«Νομίζω ότι αυτό το απελευθερωμένο χαμόγελο που έχουν οι χαρακτήρες του είναι ακόμη ριζοσπαστικό» λέει ο Stefan Kalmár, ο επιμελητής της έκθεσης
«Νομίζω ότι αυτό το απελευθερωμένο χαμόγελο που έχουν οι χαρακτήρες του είναι ακόμη ριζοσπαστικό» λέει ο Stefan Kalmár, ο επιμελητής της έκθεσης

 

Ο Tom of Finland ζωγράφιζε άντρες που έκαναν σεξ. Άντρες μυώδεις, με αναλογίες τέλειες –λυγερή μέση, ιδανικούς κοιλιακούς, ολοστρόγγυλους κώλους και τεράστια πουλιά σαν σωλήνες πυροσβεστικής- μια φανταστική απεικόνιση της αρσενικής σάρκας όπως υπήρχε στην φαντασίωση κάθε gay άντρα. Άντρες υπερβολικούς, αλλά με ένα στοιχείο που τους έκανε περισσότερο ανατρεπτικούς και λιγότερο πρόστυχους: το χαμόγελό τους. Αρκετά χρόνια πριν η gay απελευθέρωση υπάρξει σαν έννοια και μισό αιώνα πριν οι κοινωνία αρχίσει να δέχεται το διαφορετικό, ο Tom of Finland (που το πραγματικό του όνομα ήταν Touko Laaksonen) αναπαριστούσε στα σκίτσα του σκληρό σεξ αποκλειστικά μεταξύ αντρών, συχνά σε δημόσια μέρη, με μια «θετική ευαισθησία» που έκανε τα έργα του να ξεχωρίζουν. Οι άντρες του Tom δήλωναν ξεκάθαρα την ομοφυλοφιλία τους χωρίς κανένα ίχνος ντροπής σε μια εποχή που ήταν αδιανόητο για τους πιο πολλούς gay άντρες να κάνουν κάτι τέτοιο.

 

 

 

«Νομίζω ότι αυτό το απελευθερωμένο χαμόγελο που έχουν οι χαρακτήρες του είναι ακόμη ριζοσπαστικό» λέει ο  Stefan Kalmár, ο επιμελητής της έκθεσης "Tom of Finland: The Pleasure of Play," που μέχρι τις 13 Σεπτεμβρίου παρουσιάζει μια πολύ αναλυτική ματιά στη δουλειά του στο Artists Space Books & Talks της Νέας Υόρκης. «Δεν είναι περιπτύξεις σε κλειστά μέρη, σε κρυφά πάρτι και σε δωμάτια ξενοδοχείων, συμβαίνουν σε εξωτερικούς χώρους και είναι ολοφάνερες, έτσι σήμερα λειτουργούν ως ένας ακόμη δημόσιος διάλογος για την σεξουαλικότητα που δεν σχετίζεται με τον gay γάμο.

Οι άντρες του Tom δήλωναν ξεκάθαρα την ομοφυλοφιλία τους χωρίς κανένα ίχνος ντροπής σε μια εποχή που ήταν αδιανόητο για τους πιο πολλούς gay άντρες να κάνουν κάτι τέτοιο.

 

Η δουλειά του Laaksonen παραμένει ακόμη και σήμερα μπροστά από την εποχή της. Είναι κόντρα στην σημερινή πεποίθηση πολλών gay ότι, για να σιγουρέψουν τα ίσα δικαιώματα, πρέπει να υποβαθμίσουν το σεξ και να παρουσιάσουν τους εαυτούς τους σαν καθωσπρέπει και «κανονικούς» (ό,τι και αν σημαίνει αυτό). Ο Tom of Finland σε όλη τη διάρκεια της καριέρας του αντιμαχόταν την ουδετεροποιημένη και θηλυπρεπή γκέι ζωή. Για τα έργα του έλεγε: ‘Άρχισα να υπερβάλω την αρσενικότητα επίτηδες, για να τονίσω ότι δεν είναι απαραίτητο να είναι όλοι οι gay ‘καταραμένες αδελφές’ κι ότι μπορούν να είναι τόσο γοητευτικοί, δυνατοί και αρσενικοί όσο κάθε άλλος άντρας».

 

 
 

 

Η έκθεση "The Pleasure of Play" περιλαμβάνει 180 σχέδια -κυρίως φτιαγμένα με μολύβι- και 600 φωτογραφικά κολάζ, χάρτινες κούκλες της δεκαετίας του ’30, το πλήρες σετ των έργων με τέμπερα των ’40s μαζί με περισσότερα από 300 εκθέματα. Από τα σχέδια της παιδικής του ηλικίας στην Kaarina της Φιλανδίας -όπου μεγάλωσε ως γιος δυο δασκάλων-, μέχρι το 1957 που εμφανίστηκε στην αμερικάνικη αγορά μέσα από περιοδικά για bodybuilding και την καθαρά πορνογραφική δουλειά του μέχρι το τέλος της ζωής του, το 1991, από φύσημα στην καρδιά.

  

Ο Kalmár λέει ότι η έκθεση επικεντρώνεται κυρίως «στο πιο διεστραμμένο υλικό του», έτσι υπάρχουν πολλά σχέδια με όργια, «παιχνίδια» με δέρμα, σκηνές στη φυλακή, ανταλλαγές ρόλων, ακόμη και κάποιοι άντρες που κάνουν σεξ ντυμένοι με στολές των Ναζί, σχέδια που ήταν εμπνευσμένα από Γερμανούς στρατιώτες που κατέλαβαν στην Φιλανδία στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. «Είναι πολύ hardcore», λέει ο Kalmár, «ακόμα και τώρα αναρωτιόμαστε ‘μπορούμε να τα δείξουμε αυτά;’».  

 

Ο Kalmár κάνει πικάντικη την συζήτησή του για τη δουλειά του Laaksonen αποκαλύπτοντας άγνωστα στοιχεία της προσωπικής του ζωής, όπως ότι η οικογένειά του μέχρι τον θάνατό του δεν γνώριζε τις σεξουαλικές προτιμήσεις του, κι ότι δεν ήταν και ιδιαίτερα ενεργός σεξουαλικά. «Νομίζω ότι περισσότερο του άρεσε να παίρνει μάτι», λέει.

 

«Η δουλειά του Laaksonen κάποτε θεωρήθηκε ότι είχε πρακτική χρησιμότητα: ότι ήταν υλικό για να αυνανίζονται άντρες που δεν είχαν πρόσβαση σε gay πορνογραφία. Τότε όμως η βιομηχανία του πορνό γνώρισε μια εκρηκτική άνθιση και η τεχνολογία αναπτύχθηκε τόσο πολύ που τα ‘φανταστικά σχέδια’ του Laaksonen έγιναν λίγο-πολύ πραγματικότητα. Ο χρόνος περιόρισε την χρησιμότητα που επεδίωκε ο ίδιος να έχουν τα έργα του, αλλά επιβεβαίωσε την καλλιτεχνική τους αξία. Το 2015 ο Tom of Finland είναι ταυτόχρονα νοσταλγικός, προφητικός και πρότυπο για μια σειρά καλλιτεχνών που καταφεύγουν συχνά στα έργα του για έμπνευση. Και σε μια εποχή που το μόνο που σε χωρίζει από το πορνό είναι ένα κλικ (οποιοδήποτε κι αν είναι τα γούστα σου), τα έργα του Laaksonen είναι πάντα το ίδιο σέξι και ερεθιστικά».