Γιατί αρρωσταίνουμε;

ΕΠΕΞ Γιατί αρρωσταίνουμε; Facebook Twitter
Ψυχισμός και σώμα είναι μία οντότητα. Έτσι, η δομική και λειτουργική ανεπάρκεια του ψυχισμού έχει αρνητικές επιπτώσεις και στο σώμα. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0


— Είναι αυτή η εποχή των ασθενειών;
Κάθε εποχή διακρίνεται και από τις ασθένειες που προσβάλλουν τους ανθρώπους και από τα μέσα αντιμετώπισής τους. Για πολλούς αιώνες φαίνεται ότι οι μολυσματικές ασθένειες είχαν τη μεγαλύτερη σημασία. Στη σύγχρονη ζωή και με την πρόοδο του πολιτισμού, ο οποίος επέτρεψε την αύξηση του προσδόκιμου ζωής, όλο και μεγαλύτερη σημασία παίρνουν οι χρόνιες ασθένειες (κακοήθειες, αυτοάνοσα, καρδιοαγγειακές, μεταβολικές διαταραχές κ.λπ.). Σε αυτό μεγάλη σημασία παίζει ο πολιτισμός και οι συνθήκες στις οποίες ζούμε, δηλαδή το περιβάλλον, η διατροφή μας, οι συνήθειές μας κ.λπ.

Στο ψυχικό επίπεδο, το άγχος, το στρες, η κατάθλιψη, οι μετατραυματικές διαταραχές του στρες (χρόνιες τραυματικές καταστάσεις) οδηγούν το άτομο στο να αποκοπεί από τα συναισθήματά του, ουσιαστικά από τον βαθύτερο εαυτό του. Αυτή η ψυχική κατάσταση, η οποία ονομάστηκε από κάποιους αλεξιθυμία και από άλλους μηχανιστική ζωή, έχει ενοχοποιηθεί για την εμφάνιση και εξελικτικών νόσων. Τον καιρό του Φρόιντ, το βασικό μοντέλο ψυχικής διαταραχής ήταν η νεύρωση, ιδιαίτερα η υστερία· στις μέρες μας είναι η κατάθλιψη, η οποία είναι η τρίτη διαταραχή, μετά την υπέρταση και τον διαβήτη, για την οποία οι άνθρωποι σήμερα ζητούν ιατρική βοήθεια.

«Ο πολιτισμός, με τις επιστημονικές και τις τεχνολογικές κατακτήσεις του, ποτέ δεν ήταν τόσο ικανός όσο είναι τώρα να προστατεύσει την υγεία του ανθρώπου, αλλά, παραδόξως, ταυτόχρονα δημιουργεί συνθήκες που ευνοούν την εμφάνιση ασθενειών».

Στην εποχή του Φρόιντ, ο νευρωτικός αναρωτιόταν «τι έχω κάνει και τιμωρούμαι;», δηλαδή είχε ενοχές για απαγορευμένες επιθυμίες. Στις ημέρες μας ο καταθλιπτικός λέει «δεν αξίζω γιατί δεν μπορώ να φτάσω εκεί που θα ήθελα». Υπάρχει μια συνεχής έλλειψη στο είναι του, την οποία δεν μπορεί να αποδεχτεί. Νιώθει λίγος. Στον ναρκισσιστικό πολιτισμό που ζούμε, η μοναξιά, η υπαρξιακή απομόνωση, ο αποκλεισμός, η φτώχεια, η μεγάλη ρευστότητα του κόσμου, η αβεβαιότητα, η ανασφάλεια, τελικά το άγχος και η κατάθλιψη σε βάθος χρόνου εξασθενούν τον ψυχισμό, ο οποίος θα φανεί αδύναμος να προστατεύσει το σώμα.

cover
Σάββας Σαββόπουλος, 
ψυχίατρος-ψυχαναλυτής.

Ο πολιτισμός, με τις επιστημονικές και τις τεχνολογικές κατακτήσεις του, ποτέ δεν ήταν τόσο ικανός όσο είναι τώρα να προστατεύσει την υγεία του ανθρώπου, αλλά, παραδόξως, ταυτόχρονα δημιουργεί συνθήκες που ευνοούν την εμφάνιση ασθενειών. Γιατί είναι ένας χρηστικός πολιτισμός, όχι ένας πολιτισμός που ευνοεί την αναζήτηση της αλήθειας, του αληθινού εαυτού.

— Γιατί αρρωσταίνουμε; 
Για να αρρωστήσουμε, όπως είπαμε, παρεμβαίνουν αρκετοί παράγοντες. Στις μολυσματικές ασθένειες είναι η παραμέληση των απαραίτητων προφυλακτικών μέτρων. Για τη διατήρηση της υγείας μεγάλη σημασία έχει η διατροφή, ο καλός ύπνος, η ξεκούραση, η άσκηση, η ενυδάτωση του σώματος, η αποφυγή καπνίσματος, αλκοόλ και ναρκωτικών κ.λπ. Όμως και ο ψυχισμός με τις λειτουργίες του προστατεύει το σώμα. Αυτό το επιτυγχάνει όταν διαχειρίζεται επαρκώς και εκφράζει τις εσωτερικές ανάγκες, τις επιθυμίες και τις σχέσεις του ατόμου με τον κόσμο.

Όμως, εάν ο ψυχισμός πληγεί, λόγω τραυματικών καταστάσεων, ιδιαίτερα πρώιμων, δημιουργούνται δομικά και λειτουργικά προβλήματα, λόγω των οποίων δυσκολεύεται να διαχειριστεί την εσωτερική και την εξωτερική πραγματικότητα. Οι ψυχικά ανεπεξέργαστες εσωτερικές και εξωτερικές εντάσεις που συσσωρεύονται ενδέχεται να εκτονωθούν μέσα από διαταραχές του χαρακτήρα και της συμπεριφοράς. Εάν ούτε και έτσι εκτονώνεται η εσωτερική ένταση, τότε ο ψυχισμός μπορεί να υπολειτουργήσει περαιτέρω και οι διεγέρσεις να στραφούν εναντίον βασικών λειτουργιών του σώματος, όπως, π.χ., το ανοσοποιητικό, ευνοώντας έτσι την εκδήλωση κάποιας νόσου.

— Εξηγείστε μας τι είναι οι ψυχοσωματικές διαταραχές.
Αν μου επιτρέπετε, πρώτα να ορίσουμε το πεδίο της ψυχοσωματικής, ιδιαίτερα της ψυχαναλυτικής ψυχοσωματικής. Αυτή θεωρεί ότι η ψυχική λειτουργία του ατόμου εντάσσεται στο πλαίσιο μιας ενιαίας ατομικής ψυχοσωματικής οργάνωσης. Ψυχισμός και σώμα είναι μία οντότητα. Έτσι, η δομική και λειτουργική ανεπάρκεια του ψυχισμού έχει αρνητικές επιπτώσεις και στο σώμα. Η έρευνα σε αυτόν τον τομέα εδώ και 100 χρόνια ανέδειξε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ελλείψεων στην ψυχική οργάνωση και λειτουργία του ατόμου (αλεξιθυμία), ελλείψεις που καθιστούν το σώμα ευάλωτο σε νόσους. Σε αυτήν την προοπτική, ονομάζουμε ψυχοσωματική ασθένεια, ή σωματοποίηση, κάθε είδους σωματική διαταραχή που προκαλείται ή επιδεινώνεται από ψυχολογικούς παράγοντες.

Τις σωματοποιήσεις τις διακρίνουμε αφενός σε ασθένειες κατά κρίσεις, δηλαδή ασθένειες που εμφανίζονται περιοδικά (κεφαλαλγία, άσθμα, σπαστική κολίτιδα, έκζεμα κ.λπ.) και οι οποίες, όταν αποδράμουν, δεν αφήνουν κανένα παθολογικό ίχνος στο σώμα, αφετέρου σε χρόνιες εξελικτικές νόσους, οι οποίες ενδέχεται να απειλήσουν τη ζωή του ατόμου. Το σώμα που νοσεί έχει θορυβώδη σωματικά συμπτώματα, τα οποία συγκαλύπτουν την υφιστάμενη ψυχική ερήμωση που σιωπηλά, ανεπαίσθητα, είχε προηγηθεί της νόσου. Ωστόσο η νόσος με τα συμπτώματά της αποτελεί, παραδόξως, μια ευκαιρία για το άτομο να ξανασυνδεθεί με το σώμα του, με τον εαυτό του, με την ιστορία του. Να ξαναδεί τις προτεραιότητες στη ζωή του και ενδεχομένως να τις αναθεωρήσει.

— Είναι αλήθεια ότι μετά την πανδημία αρρωσταίνουμε πιο συχνά;
Αυτή είναι η εντύπωση τόσο του μέσου πολίτη όσο και ορισμένων επιδημιολόγων. Οι γιατροί στην καθημερινή μας πρακτική διαπιστώνουμε ότι οι ασθενείς μας αρρωσταίνουν πιο συχνά. Παραδείγματος χάρη, μία έρευνα έδειξε ότι 13 τουλάχιστον μεταδοτικές ασθένειες, όπως το κοινό κρυολόγημα, η ιλαρά, η φυματίωση κ.λπ. σε πολλές ευρωπαϊκές περιοχές ξεπερνούν σημαντικά τα πριν από την πανδημία επίπεδα εκδήλωσής τους. Σε μερικές περιπτώσεις ήταν ακόμα και 10 φορές συχνότερη η εμφάνισή τους. Σύμφωνα με ερευνητές, αυτή η κατάσταση οφείλεται στο ότι αυτή την περίοδο βρισκόμαστε σε μια φάση ανασύστασης της συλλογικής ανοσίας, η οποία ετρώθη την περίοδο του εγκλεισμού. Υπάρχουν επίσης έρευνες που συσχετίζουν τον Covid-19 με την εμφάνιση αυτοάνοσων νοσημάτων.

Σ’ αυτό το θέμα θα πρέπει να γίνει περαιτέρω έρευνα για να βεβαιωθούμε χωρίς αμφιβολία ότι είναι έτσι. Πέρα από αυτούς τους λόγους, το ανοσοποιητικό σύστημα ενδέχεται να έχει πληγεί και από ψυχολογικούς παράγοντες. Το στρες, η κατάθλιψη, οι διαταραχές ύπνου, η ενδοοικογενειακή βία, οι βλαβερές συνήθειες (κάπνισμα, αλκοόλ, ναρκωτικά κ.λπ.), που αυξήθηκαν δραματικά την περίοδο της πανδημίας και στη συνέχεια, επιδρούν πολύ αρνητικά στο ανοσοποιητικό σύστημα. Ας σκεφτούμε μόνο ότι κατά την πανδημία του Covid-19 οι ψυχικές διαταραχές αυξήθηκαν κατά 25-30%. Έτσι, είναι εύλογο να συμπεράνουμε ότι η ψυχιατρική πανδημία έπληξε, επίσης, τη συλλογική ανοσία, με αποτέλεσμα κι αυτή να συμβάλλει, στο μέτρο που της αναλογεί, στη συχνότερη εμφάνιση νοσημάτων μετά την πανδημία.

— Ποια είναι η σχέση του καρκίνου με την ψυχή;
Σε όσα είδη καρκίνου έχει διερευνηθεί ο ρόλος του ψυχολογικού παράγοντα στην εμφάνιση της νόσου, αναφέρονται στοιχεία που δείχνουν ότι στους καρκινοπαθείς υπήρξε σημαντική ψυχική δυσλειτουργία ήδη από την παιδική ηλικία. Από τη δεκαετία του 1950 πολλές έρευνες έδειξαν ότι οι τραυματικές καταστάσεις, όπως η απώλεια, η απόρριψη, η παραμέληση κ.λπ. προκαλούν ψυχικά ελλείμματα, γεγονός που προδιαθέτει στην εκδήλωση εξελικτικών νόσων, όπως ο καρκίνος. Τα πράγματα γίνονται δυσκολότερα αν υπάρξουν έντονες τραυματικές καταστάσεις και αργότερα στη ζωή του ατόμου.

Συχνά σε καρκινοπαθείς έχουμε διαπιστώσει ότι ζουν συμμορφωμένοι στις επιταγές του περιβάλλοντος, των άλλων, καταστέλλοντας πλήρως τις δικές τους επιθυμίες και όνειρα. Ζουν για να είναι παραγωγικοί, χρήσιμοι, αποτελεσματικοί, «παράδειγμα», χωρίς ωστόσο να έχουν επαφή με το συναίσθημά τους, τη ζωή τους. Κάποιες φορές, όταν αρρωσταίνουν, λένε «κρίμα που έπρεπε να πάθω καρκίνο για να καταλάβω τη ζωή». Σε αρκετές περιπτώσεις καρκινοπαθών που αναζήτησαν βοήθεια διαπιστώσαμε ότι το άτομο «πλημμύριζε» από μια ασυνείδητη ενοχή, η οποία εκδηλώνεται ως ανάγκη για τιμωρία.

Πρόκειται για μια ακατέργαστη ενέργεια, η οποία μπορεί να βρει διέξοδο και στην εκδήλωση μιας σοβαρής νόσου, όπως είναι ο καρκίνος. Σ’ αυτή την περίπτωση, παραδόξως, ο ασθενής, όταν νοσήσει, μπορεί να νιώσει ανακουφισμένος επειδή ακριβώς η ανάγκη του για τιμωρία ικανοποιείται. Στο βιβλίο μου «Επτά παραμύθια ζωής. Είναι η νόσος ένα αμετάφραστο μήνυμα;», που κυκλοφόρησε το 2019 από τις εκδόσεις Αρμός, αναφέρομαι διεξοδικά στις ψυχολογικές αιτίες που οδηγούν στον καρκίνο και στη θεραπευτική προσέγγιση των καρκινοπαθών.

— Υπάρχουν μηχανισμοί άμυνας απέναντι στην ασθένεια;
Για να μην αρρωστήσουμε σωματικά πρέπει να προσέχουμε κάθε παράγοντα που μπορεί να επηρεάσει την υγεία μας, όπως τη διατροφή, το περιβάλλον, τις στρεσογόνες καταστάσεις και τις βλαβερές συνήθειες. Οι ψυχικές άμυνες που διαθέτει το Εγώ προστατεύουν το σώμα από τις αρρώστιες. Επιπλέον, το άτομο σε δύσκολες στιγμές μπορεί να επιστρατεύσει τις διαταραχές του χαρακτήρα και της συμπεριφοράς (χαρακτηρολογικά ξεσπάσματα, βία, εξαρτήσεις κ.λπ.), ώστε να μπορέσει να εκφορτίσει τις διεγέρσεις (ακατέργαστη ενέργεια) που δεν μπόρεσε να μεταβολίσει ψυχικά.

Αλλά και οι ασθένειες που συμβαίνουν κατά κρίσεις, περιοδικά, μπορεί να παίξουν επίσης αμυντικό ρόλο, γιατί με τη σωματική διαταραχή που προκαλούν καθηλώνουν στο σώμα την ακατέργαστη ενέργεια, η οποία διαφορετικά θα μπορούσε να πλήξει πιο βασικές σωματικές λειτουργίες και έτσι να εκδηλωθούν σοβαρές εξελικτικές νόσοι.

— Τι μπορεί να μας βοηθήσει ενάντια στον φόβο της αρρώστιας;
Τον φόβο της αρρώστιας που έχουμε όλοι, αν εμπιστευόμαστε τον οικογενειακό μας γιατρό, μπορούμε να τον ξεπεράσουμε, αν μας διαβεβαιώσει ότι δεν έχουμε κάποιο παθολογικό πρόβλημα. Αν κάποιο άτομο δεν εμπιστεύεται τον γιατρό του –ενώ τον έχει επιλέξει επειδή είναι καλός– σημαίνει ότι υπάρχει μια διαρκής υπαρξιακή ανασφάλεια για το πόσο υγιές είναι το σώμα του, κάτι που συχνά έχει συσχετιστεί με πρώιμες τραυματικές σωματικές εμπειρίες (σοβαρή αρρώστια ή ατυχήματα, κακοποίηση κ.λπ.) που άφησαν την εντύπωση ενός πληγωμένου, ευάλωτου σώματος.

Αν το άτομο κατανοεί αυτήν τη συνέχεια στην «ιστορία» του σώματός του, το να μιλήσει με τον γιατρό και το περιβάλλον του ίσως βοηθήσει να καθησυχαστεί. Αν ακόμα και τότε δεν μπορεί να ξεπεράσει αυτόν τον φόβο, αυτό σημαίνει ότι έχει αναπτυχθεί μια ιδιαίτερη αγχώδη διαταραχή. Πρώτα θα αναφερθώ στη νοσοφοβία. Εδώ το άτομο φοβάται ότι θα αναπτύξει μια συγκεκριμένη ασθένεια, συνήθως απειλητική για τη ζωή. Νοσοφοβία μπορεί να εμφανίσουν φοιτητές ιατρικής ή άλλοι σπουδαστές που μελετούν κάποια νόσο και νομίζουν ότι την έχουν.

Αυτό πρόσφατα έχει παρατηρηθεί και σε άτομα που διαβάζουν για ασθένειες στο διαδίκτυο και μετά νομίζουν ότι πάσχουν από αυτές. Ο αριθμός των ατόμων με νοσοφοβία αυξήθηκε την περίοδο της πανδημίας. Τη νοσοφοβία θα πρέπει να την ξεχωρίσουμε από την υποχονδρία, όπου το άτομο δεν επικεντρώνεται μόνο σε μία ασθένεια, αλλά κατά περιόδους σε κάποια άλλη.

Ξεχωριστή περίπτωση είναι οι σωματόμορφες διαταραχές, όπου το άτομο φοβάται, όπως στη νοσοφοβία, ότι είναι πολύ άρρωστο. Όμως εδώ υπάρχουν αντικειμενικά κάποια σωματικά συμπτώματα, τα οποία οφείλονται σε άγχος, κατάθλιψη κ.λπ. Το άτομο με τρόπο εμμονικό πιστεύει ότι αυτά προέρχονται από μια πολύ σοβαρή νόσο και τρομοκρατείται.

Όταν κάποιος φοβάται ότι είναι άρρωστος, θα πρέπει να επισκεφθεί τον γιατρό του για να αποκλείσει ότι υπάρχει όντως κάποια νόσος. Εάν δεν είναι άρρωστος και εξακολουθεί να έχει αυτά τα συμπτώματα, μάλλον θα πρέπει να ζητήσει βοήθεια από κάποιον επαγγελματία ψυχικής υγείας, ο οποίος θα διακρίνει ποιο ακριβώς είναι το πρόβλημα, ώστε να επιλέξει και την κατάλληλη θεραπευτική αντιμετώπιση.

Στις 28 Σεπτεμβρίου 2024, με οικοδεσπότη τον ψυχίατρο-ψυχαναλυτή Σάββα Σαββόπουλο, πέντε διακεκριμένοι επιστήμονες συζητούν, αναλύουν και μοιράζονται με το κοινό τις εξειδικευμένες γνώσεις και τη μεγάλη εμπειρία τους, προσπαθώντας να προσεγγίσουν τις συνδέσεις νου και σώματος που αναπτύσσονται στις ψυχοσωματικές ασθένειες. Μητροπολιτικό Κολλέγιο – Ακαδημίας 62

Υγεία & Σώμα
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΤΕΤΑΡΤΗ 05/10 - Ανακουφιστική Φροντίδα: Αντιμετωπίζοντας την ασθένεια με αξιοπρέπεια

Άκου την επιστήμη / Ανακουφιστική Φροντίδα: Αντιμετωπίζοντας την ασθένεια με αξιοπρέπεια

Ο Γιάννης Πανταζόπουλος συζητά με ειδικούς για την ανακουφιστική φροντίδα, τις δομές που παρέχουν υποστηρικτική αγωγή, ποιους αφορά αλλά και ποιοι μύθοι τη συνοδεύουν.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η νεύρωση της ευτυχίας

Ψυχή & Σώμα / Η νεύρωση της ευτυχίας

Γιατί όσο περισσότερο κυνηγάμε την ευτυχία, τόσο πιο συχνά γεμίζουμε άγχος; Τι ρόλο παίζουν οι προσωπικοί στόχοι και η εξέλιξη μας σε αυτήν τη διαδρομή; Η Τζούλη Αγοράκη συζητά με τη διδάκτορα ψυχολογίας Ιάνθη Σταυροπούλου για τα παράδοξα της ευτυχίας και τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να τη διατηρήσουμε πιο συνειδητά στη ζωή μας.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Δεν είναι χανγκόβερ, είναι «κοινωνική άπνοια»

Υγεία & Σώμα / Δεν είναι χανγκόβερ, είναι «κοινωνική άπνοια»

Μια πρόσφατη μελέτη ανέλυσε τα μοτίβα του ύπνου σε δεκάδες χιλιάδες άτομα, με στόχο να μάθουμε περισσότερα σχετικά με μια συνθήκη που μας πνίγει και μας εξαντλεί κυρίως τα Σαββατοκύριακα: την κοινωνική άπνοια.
THE LIFO TEAM
10+1 τρόποι να αυξήσετε την καλή χοληστερίνη

Υγεία & Σώμα / 11 τρόποι να αυξήσετε την καλή χοληστερίνη

Μέχρι στιγμής δεν έχει κυκλοφορήσει κάποιο ασφαλές φάρμακο το οποίο να ανεβάζει αξιόλογα την HDL, γι’ αυτό καλό είναι να φροντίζουμε η διατροφή μας να περιέχει τροφές που κάνουν αυτήν τη δουλειά.
ΣΤΕΛΙΟΣ ΠΑΝΤΑΖΗΣ, MD & ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΤΣΕΣΜΕΛΗ
Γιατί όλοι νομίζουμε ότι έχουμε ΔΕΠΥ;

Ψυχή & Σώμα / Γιατί όλοι νομίζουμε ότι έχουμε ΔΕΠΥ;

Από το TikTok μέχρι τις παρέες μας, όλο και περισσότεροι πιστεύουν ότι έχουν ΔΕΠΥ. Η Μερόπη Κοκκίνη συζητά με την κλινική ψυχολόγο Νιόβη Μιχαλοπούλου για την αίσθηση ότι η διάσπαση προσοχής μάς αφορά πλέον όλους.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Χρειαζόμαστε πραγματικά όλα αυτά τα συμπληρώματα διατροφής;

Ψυχή & Σώμα / Χρειαζόμαστε πραγματικά όλα αυτά τα συμπληρώματα διατροφής;

Τα συμπληρώματα διατροφής είναι παντού – βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και μέταλλα σε χάπια, κάψουλες, και σκόνες «μαγικές» που υπόσχονται ευεξία και μακροζωία. Είναι όμως πραγματικά απαραίτητα ή απλώς ένα ακόμη προϊόν μάρκετινγκ; Η διαιτολόγος Μελίνα Καρυπίδου ξεδιαλύνει μύθους και αλήθειες γύρω από τη μανία με τα συμπληρώματα.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Λιγούρες: Γιατί μας πιάνουν ξαφνικά;

Ψυχή & Σώμα / Λιγούρες: Γιατί μας πιάνουν ξαφνικά;

Γιατί έχουμε λιγούρες και πώς μπορούμε να τις διαχειριστούμε χωρίς ενοχές; Η διαιτολόγος Μελίνα Καρυπίδου αποδομεί τους πιο συχνούς μύθους και δίνει μικρά tips και πρακτικές λύσεις που μας βοηθούν να χτίσουμε μια πιο υγιή σχέση με το φαγητό.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Μικροβίωμα, gut-brain axis, προβιοτικά: Tι σημαίνουν όλα αυτά για το έντερό σου;

Ζωή στα καλύτερά της / Μικροβίωμα, gut-brain axis, προβιοτικά: Tι σημαίνουν όλα αυτά για το έντερό σου;

Μία συζήτηση με την κλινική διαιτολόγο, βιολόγο και τεχνολόγο τροφίμων Άννα Αρτεμίου για την εντερική υγεία και τη σημασία της, στο πλαίσιο της σειράς podcast «Ζωή στα καλύτερά της», με την υποστήριξη των συμπληρωμάτων διατροφής EVIOL.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ο μόνος τρόπος για να ξεκολλήσουν τα παιδιά από τα κινητά είναι να τα αφήσουμε να βγουν έξω

Υγεία & Σώμα / Ο μόνος τρόπος για να ξεκολλήσουν τα παιδιά από τα κινητά είναι να τα αφήσουμε να βγουν έξω

Τα παιδιά θέλουν να συναντιούνται από κοντά, χωρίς οθόνες ή επίβλεψη, αντί να περιορίζονται στο πίσω κάθισμα της ίδιας της ζωής τους. Καθώς η ανεξαρτησία τους έχει μειωθεί, το άγχος και η κατάθλιψή τους έχουν αυξηθεί.
THE LIFO TEAM
Αρκετά με τις μητρικές ενοχές και με την κουλτούρα της διαρκούς ψυχοθεραπείας

Υγεία & Σώμα / Αρκετά με τις μητρικές ενοχές και με την κουλτούρα της διαρκούς ψυχοθεραπείας

Μια κοινή αντίληψη στην εποχή μας είναι ότι αν οι μητέρες «δουλέψουν» οι ίδιες αρκετά με τον εαυτό τους θα διασφαλίσουν την ψυχική υγεία των παιδιών τους. Αυτό είναι μια ψευδαίσθηση.
THE LIFO TEAM
Η ευτυχία ενός πιο ήσυχου Εγώ 

Υγεία & Σώμα / Το «ήσυχο Εγώ» είναι η λύση στον ναρκισσισμό των social media

Πρόκειται για έναν όρο που επινοήθηκε από τους ψυχολόγους, ως αντίδραση στη διαρκή αυτοπροβολή της εποχής μας, προτείνοντας μια ισορροπημένη ταυτότητα που συνδυάζει την αυτογνωσία με το ενδιαφέρον για τους άλλους.
THE LIFO TEAM
Μερικές αλήθειες για την κυτταρίτιδα

Ψυχή & Σώμα / Μερικές αλήθειες για την κυτταρίτιδα

Δεν είναι ντροπή, δεν είναι ασθένεια, δεν είναι «πρόβλημα». H κυτταρίτιδα είναι απλώς κάτι που έχουν οι περισσότερες γυναίκες, αλλά λίγες ξέρουν τι πραγματικά είναι. Η Μερόπη Κοκκίνη συζητά με τη δερματολόγο Γιώτα Ρήγα για όλα όσα πρέπει να ξέρουμε, χωρίς υπερβολές και χωρίς ενοχές.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Πότε μπήκε το άγχος στη ζωή μας;

Άκου την επιστήμη / Πότε μπήκε το άγχος στη ζωή μας;

Πώς ο εγκέφαλός μας καθορίζει την ευτυχία, την προσωπικότητα και την υγεία μας; Και γιατί πολλοί άνθρωποι σήμερα νιώθουν συνεχώς κουρασμένοι; Η νευροψυχολόγος Ελισσάβετ Κάλμπαρη μιλάει στον Γιάννη Πανταζόπουλο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γυμναστική στο νερό: Όλα όσα χρειάζεται να ξέρεις πριν βουτήξεις

Ψυχή & Σώμα / Γυμναστική στο νερό: Όλα όσα χρειάζεται να ξέρεις πριν βουτήξεις

Η διεθνής πολίστρια Έλενα Ξενάκη εξηγεί στη Λασκαρίνα Λιακάκου γιατί τα σπορ στο νερό είναι ιδανικά για το καλοκαίρι, πώς ξεκινά ένας αρχάριος και τι κάνουμε όταν μπλοκάρουμε στη σκέψη του μαγιό.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Αντηλιακά: Είναι όντως αμφιλεγόμενη η δράση τους;

Ψυχή & Σώμα / Αντηλιακά: Είναι όντως αμφιλεγόμενη η δράση τους;

H καθημερινή χρήση αντηλιακού, ακόμα και στην πόλη, μοιάζει αυτονόητη, αν θέλεις να προφυλαχθείς από τα εγκαύματα, τη φωτογήρανση και τον καρκίνο του δέρματος. Ή μήπως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά; H Μερόπη Κοκκίνη μιλά με τη δερματολόγο Παναγιώτα Ρήγα.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Θρεπτική διατροφή και ασφάλεια στη θάλασσα για ξέγνοιαστες διακοπές

Υγεία & Σώμα / Θρεπτική διατροφή και ασφάλεια στη θάλασσα για ξέγνοιαστες διακοπές

Το μεγαλύτερο μέρος των διακοπών το περνάμε στην παραλία, γι’ αυτό είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τους κανόνες της υγιεινής διατροφής αλλά και πώς να προλαμβάνουμε τα θαλάσσια ατυχήματα.
ΑΛΕΞΙΑ ΣΒΩΛΟΥ
Πόσο νερό χρειαζόμαστε πραγματικά;

Ψυχή & Σώμα / «8 ποτήρια την ημέρα»: Πόσο νερό πραγματικά χρειαζόμαστε;

Η Μερόπη Κοκκίνη συνομιλεί με τη διατροφολόγο Άννα Γαβριέλη για όσα ισχύουν – και δεν ισχύουν – γύρω από την ενυδάτωση, διαλύοντας διαδεδομένους μύθους και δίνοντας πρακτικές συμβουλές για το πώς μπορούμε να φροντίζουμε σωστά τον οργανισμό μας, χωρίς υπερβολές ή παρανοήσεις.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Έρικ Μ. Γκαρσία: Αυτισμός, Ρόμπερτ Φ. Κένεντι Τζούνιορ και το δικαίωμα στην ορατότητα

The Upfront Initiative / Έρικ Μ. Γκαρσία: Αυτισμός, Ρόμπερτ Φ. Κένεντι Τζούνιορ και το δικαίωμα στην ορατότητα

«Για πολύ μεγάλο διάστημα, τα αυτιστικά άτομα δεν είχαν την ευκαιρία να πουν τη δική τους ιστορία. Αν μπορώ να πω ότι πέτυχα κάτι μέσα από τη δουλειά μου, είναι ότι προσπάθησα να τους δώσω φωνή και να τα παρουσιάσω με την ανθρωπιά που τόσο συχνά τους στερεί η κοινωνία».
ΤΗΣ ΤΖΙΝΑΣ ΠΑΠΑΜΙΧΑΗΛ ΚΑΙ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΒΟΣΚΟΠΟΥΛΟΥ