Στη λίμνη Πλαστήρα έχει άπειρους ξένους περιπατητές που παρατηρούν τρίτωνες και σπάνια ελληνικά αμφίβια, στην Πύλο παρατηρούν τον ελληνικό χαμαιλέοντα και η Παραλίμνη έχει τρία ψάρια που υπάρχουν μόνο εκεί και πουθενά αλλού στον κόσμο.
Σε νησιά, ωστόσο, ζουν τα 3 ενδημικά είδη της Ελλάδας. Στην Κάρπαθο, στη Σαρία και στην Κάσο υπάρχει το είδος της σαλαμάνδρας Lyciasalamandra helverseni (Κοχυλίνα ή Κανακαρά), στην Κρήτη βρίσκουμε τον κρητικό βάτραχο Pelophylax cretensis και στην Κάρπαθο τον βάτραχο της Καρπάθου Pelophylax cerigensis.
Η λίμνη Πλαστήρα, που συνδέεται ορεογραφικά με την Κεντρική Πίνδο, μια τεχνητή λίμνη που εναρμονίστηκε τέλεια με το φυσικό περιβάλλον, είναι το ιδανικό μέρος για να παρατηρήσει κανείς ερπετά –υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία από φίδια και σαύρες– αλλά κυρίως φίδια του νερού και αμφίβια, όπως την κοινή σαλαμάνδρα (Salamandra salamandra), τον κοινό τρίτωνα (Lissotriton graecus) και άφθονους ελληνικούς βατράχους (Rana graeca), κιτρινομπομπίνες, βαλτοβάτραχους και δεντροβάτραχους, φρύνους και πρασινοφρύνους.
Η χώρα μας είναι η δεύτερη πιο πλούσια της Ευρώπης σε είδη ερπετών μετά την Ισπανία, με καταγεγραμμένα εξήντα τέσσερα. Τα οκτώ από αυτά είναι χελώνες (τρεις χερσαίες, δύο νεροχελώνες και τρία είδη θαλάσσιες), τα τριάντα δύο είναι σαύρες, τα είκοσι δύο φίδια, ενώ υπάρχει και ένα είδος αμφίσβαινας (ένα είδος φιδιού «τυφλό», με μάτια καλυμμένα με δέρμα).
Τα νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου, η Πελοπόννησος και η Δυτική Ελλάδα φιλοξενούν τα περισσότερα είδη ερπετών, ενώ τα λιγότερα βρίσκονται στην Κρήτη. Υπάρχουν εννέα ενδημικά, με την Πελοπόννησο να έχει τα περισσότερα (τέσσερα). Η Μήλος έχει δύο, ενώ από ένα ενδημικό είδος συναντάμε στην Κρήτη, στη Σκύρο και στις νησίδες Πορί και Λαγούβαρδος, βόρεια των Αντικυθήρων.
Ο αφρικανικός χαμαιλέοντας της Πύλου, που ζει στην περιοχή της λιμνοθάλασσας της Γιάλοβας, είναι ένα πολύ σπάνιο και προστατευόμενο είδος ερπετού, το οποίο ήρθε στην περιοχή την εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (τον έφεραν από την Αφρική οι στρατιώτες για κατοικίδιο), βρήκε ευνοϊκές συνθήκες και επιβίωσε.
Η Πύλος είναι η μοναδική περιοχή της Ευρώπης όπου ζει το συγκεκριμένο, πολύ ιδιαίτερο είδος, το οποίο, εκτός από τους φυσικούς εχθρούς, απειλείται και από το παράνομο κάμπινγκ στην περιοχή αλλά και από την παράνομη συλλογή ζώων, γιατί είναι περιζήτητο στους συλλέκτες ερπετών.
Η ελληνική ιχθυοπανίδα των γλυκών νερών είναι από τις πλουσιότερες, αφού περιλαμβάνει εβδομήντα εννιά είδη αυτόχθονων πρωτογενών ψαριών που ζουν σε λίμνες και ποτάμια. Τρία από τα πιο σπάνια είδη ψαριών στον κόσμο (σκαρούνι, καλαμίθρα, Chirokova) ζουν στην Παραλίμνη, τη λίμνη δίπλα στην Υλίκη, μία από τις πιο παραγνωρισμένες της Ελλάδας. Τα δύο από αυτά τα ψάρια ζουν μόνο εκεί!
Τα απείραχτα, δροσερά, ήσυχα δάση και βουνά της Ελλάδας είναι ένας άλλος κόσμος, γεμάτος φυλλωσιές, σκιές και αρώματα δάσους.
Ελληνικό καλοκαίρι για τον περισσότερο κόσμο σημαίνει νησί, παραλία και θάλασσα (και επίσης συνωστισμός και πολλή φασαρία), αλλά η Ελλάδα έχει περισσότερα βουνά και δάση απ’ όσα μπορείς να φανταστείς, που προσφέρονται για εκδρομές σε μια πανέμορφη φύση με όλη την παλέτα του πράσινου, σκιές, νερά, δροσιά και αρώματα δάσους, αλλά και εικόνες που είναι μοναδικές. Η Ελλάδα είναι χώρα ορεινή και δύσβατη, έχει εκατοντάδες βουνά με χιλιάδες κορυφές που καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος του εδάφους της.
Οι πεδινές εκτάσεις που είναι κατάλληλες για καλλιέργεια δεν υπερβαίνουν το 25-30%. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 35% του συνολικού εδάφους, που θεωρείται ορεινό, βρίσκεται σε υψόμετρο από 200 έως 600 μ., ενώ το 31% από 600 μ. και πάνω. Μέσα σε ένα τέτοιο ορεινό ανάγλυφο, η Ελλάδα έχει 413 βουνά με υψόμετρο πάνω από 1.000 μ. Από αυτά, 53 βουνά είναι πάνω από 2.000 μ., 138 βουνά μεταξύ 1.500 και 2.000 μ. και 222 βουνά μεταξύ 1.000 και 1.500 μ. Από 500 έως 1.000 μ. είναι 448 βουνά, ανεβάζοντας τον αριθμό των βουνών που είναι πάνω από 500 μ. σε 860.
Οι πιο εντυπωσιακές διαδρομές σε ορεινή περιοχή που μπορεί να κάνει κανείς είναι ανάμεσα στα φαράγγια, συχνά περπατώντας μέσα στο νερό, με συγκλονιστικά τοπία, μικρές λίμνες, καταρράκτες, φυτά και ζώα που δεν συναντάς πουθενά αλλού – η διαδρομή καταλήγει σχεδόν πάντα σε μια έκπληξη
Οι πιο εντυπωσιακές διαδρομές σε ορεινή περιοχή που μπορεί να κάνει κανείς είναι ανάμεσα στα φαράγγια, συχνά περπατώντας μέσα στο νερό, με συγκλονιστικά τοπία, μικρές λίμνες, καταρράκτες, φυτά και ζώα που δεν συναντάς πουθενά αλλού – η διαδρομή καταλήγει σχεδόν πάντα σε μια έκπληξη.
Παράδειγμα αποτελεί το Πανταβρέχει στο Καρπενήσι, ένας εντυπωσιακός φυσικός σχηματισμός από ρυάκια που συναντιούνται με τον Κρικελοπόταμο και δημιουργούν μια μόνιμη βροχή μέσα στο φαράγγι. Μπορεί να πρέπει να διασχίσεις το πιο μεγάλο μέρος του φαραγγιού με το νερό να σε φτάνει μέχρι το στήθος, αλλά η διαδρομή σε αποζημιώνει με το παραπάνω.
Η Ευρυτανία και η Στερεά Ελλάδα, γενικά, έχουν αρκετά φαράγγια, με διαφορετικά φυσικά τοπία και διαφορετικό βαθμό δυσκολίας όσον αφορά τη μετακίνηση, αλλά και διαφορετικής θερμοκρασίας νερά (κάποια παγωμένα), στα οποία μπορείς να κολυμπήσεις, όπως το φαράγγι του Βόθωνα, ένα από τα ωραιότερα και δυσκολότερα για διάσχιση της Ευρυτανίας με εννέα καταρράκτες που φτάνουν έως και τα 30 μέτρα, το μικρό Φαράγγι της Βινιανής, το Φαράγγι Κρέντη, που τερματίζει στη θέση Φτερόλακκα, το Φαράγγι Μαύρης Σπηλιάς, που είναι αρκετά εύκολο και έχει γεφυράκια, καταρράκτη δέκα μέτρων και γούρνες για να κολυμπήσεις. Ο νομός Φθιώτιδας έχει δεκαπέντε φαράγγια, με το Φαράγγι Μέγα Ρέμα να ξεχωρίζει, τσουλήθρες και λίμνη για βουτιές.
Στην Πελοπόννησο τα φαράγγια του Πάρνωνα είναι μια αξέχαστη εμπειρία. Από το γραφικό χωριό της Σίταινας ξεκινάει το Φαράγγι του Λούλουγκα που δημιουργείται από τη συγκέντρωση των νερών του ποταμού Βρασιάτη και θεωρείται από τα εντυπωσιακότερα στην Ελλάδα.
Η διαδρομή είναι απολαυστική, με μικρές λίμνες και καταρράκτες ανάμεσα στην οργιώδη βλάστηση, εντυπωσιακές σπηλιές, όπως αυτή του Καραχάλιου και του Καλιοτζή, και έναν τεράστιο καταρράκτη, τα νερά του οποίου πέφτουν από ύψος 30-40 μέτρων.
Το Φαράγγι Λούλουγκα ενώνεται στη συνέχεια με το Φαράγγι της Κουτουπούς, κοντά στην Καστάνιτσα, κι έπειτα συναντά τα φαράγγια της Μαζιάς, κοντά στον Πραστό, και των Σπηλακίων, για να καταλήξει στο Φαράγγι της Ζαρμπάνιτσας.
Διονυσιακοί χοροί στα πανηγύρια του Αυγούστου
Οι πιθανότητες να χορέψεις κυκλωτικούς χορούς σε ένα πανηγύρι είναι μεγάλες, όπου κι αν διαλέξεις να πας στην αυγουστιάτικη Ελλάδα.
ΟΛΑ ΤΑ ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ του Αυγούστου είναι πανηγύρια προς τιμήν της Παναγίας. Τον Δεκαπενταύγουστο γιορτάζεται η Κοίμηση της Θεοτόκου απ’ άκρη σ’ άκρη της Ελλάδας και όπου και να βρεθείς, στη νησιωτική χώρα ή στη στεριά, σε μεγάλες πόλεις ή σε χωριά, είναι αδύνατο να μην πετύχεις ένα πανηγύρι σε κάποια εκκλησία ή ξωκλήσι.
Η Παναγία έχει περισσότερα από 300 επωνυμίες, τοπικά ονόματα που της έχουν δώσει οι πιστοί, και υπάρχουν αμέτρητοι ναοί αφιερωμένοι σε αυτήν, ενώ σε κάθε περιοχή οι ντόπιοι γιορτάζουν τη μνήμη της με τον δικό τους τρόπο.
Το πανηγύρι δεν είναι μόνο διασκέδαση, είναι μυσταγωγία, είναι μια ευκαιρία να συναντηθούν άνθρωποι που ζουν μακριά και δεν βλέπονται συχνά, είναι τραπεζώματα και ντόπια γαστρονομία και κρασί, είναι χοροί κυκλωτικοί που παραμένουν ίδιοι εδώ και χιλιάδες χρόνια, με ρίζες από τις διονυσιακές γιορτές και τα μυστήρια.
Μόνο η Στερεά Ελλάδα έχει πάνω από σαράντα πανηγύρια τον Αύγουστο σε μονές και μοναστήρια.
Υπάρχουν ξακουστά πανηγύρια, όπως της Παναγίας Σουμελά, της Παναγίας των Ποντίων στη Βέροια, το πανηγύρι στην Εκατονταπυλιανή στην Παροικία της Πάρου και της Παναγίας της Σπηλιανής της Νισύρου, που κρατάει μέχρι τα εννιάμερα, κι ακόμα στην Τήνο, όπου γίνεται λαϊκό προσκύνημα, στη Σέριφο, στην Αμοργό, στη Φολέγανδρο, στην Κάρπαθο, στην Κάσο, στην Ιθάκη, στην Αστυπάλαια, στην Ικαρία, στη Μύκονο, στο Κάτω Κουφονήσι, στην Τζια, στη Λέσβο ‒σε περισσότερα από ένα χωριά‒, στην Πάτμο, στην Κρήτη, στη Σιάτιστα με πρωταγωνιστές τους Καβαλάρηδες, σε όλη την Ήπειρο, στη Στερεά, παντού.
Μετά τον Δεκαπενταύγουστο, στις 23 Αυγούστου, υπάρχει και δεύτερος γύρος πανηγυριών σε όλη την Ελλάδα, πάλι προς τιμήν της Παναγίας, για να γιορταστούν τα εννιάμερα από την Κοίμησή της.
Είναι εκατοντάδες τα πανηγύρια του Αυγούστου, παραδοσιακά ή μεταλλαγμένα, με δημοτικές και λαϊκές ορχήστρες, αλλά και διασημότητες της πίστας, παλιές και νέες, με χορούς ομαδικούς ή «με σειρά», με τοπικές σπεσιαλιτέ και κρασί ή με σουβλάκια και μπίρες ‒ ή ουίσκι.
Μόνο η Στερεά Ελλάδα έχει πάνω από σαράντα πανηγύρια τον Αύγουστο σε μονές και μοναστήρια. Μπορεί να έχουν εκσυγχρονιστεί και να μην έχουν διατηρήσει όλα τον παραδοσιακό χαρακτήρα τους, αλλά παντού θα βρεις την πανάρχαια διονυσιακή ατμόσφαιρα, ακόμα και στη διασκευή του «Madame», και είναι μια ευκαιρία για ξεφάντωμα και γλέντι μέχρι πρωίας.
ΕΚΦΩΝΗΣΗ: ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
