Τα υπέρ και τα κατά ενός μυαλού που ταξιδεύει στον χρόνο Facebook Twitter
Xρησιμοποιώντας τις μνήμες, μας δίνεται η δυνατότητα να κάνουμε κάτι σαν προεπισκόπηση γεγονότων σε ένα παράθυρο του μυαλού μας. Αυτό είναι και το κλειδί της εξαιρετικής ικανότητας των ανθρώπων να προσαρμόζονται κάθε φορά στο περιβάλλον που καλούνται να ζήσουν. Eικονογράφηση: Eiko Ojala

Τα υπέρ και τα κατά ενός μυαλού που ταξιδεύει στον χρόνο

0

Το ανθρώπινο είδος έχει μία γνωστική ικανότητα που κανένας άλλο ζώο δεν φαίνεται να διαθέτει. Μπορούμε να ταξιδέψουμε πνευματικά στον χρόνο. Μπορούμε στιγμιαία να βρεθούμε στο παρελθόν και να φανταστούμε και να αναβιώσουμε -δια της μνήμης- την πρώτη μας μέρας στο πανεπιστήμιο ή το γεύμα που είχαμε με φίλους την προηγούμενη εβδομάδα. Μετά, το ίδιο γρήγορα, μπορούμε να φτιάξουμε μια εικόνα του άμεσου μέλλοντος, με το να φανταστούμε τον εαυτό μας στις επόμενες μας διακοπές ή το πίνουμε έναν καφέ, όλα αυτά μέσα σε λιγότερο από μία ώρα. 

Αυτό δεν έχει καμία σχέση με το αν γνωρίζουμε κάτι που μπορεί να συνέβη ή κάτι που θα συμβεί, έχει σχέση με την εμπειρία του να ζούμε κάποια πράγματα στο μυαλό μας. Είναι η διαφορά ανάμεσα στο να γνωρίζουμε ότι όταν έρχεται το καλοκαίρι ο καιρός είναι πιο ζεστός και να φανταζόμαστε τον εαυτό μας να χαλαρώνει στη λιακάδα του επόμενου καλοκαιριού, να νιώθουμε τη ζέστη -ως αίσθηση εμπειρίας- στο σώμα μας.

Ο κλινικός ψυχολόγος Endel Tulving είχε προλάβει να περιγράψει αυτά τα ταξίδια του νου, ως κομμάτι της αυτόματης συνείδησης, δηλαδή της αίσθησης που έχουμε για τον εαυτό μας και το πώς αυτό υπάρχει μέσα στον χρόνο: μπορούμε τόσο να επαναφέρουμε, ως μνήμη, μια εμπειρία, αλλά και να την προ-οικονομούμε, βάσει των όσων γνωρίζουμε. 

Αν είναι να συναντηθούμε με μερικούς φίλους για γεύμα, ο μηχανισμός της βραχυπρόθεσμης μνήμης μας υπενθυμίζει να έχουμε το νου μας για τη μέρα συνάντησης, ωστόσο, ταυτόχρονα μπορούμε να φανταστούμε τον εαυτό μας να βρίσκει τραπέζι, να διαβάζει το μενού και να παραγγέλνει φαγητό. Αυτό είναι κάτι διαφορετικό από τον ενεργό προγραμματισμό. Αυτή είναι μία μοναδική ικανότητα των ανθρώπων σύμφωνα και με τον Thomas Suddendorf, συγγραφέα του βιβλίου "Το Χάσμα: Η επιστήμη των όσων μας χωρίζουν από τα άλλα ζώα", μία έκδοση του Πανεπιστημίου του Κουίνσλαντ. 

Ακριβώς αυτή η ικανότητα μας να ταξιδεύουμε με τη σκέψη μας επιτρέπει να φανταζόμαστε διαφορετικές μελλοντικές καταστάσεις και να παράγουμε τον σύνθετο κόσμο μέσα στον οποίο ζούμε σήμερα. Συνδυάζοντας εκ νέου παλιές αναμνήσεις, είμαστε σε θέση να προβάλλουμε τον εαυτό μας στον χρόνο, κάτι που μας δίνει αναρίθμητους συνδυασμούς επιλογών, από τους οποίους επιλέγουμε, αυτούς, οι οποίοι παρουσιάζουν τις πιο αληθοφανείς πιθανές εκβάσεις.

Όλος αυτός ο μηχανισμός μας επιτρέπει να διαμορφώνουμε το μέλλον μας, όπως το επιθυμούμε, να αναζητούμε τις ευκαιρίες που θέλουμε και να αποφεύγουμε δυνητικές απειλές, πριν ακόμη προκύψουν.

Σα να είχαμε να κάνουμε με ένα remix, χρησιμοποιώντας αυτές τις μνήμες, μας δίνεται η δυνατότητα να κάνουμε κάτι σαν προεπισκόπηση γεγονότων σε ένα παράθυρο του μυαλού μας. Αυτό είναι και το κλειδί της εξαιρετικής ικανότητας των ανθρώπων να προσαρμόζονται κάθε φορά στο περιβάλλον που καλούνται να ζήσουν. Κατά τον Suddendorf αυτός είναι και ένας από τους παράγοντες που μας κάνει - ως είδος- μοναδικούς. "Μπορούμε να προχωράμε στο χτίσιμο πολλαπλών σεναρίων, να έχουμε μία μονίμως ενεργή ικανότητα να φανταζόμαστε εναλλακτικές καταστάσεις, να αντιδρούμε σ' αυτές ή να τις εντάσσουμε σε μεγαλύτερα πλαίσια.

Πρόκειται για μία παντοδύναμη λειτουργία. Μπορούμε να φανταστούμε καταστάσεις από το τι θα κάνουμε αύριο, μέχρι το τι θα μας συμβεί την επόμενη εβδομάδα, ή όταν βρεθούμε σε διακοπές, τι είδους καριέρα θέλουμε να κυνηγήσουμε, και πάνω σε όλα αυτά να χτίζουμε νέα δυνητικά σενάρια. και φυσικά να αξιολογούμε το καθένα απ' όλα αυτά βάσει της σκοπιμότητας, αλλά και της πιθανότητας τους να συμβούν", λέει ο ίδιος. 

Όλος αυτός ο μηχανισμός μας επιτρέπει να διαμορφώνουμε το μέλλον μας, όπως το επιθυμούμε, να αναζητούμε τις ευκαιρίες που θέλουμε και να αποφεύγουμε δυνητικές απειλές, πριν ακόμη προκύψουν. Άλλα είδη του ζωικού βασιλείου δεν μπορούν να λειτουργήσουν με τον ίδιο τρόπο. Όπως λέει ο Suddendorf, οι ψυχολόγοι δεν πιστεύουν ότι ο σκύλος σας κάθεται δίπλα στο τζάκι αναπολώντας τις αγαπημένες του βόλτες μαζί σας ή εκείνη τη συναρπαστική μέρα που βρήκε ένα νεκρό κουνέλι σ' ένα χωράφι.  Επίσης, τα μωρά αναγκάζονται να ζήσουν στο εδώ και το τώρα, χωρίς να μπορούν να αποδράσουν, με τη σκέψη τουλάχιστον, προς το μέλλον. Δεν μπορούν μέχρι την ηλικία των 3 ή 4 ετών, οπότε είναι πλέον σε θέση να φανταστούν μία μελλοντική κατάσταση στην οποία θα μπορούσαν να νιώσουν διαφορετικά, να ανυπομονούν για κάτι ή ακόμη και να φοβούνται κάτι.

Σε ένα σχετικό πείραμα μόνο το 1/3 των τρίχρονων ήταν σε θέση να δώσει πειστικές απαντήσεις αναφορικά με το τι φαντάζονταν ότι έκαναν την επόμενη μέρα. Ωστόσο, μέσα σε διάστημα 1-2 ετών, τα 2/3 των παιδιών είχαν αποκτήσει αυτή την ικανότητα.  Βέβαια, αυτή η ικανότητα μας να ταξιδεύουμε με το μυαλό στον χρόνο, μπορεί κάποτε να μας προκαλέσει δυσφορία. Η Helen Christensen, επιστημονική υπεύθυνη του Ινστιτούτου Black Dog στο Σίδνεϊ σε σχετική διάλεξη είχε εξηγήσει το πόσο αποδιοργανωτική μπορεί να αποβεί η ικανότητα μας να ανασυνθέτουμε με πλήρη ακρίβεια εικόνες του παρελθόντος. Όταν αυτές οι εικόνες προέρχονται από εξαιρετικά δυσάρεστες εμπειρίες, μπορούν να επηρεάσουν σοβαρά την παροντική πνευματική διαύγεια και την ψυχική μας γαλήνη. 

Τα υπέρ και τα κατά ενός μυαλού που ταξιδεύει στον χρόνο Facebook Twitter
Animals do not have the same ability to "think" themselves into another time and place (Credit: iStock)Tα ζώα δεν έχουν την ικανότητα να «ονειρέυονται» τον εαυτό τους σε άλλο χώρο και χρόνο... Φωτ.: Lifoland

Η ίδια, πάντως, ελπίζει ότι η τεχνολογία θα έχει κάτι σωτήριο να προσφέρει γι' αυτές τις περιπτώσεις. Η ομάδα της πειραματίζεται χρησιμοποιώντας συνδυαστικά τεχνικές ψυχοθεραπείας, δημιουργώντας -σε πειραματικό ακόμη στάδιο- μία online εφαρμογή, που συνδυάζει τη χρήση social media και τεχνητής νοημοσύνης, προκειμένου να καταγράφονται τα «προειδοποιητικά» σημάδια μέσω των αναρτήσεων νέων ανθρώπων σε δίκτυα όπως το Facebook.

«Κάνουμε αλλεπάλληλα πειράματα προκειμένου να διαπιστώσουμε το πλαίσιο και τη δομή της γλώσσας που θα μας οδηγήσει στην επίλυση τέτοιων προβλημάτων. Για παράδειγμα, διαπιστώσαμε ότι άνθρωποι που πάσχουν από διπολική διαταραχή συνηθίζουν να κουβεντιάζουν για τα φάρμακα που παίρνουν. Γκρουπ ατόμων που βρίσκονται διαδικτυακά και έχουν αυτοκαταστροφικές τάσεις, συνήθως εμφανίζονται θυμωμένα. Επίσης, άνθρωποι με κατάθλιψη συνηθίζουν να χρησιμοποιούν πολύ συχνά προσωπικές αντωνυμίες», λέει η ίδια.

Η Helen Christensen, επιστημονική υπεύθυνη του Ινστιτούτου Black Dog στο Σίδνεϊ σε σχετική διάλεξη είχε εξηγήσει το πόσο αποδιοργανωτική μπορεί να αποβεί η ικανότητα μας να ανασυνθέτουμε με πλήρη ακρίβεια εικόνες του παρελθόντος.

Αν αυτή η εφαρμογή μπορεί να «αναγνωρίσει» ανθρώπους που βρίσκονται σε κίνδυνο, τότε το ερώτημα είναι τι μπορείς να κάνεις με τις πληροφορίες που ήδη έχεις και πώς μπορείς να επέμβεις για να εμποδίσεις μία ενδεχόμενη κακή εξέλιξη. Μπορεί να τοποθετηθούν ειδικές διαφημίσεις στα social media με λέξεις – κλειδιά, που θα σημαίνουν συναγερμό, όταν προκύπτουν τέτοιες περιπτώσεις.

«Μπορεί να ακούγεται λίγο σαν τον Μεγάλο Αδελφό όλο αυτό, αλλά έχουν ήδη διαμορφώσει έναν μεγάλο αριθμό εφαρμογών και online προγραμμάτων, εξαιρετικά αποτελεσματικών σε ό,τι αφορά τη μείωση του κινδύνου αυτοκτονιών, κρίσεων πανικού και κατάθλιψης. Έχουμε, λοιπόν, τα ψηφιακά εργαλεία για να αναγνωρίσουμε με τον καλύτερο τρόπο, αν κάτι δεν πηγαίνει καλά με κάποιον νέο, και πώς να χορηγήσουμε την πληροφορία για να τον βοηθήσουμε», καταλήγει.

Το να μπορέσουμε να ταξιδεύουμε με το μυαλό στο χρόνο είναι μια ικανότητα με θετικά αποτελέσματα, όμως, πώς θα μπορούσε να εξελιχθεί στο μέλλον αυτή η ικανότητα, ώστε να απαλλαχθούμε από τέτοιου είδους παθήσεις; Για παράδειγμα η κατάθλιψη θα είναι κάτι από το οποίο δεν θα ξεφύγουμε ποτέ ως είδος; Ο Suddendorf είναι σχεδόν αισιόδοξος γι' αυτό.

«Τουλάχιστον, σε ό,τι αφορά τις ήπιες μορφές τους, η κατάθλιψη και το άγχος είναι κομμάτι του διανοητικού μας ρεπερτορίου, ως τρόπος με τον οποίο διαχειριζόμαστε τον κόσμο που μας περιβάλλει. Παθαίνουμε κατάθλιψη, όταν κυνηγάμε στόχους και επιλογές που δεν έχουν επιτυχία. Αυτό μας κινητοποιεί να αποχωρήσουμε από μία κατάσταση ή δίνει το μήνυμα σε άλλους ότι χρειαζόμαστε βοήθεια. Το άγχος πάλι είναι χρήσιμο στο ότι μπαίνουμε στη διαδικασία προσομοίωσης μελλοντικών γεγονότων και εκεί εμφανίζουμε μία ανήσυχη αντίδραση, εκτιμώντας και μόνο τι μπορεί να συμβεί. Αυτό μας κάνει καλύτερους στο να μπορούμε να διαχειριστούμε ένα μελλοντικό γεγονός. Έτσι αυτές οι ήπιες μορφές –κατάθλιψης και άγχους- μπορεί και να είναι λειτουργικές. Από την άλλη, ελπίζω ότι σοβαρότερες κλινικές διαταραχές στο μέλλον θα μπορούν να αντιμετωπιστούν».

Με στοιχεία από το BBC

Υγεία & Σώμα
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Γονείς, ψυχραιμία! Υπάρχει τρόπος για ήρεμη γονεϊκότητα;»

Ζωή στα καλύτερά της / «Γονείς, ψυχραιμία! Υπάρχει τρόπος για ήρεμη γονεϊκότητα;»

Μια συζήτηση με την παιδοψυχολόγο και οικογενειακή ψυχοθεραπεύτρια Ηλέκτρα Κτενά για το γονεϊκό άγχος και το τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να χτίσουν ουσιαστικές σχέσεις εμπιστοσύνης με τα παιδιά τους, στο πλαίσιο της σειράς podcast «Ζωή στα καλύτερά της», με την υποστήριξη των συμπληρωμάτων διατροφής EVIOL.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ginger shots: Υπερδύναμη για το ανοσοποιητικό μας ή σκέτο hype;

Ψυχή & Σώμα / Ginger shots: Υπερδύναμη για το ανοσοποιητικό μας ή σκέτο hype;

Τα σφηνάκια τζίντζερ έχουν αποκτήσει φανατικό κοινό και προβάλλονται ως ένα φυσικό booster για το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Πόση αλήθεια, όμως, κρύβεται πίσω από αυτή τη διατροφική τάση; Η Μερόπη Κοκκίνη μιλά με τον διαιτολόγο Χρήστο Δερδεμέζη.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Ozempic και Mounjaro: Ιατρική επανάσταση ή παγίδα;

Ψυχή & Σώμα / Ozempic και Mounjaro: Επανάσταση στην απώλεια βάρους ή παγίδα;

Η Μερόπη Κοκκίνη συζητά με τη διαιτολόγο Μελίνα Καριπίδου και τον ενδοκρινολόγο Μανώλη Σουβατζόγλου, οι οποίοι εξηγούν πώς λειτουργούν τα φάρμακα GLP-1, ποιοι μπορούν να τα πάρουν, τι ρόλο παίζει η διατροφή κατά τη χρήση τους – και τι συμβαίνει όταν διακοπούν.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Ο λάθος και ο σωστός τρόπος να δώσουμε κίνητρα σ’ ένα παιδί

Υγεία & Σώμα / Ο λάθος και ο σωστός τρόπος να δώσουμε κίνητρα σε ένα παιδί

Το κλειδί για την ανατροφή ικανών νέων ανθρώπων δεν είναι να εστιάζουμε στις δυσκολίες και τα ελλείμματά τους, αλλά να αναγνωρίσουμε και να καλλιεργήσουμε τα προτερήματά τους – να εντοπίσουμε αυτό που οι ειδικοί στην ανάπτυξη του παιδιού αποκαλούν «νησίδες ικανότητας».
THE LIFO TEAM
Κοιλιοκάκη, η σιωπηλή νόσος της γλουτένης

Υγεία & Σώμα / Κοιλιοκάκη: Η σιωπηλή νόσος της γλουτένης

Οι διατροφικές δυσανεξίες μπορούν να κάνουν την καθημερινότητα βάσανο. Η πιο συχνή διαταραχή, που μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιαδήποτε ηλικία, είναι η κοιλιοκάκη. Τι συμπτώματα έχει και πώς γίνεται η διάγνωση;
ΑΛΕΞΙΑ ΣΒΩΛΟΥ
Τι είναι οι υπέρ-επεξεργασμένες τροφές;

Ψυχή & Σώμα / Τι είναι οι υπέρ-επεξεργασμένες τροφές;

Ποιες τροφές μάς κάνουν πραγματικά καλό; Πόσο junk food επιτρέπεται να καταναλώνουν τα παιδιά και πόση ζάχαρη; Και πώς ενισχύουμε το μικροβίωμα του οργανισμού; Η Τζούλη Αγοράκη συζητά με την κλινική διατροφολόγο Κωνσταντίνα Κεραμύδα για το ποιες τροφές, ενώ μοιάζουν αθώες, είναι άκρως επικίνδυνες.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
DIET

Υγεία & Σώμα / «Είναι τεράστιο θέμα το bullying για το φαγητό στη δουλειά»

Η Εμμανουέλα Λεουνάκη είναι διαιτολόγος-διατροφολόγος αλλά έχει μια διαφορετική προσέγγιση απ’ τη συνηθισμένη: δεν εστιάζει στη ζυγαριά αλλά στη συναισθηματική σχέση μας με το φαγητό και στην κοινωνική πίεση που οδηγεί σε μειωμένη αυτοεκτίμηση.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Nερό με λεμόνι: Θα χάσουμε κιλά αν το πίνουμε κάθε μέρα;

Ψυχή & Σώμα / Nερό με λεμόνι: Ισχύει ότι βοηθά στην απώλεια κιλών;

Το πρωινό ρόφημα με χλιαρό νερό και λεμόνι έχει γίνει viral στο TikTok, καθώς πολλοί είναι αυτοί που ορκίζονται στα οφέλη του: από καλύτερη πέψη και αποτοξίνωση, μέχρι λαμπερό δέρμα και ενίσχυση του ανοσοποιητικού. Αλλά τι από όλα αυτά μπορεί να αποδειχθεί επιστημονικά; Πρόκειται για ακόμα έναν διατροφικό μύθο; Η Μερόπη Κοκκίνη συζητά με τον διαιτολόγο Χρήστο Δερδεμέζη.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Η ευτυχία ενός πιο ήσυχου Εγώ 

Υγεία & Σώμα / Το «ήσυχο Εγώ» είναι η λύση στον ναρκισσισμό των social media

Πρόκειται για έναν όρο που επινοήθηκε από τους ψυχολόγους, ως αντίδραση στη διαρκή αυτοπροβολή της εποχής μας, προτείνοντας μια ισορροπημένη ταυτότητα που συνδυάζει την αυτογνωσία με το ενδιαφέρον για τους άλλους.
THE LIFO TEAM
Εγκυμοσύνη: η καλύτερη περίοδος στη ζωή μιας γυναίκας ή μια δοκιμασία;

Ψυχή & Σώμα / Εγκυμοσύνη: Η καλύτερη περίοδος στη ζωή μιας γυναίκας ή μια δοκιμασία;

Η Τζούλη Αγοράκη συνομιλεί με την οκτώ μηνών έγκυο Παυλίνα Βουλγαράκη για τα αντιφατικά συναισθήματα μιας περιόδου που, αν και διαρκεί μόνο εννέα μήνες, ίσως τελικά δεν είναι τόσο ειδυλλιακή όσο την παρουσιάζουν.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
«Άλλαξα πολλούς ψυχολόγους μέχρι να βρω τον σωστό για μένα»

Υγεία & Σώμα / «Άλλαξα πολλούς ψυχολόγους μέχρι να βρω τον σωστό για μένα»

Για να πετύχει η διαδικασία της ψυχοθεραπείας, ο θεραπευτής, πέρα από την επιστημονική του επάρκεια, πρέπει να είναι και μια προσωπικότητα που μας ταιριάζει. Πώς θα διακρίνουμε αν υπάρχει «σύνδεση» μεταξύ μας;
ΤΑΤΙΑΝΑ ΤΖΙΝΙΩΛΗ
Πότε έγινε το botox η νέα «ρουτίνα» των εικοσάρηδων;

Ψυχή & Σώμα / Πότε έγινε το botox η νέα «ρουτίνα» των εικοσάρηδων;

Τα τελευταία χρόνια, οι ελάχιστα επεμβατικές θεραπείες σημειώνουν εντυπωσιακή άνοδο. Ωστόσο, οι ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου: όσο αθώα κι αν φαίνεται αυτή η πορεία, κρύβει και παγίδες. Η συνεχής αναζήτηση της τελειότητας μπορεί να οδηγήσει σε εμμονές, σε μια διαρκή αίσθηση ανικανοποίητου και, τελικά, σε μια παραμορφωμένη αντίληψη του εαυτού μας. Η δερματολόγος Μαρίτα Κοσμαδάκη μιλά στη Μερόπη Κοκκίνη.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
«Μια αποβολή δεν τελειώνει όταν σταματούν τα σωματικά συμπτώματα»: Πώς βιώνει πραγματικά μια γυναίκα την αποβολή  

Υγεία & Σώμα / «Όλοι σου λένε πως δεν φταις εσύ για την αποβολή, όμως εγώ πήρα πάνω μου όλη την ενοχή»  

Η Ανδριάννα, μια γυναίκα λίγο μετά τα 30, ήταν πεπεισμένη πως δεν ήθελε παιδιά. Πώς αντιμετώπισε όμως το γεγονός της αποβολής της; Και πόσο τραυματική εμπειρία είναι; Αν δεν το ζήσεις, δεν μπορείς καν να προσποιηθείς πως το καταλαβαίνεις.  
ΤΑΤΙΑΝΑ ΤΖΙΝΙΩΛΗ
Τα μυστήρια του χανγκόβερ: Γιατί κάποιοι έχουν ανοσία στα συμπτώματά του και άλλοι υποφέρουν για μέρες;

Υγεία & Σώμα / Τα μυστήρια του χανγκόβερ: Γιατί κάποιοι έχουν ανοσία και άλλοι υποφέρουν για μέρες;

Υπάρχουν άνθρωποι που δεν αντιμετωπίζουν ποτέ χανγκόβερ, ενώ άλλοι δεν είναι καθόλου ανθεκτικοί στο αλκοόλ, ακόμη και μετά από μέτρια κατανάλωση. Οι ερευνητές έχουν αρκετές και συχνά αντικρουόμενες θεωρίες για το φαινόμενο.
THE LIFO TEAM
Kατάψυξη ωαρίων: Τάση ή αναγκαία επιλογή;

Ψυχή & Σώμα / Kατάψυξη ωαρίων: Τάση ή αναγκαία επιλογή;

Γιατί αυξάνεται ο αριθμός των γυναικών που επιλέγουν την κατάψυξη ωαρίων; Η Τζούλη Αγοράκη συζητά με τον γυναικολόγο Γιώργο Μακρή, διευθυντή της Γυναικολογικής Κλινικής του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, ο οποίος αναλύει τους πιθανούς κινδύνους της κρυοσυντήρησης ωαρίων, τις ηλικίες στις οποίες η διαδικασία δεν είναι ενδεδειγμένη, καθώς και τον λόγο που αυτή η μέθοδος έχει εξελιχθεί σε μια διαδεδομένη «μόδα» τα τελευταία χρόνια.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Μητρότητα και αλκοόλ: Αναγκαίο «διάλειμμα» ή εξάρτηση;

Ψυχή & Σώμα / Μητρότητα και αλκοόλ: Αναγκαίο «διάλειμμα» ή εξάρτηση;

Γιατί υπάρχει αυτή η εικόνα της εξουθενωμένης μητέρας που βάζει τα παιδιά της για ύπνο και με το που εκείνα κοιμούνται τρέχει και βάζει ένα μεγάλο ποτήρι κρασί και το πίνει όλο, σχεδόν μονορούφι, στην υγειά των αντοχών της; Η Τζούλη Αγοράκη μιλά με την συγγραφέα Γιούλη Ψαρράκη για τη μητρότητα και την κατανάλωση αλκοόλ.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ