Μία στις 8 γυναίκες κατά τη διάρκεια της ζωής της θα νοσήσει από καρκίνο του μαστού, ο οποίος αποτελεί μια ετερογενή νόσο.

Καινοτόμα φάρμακα δίνουν ελπίδα σε ασθενείς με τριπλά αρνητικό καρκίνο μαστού

Πρόσφατα εγκρίθηκε η ανοσοθεραπεία και για τη θεραπεία του τριπλά αρνητικού καρκίνου μαστού. Η ανοσοθεραπεία, σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία ως προεγχειρητική θεραπεία σε ασθενείς με πρώιμο τριπλά αρνητικό καρκίνο μαστού, οδήγησε στην αύξηση των ασθενών στις οποίες επιτυγχάνεται πλήρης νέκρωση του όγκου σε σχέση με τη χορήγηση μόνο χημειοθεραπείας.

The LiFO team, 7.2.2024 | 12:47

Μέχρι πρόσφατα ο τριπλά αρνητικός καρκίνος μαστού είχε πολύ κακή πρόγνωση και ήταν η πιο δύσκολα αντιμετωπίσιμη μορφή.

Ωστόσο, στην εποχή της εξατομικευμένης Oγκολογίας νέες θεραπείες δίνουν ελπίδα σε ασθενείς τόσο με πρώιμη όσο και με μεταστατική νόσο. Τις εξελίξεις στον τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού χαρτογραφούν δύο ειδικοί, η Έλενα Φούντζηλα, παθολόγος ογκολόγος στην Κλινική Άγιος Λουκάς, clinical associate professor, EUC ακαδημαϊκός υπότροφος του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, και η Μαρία Σκόνδρα, MD, PhD, εξωτερική συνεργάτις στη Γ’ Ογκολογική Κλινική του Νοσοκομείου Ερρίκος Ντυνάν και εξωτερική συνεργάτις στην Κλινική ΡΕΑ.

Μία στις 8 γυναίκες κατά τη διάρκεια της ζωής της θα νοσήσει από καρκίνο του μαστού, ο οποίος αποτελεί μια ετερογενή νόσο. Ένα ποσοστό περίπου 10%-15% των ασθενών με καρκίνο του μαστού έχει τριπλά αρνητικούς όγκους, δηλαδή δεν εκφράζει ορμονικούς υποδοχείς ούτε το ογκογονίδιο HER2. Οι όγκοι αυτοί είναι συνήθως περισσότερο επιθετικοί σε σχέση με τους υπόλοιπους.

«Πρόσφατα εγκρίθηκε η ανοσοθεραπεία και για τη θεραπεία του τριπλά αρνητικού καρκίνου μαστού. Η ανοσοθεραπεία, σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία ως προεγχειρητική θεραπεία σε ασθενείς με πρώιμο τριπλά αρνητικό καρκίνο μαστού, οδήγησε στην αύξηση των ασθενών στις οποίες επιτυγχάνεται πλήρης νέκρωση του όγκου σε σχέση με τη χορήγηση μόνο χημειοθεραπείας».

Οι τριπλά αρνητικοί όγκοι, σε όποιο στάδιο και αν διαγνωστούν, έχουν συνήθως χειρότερη πρόγνωση από τους υπόλοιπους όγκους, διότι έχουν πιο επιθετική συμπεριφορά. Συνήθως εμφανίζονται σε νεότερες γυναίκες (ηλικία <40 ετών) και όταν κάνουν μεταστάσεις είναι σπλαχνικές, εγκεφαλικές και σπανιότερα οστικές. Οι μεταστάσεις εμφανίζονται πρώιμα, δηλαδή στις περισσότερες περιπτώσεις μέσα στα πρώτα 2-3 χρόνια από τη διάγνωση, ενώ σπάνια θα δούμε μεταστάσεις μετά από 8-10 χρόνια, όπως μπορεί να συμβεί στους ορμονοευαίσθητους όγκους. Επίσης, ο τριπλά αρνητικός καρκίνος του μαστού σχετίζεται πιο συχνά με τις κληρονομικές BRCA1-2 μεταλλάξεις.

Καταιγιστικές εξελίξεις

Στην εποχή της εξατομικευμένης Ογκολογίας, νέες εξελίξεις δίνουν ελπίδα στις ασθενείς με τριπλά αρνητικό καρκίνο μαστού. Καινοτόμες θεραπείες έχουν εγκριθεί τόσο για τον πρώιμο τριπλά αρνητικό καρκίνο μαστού όσο και για τη μεταστατική νόσο. Στον πρώιμο καρκίνο μαστού, δηλαδή στον καρκίνο που εντοπίζεται μόνο στον μαστό ή και στους λεμφαδένες της μασχάλης, έχει καθιερωθεί η χορήγηση χημειοθεραπείας πριν από τη χειρουργική επέμβαση (προεγχειρητική χημειοθεραπεία). «Πρόσφατα εγκρίθηκε η ανοσοθεραπεία και για τη θεραπεία του τριπλά αρνητικού καρκίνου μαστού. Η ανοσοθεραπεία, σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία ως προεγχειρητική θεραπεία σε ασθενείς με πρώιμο τριπλά αρνητικό καρκίνο μαστού, οδήγησε στην αύξηση των ασθενών στις οποίες επιτυγχάνεται πλήρης νέκρωση του όγκου σε σχέση με τη χορήγηση μόνο χημειοθεραπείας. Χάρη στην προεγχειρητική χορήγηση της ανοσοθεραπείας μεγαλύτερος αριθμός ασθενών παραμένει χωρίς υποτροπή της νόσου σε σχέση με τις ασθενείς που λαμβάνουν χημειοθεραπεία μόνο.

Η ανοσοθεραπεία συσχετίστηκε με πολύ καλά αποτελέσματα σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία και ως θεραπεία της μεταστατικής νόσου σε γυναίκες που έχουν θετική μία εξέταση στον όγκο (PD-L1). Η εξέταση αυτή βοηθάει να επιλεχθούν οι γυναίκες που θα ωφεληθούν περισσότερο από την ανοσοθεραπεία», επισημαίνει η Έλενα Φούντζηλα. Επίσης, νέα φάρμακα που αποτελούνται από χημειοθεραπεία συζευγμένη με αντισώματα, τα οποία αναγνωρίζουν και στοχεύουν πρωτεΐνες στα καρκινικά κύτταρα, αποτελούν τη νέα, πολλά υποσχόμενη κατηγορία φαρμάκων. Τα φάρμακα αυτά λειτουργούν ως χημειοθεραπευτικές βόμβες, και φαίνεται ότι έχουν πολύ καλά αποτελέσματα σε γυναίκες με προχωρημένο τριπλά αρνητικό καρκίνο μαστού.

Στη μεταστατική νόσο επίσης εγκρίθηκαν νέα φάρμακα, εκτός της κλασικής χημειοθεραπείας. Συγκεκριμένα, στην πρώτη γραμμή έχει έγκριση η ανοσοθεραπεία σε συνδυασμό με τη χημειοθεραπεία για τις ασθενείς με θετικό τον βιοδείκτη PDL-1 (ειδικός βιοδείκτης για την ανταπόκριση στην ανοσοθεραπεία). «Στην τρίτη ή/και δεύτερη γραμμή θεραπείας έχει πάρει έγκριση ένα νέο φάρμακο που ανήκει στην κατηγορία των συζευγμένων μορίων (ADCs) και έχει φέρει πραγματικά επανάσταση στη θεραπευτική αντιμετώπιση αρκετών κακοηθειών.

Πρόκειται για μονοκλωνικά αντισώματα έναντι συγκεκριμένων πρωτεϊνών (στην περίπτωση των τριπλά αρνητικών όγκων, έναντι της πρωτεΐνης TROP-2 που εκφράζεται στην πλειοψηφία των καρκινικών κυττάρων του μαστού), τα οποία είναι συνδεδεμένα με χημικοθεραπευτικό παράγοντα. Εκτός από το anti-TROP-2 συζευγμένο μόριο, που είναι εγκεκριμένο για όλους τους τριπλά αρνητικά όγκους, υπάρχει και άλλο αντίστοιχο φάρμακο της ίδιας κατηγορίας, που έχει έγκριση στους τριπλά αρνητικούς όγκους με χαμηλή έκφραση του HER-2 υποδοχέα και υπάρχουν και άλλα αντίστοιχα μόρια που βρίσκονται υπό μελέτη. Για τις ασθενείς με τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού και BRCA 1-2 μεταλλάξεις έχουμε έγκριση ακόμη μιας νέας κατηγορίας φαρμάκων, που ονομάζονται PARP αναστολείς. Τα φάρμακα αυτά μπορούν να χορηγηθούν και σε ασθενείς με πρώιμη νόσο μετά τη χημειοθεραπεία για έναν χρόνο εφόσον θεωρούνται υψηλού κινδύνου για υποτροπή, διότι έδειξαν όφελος και στην επιβίωση ελεύθερη υποτροπής, αλλά και στη συνολική επιβίωση. Έχουν έγκριση όμως και σε ασθενείς με μεταστατική νόσο, στην πρώτη ή/και στη δεύτερη γραμμή θεραπείας» υπογραμμίζει η Μαρία Σκόνδρα.

Όπως επισημαίνει και η Έλενα Φούντζηλα: «Να μην ξεχνάμε τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει και στην πρόληψη του καρκίνου. Αποτέλεσμα της ύπαρξης των μεταλλάξεων στα γονίδια BRCA1 και BRCA2 είναι η αυξημένη προδιάθεση για καρκίνο μαστού, ωοθηκών και άλλων καρκίνων. Πλέον, οι γνώσεις και στον τομέα του κληρονομικού καρκίνου αυξάνονται ραγδαία και έχουμε στη διάθεσή μας πολλά πρωτόκολλα πρόληψης και έγκαιρης διάγνωσης για τις γυναίκες αυτές. Εφόσον μια γυναίκα ακολουθήσει σωστά τις οδηγίες, μπορεί να μειώσει σημαντικά την πιθανότητα να νοσήσει. Αυτό έχει σημασία και για την ασθενή με καρκίνο, που μπορεί να προστατευτεί από άλλους καινούργιους καρκίνους, αλλά και για τους υγιείς συγγενείς που μπορεί να έχουν κληρονομήσει αυτή την αλλαγή στο DNA».