"...Γιατί δεν έχει την ιστορική εμπειρία ενός διαφωτισμού ο μουσουλμανικός κόσμος; Δεν ήταν οι Αραβες που διέπρεψαν στα γράμματα,τις τέχνες και τις επιστήμες για αρκετούς αιώνες;..."Κανείς σοβαρός άνθρωπος δε αρνείται πως πολύ σπουδαίοι πολιτισμοί αναπτύχθηκαν και εκτός Ευρώπης, όπως επίσης και το ότι ο Ισλαμικός κόσμος συνέβαλε π.χ. στην Αναγέννηση με τις μεταφράσεις του Αριστοτέλη κλπ. Επίσης να μην ξεχνάμε την Άλγεβρα, που είναι μάλιστα Αραβική λέξη. Ή την συμβολή μουσουλμάνων μαθηματικών, όπως ο Αλ-Χουαρίζμι (απ’το όνομα του οποίου βγαίνει η λέξη “αλγόριθμος”), στην εξέλιξη του μαθηματικού συμβολισμού που χρησιμοποιούμε--όχι μόνο στο σύστημα αρίθμησης, αλλά κυρίως στον τρόπο που κάνουμε πράξεις--(ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΑΤΗ προσφορά στον παγκόσμιο πολιτισμό).Ο Ευρωπαϊκός Διαφωτισμός όμως ξεχωρίζει από άλλες περιόδους διαφωτισμού--πολιτισμικής άνθισης--(στην Ευρώπη ή αλλού), διότι αμφισβήτησε τις ίδιες βάσεις του Ευρωπαϊκού πολιτισμού εκείνης της εποχής, οδηγώντας σε μια πραγματική υπέρβαση. Ήταν "ένα πρόταγμα ελευθερίας, ατομικής και συλλογικής αυτονομίας", και κυρίως "κριτικής και αυτοκριτικής" όπως λέει ο Καστοριάδης. Και όταν λέμε αυτοκριτικής, δεν εννοούμε απλώς "τις πταίει και είμαστε τόσο αδύναμοι", διότι τέτοιου είδους "αυτοκριτική" κάνουν π.χ. και οι φονταμεταλιστές, (μουσουλμάνοι, αλλά και χριστιανοί, όπως οι δικοί μας Νεοορθόδοξοι--και όλοι καταλήγουν πως η λύση είναι το "όπισθεν ολοταχώς", στις “βασικές αρχές” μιας εξιδανικευμένης Χρυσής Εποχής--ο κάθε φονταμενταλισμός έχει τη δική του--που ποτέ δεν υπήρξε). Αλλά "την ικανότητα για εσωτερική αμφισβήτηση των ίδιων των θεσμών και των ιδεών […] εν ονόματι της λογικής συζήτησης μεταξύ των ανθρώπων, η οποία παραμένει ανοιχτή στο διηνεκές και δεν αναγνωρίζει έσχατο δόγμα", όπως καταλήγει ο Καστοριάδης. Αυτή είναι η προσφορά του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού, η οποία δεν έχει ξεπεραστεί από κανέναν άλλο πολιτισμό έκτοτε. Και οι βάσεις αυτού του τρόπου σκέψης βρίσκονται στην αρχαία Ελλάδα (και αν αυτό στενοχωρεί κάποιους "προχώ", περαστικά τους).
Σχολιάζει ο/η