Κι όμως, πολλές φορές το άγχος κάνει καλό

Κι όμως, πολλές φορές το άγχος κάνει καλό Facebook Twitter
Σχεδόν όλοι γνωρίζουμε από την εμπειρία μας ότι δεν είναι και το πιο ευχάριστο πράγμα στον κόσμο να περπατάς με την καρδιά να χτυπά δυνατά και τη γροθιά σφιγμένη.
0

ΦΑΝΤΑΣΤΕΙΤΕ ΟΤΙ ΜΟΛΙΣ λάβατε μια κακή αξιολόγηση για τη δουλειά σας ή ότι μάθατε ότι εκείνη η ύποπτη ελιά που έχετε βγάλει καιρό μπορεί πραγματικά να είναι καρκίνος. Η καρδιά σας χτυπάει γρήγορα, το στήθος σας σφίγγεται, το στόμα σας είναι στεγνό και το δέρμα σας υγρό από τον ιδρώτα – όλα τα κλασικά σωματικά συμπτώματα μιας κρίσης άγχους.

Όμως η αντίδραση του ανθρώπινου σώματος στο άγχος κρύβει στην πραγματικότητα δύο διαφορετικά ψυχολογικά (και βιολογικά) φαινόμενα. Το πρώτο –ας το ονομάσουμε «αναπτυξιακό άγχος»– εμφανίζεται ως απόκριση σε προκλήσεις που είναι δυσάρεστες αλλά διαχειρίσιμες. Το δεύτερο –ας το πούμε «τοξικό άγχος»– προκύπτει από καταστάσεις που υπερβαίνουν την ικανότητα του ατόμου να τις αντιμετωπίσει.

Είναι η διαφορά μεταξύ μιας διαρροής στο υπόγειό σας και της ολοκληρωτικής απώλειας του σπιτιού σας μετά από έναν τυφώνα. Το τοξικό άγχος μπορεί να είναι εξαιρετικά επιβλαβές, βιολογικά και ψυχολογικά. Το αναπτυξιακό άγχος όμως μπορεί να προάγει την υγεία και την αντοχή, με τον τρόπο που η σωματική άσκηση μας καθιστά πιο γυμνασμένους και πιο ανθεκτικούς.

Ο καθένας από εμάς έχει διαφορετική ευαισθησία και διαφορετικές αντιδράσεις στο άγχος. Η ίδια πρόκληση, όπως φερ' ειπείν η πραγματοποίηση μιας δημόσιας παρουσίασης, μπορεί να είναι τρομακτική για ένα άτομο και συναρπαστική για ένα άλλο. 

Το βασικό χαρακτηριστικό του αναπτυξιακού άγχους είναι ότι, παρότι μπορεί να είναι δυσάρεστο, δεν υπερβαίνει την ικανότητα κάποιου να προσαρμοστεί σ’ αυτό. Σε γενικές γραμμές, η απόδοση κάποιου υπό πίεση ακολουθεί μια συνάρτηση ανεστραμμένου U: Καθώς το άγχος αυξάνεται, η απόδοση αυξάνεται μέχρι ένα μέγιστο σημείο και στη συνέχεια πέφτει.

Αυτή η σχέση, που ονομάζεται Νόμος Yerkes-Dodson, σημειώθηκε για πρώτη φορά το 1908. Έκτοτε, δεκάδες μελέτες έχουν δείξει ότι υπάρχει ένα βέλτιστο επίπεδο στρες που μπορεί να παράγει υψηλές αποδόσεις σε ποικίλου τύπου δραστηριότητες, από τον πρωταθλητισμό ως την καθημερινή εργασία.   

Το αξιοσημείωτο με το αναπτυξιακό άγχος είναι ότι μπορεί να ενισχύσει την ανθεκτικότητα τόσο του νου όσο και του σώματος. Στοιχεία τόσο από ζώα όσο και από ανθρώπους δείχνουν ότι η εμπειρία ελεγχόμενου άγχους –σε σύγκριση είτε με ανεξέλεγκτο άγχος είτε ακόμα και με καθόλου άγχος– μπορεί να προστατεύσει ένα άτομο από τις αρνητικές επιπτώσεις τόσο του τρέχοντος όσο και του μελλοντικού άγχους.

Αυτό είναι πιθανό επειδή το οξύ άγχος προκαλεί μια σύντομη αύξηση δύο στρεσογόνων ορμονών του: της κορτιζόλης και της νορεπινεφρίνης. Η κορτιζόλη ωθεί το σώμα να απελευθερώσει γλυκόζη προκειμένου να κερδίσει ενέργεια και να ενισχύσει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Εν τω μεταξύ, η νορεπινεφρίνη, στενός συγγενής της αδρεναλίνης, αυξάνει τον καρδιακό ρυθμό και την αρτηριακή πίεση, προετοιμάζοντάς σας για φυγή ή για μάχη.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο διεγερτικά φάρμακα όπως το Adderall και το Ritalin, τα οποία αυξάνουν τη νορεπινεφρίνη με πολύ πιο ισχυρό τρόπο από το καθημερινό άγχος, έχουν τόσο ισχυρά αποτελέσματα.

Σχεδόν όλοι γνωρίζουμε από την εμπειρία μας ότι δεν είναι και το πιο ευχάριστο πράγμα στον κόσμο να περπατάς με την καρδιά να χτυπά δυνατά και τη γροθιά σφιγμένη. Εφόσον όμως αυτή η κατάσταση δεν διαρκεί πολύ, μπορεί να αποδειχθεί πραγματικά ωφέλιμη.

Ένας σύντομος παλμός κορτιζόλης, σε συνδυασμό με άλλες φυσιολογικές αντιδράσεις στο οξύ στρες, μπορεί να ενισχύσει τις συνδέσεις μεταξύ των νευρώνων στον ιππόκαμπο, μια περιοχή του εγκεφάλου που είναι απαραίτητη για τη μνήμη και τη μάθηση. Και στοιχεία από αγχωμένα τρωκτικά και ανθρώπους δείχνουν ότι η σύντομη έκθεση σε κορτιζόλη μπορεί να αποτρέψει την εμφάνιση συμπεριφορών που μοιάζουν με άγχος ή PTSD (διαταραχή μετατραυματικού στρες).

Αντιθέτως, το χρόνιο στρες δεν είναι ούτε υγιές ούτε επωφελές. Η επίμονη αύξηση της κορτιζόλης και της νορεπινεφρίνης μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες εμφάνισης διαβήτη, παχυσαρκίας και υπέρτασης, ενώ παράλληλα επηρεάζει τη γνωστική λειτουργία. Ενώ μια βραχυπρόθεσμη πρόκληση μπορεί να προκαλέσει την ανάπτυξη των νευρώνων στον ιππόκαμπο, η χρόνια έκθεση στην κορτιζόλη μπορεί να τους συρρικνώσει.

Μερικές φορές, το τοξικό άγχος είναι αναπόφευκτο. Ορισμένα εργασιακά περιβάλλοντα και ορισμένες σχέσεις μπορούν να προκαλέσουν αμείλικτο, επιβλαβές άγχος – σ’ αυτές τις περιπτώσεις, η λύση μπορεί να απαιτεί την εύρεση άλλης εργασίας ή άλλου συντρόφου.

Για τους περισσότερους ανθρώπους, ωστόσο, η μετατροπή του τοξικού άγχους σε αναπτυξιακό βρίσκεται ουσιαστικά στο χέρι τους. Ο καθένας από εμάς έχει διαφορετική ευαισθησία και διαφορετικές αντιδράσεις στο άγχος. Η ίδια πρόκληση, όπως φερ' ειπείν η πραγματοποίηση μιας δημόσιας παρουσίασης, μπορεί να είναι τρομακτική για ένα άτομο και συναρπαστική για ένα άλλο.

Ανεξάρτητα όμως από την ανοχή σας στο άγχος, ακόμη και μικρές παρεμβάσεις –όπως ο επαρκής ύπνος και η άσκηση– μπορούν να σας βοηθήσουν να μη γλιστρήσετε προς τα κάτω, στην καμπύλη του ανεστραμμένου U. Δεν πρέπει να φοβόμαστε το αναπτυξιακό άγχος της ανάπτυξης περισσότερο από ό,τι τον πόνο που συνοδεύει μια αποτελεσματική προπόνηση. Και τα δύο μπορεί να είναι δυσάρεστα, αλλά μακροπρόθεσμα μας κάνουν πιο δυνατούς.

Με στοιχεία από The Atlantic

Υγεία & Σώμα
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Άγχος, πορνό και ψεύτικες φωτογραφίες: Τι κάνει έναν άνδρα να λέει ψέματα για το μέγεθος του πέους του;

Living / Άγχος, πορνό και ψεύτικες φωτογραφίες: Τι κάνει έναν άνδρα να λέει ψέματα για το μέγεθος του πέους του;

Η τάση του cockfishing, του να στέλνει δηλαδή κανείς «επιμελημένες» ή ψεύτικες εικόνες του πέους του, εξαπλώνεται όλο και περισσότερο σ’ έναν κόσμο όπου η πορνογραφία έχει υποκαταστήσει απολύτως τη σεξουαλική αγωγή.
THE LIFO TEAM
Πώς να παραμείνετε ασφαλείς στην πτήση σας κατά τη διάρκεια αναταράξεων

Διεθνή / Πώς να παραμείνετε ασφαλείς στο αεροπλάνο κατά τη διάρκεια αναταράξεων

Οι ειδικοί λένε ότι τα αεροπλάνα είναι κατασκευασμένα για να αντέχουν τις δυνάμεις των αναταράξεων και ότι οι πιλότοι είναι εκπαιδευμένοι στο πώς να ανταποκρίνονται σε αυτές - Πώς μπορούμε, όμως, να παραμείνουμε ασφαλείας σε περίπτωση αναταράξεων;
LIFO NEWSROOM

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Παιδιά, θάλασσα και πρώτες βοήθειες: Όλα όσα πρέπει να ξέρει ένας γονιός

Ψυχή & Σώμα / Παιδιά, θάλασσα και πρώτες βοήθειες: Όλα όσα πρέπει να ξέρει ένας γονιός

Χρειάζεται να έχουμε φορητό φαρμακείο ή αρκεί το φαρμακείο του νησιού; Είναι μύθος ότι τα παιδιά δεν πρέπει να κολυμπούν μετά το φαγητό; H Τζούλη Αγοράκη συζητά με την παιδίατρο Γιώτα Γαργάλα.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Όταν ο νευρολόγος σού λέει «κάνε βελονισμό» – Τι πρέπει να ξέρεις

Ψυχή & Σώμα / Όταν ο νευρολόγος σού λέει «κάνε βελονισμό» – Τι πρέπει να ξέρεις

Ο βελονισμός έχει συνδεθεί με εναλλακτικές θεραπείες, ευεξία και ανατολική φιλοσοφία. Όμως, όταν ένας νευρολόγος τον προτείνει για την ανακούφιση από ημικρανίες, οσφυαλγίες ή χρόνιο πόνο, δεν μπορείς να τον αγνοήσεις. Τι λέει η επιστήμη γι’ αυτήν τη χιλιάδων ετών πρακτική και ποιοι μπορούν πραγματικά να ωφεληθούν; Ο νευρολόγος Οδυσσέας Παζιώνης απαντά.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Τα νέα fitness trends που βλέπεις παντού: Ποια αξίζουν και ποια να αγνοήσεις

Ψυχή & Σώμα / Τα νέα fitness trends που βλέπεις παντού: Ποια αξίζουν και ποια να αγνοήσεις

Γυμναστική με κινητό στο χέρι, ρολόγια που σου λένε πότε να αναπνεύσεις, influencers που υπόσχονται κοιλιακούς μέσα σε δέκα λεπτά: πόσα από όλα αυτά λειτουργούν πραγματικά; Για να ξεχωρίσουμε το hype από την ουσία, μιλήσαμε με τον Λάμπρο Μουλίνο, διαιτολόγο, διατροφολόγο και γυμναστή, ο οποίος μας βοηθά να αποκρυπτογραφήσουμε το τοπίο του fitness όπως αυτό διαμορφώνεται στα ελληνικά social media σήμερα.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Πόσο παγωτό μπορούν να τρώνε τα παιδιά το καλοκαίρι;

Ψυχή & Σώμα / Πόσο παγωτό μπορούν να τρώνε τα παιδιά το καλοκαίρι;

Τι γίνεται με τα συσκευασμένα που βρίσκουμε στα ψυγεία; Είναι ασφαλή; Τα παγωτά που δεν έχουν ζάχαρη να τα προτιμάμε; Είναι ασφαλές να δίνουμε υποκατάστατα ζάχαρης στα παιδιά; Ποια είναι τα καλά του σπιτικού παγωτού; Και πώς μπορούμε να το φτιάχνουμε;
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Η σημασία της ηθικής ομορφιάς

Υγεία & Σώμα / Η ομορφιά του να δείχνεις καλοσύνη χωρίς να περιμένεις αντάλλαγμα

Οι πράξεις γενναιοδωρίας και αυτοθυσίας προκαλούν αισθήματα ψυχικής ευφορίας και συγκίνησης, που οδηγούν στην επιθυμία να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι, αλλά και να βοηθήσουμε τους άλλους
THE LIFO TEAM
Υπάρχουν πράγματι τροφές που «καίνε» λίπος;

Ψυχή & Σώμα / Υπάρχουν πράγματι τροφές που «καίνε» λίπος;

Βοηθούν όντως κάποιες τροφές στις καύσεις ή είναι απλώς ένας διατροφικός μύθος; Στο σημερινό επεισόδιο συζητάμε με τον διαιτολόγο Χρήστο Δερδεμέζη για το πώς μπορούμε να υποστηρίξουμε με απλούς τρόπους τον μεταβολισμό μας.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Είναι αλήθεια ότι στην εμμηνόπαυση παχαίνουμε χωρίς να τρώμε;

Ψυχή & Σώμα / Είναι αλήθεια ότι στην εμμηνόπαυση παχαίνουμε χωρίς να τρώμε;

Τι σημαίνει «σωστή» διατροφή στην εμμηνόπαυση; Υπάρχουν τροφές που βοηθούν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων; Πόσοι από τους διατροφικούς «κανόνες» που ακούμε είναι μύθοι; Η Μερόπη Κοκκίνη συζητά με τον νοσοκομειακό διαιτολόγο Χρήστο Παπαβαγγέλη.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ