυτανίας, ήταν τυλιγμένη στην αχλή του μύθου. Ακόμα κι οι Γερμανοί, με όσα άκουγαν, του πρόσδιναν σημασία, περίπου, πρωτεύουσας κράτους.

 

Ο γερμανικός έλεγχος έφτανε ως τη Μακρακώμη. 

Αποκεί και πάνω η Ελλάδα ανέπνεε ελεύθερη στα βουνά με επίκεντρο το Καρπενήσι.

 

Οι Γερμανοί θεώρησαν ότι αρκετά το ανέχτηκαν.

Μετά τη συνθηκολόγηση των Ιταλών, αποφάσισαν στις 6 Οκτωβρίου 1943, να εκστρατεύσουν προς την Ελεύθερη Ελλάδα.

 

Μια επίλεκτη δύναμη 700 Waffen SS (οι πιο φανατισμένοι και σκληροί μαχητές του Ράιχ) με συνοδεία πυροβολικού, ξεκινάει από τη Λαμία για το Καρπενήσι να αποκαταστήσει τη χιτλερική τάξη.

 

O ΕΛΑΣ δεν το επιτρέπει.

Η ΧΙΙΙη Μεραρχία Ρούμελης διαθέτει πλέον το κατασχεθέν πυροβολικό των Ιταλών, και με άλλον αέρα χτυπάει τους Γερμανούς στη Μακρακώμη, την Πύλη προς την Ελεύθερη Ελλάδα. 

 

Την άμυνα της περιοχής είχε αναλαμβάνει το περίφημο Τάγμα Θανάτου του ΕΛΑΣ υπό τον εξαίρετο μόνιμο υπολοχαγό Ντίνο Γιαννακουλόπουλο.

 

Το πρώτο κύμα της γερμανικής επίθεσης διαρκεί έως αργά το μεσημέρι χωρίς να καμφθεί η ελληνική αντίσταση. Το δεύτερο, μετά την άφιξη γερμανικών ενισχύσεων από τη Λαμία, κρατάει έως τη δύση του ήλιου.

 

Οι Έλληνες παραμένουν ακλόνητοι στις θέσεις τους.

 

Τελικά η γερμανική δύναμη αναγκάστηκε σε πλήρη υποχώρηση με σοβαρότατες απώλειες, ενώ οι αντάρτες είχαν τέσσερις νεκρούς και εφτά βαριά τραυματισμένους.

 

Η Πύλη της Ελεύθερης Ελλάδας δεν είχε παραβιαστεί.

Το Καρπενήσι διατήρησε την αίγλη του.

 

Η συντριπτική νίκη, μεγέθυνε κι άλλο τη φήμη και τη σημασία του ελληνικού ένοπλου αγώνα στα μάτια Ελλήνων και ξένων. 

 

O Βρετανός αξιωματικός Άθως (Άρθουρ Έντμοντς), είναι ο επικεφαλής των Βρετανών συνδέσμων στη Ρούμελη, που απεργάζεται διαρκώς σχέδια κατά του ΕΛΑΣ. 

 

Όμως αυτή η νίκη είναι πολύ σημαντική για να αγνοηθεί. 

Έτσι, την επόμενη της μάχης, στέλνει στη ΧΙΙΙη Μεραρχία εκ μέρους της ΣΣΑ το ακόλουθο έγγραφο:

 

«Έχω την τιμήν να συγχαρώ εκ μέρους της εν Ελλάδι Συμμαχικής Στρατιωτικής Αποστολής, εσάς και όλους τους αντάρτες οι οποίοι έλαβον μέρος εις την μάχην, εναντίον των γερμανικών δυνάμεων, εις τα περίχωρα της Μακρακώμης». 

 

 

Αρχαιολογία & Ιστορία
0

ΑΠΕΡΓΙΑ ΓΣΕΕ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Λέλα Καραγιάννη: Η συγκλονιστική ιστορία της ηρωίδας - κατασκόπου της Εθνικής Αντίστασης

Ιστορία μιας πόλης / Λέλα Καραγιάννη: Η ηρωίδα-κατάσκοπος της Εθνικής Αντίστασης

Δρόμοι πήραν το όνομά της, προτομή της στέκεται στα Εξάρχεια, μετά θάνατον βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών, ντοκιμαντέρ περιστρέφονται γύρω από τη ζωή της. Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον σκηνοθέτη Βασίλη Λουλέ για τη Λέλα Καραγιάννη.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Ενοίκια στα ύψη, gentrification και ηχορύπανση: Η Ρώμη του Νέρωνα είχε όλα τα προβλήματα των σημερινών μητροπόλεων

Αρχαιολογία & Ιστορία / Ενοίκια στα ύψη, gentrification και ηχορύπανση: Η Ρώμη του Νέρωνα είχε όλα τα προβλήματα των σημερινών μητροπόλεων

Παρότι η απόσταση που μας χωρίζει από την κλασική Ρώμη είναι τεράστια, τα αστικά προβλήματα που αντιμετώπισε μοιάζουν να επαναλαμβάνονται ανά τους αιώνες.
THE LIFO TEAM
Πεθαίνοντας στη Μυκηναϊκή Αττική: Το νεκροταφείο στο Κολικρέπι Σπάτων

Ιστορία μιας πόλης / Πεθαίνοντας στη Μυκηναϊκή Αττική: To νεκροταφείο στο Κολικρέπι Σπάτων

Πώς πέθαιναν οι άνθρωποι στη Μυκηναϊκή Αττική; Τι τιμές τους επεφύλασσαν οι συνάνθρωποί τους; Και τι συμπεράσματα προκύπτουν από τα ταφικά έθιμα στα περίχωρα της Αθήνας κατά την Ύστερη Εποχή του Χαλκού; Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με την Νίκη Παπακωνσταντίνου για το προϊστορικό νεκροταφείο στο Κολικρέπι Αττικής.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Ο βράχος, η θάλασσα και το τελεφερίκ στη Μονεμβασιά

Guest Editors / Ο βράχος, η θάλασσα και το τελεφερίκ στη Μονεμβασιά

Το σχέδιο για την εγκαθίδρυση τελεφερίκ εκπλήσσει καθώς φανερώνει μια μεταστροφή του υπουργείου Πολιτισμού από πολιτικές ήπιας παρέμβασης και χαμηλού φωτισμού τις οποίες ακολούθησε για δεκαετίες. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη επέμβαση που έχει γίνει στον βράχο εδώ και πάνω από δύο αιώνες και ίσως τη μεγαλύτερη που έχει γίνει ποτέ μετά την ανοικοδόμηση των τειχών.
ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΟΤΣΩΝΑΣ
Τι σήμαινε να είσαι ασθενής στο Αιγινήτειο στις αρχές του 20ου αιώνα;

Ιστορία μιας πόλης / Τι σήμαινε να είσαι ασθενής στο Αιγινήτειο στις αρχές του 20ού αιώνα;

Χάρη σε ένα κληροδότημα, ιδρύεται στις αρχές του 20ου αιώνα επί της Λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας ένα νοσοκομείο το οποίο στεγάζει την έδρα της Νευροψυχιατρικής του ΕΚΠΑ. Ένα νοσοκομείο του οποίου η σχέση με το Πανεπιστήμιο Αθηνών αλλά και με τις κοινωνικές μεταβολές στην πόλη και στη χώρα είναι άρρηκτες. Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά για την ιστορία του Αιγινητείου με την ιστορικό Δέσπω Κριτσωτάκη.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Αθηναϊκή οπερέτα: Ευρωπαϊκός αέρας και η μοντέρνα ζωή των αστών του Mεσοπολέμου

Ιστορία μιας πόλης / Αθηναϊκή οπερέτα: Ευρωπαϊκός αέρας στη ζωή των αστών του Mεσοπολέμου

Η οπερέτα στην Αθήνα ανθίζει και εξελίσσεται εν μέσω μεγάλων ιστορικών γεγονότων: Βαλκανικοί πόλεμοι, εθνικός διχασμός και αργότερα η Μικρασιατική Καταστροφή. Ήταν η οπερέτα μια διέξοδος για τους Αθηναίους της εποχής; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Αλέξανδρο Ευκλείδη για την ιστορία και τους μεγάλους σταθμούς της αθηναϊκής οπερέτας.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Δοξιάδης: Ο πρωτοπόρος πολεοδόμος και η έρευνα του για τους κατοίκους της Αθήνας

Ιστορία μιας πόλης / Κωνσταντίνος Δοξιάδης: Ο πρωτοπόρος πολεοδόμος της Αθήνας

Πρωτοπορία, όραμα, κοσμοπολιτισμός: Τα υλικά με τα οποία ήταν φτιαγμένος ο Κωνσταντίνος Δοξιάδης. Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με την Μαριάννα Χαριτωνίδου για την δράση, την έρευνά του για τους κατοίκους της Αθήνας, την παρακαταθήκη του στην πόλη.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Ο διαβόητος αρχαιοκάπηλος Ρόμπιν Σάιμς και ο ελληνικός του σύνδεσμος

Ρεπορτάζ / Ο διαβόητος αρχαιοκάπηλος Ρόμπιν Σάιμς και ο ελληνικός του σύνδεσμος

Ποιος είναι ο διαβόητος Βρετανός λαθρέμπορος από την εταιρεία του οποίου ανακτήθηκαν πρόσφατα εκατοντάδες αρχαιότητες μετά από μακροχρόνια διεκδίκηση από το ελληνικό Δημόσιο;
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Σχέδια για τις Απόκριες του 1933 και τα έθιμα της Παλιάς Αθήνας

Αρχαιολογία & Ιστορία / «Οι παληές αθηναϊκές Απόκρηες»: Πώς γιορτάζονταν πριν έναν αιώνα;

Μια σειρά από σχέδια που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό «Παναθήναια» σχετικά με τις Απόκριες και άρθρα από το περιοδικό «Μπουκέτο» για τα αποκριάτικα έθιμα της παλιάς Αθήνας.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΕΛΑΣΑΚΗΣ
Γίγαντες, Τρίτωνες και ένα ανάκτορο στην Αθήνα

Ιστορία μιας πόλης / Γίγαντες, Τρίτωνες και ένα ανάκτορο στην Αθήνα

Πού μπορούμε να δούμε το Ανάκτορο των Γιγάντων σε μια βόλτα μας στο κέντρο της πόλης και τι συμβολίζουν τα γλυπτά που υπάρχουν στο πρόπυλο; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον αρχαιολόγο Γιάννη Θεοχάρη.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
ΠΕΑΝ: Όταν ανατινάχτηκαν τα γραφεία της φιλοναζιστικής ΕΣΠΟ στην οδό Γλάδστωνος

Ιστορία μιας πόλης / ΠΕΑΝ: Όταν ανατινάχτηκαν τα γραφεία της φιλοναζιστικής ΕΣΠΟ στην οδό Γλάδστωνος

Ποια ήταν η ολιγομελής ομάδα ΠΕΑΝ που έμεινε στην ιστορία για τις ριψοκίνδυνες δράσεις της ενάντια στους Ναζί; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Ευάνθη Χατζηβασιλείου για την Πανελλήνιο Ένωση Αγωνιζομένων Νέων.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Χαιρώνεια: Η μάχη που γέννησε τον σύγχρονο άνθρωπο

Ιστορία μιας πόλης / Χαιρώνεια: Η μάχη που γέννησε τον σύγχρονο άνθρωπο

Στις 2 Αυγούστου του 338 π.Χ. ο Φίλιππος Β’ οδηγεί τους Μακεδόνες σε μία μάχη η έκβαση της οποίας θα αλλάξει τον κόσμο. Τι σήμανε για τη Μακεδονία, την Αθήνα και τον ελλαδικό χώρο η Μάχη της Χαιρώνειας; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Παναγιώτη Ιωσήφ, συνεπιμελητή της έκθεσης που έχει ως θέμα την ιστορική μάχη και τρέχει αυτό το διάστημα στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Ανέκδοτες και σπάνιες εικόνες από την κατασκευή του Ηλεκτρικού στην Ομόνοια (πριν έναν αιώνα)

Αρχαιολογία & Ιστορία / Ανέκδοτες και σπάνιες εικόνες από την κατασκευή του Ηλεκτρικού στην Ομόνοια, πριν από έναν αιώνα

Η LiFO, σε συνεργασία με τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, θα παρουσιάσει μια σειρά από ανέκδοτα και σπάνια ντοκουμέντα για διάφορα θέματα από τη λαμπρή, ή και όχι τόσο, ιστορία του τόπου μας. Ξεκινάμε με τον ιστορικό σταθμό του Ηλεκτρικού στην Ομόνοια, που δεν ήταν πάντοτε υπόγειος.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΕΛΑΣΑΚΗΣ
Όταν ανέβηκε στην Αθήνα η οπερέτα «Χασίς»

Ιστορία μιας πόλης / Όταν ανέβηκε στην Αθήνα η οπερέτα «Χασίς»

Ποιοι κάνουν χρήση ναρκωτικών στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα στην Ελλάδα και ποιο είναι το κοινωνικό αποτύπωμα των ναρκωτικών στην Αθήνα της εποχής; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον ιστορικό και ερευνητή Κωστή Γκοτσίνα.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Πώς ζούσαν οι Ρωμαίοι στρατιώτες; Η καθημερινή ζωή των ανθρώπων πίσω απ’ την πολεμική μηχανή

Αρχαιολογία & Ιστορία / Πώς ζούσαν οι Ρωμαίοι στρατιώτες; Η καθημερινότητα πίσω απ’ την πολεμική μηχανή

Μια νέα έκθεση στο Βρετανικό Μουσείο αποκαλύπτει τη ζωή των Ρωμαίων που έζησαν μέσα στις τάξεις του στρατού της Αυτοκρατορίας και την υπηρέτησαν πιστά.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Δεν ξέρουμε πού βρίσκεται το σώμα του Αλέξανδρου, όμως ο τάφος του είναι σίγουρα στην Αλεξάνδρεια»

Αρχαιολογία & Ιστορία / «Δεν ξέρουμε πού βρίσκεται το σώμα του Αλέξανδρου, όμως ο τάφος του είναι σίγουρα στην Αλεξάνδρεια»

Η Καλλιόπη Λημναίου-Παπακώστα, διευθύντρια του Ελληνικού Ινστιτούτου-Ιδρύματος Αλεξανδρινού Πολιτισμού, που σκάβει στην Αλεξάνδρεια από το 1998 μιλά για τις ανασκαφές που πραγματοποιεί εκεί, τα μέχρι στιγμής ευρήματα, τον Μεγαλέξανδρο, τη σχέση του με την Αίγυπτο και το πολυσυζητημένο ντοκιμαντέρ του Netflix, στο οποίο συμμετείχε.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ