"Ειλικρινά δεν καταλαβαίνω όλους εσάς που καταφέρνετε να σπουδάσετε και να τελειώνετε σχολές, πανεπιστήμια, πολυτεχνεία και γενικά να φέρνετε τον ουρανό στη γη, μόνο και μόνο για να μας λέτε μετά πόσο αδιάφορο σας είναι το αντικείμενο που τόσα χρόνια φάγατε και χαραμίσατε για να το σπουδάσετε... πραγματικά απορώ !"
Κεγώ το έχω απορία αυτό και μία ημέρα ρώτησα μία κοπέλα στο λεωφορείο (καθίσαμε δίπλα δίπλα και από μία τυχαία ερώτηση που της έκανα για κάποια στάση καταλήξαμε να μιλάμε σε όλη την διαδρομή, 1 ώρα και βάλε η οποία σπούδαζε στο πανεπιστήμιο γιατί σπουδάζει αφού και δεν θέλει να το ασκήσει σαν επάγγελμα αλλά και χρωστάει πολλά μαθήματα. Μου είχε πει πως "αν δεν βρω δουλειά τότε, θα δουλεύω σε κάποια καφετέρια, όπως και τώρα, όμως τότε θα έχω ένα πτυχίο και δεν θα με πρήζουν άλλο οι δικοί μου" (δεν το είχε πει έτσι ακριβώς αλλά σαν νόημα αυτό ήταν). Και μετά εγώ της είπα "καταλαβαίνω πως θέλεις να κάνεις τους γονείς σου να χαρούν και να λένε με υπερηφάνεια στους γείτονες, στους φίλους και συγγενείς τους για την κόρη τους που πήρε το πτυχίο και όλα αυτά, όμως εσύ για 4, 6 χρόνια, δεν θα ζεις την ζωή που θέλεις, μαθαίνοντας κάτι που δεν σε ενδιαφέρει καν, και επειδή ακριβώς αν πάρεις το πτυχίο θα είναι απλά για να το βάλουν σε κάποια κορνίζα σε κάποιο τοίχο και να φαίνεται σαν παράσημο πολέμου ή σαν βραβείο, δεν θα ενδιαφερθείς να αφοσιωθείς αρκετά στις σπουδές ώστε ακόμα και αν κάποτε σου δοθεί η ευκαιρία να το ασκήσεις επαγγελματικά να την αξιοποιήσεις" (το κλασικό που λένε "μάθε τέχνη και άστηνα και αν πεινάσεις πιάστηνα"). Και η απάντησή της ήταν στο ίδιο κλίμα με την άλλη, ότι θα χαρούν οι γονείς της με αυτό το επίτευγμα οπότε μετά θα την αφήσουν ήσυχη επιτέλους να κάνει την ζωή που θέλει αλλά και δεν θα γκρινιάζουν καθώς πλέον αν είναι άνεργη ή κάνει κάποια δουλειά που στο δικό τους το μυαλό θεωρείται "χαραμίζεις τα νιάτα σου" ή "όχι καθωσπρέπει". Φαντάζομαι στα 1960s-1970s δουλειές όπως υπάλληλος σε καφέ, υπάλληλος σε σούπερ μάρκετ, υπάλληλος σε βενζινάδικο, περιπτεράς, υπάλληλος σε τηλεφωνικό κέντρο, κτλπ, θεωρούνταν "κακές" και πως "μόνο αμόρφωτοι τις κάνουν" -επειδή η μισή Ελλάδα που εργαζόταν στην οικοδομή, την ραχοκοκκαλιά της οικονομίας, απαιτούσε πτυχία και κάθε οικοδόμος είχε τουλάχιστον από 2 μεταπτυχιακά- και κάπως έτσι εμφυτεύτηκε συλλογικά η αντίληψη πως άλλεα δουλειές είναι "άξιες" και "σεβαστές" ενώ άλλες όχι, το στίγμα της οποίας προκατάληψης είναι ακόμα αισθητό σε πολλούς γονείς, οι οποίο το πυροδοτούν λέγοντας στα παιδιά τους να σπουδάσουν την κλασική τριάδα των "καλών" εργασιών (δικηγόρος-γιατρός-φιλόλογος) και όχι κάτι τεχνικό και ας έχουν ζήτηση πάντα, όχι υπολογιστές, και ας είμαστε στο 2025. Με δυό λόγια, χαραμίζουν (όχι όλοι οι φοιτητές αλλά αρκετοί από αυτούς όπως η κοπέλα της εξομολόγησης και η κοπέλα του λεωφορείου που αναφέρω) μερικά χρόνια από την ζωή τους απλά για να "κερδίσουν" την άτυπη "έγκριση" των γονιών τους στο δικαίωμα στο να ζήσουν όπως θέλουν οι ίδιες. "Εντάξει, τα κατάφερες, σπούδασες, μου έκανες το χατήρι, με έκανες περήφανο, μπράβο γιε/κόρη μου. Συγχαρητήρια για όσα κατάφερες, θα το διαλαλήσω σε όποιον άνθρωπο γνωρίζω και θα βγάλουμε 200 φωτογραφίεα στην αποφοίτηση-ορκωμοσία σου και θα σου πάρω δώρο και ένα αμάξι επειδή το αξίζεις!". Και μετά από μερικούς καλοκαιρινούς μήνες, η/ο κόρη/γιος τους κάθεται όλη μέρα και πίνει απανωτά καφέδες και καπνίζει σαν να είναι ιδιοκτήτης νυχτερινού κέντρου, και ψάχνει στις αγγελίες μήπως βρει καμία δουλειά ως παρκαδόρος, ως ντελιβεράς, ως μπαρίστας, ως σερβιτόρος, ως υπάλληλο σε σούπερ μάρκετ, ως ως ως. Μόνο που για παρκαδόρο χρειάζονται τουλάχιστον 2 διπλώματα οδήγησης (κανονικό και επαγγελματικό) , για ντελιβερά χρειάζεται να έχεις δικό σου μηχανάκι (ή σου δίνουν αλλά παίρνεις πολύ λιγότερα) και αν δεν έχεις προυπηρεσία κάπου δύσκολα βρίσκεις δουλειά, για μπαρίστα πλέον απαιτείται το ανάλογο πτυχίο του ΙΕΚ (και προυπηρεσία, και γνωριμίες, και περνάς 100 δοκιμαστικά για τα οποία δεν παίρνεις ούτε ευρώ) , για σερβιτόρο απαιτείται υπηρεσία και πολύ καλές συστάσεις (εκτός αν θέλεις να είσαι βοηθός του βοηθού σε κάποια χασαποταβέρνα) , και τέλος, για υπάλληλο σούπερ μάρκετ πρέπει να έχεια συνηθίσει να περπατάς 20 χιλιόμετρα την ημέρα, να αντέχεις ορθοστασία, να κάνεις υπομονή με τον κάθε δύστροπο/αγενή πελάτη, να δουλεύεις με κυλιόμενο ωράριο το οποίο μαθαίνεις τελευταία στιγμή, να να να. Δουλειές που οι γονείς του/της γιόκα/κόρης θεωρούσαν "κακές" και τις σνόμπαραν, τις οποίες τις κάνουν οικογενειάρχες 40 και 50 χρονών, ενώ ο/η γιος/κόρη τους ταμείο ανεργίας. Αλλά ναι, έχουν το πτυχίο καρφιτσωμένο στον τοίχο, σε κάποια κορνίζα, μόνο δάφνες Ρωμαίου αυτοκράτορα δεν του έβαλαν γύρω γύρω. Όλα για το θεαθήναι. Και στο τέλος ο/η γιος/κόρη θα αναγκαστεί να κάνει μία τέτοια δουλειά σαν τις προαναφερθείσες (όταν θα βαρεθεί να μένει με τους γονείς του/της) , όμως δεν θα βρίσκει επειδή τόσοι εκατοντάδες χιλιάδες απόφοιτοι πολυτεχνικών σχολών που δεν απορροφήθηκαν από την αγορά εργασίας (επειδή περισσότεροι είναι οι φοιτητές που βγάζουν σε κάθε νέα φουρνιά τα πανεπιστήμια από τις διαθέσιμες θέσεις στις αντίστοιχες ειδικότητες) θα δημιουργούν τον ανταγωνισμό. Άρα σπουδάζουν 4-6 χρόνια για να καταλήξουν να κάνουν δουλειές που θα μπορούσαν να κάνουν κατευθείαν μετά το λύκειο (και επειδή παίρνουν οι περισσότεροι εργοδότες τα νέα παιδιά που έχουν ενέργεια αλλά και δικαιολογείται έτσι η έλλειψη εργασιακής προυπηρεσίας, κανείς δεν μπορεί να σε απορρίψει με αυτό το πρόσχημα) , απλά και μόνο για να κάνουν το χατήρι στους γονείς των γονιών των γονιών τους (επειδή πάει πολλές γενιές πίσω αυτή η στερεοτυπική αντίληψη, οι γονείς οι τωρινοί απλά τις μεταδίδουν αναλλοίωτες ως δικός τους "χρέος" προς τις προηγούμενες γενιές, όπως ένας λοχίας κάνει καψόνια σε έναν νεοσύλλεκτο φαντάρο ακόμα και αν δεν θέλει, απλά να βγάλει τα απωθημένα του που όταν ο ίδιος βρισκόταν στη θέση του, ένας άλλος λοχίας του έκανε αυτού, ένας κύκλος δηλαδή), απλά για να μην έχουν να ακούν την γκρίνια τους, τουλάχιστον για αυτά τα 4-6 χρόνια που σπουδάζουν, επειδή το τι γκρίνια θα ακούν όταν αποφοιτήσουν με τα χίλια ζόρια αλλά δουλειά δεν θα βρίσκουν, αυτό είναι μία άλλη ιστορία. Υπάρχουν όμως και φοιτητές που κάνουν 2 δουλειές και με τα δικά τους χρήματα πληρώνουν τα πάντα και δίνουν και στους γονείς τους, έτσι, απλά επειδή μπορούν και θέλουν να βοηθήσουν, χωρίς καν να τους το ζητήσει κανείς. Αυτούς όμως δεν θα τους δεις να γράφουν εξομολογήσεις επειδή αυτοί δεν ζουν στην αβεβαιότητα: ξέρουν τι θέλουν, κάνουν θυσίες, βάζουν στόχους και δεν σταματούν μέχρι να τους πετύχουν, ό,τι και αν γίνει. Ελάχιστα success stories όμως, οι περισσότεροι φοιτητές σπουδάζουν απλά για να σπουδάσουν. Πρέπει να θέλεις πάρα πολύ κάτι για να το κυνηγάς με την ίδια επιμονή, υπομονή και θέρμη-ενθουσιασμό μετά από 4-6 χρόνια στα οποία όσο και αν άλλαξες εσύ (επειδή είναι επόμενο πως στα 18 δεν θα είσαι ο ίδιος που θα είσαι στα 24) δεν άλλαξε το όνειρό σου. Όμως, συνήθως όταν σκέφτονται που να περάσουν κατά το μηχανογραφικό και τις πανελλήνιες, το κάνουν κυρίως με οικονομικά κριτήρια (και όχι επειδή το γουστάρουν) και εκεί έρχεται και κολλάει το από γενιά σε γενιά "χρέος" των γονιών τους, να τους σπρώχνει προς την δικηγορία, την υγεία, την φιλολογία, και ας οι ίδιοι δεν νιώθουν το παραμικρό για αυτά. Βάζουν στην άκρη τα όνειρά τους, δημιουργούν δικά τους απωθημένα τα οποία στοιβάζονται στην πίεση που έχουν μαζέψει από τους γονείς, και όταν κάνουν παιδιά τους τα πετάνε σαν να είναι η Γη και τα παιδιά ο Άτλας, και τους λένε προστακτικά "σειρά σας να σηκώσετε το βάρος! Εγώ έκανα το χρέος μου, σειρά σας τώρα!". Βέβαια αυτό αν κάνουν παιδιά, επειδή αυτό είναι δημογραφική-κοινωνική συζήτηση άλλου χαρακτήρα.
"Ειλικρινά δεν καταλαβαίνω όλους εσάς που καταφέρνετε να σπουδάσετε και να τελειώνετε σχολές, πανεπιστήμια, πολυτεχνεία και γενικά να φέρνετε τον ουρανό στη γη, μόνο και μόνο για να μας λέτε μετά πόσο αδιάφορο σας είναι το αντικείμενο που τόσα χρόνια φάγατε και χαραμίσατε για να το σπουδάσετε... πραγματικά απορώ !"
Κεγώ το έχω απορία αυτό και μία ημέρα ρώτησα μία κοπέλα στο λεωφορείο (καθίσαμε δίπλα δίπλα και από μία τυχαία ερώτηση που της έκανα για κάποια στάση καταλήξαμε να μιλάμε σε όλη την διαδρομή, 1 ώρα και βάλε η οποία σπούδαζε στο πανεπιστήμιο γιατί σπουδάζει αφού και δεν θέλει να το ασκήσει σαν επάγγελμα αλλά και χρωστάει πολλά μαθήματα. Μου είχε πει πως "αν δεν βρω δουλειά τότε, θα δουλεύω σε κάποια καφετέρια, όπως και τώρα, όμως τότε θα έχω ένα πτυχίο και δεν θα με πρήζουν άλλο οι δικοί μου" (δεν το είχε πει έτσι ακριβώς αλλά σαν νόημα αυτό ήταν). Και μετά εγώ της είπα "καταλαβαίνω πως θέλεις να κάνεις τους γονείς σου να χαρούν και να λένε με υπερηφάνεια στους γείτονες, στους φίλους και συγγενείς τους για την κόρη τους που πήρε το πτυχίο και όλα αυτά, όμως εσύ για 4, 6 χρόνια, δεν θα ζεις την ζωή που θέλεις, μαθαίνοντας κάτι που δεν σε ενδιαφέρει καν, και επειδή ακριβώς αν πάρεις το πτυχίο θα είναι απλά για να το βάλουν σε κάποια κορνίζα σε κάποιο τοίχο και να φαίνεται σαν παράσημο πολέμου ή σαν βραβείο, δεν θα ενδιαφερθείς να αφοσιωθείς αρκετά στις σπουδές ώστε ακόμα και αν κάποτε σου δοθεί η ευκαιρία να το ασκήσεις επαγγελματικά να την αξιοποιήσεις" (το κλασικό που λένε "μάθε τέχνη και άστηνα και αν πεινάσεις πιάστηνα"). Και η απάντησή της ήταν στο ίδιο κλίμα με την άλλη, ότι θα χαρούν οι γονείς της με αυτό το επίτευγμα οπότε μετά θα την αφήσουν ήσυχη επιτέλους να κάνει την ζωή που θέλει αλλά και δεν θα γκρινιάζουν καθώς πλέον αν είναι άνεργη ή κάνει κάποια δουλειά που στο δικό τους το μυαλό θεωρείται "χαραμίζεις τα νιάτα σου" ή "όχι καθωσπρέπει". Φαντάζομαι στα 1960s-1970s δουλειές όπως υπάλληλος σε καφέ, υπάλληλος σε σούπερ μάρκετ, υπάλληλος σε βενζινάδικο, περιπτεράς, υπάλληλος σε τηλεφωνικό κέντρο, κτλπ, θεωρούνταν "κακές" και πως "μόνο αμόρφωτοι τις κάνουν" -επειδή η μισή Ελλάδα που εργαζόταν στην οικοδομή, την ραχοκοκκαλιά της οικονομίας, απαιτούσε πτυχία και κάθε οικοδόμος είχε τουλάχιστον από 2 μεταπτυχιακά- και κάπως έτσι εμφυτεύτηκε συλλογικά η αντίληψη πως άλλεα δουλειές είναι "άξιες" και "σεβαστές" ενώ άλλες όχι, το στίγμα της οποίας προκατάληψης είναι ακόμα αισθητό σε πολλούς γονείς, οι οποίο το πυροδοτούν λέγοντας στα παιδιά τους να σπουδάσουν την κλασική τριάδα των "καλών" εργασιών (δικηγόρος-γιατρός-φιλόλογος) και όχι κάτι τεχνικό και ας έχουν ζήτηση πάντα, όχι υπολογιστές, και ας είμαστε στο 2025. Με δυό λόγια, χαραμίζουν (όχι όλοι οι φοιτητές αλλά αρκετοί από αυτούς όπως η κοπέλα της εξομολόγησης και η κοπέλα του λεωφορείου που αναφέρω) μερικά χρόνια από την ζωή τους απλά για να "κερδίσουν" την άτυπη "έγκριση" των γονιών τους στο δικαίωμα στο να ζήσουν όπως θέλουν οι ίδιες. "Εντάξει, τα κατάφερες, σπούδασες, μου έκανες το χατήρι, με έκανες περήφανο, μπράβο γιε/κόρη μου. Συγχαρητήρια για όσα κατάφερες, θα το διαλαλήσω σε όποιον άνθρωπο γνωρίζω και θα βγάλουμε 200 φωτογραφίεα στην αποφοίτηση-ορκωμοσία σου και θα σου πάρω δώρο και ένα αμάξι επειδή το αξίζεις!". Και μετά από μερικούς καλοκαιρινούς μήνες, η/ο κόρη/γιος τους κάθεται όλη μέρα και πίνει απανωτά καφέδες και καπνίζει σαν να είναι ιδιοκτήτης νυχτερινού κέντρου, και ψάχνει στις αγγελίες μήπως βρει καμία δουλειά ως παρκαδόρος, ως ντελιβεράς, ως μπαρίστας, ως σερβιτόρος, ως υπάλληλο σε σούπερ μάρκετ, ως ως ως. Μόνο που για παρκαδόρο χρειάζονται τουλάχιστον 2 διπλώματα οδήγησης (κανονικό και επαγγελματικό) , για ντελιβερά χρειάζεται να έχεις δικό σου μηχανάκι (ή σου δίνουν αλλά παίρνεις πολύ λιγότερα) και αν δεν έχεις προυπηρεσία κάπου δύσκολα βρίσκεις δουλειά, για μπαρίστα πλέον απαιτείται το ανάλογο πτυχίο του ΙΕΚ (και προυπηρεσία, και γνωριμίες, και περνάς 100 δοκιμαστικά για τα οποία δεν παίρνεις ούτε ευρώ) , για σερβιτόρο απαιτείται υπηρεσία και πολύ καλές συστάσεις (εκτός αν θέλεις να είσαι βοηθός του βοηθού σε κάποια χασαποταβέρνα) , και τέλος, για υπάλληλο σούπερ μάρκετ πρέπει να έχεια συνηθίσει να περπατάς 20 χιλιόμετρα την ημέρα, να αντέχεις ορθοστασία, να κάνεις υπομονή με τον κάθε δύστροπο/αγενή πελάτη, να δουλεύεις με κυλιόμενο ωράριο το οποίο μαθαίνεις τελευταία στιγμή, να να να. Δουλειές που οι γονείς του/της γιόκα/κόρης θεωρούσαν "κακές" και τις σνόμπαραν, τις οποίες τις κάνουν οικογενειάρχες 40 και 50 χρονών, ενώ ο/η γιος/κόρη τους ταμείο ανεργίας. Αλλά ναι, έχουν το πτυχίο καρφιτσωμένο στον τοίχο, σε κάποια κορνίζα, μόνο δάφνες Ρωμαίου αυτοκράτορα δεν του έβαλαν γύρω γύρω. Όλα για το θεαθήναι. Και στο τέλος ο/η γιος/κόρη θα αναγκαστεί να κάνει μία τέτοια δουλειά σαν τις προαναφερθείσες (όταν θα βαρεθεί να μένει με τους γονείς του/της) , όμως δεν θα βρίσκει επειδή τόσοι εκατοντάδες χιλιάδες απόφοιτοι πολυτεχνικών σχολών που δεν απορροφήθηκαν από την αγορά εργασίας (επειδή περισσότεροι είναι οι φοιτητές που βγάζουν σε κάθε νέα φουρνιά τα πανεπιστήμια από τις διαθέσιμες θέσεις στις αντίστοιχες ειδικότητες) θα δημιουργούν τον ανταγωνισμό. Άρα σπουδάζουν 4-6 χρόνια για να καταλήξουν να κάνουν δουλειές που θα μπορούσαν να κάνουν κατευθείαν μετά το λύκειο (και επειδή παίρνουν οι περισσότεροι εργοδότες τα νέα παιδιά που έχουν ενέργεια αλλά και δικαιολογείται έτσι η έλλειψη εργασιακής προυπηρεσίας, κανείς δεν μπορεί να σε απορρίψει με αυτό το πρόσχημα) , απλά και μόνο για να κάνουν το χατήρι στους γονείς των γονιών των γονιών τους (επειδή πάει πολλές γενιές πίσω αυτή η στερεοτυπική αντίληψη, οι γονείς οι τωρινοί απλά τις μεταδίδουν αναλλοίωτες ως δικός τους "χρέος" προς τις προηγούμενες γενιές, όπως ένας λοχίας κάνει καψόνια σε έναν νεοσύλλεκτο φαντάρο ακόμα και αν δεν θέλει, απλά να βγάλει τα απωθημένα του που όταν ο ίδιος βρισκόταν στη θέση του, ένας άλλος λοχίας του έκανε αυτού, ένας κύκλος δηλαδή), απλά για να μην έχουν να ακούν την γκρίνια τους, τουλάχιστον για αυτά τα 4-6 χρόνια που σπουδάζουν, επειδή το τι γκρίνια θα ακούν όταν αποφοιτήσουν με τα χίλια ζόρια αλλά δουλειά δεν θα βρίσκουν, αυτό είναι μία άλλη ιστορία. Υπάρχουν όμως και φοιτητές που κάνουν 2 δουλειές και με τα δικά τους χρήματα πληρώνουν τα πάντα και δίνουν και στους γονείς τους, έτσι, απλά επειδή μπορούν και θέλουν να βοηθήσουν, χωρίς καν να τους το ζητήσει κανείς. Αυτούς όμως δεν θα τους δεις να γράφουν εξομολογήσεις επειδή αυτοί δεν ζουν στην αβεβαιότητα: ξέρουν τι θέλουν, κάνουν θυσίες, βάζουν στόχους και δεν σταματούν μέχρι να τους πετύχουν, ό,τι και αν γίνει. Ελάχιστα success stories όμως, οι περισσότεροι φοιτητές σπουδάζουν απλά για να σπουδάσουν. Πρέπει να θέλεις πάρα πολύ κάτι για να το κυνηγάς με την ίδια επιμονή, υπομονή και θέρμη-ενθουσιασμό μετά από 4-6 χρόνια στα οποία όσο και αν άλλαξες εσύ (επειδή είναι επόμενο πως στα 18 δεν θα είσαι ο ίδιος που θα είσαι στα 24) δεν άλλαξε το όνειρό σου. Όμως, συνήθως όταν σκέφτονται που να περάσουν κατά το μηχανογραφικό και τις πανελλήνιες, το κάνουν κυρίως με οικονομικά κριτήρια (και όχι επειδή το γουστάρουν) και εκεί έρχεται και κολλάει το από γενιά σε γενιά "χρέος" των γονιών τους, να τους σπρώχνει προς την δικηγορία, την υγεία, την φιλολογία, και ας οι ίδιοι δεν νιώθουν το παραμικρό για αυτά. Βάζουν στην άκρη τα όνειρά τους, δημιουργούν δικά τους απωθημένα τα οποία στοιβάζονται στην πίεση που έχουν μαζέψει από τους γονείς, και όταν κάνουν παιδιά τους τα πετάνε σαν να είναι η Γη και τα παιδιά ο Άτλας, και τους λένε προστακτικά "σειρά σας να σηκώσετε το βάρος! Εγώ έκανα το χρέος μου, σειρά σας τώρα!". Βέβαια αυτό αν κάνουν παιδιά, επειδή αυτό είναι δημογραφική-κοινωνική συζήτηση άλλου χαρακτήρα.