Ένα μυθιστόρημα μεγάλων εντάσεων

Ένα μυθιστόρημα μεγάλων εντάσεων Facebook Twitter
0

Περιπετειώδες παιχνίδι. Ολοένα και πιο στενές είναι οι σχέσεις των εικαστικών καλλιτεχνών με τη λογοτεχνία, όπως και των λογοτεχνών με τις εικαστικές τέχνες. Λαμπρές επικολλήσεις δημιούργησε ο ποιητής Οδυσσέας Ελύτης, ενώ πεζογράφοι όπως ο Χένρι Μίλερ και ο Τσαρλς Μπουκόφσκι ζωγράφιζαν μανιωδώς. Ο νομπελίστας Γκίντερ Γκρας δημιουργούσε θαυμαστές μινιατούρες σμιλεύοντας το μέταλλο, ενώ ο Γιάννης Τσαρούχης έγραψε ποίηση. Ο ζωγράφος Δημήτρης Αληθεινός (Αθήνα, 1945) ερωτοτροπεί με την πεζογραφία, με τον ίδιο αιρετικό, επινοητικό, τολμηρό τρόπο με τον οποίο σταδιοδρομεί στο εικαστικό σύμπαν. Ήδη από το 1976 εκδίδει τα ηχητικά του ποιήματα με τίτλο Λο-Λόγος Ήχος, Ήχος και εν συνεχεία, από το 1993, μετακινείται στο διήγημα και στο μυθιστόρημα με τα βιβλία Μυστικό Ξόρκι (εκδ. Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, 1993), Ιστορίες ενός ρευστού έργου (εκδ. Εστία, 1997), Αν δεις το χρόνο πες του ότι πέρασα (εκδ. Εστία, 2008), Στη ράχη μιας λεοπάρδαλης (εκδ. Αιγαίον, 2010), Στους μυημένους (εκδ. Αιγαίον, 2011), Ποτέ χωρίς τον ξενοδόχο (Αιγαίον, 2012) και, τέλος, Χίλιες εικόνες, ούτε μία λέξη (εκδ. Εστία, 2016). Αυτό το τελευταίο είναι ένα μυθιστόρημα μεγάλων εντάσεων, καλπάζουσας φαντασίας, γείωσης στη σκληρή πραγματικότητα, απογείωσης στο εξωπραγματικό, αδυσώπητης κριτικής στα όσα συμβαίνουν γύρω μας και καταβύθισης στη διττή φύση των ανθρώπων. Ένα περιπετειώδες παιχνίδι σχετικά με το καλό και το κακό, μια πραγματεία (πάντα μυθιστορηματική) για το ποιοι είμαστε και πού πάμε στις σύγχρονες μεταβιομηχανικές συνθήκες, ένα πεζογράφημα/εγκατάσταση και ένα δίχως διδακτισμό δοκίμιο πάνω στην έννοια του «διπλού», του «σωσία», ιδού τι είναι το Χίλιες εικόνες, ούτε μία λέξη. Και όλα αυτά να συνθέτουν μια ιστορία της μεταπολεμικής Ελλάδας σε αρνητικό, σαν ένα φιλμικό κείμενο δουλεμένο με επικαλύψεις, παρεμβάσεις στο σελιλόιντ, τυπώματα σε αρνητικό, και διαλεκτικό μοντάζ.

Άνοδος και πτώση. Ο ήρωας του μυθιστορήματος, κάποιος Κ.Τ., ετών εξήντα το 2004, συνοψίζει με εξωφρενικό τρόπο τα υποτιθέμενα χαρακτηριστικά του λεγόμενου Νεοέλληνα: έρχεται από χαμηλά για να ανέβει ψηλά, είναι ακαλλιέργητος, αλλά φιλοδοξεί να γίνει φωτεινός φιλόσοφος, πάει να γίνει ηθοποιός, αλλά ένα λαχείο τον οδηγεί στην επιχειρηματική δραστηριότητα, κομπορρημονεί ασύστολα και γίνεται κάτι σαν σούπερ ζιγκολό για να ζήσει ζωή χαρισάμενη, ζωή των ολίγων, ζωή των εκλεκτών, χωρίς «μπίζνες, ούτε σκοτούρες», αγοράζοντας ένα διαμέρισμα στη Φωκυλίδου και ένα αμάξι περιωπής, ένα Shelby Cobra. Συχνάζει άσωτα στη Λυκόβρυση και στον Απότσο, στο 17 και στο Κόρονετ, ζει μποέμικα όπως ο θρυλικός Τάκης Βόγλης –ας σημειώσω ότι πρέπει να πρόκειται για την πρώτη αναφορά του Βόγλη σε ελληνικό πεζογράφημα–, αλλά η πτώση δεν θα αργήσει να έρθει και θα είναι ραγδαία, όπως και η άνοδος. Με μια δεξιοτεχνική παρήχηση του λάμδα, ο Αληθεινός περιγράφει τη μανιακή αντίδραση του ήρωά του, του Κ.Τ., στην κατρακύλα: «Δεκάδες φανατικοί πρόβαλλαν στο πρόσωπό μου τον Διάβολο που έπρεπε να εξορκίσουν, να τιμωρήσουν, να λιανίσουν, να λιθοβολήσουν, να λογχίσουν, να λεηλατήσουν, να λιντσάρουν και τέλος να λαμπαδιάσουν στο όνομα της αγίας ελληνικής Τριάδος, ήτοι... πατρίς, θρησκεία, οικογένεια... με δυο λόγια συντηρητισμός και υποκρισία». Ο Κ.Τ. θα μείνει προφυλακισμένος ένα εξάμηνο, αλλά μέσω της παρηχητικής νυμφομανούς Λίζας Λάμδα θα φύγει για το Βελγικό Κονγκό, όπου, όντας «ένας φιλόδοξος, πολυμήχανος και αδίστακτος νέος», θα ζήσει ό,τι αλλόκοτη περιπέτεια βάζει ο νους του ανθρώπου: θα ερωτευτεί μια μοιραία γυναίκα η οποία θα αποδειχτεί ότι είναι άντρας και την οποία θα εγχειρίσει ερασιτεχνικότατα και θρασύτατα για να την ξανακάνει γυναίκα, θα διωχθεί, θα κυνηγηθεί ανελέητα, θα σωθεί, θα καταφύγει στην Ουγκάντα, θα γίνει ένοπλος αντάρτης, μισθοφόρος, ακόμα και... ηγέτης, ιδρυτής και Γενικός Αρχηγός του Αντιστασιακού Στρατού του Βορρά!

Ψηφιακός ίλιγγος. Ο Κ.Τ., «πότε ζητιάνος, πότε μεγιστάνας» και νυν έτοιμος «να τινάξει τα ξεχαρβαλωμένα του πέταλα», μπαίνει στην ψηφιακή εποχή και σκαλίζει το Διαδίκτυο, ανακαλύπτει παράλληλα σύμπαντα και συναντά νέους τρόπους επικοινωνίας. Φιλοσοφεί σαν ημίτρελος για όλα αυτά. Τα καταγράφει σε δεκαέξι κασέτες μαγνητοφώνου διάρκειας 90 λεπτών η μία και, το 2005, στα εξηκοστά του γενέθλια, κλείνει τις κασέτες σε δύο πακέτα τα οποία στέλνει, συνοδευόμενα από μια αδιανόητα ανορθόγραφη επιστολή, στον ζωγράφο Δημήτρη Αληθεινό σαν αναπάντεχο δώρο! Ο Αληθεινός απομαγνητοφωνεί τις κασέτες και, το 2014, συνθέτει το βιβλίο Χίλιες εικόνες, ούτε μία λέξη, για να μας παρασύρει σε ένα δημιουργικό δίλημμα: πού είναι η αλήθεια στην τέχνη και πού το ψέμα, πού είναι το τεκμήριο και πού η επινόηση, πού είναι το νόημα και πού η ανοησία; Και τέλος: πού το φως και πού το σκοτάδι;

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Κώστας Σπαθαράκης, εκδότης.

Κώστας Σπαθαράκης / Κώστας Σπαθαράκης: «Δεν έχουμε αφηγήσεις για τις ερωτικές μας σχέσεις, για τα νιάτα μας»

Για τον άνθρωπο πίσω από τις εκδόσεις αντίποδες, το μεγαλύτερο όφελος ήταν ότι, ενώ του άρεσε να είναι χωμένος μέσα στα βιβλία – μια μοναχική και ίσως ναρκισσιστική συνήθεια –, στην πορεία έμαθε να τη μετατρέπει σε εργαλείο κοινωνικότητας και επαφής με τους γύρω του.
M. HULOT
Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού

Βιβλίο / Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού»

Ο πολυβραβευμένος Κολομβιανός συγγραφέας μιλά στη LiFO για τη βία που στοιχειώνει τη χώρα του, τη δύναμη της λογοτεχνίας να ανασύρει όσα κρύβει η Ιστορία, αλλά και για την αρχαιοελληνική φιλοσοφία ως σταθερή επιρροή του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
H Gen Z όχι μόνο διαβάζει αλλά συγχρόνως αλλάζει και την ίδια την έννοια της ανάγνωσης

Βιβλίο / Η Gen Z δεν διαβάζει απλώς· επαναπροσδιορίζει την ανάγνωση

Οι εκπρόσωποι αυτής της γενιάς λατρεύουν την απόδραση, παίρνουν την λεγόμενη fan fiction τόσο σοβαρά όσο και τη λίστα Booker, αναβιώνουν κλασικά βιβλία από την Τζέιν Όστεν έως τον Ντοστογιέφσκι και μοιράζονται ιστορίες στις δικές τους κοινότητες.
THE LIFO TEAM
Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Βιβλίο / Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Ο Πέρσιβαλ Έβερετ έγραψε ένα άκρως επίκαιρο, δεδομένων των τελευταίων ημερών, βιβλίο, που ταυτόχρονα φιλοδοξεί να καταστεί κλασικό, για τον ρατσισμό και τη χαμένη ανθρωπιά, και κέρδισε το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας των ΗΠΑ και το Πούλιτζερ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη, κιθαρίστα και σκιτσογράφο Κώστα Μπέζο, που ξαναγράφει την ιστορία της Ελλάδας πριν από το 1940

Βιβλίο / «Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη Κώστα Μπέζο

Τη δεκαετία του ’30 άνθισε στην Ελλάδα ένα μουσικό είδος «διαφυγής» από τη σκληρή πραγματικότητα, οι χαβάγιες. Ο Κώστας Μπέζος, αινιγματική μορφή μέχρι πρόσφατα και σημαντικός ρεμπέτης και σκιτσογράφος, έγραψε μια ανείπωτη ιστορία, διαφορετική από αυτή που η επίσημη ιστορία έχει καταγράψει για την εποχή του Μεσοπολέμου.  
M. HULOT
Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Βιβλίο / Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Η Καταλανή συγγραφέας, που έχει εξελιχθεί σε σημείο αναφοράς της σύγχρονης queer λογοτεχνίας, μεταφράζεται παγκοσμίως και τη θαυμάζει ο Αλμοδόβαρ, μιλά στη LiFO για το τι σημαίνει να ζεις ελεύθερα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Βιβλίο / Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Το πρώτο βιβλίο του Φάνη Παπαδημητρίου είναι μια συγκινητική εξομολόγηση για το ατύχημα στα 19 του που τον καθήλωσε σε αμαξίδιο, την πάλη του με τον τζόγο και τον αγώνα που έδωσε να ξαναφτιάξει τη ζωή του «μετά το τσουνάμι που ήρθε και τα σάρωσε όλα».
M. HULOT
«Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Το πίσω ράφι  / «Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Πιστή στην κλασική μορφή του μυθιστορήματος, αλλά ταυτόχρονα ανατρεπτική και μεταμοντέρνα, η καυστική σάτιρα του Τζόναθαν Κόου για τη βρετανική άρχουσα τάξη των αρχών της δεκαετίας του ’90 διαβάζεται μονορούφι.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
ΕΠΕΞ Γυναικείες φωνές από διαφορετικά μέρη του κόσμου

Βιβλίο / Από τη Μαλαισία μέχρι το Μεξικό: 5 νέα βιλία που αξίζει να διαβάσετε

5 συγγραφείς από διαφορετικά σημεία του πλανήτη χαράζουν νέους δρόμους στη λογοτεχνία. Ανάμεσά τους, η Τζόχα Αλχάρθι που κέρδισε το Booker και η βραβευμένη με Πούλιτζερ Κριστίνα Ριβέρα Γκάρσα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ποιοι ήταν οι αληθινοί «σκλάβοι» της ηδονής στην Αρχαία Ρώμη;

Αρχαιολογία / Ποιοι ήταν οι αληθινοί «σκλάβοι» της ηδονής στην Αρχαία Ρώμη;

Η διακεκριμένη ιστορικός Mary Beard στο βιβλίο της «Οι Ρωμαίοι Αυτοκράτορες. Οι ηγεμόνες του αρχαίου ρωμαϊκού κόσμου», παρουσιάζει τη ζωή και το έργο των αυτοκρατόρων μέσα από ανεκδοτολογικές αφηγήσεις και συναρπαστικές λεπτομέρειες, που θυμίζουν απολαυστικό μυθιστόρημα. Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα κεφάλαια εστιάζει στον ρόλο των δούλων, τόσο στην καθημερινή ζωή όσο και στη σεξουαλική ζωή των Ρωμαίων αυτοκρατόρων.
M. HULOT
Τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία ενώνουν τις δυνάμεις τους

Βιβλίο / Τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία ενώνουν τις δυνάμεις τους

Από την Αμοργό ως την Αλεξανδρούπολη και από την Ξάνθη ως τη Μυτιλήνη, τα μικρά βιβλιοπωλεία αποκτούν για πρώτη φορά συλλογική φωνή. Βιβλιοπώλες και βιβλιοπώλισσες αφηγούνται τις προσωπικές τους ιστορίες, αλλά και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Lifo Videos / «Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Η Αγλαΐα Παππά διαβάζει ένα απόσπασμα από τις βέβηλες και αμφιλεγόμενες «120 Μέρες των Σοδόμων» του Μαρκησίου ντε Σαντ, ένα βιβλίο αναγνωρισμένο πλέον ως αξεπέραστο λογοτεχνικό αριστούργημα και χαρακτηρισμένο ως «εθνικός θησαυρός» της Γαλλίας.
THE LIFO TEAM