"...Λέω μόνον ότι η ιδιαιτερότητα του δυτικού πολιτισμού έγκειται ακριβώς στην ικανότητά του για αυτο-αμφισβήτηση και αυτοκριτική..." (Καστοριάδης)Επειδή ο Άρης αναφέρεται στο τέλος του δικού του κειμένου και στους επικριτές του Διαφωτισμού (και εννοεί αν καταλαβαίνω καλά, τόσο εκείνους που επιτίθενται από τα δεξιά, όσο και εκείνους που ασκούν την κριτική τους από αριστερά), θα ήθελα να προσθέσω μερικές σκέψεις για τον αντι-ορθολογισμό της σύγχρονής ελληνικής Αριστεράς, που τελικά την έκανε να συμπεθεριάσει με την εθνικιστική Δεξιά. Μπορεί ο Καστοριάδης να εγκωμιάζει την αυτοκριτική που κάνουν οι δυτικές κοινωνίες, δεν αναφέρεται όμως θετικά σε οιαδήποτε μορφή αυτοκριτικής, αλλά συγκεκριμένα στην "ικανότητα για αυτο-αμφισβήτηση και αυτοκριτική" που γίνεται "εν ονόματι της λογικής συζήτησης μεταξύ των ανθρώπων, η οποία παραμένει ανοιχτή στο διηνεκές και δεν αναγνωρίζει έσχατο δόγμα". Πρόκειται με άλλα λόγια για αυτοκριτική που γίνεται ορθολογικά, και που προσπαθεί να επιτύχει όσο το δυνατόν περισσότερη αντικειμενικότητα.Η κριτική που κάνουν πολλοί στην Ελλάδα για την Δύση και τον Διαφωτισμό δεν είναι ορθολογική. Θυμίζει σε πολλά την αυτοκριτική της δυτικής διανόησης και του καλλιτεχνικού κόσμου των αρχών του 19ου αιώνα, που έγινε στα πλαίσια του κινήματος του Ρομαντισμού (που εν περιλήψει αποτέλεσε αντίδραση στην Βιομηχανική Επανάσταση, εξήρε το συναίσθημα αντί της λογικής, εξιδανίκευσε την υποτιθέμενη "αγνότητα" είτε εξωτικών πολιτισμών--Οριενταλισμός--είτε παρελθουσών ιστορικών περιόδων--Μεσαιωνική και Γκόθικ λογοτεχνία). Για την εθνικιστική Δεξιά, η συνάφεια με τέτοιες ιδέες είναι αναμενόμενη, διότι ο Εθνικισμός στην Ευρώπη έχει τις βάσεις του στον Ρομαντισμό. Για την Εκκλησία επίσης δεν το συζητώ, διότι δεν έχει καμιά σχέση με τον ορθολογισμό (παρά μόνο στα λογιστικά/οικονομικά της). Η κυριαρχία όμως αντι-ορθολογικών, βολονταριστικών, σχεδόν αυτιστικών τρόπων ανάγνωσης της πραγματικότητας στους κόλπους σχεδόν σύσσωμης της σύγχρονής μας Αριστεράς είναι τεράστιο πρόβλημα. Και αναφέρομαι βεβαίως στην ελληνική Αριστερά, διότι η mainstream Αριστερά σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες έχει πολλούς λογικούς ανθρώπους (ή τέλος πάντων κάποιους ανθρώπους που θα μπορούσα π.χ. να ψηφίσω). Η ειρωνεία είναι πως οι κομμουνιστές στο παρελθόν θεωρούσαν τους εαυτούς τους επιστήμονες της ιστορίας, αλλά από τη δεκαετία του '60 και μετά, λόγω κυρίως της απογοήτευσης από τον ολοκληρωτισμό της ΕΣΣΔ (όσοι δεν ήταν σταλινικοί, δηλαδή), λόγω της ανόδου των απελευθερωτικών κινημάτων του "3ου Κόσμου", λόγω καταστροφής του περιβάλοντος και οικολογίας, οδηγήθηκαν πολύ συχνά στο άλλο άκρο, προσεγγίζοντας έναν αντι-Δυτικό και σε πολλές περιπτώσεις αντιορθολογικό τρόπο σκέψης, από τον οποίο πολλοί αριστεροί στην Ελλάδα δεν έχουν βγει ακόμα. Το βλέπεις στον τρόπο που ακόμα και τώρα κάποιοι αντιμετωπίζουν τον πολιτισμικά "Άλλον" λες και είναι ο Ευγενής Άγριος (μια από τις έννοιες/μύθους του Ρομαντικού Πριμιτιβισμού). Εν τέλει ο αλλοπρόσαλλος αυτός τρρόπος ανάγνωσης της πραγματικότητας κρύβει και έναν κάποιο μη-συνειδητοποιημένο επιλεκτικό ρατσισμό, αλλά προδίδει και πολύ ναρκισσισμό.Να τελειώσω επαναλαμβάνοντας πως μη ορθολογική αυτοκριτική κάνουν και οι μουσουλμανικές κοινωνίες, και καταλήγουν στον συμπέρασμα πως για την δική τους κακοδαιμονία φταίει η νεωτερικότητα--άρα "οπισθεν ολοταχώς!" και "Τζιχάντ!" Δεν προτείνω φυσικά να αφεθούμε κι εμείς, σαν τον Kurtz στο Heart of Darkness, και να γίνουμε σαν αυτούς που μας απειλούν.
