Κι όμως, πολλές φορές το άγχος κάνει καλό

Κι όμως, πολλές φορές το άγχος κάνει καλό Facebook Twitter
Σχεδόν όλοι γνωρίζουμε από την εμπειρία μας ότι δεν είναι και το πιο ευχάριστο πράγμα στον κόσμο να περπατάς με την καρδιά να χτυπά δυνατά και τη γροθιά σφιγμένη.
0

ΦΑΝΤΑΣΤΕΙΤΕ ΟΤΙ ΜΟΛΙΣ λάβατε μια κακή αξιολόγηση για τη δουλειά σας ή ότι μάθατε ότι εκείνη η ύποπτη ελιά που έχετε βγάλει καιρό μπορεί πραγματικά να είναι καρκίνος. Η καρδιά σας χτυπάει γρήγορα, το στήθος σας σφίγγεται, το στόμα σας είναι στεγνό και το δέρμα σας υγρό από τον ιδρώτα – όλα τα κλασικά σωματικά συμπτώματα μιας κρίσης άγχους.

Όμως η αντίδραση του ανθρώπινου σώματος στο άγχος κρύβει στην πραγματικότητα δύο διαφορετικά ψυχολογικά (και βιολογικά) φαινόμενα. Το πρώτο –ας το ονομάσουμε «αναπτυξιακό άγχος»– εμφανίζεται ως απόκριση σε προκλήσεις που είναι δυσάρεστες αλλά διαχειρίσιμες. Το δεύτερο –ας το πούμε «τοξικό άγχος»– προκύπτει από καταστάσεις που υπερβαίνουν την ικανότητα του ατόμου να τις αντιμετωπίσει.

Είναι η διαφορά μεταξύ μιας διαρροής στο υπόγειό σας και της ολοκληρωτικής απώλειας του σπιτιού σας μετά από έναν τυφώνα. Το τοξικό άγχος μπορεί να είναι εξαιρετικά επιβλαβές, βιολογικά και ψυχολογικά. Το αναπτυξιακό άγχος όμως μπορεί να προάγει την υγεία και την αντοχή, με τον τρόπο που η σωματική άσκηση μας καθιστά πιο γυμνασμένους και πιο ανθεκτικούς.

Ο καθένας από εμάς έχει διαφορετική ευαισθησία και διαφορετικές αντιδράσεις στο άγχος. Η ίδια πρόκληση, όπως φερ' ειπείν η πραγματοποίηση μιας δημόσιας παρουσίασης, μπορεί να είναι τρομακτική για ένα άτομο και συναρπαστική για ένα άλλο. 

Το βασικό χαρακτηριστικό του αναπτυξιακού άγχους είναι ότι, παρότι μπορεί να είναι δυσάρεστο, δεν υπερβαίνει την ικανότητα κάποιου να προσαρμοστεί σ’ αυτό. Σε γενικές γραμμές, η απόδοση κάποιου υπό πίεση ακολουθεί μια συνάρτηση ανεστραμμένου U: Καθώς το άγχος αυξάνεται, η απόδοση αυξάνεται μέχρι ένα μέγιστο σημείο και στη συνέχεια πέφτει.

Αυτή η σχέση, που ονομάζεται Νόμος Yerkes-Dodson, σημειώθηκε για πρώτη φορά το 1908. Έκτοτε, δεκάδες μελέτες έχουν δείξει ότι υπάρχει ένα βέλτιστο επίπεδο στρες που μπορεί να παράγει υψηλές αποδόσεις σε ποικίλου τύπου δραστηριότητες, από τον πρωταθλητισμό ως την καθημερινή εργασία.   

Το αξιοσημείωτο με το αναπτυξιακό άγχος είναι ότι μπορεί να ενισχύσει την ανθεκτικότητα τόσο του νου όσο και του σώματος. Στοιχεία τόσο από ζώα όσο και από ανθρώπους δείχνουν ότι η εμπειρία ελεγχόμενου άγχους –σε σύγκριση είτε με ανεξέλεγκτο άγχος είτε ακόμα και με καθόλου άγχος– μπορεί να προστατεύσει ένα άτομο από τις αρνητικές επιπτώσεις τόσο του τρέχοντος όσο και του μελλοντικού άγχους.

Αυτό είναι πιθανό επειδή το οξύ άγχος προκαλεί μια σύντομη αύξηση δύο στρεσογόνων ορμονών του: της κορτιζόλης και της νορεπινεφρίνης. Η κορτιζόλη ωθεί το σώμα να απελευθερώσει γλυκόζη προκειμένου να κερδίσει ενέργεια και να ενισχύσει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Εν τω μεταξύ, η νορεπινεφρίνη, στενός συγγενής της αδρεναλίνης, αυξάνει τον καρδιακό ρυθμό και την αρτηριακή πίεση, προετοιμάζοντάς σας για φυγή ή για μάχη.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο διεγερτικά φάρμακα όπως το Adderall και το Ritalin, τα οποία αυξάνουν τη νορεπινεφρίνη με πολύ πιο ισχυρό τρόπο από το καθημερινό άγχος, έχουν τόσο ισχυρά αποτελέσματα.

Σχεδόν όλοι γνωρίζουμε από την εμπειρία μας ότι δεν είναι και το πιο ευχάριστο πράγμα στον κόσμο να περπατάς με την καρδιά να χτυπά δυνατά και τη γροθιά σφιγμένη. Εφόσον όμως αυτή η κατάσταση δεν διαρκεί πολύ, μπορεί να αποδειχθεί πραγματικά ωφέλιμη.

Ένας σύντομος παλμός κορτιζόλης, σε συνδυασμό με άλλες φυσιολογικές αντιδράσεις στο οξύ στρες, μπορεί να ενισχύσει τις συνδέσεις μεταξύ των νευρώνων στον ιππόκαμπο, μια περιοχή του εγκεφάλου που είναι απαραίτητη για τη μνήμη και τη μάθηση. Και στοιχεία από αγχωμένα τρωκτικά και ανθρώπους δείχνουν ότι η σύντομη έκθεση σε κορτιζόλη μπορεί να αποτρέψει την εμφάνιση συμπεριφορών που μοιάζουν με άγχος ή PTSD (διαταραχή μετατραυματικού στρες).

Αντιθέτως, το χρόνιο στρες δεν είναι ούτε υγιές ούτε επωφελές. Η επίμονη αύξηση της κορτιζόλης και της νορεπινεφρίνης μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες εμφάνισης διαβήτη, παχυσαρκίας και υπέρτασης, ενώ παράλληλα επηρεάζει τη γνωστική λειτουργία. Ενώ μια βραχυπρόθεσμη πρόκληση μπορεί να προκαλέσει την ανάπτυξη των νευρώνων στον ιππόκαμπο, η χρόνια έκθεση στην κορτιζόλη μπορεί να τους συρρικνώσει.

Μερικές φορές, το τοξικό άγχος είναι αναπόφευκτο. Ορισμένα εργασιακά περιβάλλοντα και ορισμένες σχέσεις μπορούν να προκαλέσουν αμείλικτο, επιβλαβές άγχος – σ’ αυτές τις περιπτώσεις, η λύση μπορεί να απαιτεί την εύρεση άλλης εργασίας ή άλλου συντρόφου.

Για τους περισσότερους ανθρώπους, ωστόσο, η μετατροπή του τοξικού άγχους σε αναπτυξιακό βρίσκεται ουσιαστικά στο χέρι τους. Ο καθένας από εμάς έχει διαφορετική ευαισθησία και διαφορετικές αντιδράσεις στο άγχος. Η ίδια πρόκληση, όπως φερ' ειπείν η πραγματοποίηση μιας δημόσιας παρουσίασης, μπορεί να είναι τρομακτική για ένα άτομο και συναρπαστική για ένα άλλο.

Ανεξάρτητα όμως από την ανοχή σας στο άγχος, ακόμη και μικρές παρεμβάσεις –όπως ο επαρκής ύπνος και η άσκηση– μπορούν να σας βοηθήσουν να μη γλιστρήσετε προς τα κάτω, στην καμπύλη του ανεστραμμένου U. Δεν πρέπει να φοβόμαστε το αναπτυξιακό άγχος της ανάπτυξης περισσότερο από ό,τι τον πόνο που συνοδεύει μια αποτελεσματική προπόνηση. Και τα δύο μπορεί να είναι δυσάρεστα, αλλά μακροπρόθεσμα μας κάνουν πιο δυνατούς.

Με στοιχεία από The Atlantic

Υγεία & Σώμα
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Άγχος, πορνό και ψεύτικες φωτογραφίες: Τι κάνει έναν άνδρα να λέει ψέματα για το μέγεθος του πέους του;

Living / Άγχος, πορνό και ψεύτικες φωτογραφίες: Τι κάνει έναν άνδρα να λέει ψέματα για το μέγεθος του πέους του;

Η τάση του cockfishing, του να στέλνει δηλαδή κανείς «επιμελημένες» ή ψεύτικες εικόνες του πέους του, εξαπλώνεται όλο και περισσότερο σ’ έναν κόσμο όπου η πορνογραφία έχει υποκαταστήσει απολύτως τη σεξουαλική αγωγή.
THE LIFO TEAM
Πώς να παραμείνετε ασφαλείς στην πτήση σας κατά τη διάρκεια αναταράξεων

Διεθνή / Πώς να παραμείνετε ασφαλείς στο αεροπλάνο κατά τη διάρκεια αναταράξεων

Οι ειδικοί λένε ότι τα αεροπλάνα είναι κατασκευασμένα για να αντέχουν τις δυνάμεις των αναταράξεων και ότι οι πιλότοι είναι εκπαιδευμένοι στο πώς να ανταποκρίνονται σε αυτές - Πώς μπορούμε, όμως, να παραμείνουμε ασφαλείας σε περίπτωση αναταράξεων;
LIFO NEWSROOM

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ginger shots: Υπερδύναμη για το ανοσοποιητικό μας ή σκέτο hype;

Ψυχή & Σώμα / Ginger shots: Υπερδύναμη για το ανοσοποιητικό μας ή σκέτο hype;

Τα σφηνάκια τζίντζερ έχουν αποκτήσει φανατικό κοινό και προβάλλονται ως ένα φυσικό booster για το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Πόση αλήθεια, όμως, κρύβεται πίσω από αυτή τη διατροφική τάση; Η Μερόπη Κοκκίνη μιλά με τον διαιτολόγο Χρήστο Δερδεμέζη.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Ozempic και Mounjaro: Ιατρική επανάσταση ή παγίδα;

Ψυχή & Σώμα / Ozempic και Mounjaro: Επανάσταση στην απώλεια βάρους ή παγίδα;

Η Μερόπη Κοκκίνη συζητά με τη διαιτολόγο Μελίνα Καριπίδου και τον ενδοκρινολόγο Μανώλη Σουβατζόγλου, οι οποίοι εξηγούν πώς λειτουργούν τα φάρμακα GLP-1, ποιοι μπορούν να τα πάρουν, τι ρόλο παίζει η διατροφή κατά τη χρήση τους – και τι συμβαίνει όταν διακοπούν.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Ο λάθος και ο σωστός τρόπος να δώσουμε κίνητρα σ’ ένα παιδί

Υγεία & Σώμα / Ο λάθος και ο σωστός τρόπος να δώσουμε κίνητρα σε ένα παιδί

Το κλειδί για την ανατροφή ικανών νέων ανθρώπων δεν είναι να εστιάζουμε στις δυσκολίες και τα ελλείμματά τους, αλλά να αναγνωρίσουμε και να καλλιεργήσουμε τα προτερήματά τους – να εντοπίσουμε αυτό που οι ειδικοί στην ανάπτυξη του παιδιού αποκαλούν «νησίδες ικανότητας».
THE LIFO TEAM
Κοιλιοκάκη, η σιωπηλή νόσος της γλουτένης

Υγεία & Σώμα / Κοιλιοκάκη: Η σιωπηλή νόσος της γλουτένης

Οι διατροφικές δυσανεξίες μπορούν να κάνουν την καθημερινότητα βάσανο. Η πιο συχνή διαταραχή, που μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιαδήποτε ηλικία, είναι η κοιλιοκάκη. Τι συμπτώματα έχει και πώς γίνεται η διάγνωση;
ΑΛΕΞΙΑ ΣΒΩΛΟΥ
Τι είναι οι υπέρ-επεξεργασμένες τροφές;

Ψυχή & Σώμα / Τι είναι οι υπέρ-επεξεργασμένες τροφές;

Ποιες τροφές μάς κάνουν πραγματικά καλό; Πόσο junk food επιτρέπεται να καταναλώνουν τα παιδιά και πόση ζάχαρη; Και πώς ενισχύουμε το μικροβίωμα του οργανισμού; Η Τζούλη Αγοράκη συζητά με την κλινική διατροφολόγο Κωνσταντίνα Κεραμύδα για το ποιες τροφές, ενώ μοιάζουν αθώες, είναι άκρως επικίνδυνες.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
DIET

Υγεία & Σώμα / «Είναι τεράστιο θέμα το bullying για το φαγητό στη δουλειά»

Η Εμμανουέλα Λεουνάκη είναι διαιτολόγος-διατροφολόγος αλλά έχει μια διαφορετική προσέγγιση απ’ τη συνηθισμένη: δεν εστιάζει στη ζυγαριά αλλά στη συναισθηματική σχέση μας με το φαγητό και στην κοινωνική πίεση που οδηγεί σε μειωμένη αυτοεκτίμηση.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Nερό με λεμόνι: Θα χάσουμε κιλά αν το πίνουμε κάθε μέρα;

Ψυχή & Σώμα / Nερό με λεμόνι: Ισχύει ότι βοηθά στην απώλεια κιλών;

Το πρωινό ρόφημα με χλιαρό νερό και λεμόνι έχει γίνει viral στο TikTok, καθώς πολλοί είναι αυτοί που ορκίζονται στα οφέλη του: από καλύτερη πέψη και αποτοξίνωση, μέχρι λαμπερό δέρμα και ενίσχυση του ανοσοποιητικού. Αλλά τι από όλα αυτά μπορεί να αποδειχθεί επιστημονικά; Πρόκειται για ακόμα έναν διατροφικό μύθο; Η Μερόπη Κοκκίνη συζητά με τον διαιτολόγο Χρήστο Δερδεμέζη.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Η ευτυχία ενός πιο ήσυχου Εγώ 

Υγεία & Σώμα / Το «ήσυχο Εγώ» είναι η λύση στον ναρκισσισμό των social media

Πρόκειται για έναν όρο που επινοήθηκε από τους ψυχολόγους, ως αντίδραση στη διαρκή αυτοπροβολή της εποχής μας, προτείνοντας μια ισορροπημένη ταυτότητα που συνδυάζει την αυτογνωσία με το ενδιαφέρον για τους άλλους.
THE LIFO TEAM
Εγκυμοσύνη: η καλύτερη περίοδος στη ζωή μιας γυναίκας ή μια δοκιμασία;

Ψυχή & Σώμα / Εγκυμοσύνη: Η καλύτερη περίοδος στη ζωή μιας γυναίκας ή μια δοκιμασία;

Η Τζούλη Αγοράκη συνομιλεί με την οκτώ μηνών έγκυο Παυλίνα Βουλγαράκη για τα αντιφατικά συναισθήματα μιας περιόδου που, αν και διαρκεί μόνο εννέα μήνες, ίσως τελικά δεν είναι τόσο ειδυλλιακή όσο την παρουσιάζουν.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
«Άλλαξα πολλούς ψυχολόγους μέχρι να βρω τον σωστό για μένα»

Υγεία & Σώμα / «Άλλαξα πολλούς ψυχολόγους μέχρι να βρω τον σωστό για μένα»

Για να πετύχει η διαδικασία της ψυχοθεραπείας, ο θεραπευτής, πέρα από την επιστημονική του επάρκεια, πρέπει να είναι και μια προσωπικότητα που μας ταιριάζει. Πώς θα διακρίνουμε αν υπάρχει «σύνδεση» μεταξύ μας;
ΤΑΤΙΑΝΑ ΤΖΙΝΙΩΛΗ
Πότε έγινε το botox η νέα «ρουτίνα» των εικοσάρηδων;

Ψυχή & Σώμα / Πότε έγινε το botox η νέα «ρουτίνα» των εικοσάρηδων;

Τα τελευταία χρόνια, οι ελάχιστα επεμβατικές θεραπείες σημειώνουν εντυπωσιακή άνοδο. Ωστόσο, οι ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου: όσο αθώα κι αν φαίνεται αυτή η πορεία, κρύβει και παγίδες. Η συνεχής αναζήτηση της τελειότητας μπορεί να οδηγήσει σε εμμονές, σε μια διαρκή αίσθηση ανικανοποίητου και, τελικά, σε μια παραμορφωμένη αντίληψη του εαυτού μας. Η δερματολόγος Μαρίτα Κοσμαδάκη μιλά στη Μερόπη Κοκκίνη.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
«Μια αποβολή δεν τελειώνει όταν σταματούν τα σωματικά συμπτώματα»: Πώς βιώνει πραγματικά μια γυναίκα την αποβολή  

Υγεία & Σώμα / «Όλοι σου λένε πως δεν φταις εσύ για την αποβολή, όμως εγώ πήρα πάνω μου όλη την ενοχή»  

Η Ανδριάννα, μια γυναίκα λίγο μετά τα 30, ήταν πεπεισμένη πως δεν ήθελε παιδιά. Πώς αντιμετώπισε όμως το γεγονός της αποβολής της; Και πόσο τραυματική εμπειρία είναι; Αν δεν το ζήσεις, δεν μπορείς καν να προσποιηθείς πως το καταλαβαίνεις.  
ΤΑΤΙΑΝΑ ΤΖΙΝΙΩΛΗ
Τα μυστήρια του χανγκόβερ: Γιατί κάποιοι έχουν ανοσία στα συμπτώματά του και άλλοι υποφέρουν για μέρες;

Υγεία & Σώμα / Τα μυστήρια του χανγκόβερ: Γιατί κάποιοι έχουν ανοσία και άλλοι υποφέρουν για μέρες;

Υπάρχουν άνθρωποι που δεν αντιμετωπίζουν ποτέ χανγκόβερ, ενώ άλλοι δεν είναι καθόλου ανθεκτικοί στο αλκοόλ, ακόμη και μετά από μέτρια κατανάλωση. Οι ερευνητές έχουν αρκετές και συχνά αντικρουόμενες θεωρίες για το φαινόμενο.
THE LIFO TEAM
Kατάψυξη ωαρίων: Τάση ή αναγκαία επιλογή;

Ψυχή & Σώμα / Kατάψυξη ωαρίων: Τάση ή αναγκαία επιλογή;

Γιατί αυξάνεται ο αριθμός των γυναικών που επιλέγουν την κατάψυξη ωαρίων; Η Τζούλη Αγοράκη συζητά με τον γυναικολόγο Γιώργο Μακρή, διευθυντή της Γυναικολογικής Κλινικής του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, ο οποίος αναλύει τους πιθανούς κινδύνους της κρυοσυντήρησης ωαρίων, τις ηλικίες στις οποίες η διαδικασία δεν είναι ενδεδειγμένη, καθώς και τον λόγο που αυτή η μέθοδος έχει εξελιχθεί σε μια διαδεδομένη «μόδα» τα τελευταία χρόνια.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Μητρότητα και αλκοόλ: Αναγκαίο «διάλειμμα» ή εξάρτηση;

Ψυχή & Σώμα / Μητρότητα και αλκοόλ: Αναγκαίο «διάλειμμα» ή εξάρτηση;

Γιατί υπάρχει αυτή η εικόνα της εξουθενωμένης μητέρας που βάζει τα παιδιά της για ύπνο και με το που εκείνα κοιμούνται τρέχει και βάζει ένα μεγάλο ποτήρι κρασί και το πίνει όλο, σχεδόν μονορούφι, στην υγειά των αντοχών της; Η Τζούλη Αγοράκη μιλά με την συγγραφέα Γιούλη Ψαρράκη για τη μητρότητα και την κατανάλωση αλκοόλ.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Ακμή στην εφηβεία: Αιτίες, μύθοι και λύσεις

Ψυχή & Σώμα / Ακμή στην εφηβεία: Αιτίες, μύθοι και λύσεις

Τι σημαίνει η ακμή για έναν έφηβο; Γιατί εμφανίζεται; Είναι κληρονομική; Υπάρχουν πια δραστικές θεραπείες; Η Τζούλη Αγοράκη συζητά με τη δερματολόγο Μάργκη Καπελλάρη για τις σύγχρονες μεθόδους καταπολέμησης της ακμής, η οποία δεν ταλαιπωρεί μόνο τους εφήβους, αλλά μπορεί να εκδηλωθεί και σε μεγαλύτερες ηλικίες.
THE LIFO TEAM