Τα 5 αληθινά προβλήματα της Παιδείας

Τα 5 αληθινά προβλήματα της Παιδείας Facebook Twitter
Είναι εξαιρετικά χρήσιμες η πολιτικοποίηση και η δημιουργία κοινωνικής συνείδησης στο πανεπιστήμιο, όχι όμως όταν οι κομματικές παρατάξεις καπελώνουν κάθε τομέα της φοιτητικής ζωής... Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO
7

Η φημολογούμενη φράση «τα πειραματικά σχολεία είναι σχεδόν χιτλερικό εγχείρημα» που διέψευσε στη συνέχεια ο υπουργός Παιδείας κ. Αριστείδης Μπαλτάς προκάλεσε ντόρο. Η κακώς εννοούμενη ισότητα στο μυαλό του νέου υπουργού (που είναι και τεχνοφοβικός, αν κρίνουμε από σχετικά πρόσφατο κείμενό του) συζητήθηκε μεν, αλλά τα πειραματικά σχολεία –που ευτυχώς σώθηκαν– δεν είναι το σημαντικότερο πρόβλημα της παιδείας αυτήν τη στιγμή. Να μερικά από αυτά.


Νομοσχέδια επί νομοσχεδίων
Κάθε λίγο και λιγάκι, και με το που θα αλλάξει ο υπουργός ή η κυβέρνηση, όλα αλλάζουν. Μέχρι να συνηθίσουν οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές ή σπουδαστές, οι αλλαγές ακυρώνονται και μετά πάλι απ' την αρχή. Η νέα κυβέρνηση ανακοίνωσε ήδη την ακύρωση του υπολογισμού των βαθμών Α' και Β' Λυκείου για την εισαγωγή στα ΑΕΙ-ΤΕΙ και την κατάργηση της Τράπεζας Θεμάτων ως υποχρεωτικής πηγής του 50% των θεμάτων στις προαγωγικές εξετάσεις. Αν κάτσει η μπίλια κάπου επιτέλους, και γνωρίζουν όλοι πως τίποτα δεν θα αλλάξει έστω για μία δεκαετία, θα υπάρξει μια σταθερότητα και θα μπορέσει να γίνει καλύτερο micromanagement στην παιδεία. Ο υφυπουργός κ. Κουράκης δήλωσε: «Ο στόχος για τον οποίο εργάζεται η κυβέρνησή μας είναι η οργάνωση της δημόσιας, δωρεάν, δημοκρατικής και υψηλού επιπέδου εκπαίδευσης», ενώ ο κ. Μπαλτάς είπε ότι «ένα από τα μεγαλύτερα εθνικά εγκλήματα είναι ότι εδώ και 40 χρόνια καλά σχολεία θεωρούνται τα ιδιωτικά», εκφράζοντας τη θέση πως αυτό πρέπει να αντιστραφεί. Είναι υπέροχες υποσχέσεις και δεν αποκλείεται να πραγματοποιηθούν, αρκεί να δημιουργηθεί ένα σταθερό εκπαιδευτικό σύστημα.


Φοιτητικές παρατάξεις
Ο νόμος-πλαίσιο της Διαμαντοπούλου ήταν αρκετά δημοφιλής στην κοινωνία, όμως είναι σίγουρο ότι θα ακυρωθεί. Θα συναλλάσσονται και πάλι οι πρυτάνεις με τους φοιτητές για να παίρνουν αποφάσεις; Αν δεν αρέσουν σε (έστω και μικροσκοπική) μερίδα φοιτητών οι αποφάσεις τους, θα τους προπηλακίζουν ή θα τους χτίζουν στα γραφεία τους; Οι ίδιοι οι φοιτητές θα μαθαίνουν χρήσιμα πράγματα στα πανεπιστήμια ή θα ασχολούνται με τη διοργάνωση εκδρομών της ΔΑΠ, ξέκωλων πάρτι της ΠΑΣΠ και τη διάθεση συγγραμμάτων από κομματικές παρατάξεις με αντάλλαγμα να τις ψηφίσεις; Είναι εξαιρετικά χρήσιμες η πολιτικοποίηση και η δημιουργία κοινωνικής συνείδησης στο πανεπιστήμιο, όχι όμως όταν οι κομματικές παρατάξεις καπελώνουν κάθε τομέα της φοιτητικής ζωής.


Αξιολόγηση
Η αλήθεια είναι ότι είναι απαραίτητη η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών και όποιος έχει πάει σχολείο το καταλαβαίνει. Πώς θα γίνει όμως; Ποιος θα την κάνει, ώστε να είναι δίκαιη; Πώς θα προστατέψουμε τα παιδιά από κάποιους άχρηστους ή ακόμα και ψυχικά ασταθείς εκπαιδευτικούς;


Με «συζήτηση για την αποτίμηση του έργου τους» προτείνει το νέο υπουργείο Παιδείας, το οποίο ανακοίνωσε στις προγραμματικές δηλώσεις την απόσυρση του «βραχνά της ψευδοαξιολόγησης» και την αντικατάστασή του με μια πραγματική συζήτηση για την αποτίμηση του εκπαιδευτικού έργου. Ας ελπίσουμε ότι αυτή η «πραγματική συζήτηση» θα είναι αρκετή...


Ρατσισμός και παραβατικότητα
Το κακό έχει παραγίνει με τη στρατολόγηση στα σχολεία. Ο υφυπουργός Τάσος Κουράκης μοιάζει να το έχει υπόψη του και ανέφερε στη Βουλή ότι στόχος είναι η ανάπτυξη της αντιρατσιστικής εκπαίδευσης: «Ο πρώτος θεμέλιος λίθος του προγράμματός μας είναι αξιακός, δηλαδή αποσκοπούμε στην άμβλυνση των μορφωτικών ανισοτήτων που έχουν τη ρίζα τους στις κοινωνικές ταξικές ανισότητες, καθώς και στην απάλειψη κάθε λογής διακρίσεων, φύλου, φυλής, θρησκεύματος και πεποιθήσεων, κοινωνικής και εθνικής προέλευσης, φυσικής ιδιαιτερότητας των ατόμων και άλλα από το θεσμικό πλαίσιο, αλλά και από την καθημερινότητα της εκπαίδευσης. Στην κατεύθυνση αυτή σκοπεύουμε –και η παράθεση δεν είναι τυχαία– τα εξής: να ευθυγραμμίσουμε το θεσμικό μας πλαίσιο με όσα ορίζονται από τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, συμπεριλαμβάνοντας τους μαθητές με αναπηρία στο σχολείο για όλους. Να επαναφέρουμε με αναβαθμισμένη μορφή την ενισχυτική διδασκαλία και την πρόσθετη διδακτική στήριξη. Να αναπτύξουμε τη διαπολιτισμική και αντιρατσιστική εκπαίδευση και τις τάξεις υποδοχής. Να εκπονήσουμε προγράμματα στήριξης του μαθητικού πληθυσμού και των αντίστοιχων σχολικών μονάδων, που αφορούν κυρίως ευάλωτες ομάδες νέων, δηλαδή σε δυσπρόσιτες περιοχές, άτομα που ζουν σε συνθήκες ανέχειας, άτομα Ρομά, άτομα που σχετίζονται με την παραβατικότητα των ανηλίκων».


Ποσοστό για την παιδεία
Πριν αναλάβει ο ΣΥΡΙΖΑ, ως αντιπολίτευση διαμαρτυρόταν –και δικαίως– για την περικοπή των δαπανών στην παιδεία σε ποσοστό κάτω του 2% του προϋπολογισμού, με το νέο Μεσοπρόθεσμο 2014-2018. Ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα, που είπε κι ο Αλέξης Τσίπρας προεκλογικά: έχοντας καταργήσει το Μνημόνιο και την Τρόικα, πρέπει να αυξήσει το συντομότερο δυνατόν το ποσοστό για την παιδεία, πράγμα που ανέκαθεν ήταν πάγιο και σωστότατο αίτημα της Αριστεράς.

Διάφορα
7

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Όχι άλλο κάρβουνο: Αφήστε το αναρχικό άστρο να λάμπει στην πλατεία Εξαρχείων και καλές γιορτές

Δ. Πολιτάκης / Όχι άλλο κάρβουνο: Αφήστε το αναρχικό άστρο να λάμπει στην πλατεία Εξαρχείων και καλές γιορτές

Μπορεί να έχει άμεση ανάγκη κάποιου είδους ανάπλασης η Πλατεία Εξαρχείων, το τελευταίο που χρειάζεται όμως είναι ένα μίζερο χριστουγεννιάτικο δέντρο με το ζόρι.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Δεκαετία του 2010: Δέκα χρόνια που στην Ελλάδα ισοδυναμούν με αιώνες

Β. Βαμβακάς / Δεκαετία του 2010: Δέκα χρόνια που στην Ελλάδα ισοδυναμούν με αιώνες

Οποιοσδήποτε απολογισμός της είναι καταδικασμένος στη μερικότητα, αφού έχουν συμβεί άπειρα γεγονότα που στιγμάτισαν τις ζωές όλων μας ‒ δύσκολο να μπουν σε μια αντικειμενική σειρά.
ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΒΑΜΒΑΚΑ
Τα χρόνια των μετακινήσεων και η κουβέντα για το brain drain που δεν μου αρέσει καθόλου

Β. Στεργίου / Τα χρόνια των μετακινήσεων και η κουβέντα για το brain drain που δεν μου αρέσει καθόλου

Αντί να βλέπουμε τη χώρα σαν άδεια πισίνα όπου πρέπει να γυρίσουν τα ξενιτεμένα της μυαλά για να γεμίσει, ας αλλάξουμε τα κολλημένα μυαλά σ' αυτόν εδώ και σε άλλους τόπους.
ΤΗΣ ΒΙΒΙΑΝ ΣΤΕΡΓΙΟΥ

σχόλια

7 σχόλια
Το «κόλλημα με τα πειραματικά σχολεία» νομίζω ότι έχει έναν συμβολισμό. Δείχνει –αρχικά τουλάχιστον- τη διάθεση για σύγκρουση με την έννοια της αριστείας, δηλαδή, τον κεντρικό άξονα της ελληνικής εκπαίδευσης. Προσωπική μου γνώμη είναι ότι δε χρειάζονται ούτε βραβεία, ούτε αριστεία, ούτε απουσιολόγοι, ούτε σημαιοφόροι, και πιστεύω ότι χρειάζεται να ανοίξει μια μεγάλη συζήτηση ακόμη και για τους βαθμούς και τη σημασία τους σε ένα ανταγωνιστικό έως ανθρωποφαγικό σύστημα.Δεν ξέρω αν «ευτυχώς σώθηκαν» τα πειραματικά σχολεία. Σίγουρα ευτυχώς καταργήθηκαν οι εξετάσεις, δίνοντας ξανά την ευκαιρία στα παιδιά όλων να συμμετέχουν σε ένα σχολείο που δημιουργήθηκε ακριβώς για να εφαρμόζονται καινοτόμες μέθοδοι σε ένα αντιπροσωπευτικό μίγμα μαθητών, και όχι στους «άριστους». Βέβαια, δεν είμαι πολύ σίγουρη ότι στις δεκαετίες που πέρασαν οι καινοτόμες αυτές μέθοδοι «μπόλιασαν» και τα απλά σχολεία. Και, κατά τη γνώμη μου, στόχος είναι όλα τα σχολεία να γίνουν «πειραματικά». Όχι σε κάποιο μακρινό μέλλον. Στο σήμερα. Ούτε πρότυπα, ούτε πειραματικά, ούτε ιδιωτικά. Καλά δημόσια σχολεία. Για όλους. Όσον αφορά τα πολλά νομοσχέδια, αν οι αλλαγές είναι προς το καλύτερο, δε νομίζω ότι υπάρχει πρόβλημα. Σταθερότητα φυσικά και χρειάζεται. Αλλά αν το όποιο νομοσχέδιο είναι προς την αρνητική κατεύθυνση, προσωπικά με τρομάζει η σκέψη ότι θα το φορτωθούν τα παιδιά (και οι γονείς) για μια δεκαετία. Και, πρώτα από όλα, ας σκεφτούμε αν θέλουμε ένα εκπαιδευτικό σύστημα βαθμοθηρικό όπως το σημερινό, ή ένα σχολείο που προσφέρει γνώση, καλλιέργεια συνείδησης, και ελεύθερη πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, για να αποφασίζει εκεί ο μαθητής τι ακριβώς θέλει να κάνει.Για τον νόμο-πλαίσιο Διαμαντοπούλου, δεν ξέρω αν ήταν και τόσο δημοφιλής στην κοινωνία. Ούτε καταλαβαίνω γιατί να αποκλείονται ουσιαστικά οι φοιτητές από τη λήψη αποφάσεων στα αυτοδιοίκητα ιδρύματα. Είναι περίεργο να συζητούν και να συναποφασίζουν οι εργαζόμενοι (καθηγητές και λοιπό προσωπικό) και οι φοιτητές για τον χώρο όπου περνούν κομμάτι της καθημερινής τους ζωής; Όσο για τους «αιώνιους φοιτητές», από ό, τι γνωρίζω δεν επιβαρύνουν οικονομικά τα ιδρύματα. Γιατί τόση φασαρία, λοιπόν;Και τέλος, για την αξιολόγηση, η λέξη έχει φορτιστεί αρνητικά. Σωστά επισημαίνεται ότι το ερώτημα είναι ποιος θα την κάνει, και με ποιο σκοπό. Θα μπορούσα να πω ότι ακόμη και οι μαθητές του δημοτικού ξέρουν πολύ καλύτερα αν «είναι καλός ο δάσκαλος» σε σχέση με διορισμένους συμβούλους.
Η παιδεία είναι μέρος της κοινωνίας και αντανακλά και αυτή τις παθογένειες της κοινωνίας όπως πχ και ο αθλητισμός κλπ. Οι γενιές που μεγάλωσαν το 70 κ το 80 στα σχολεία σήμερα διαχειρίζονται τα Δικαστήρια, την Πολιτική, την Αστυνομία, τη Δημόσια Διοίκηση, τον επιχειρηματικό κόσμο κλπ με τα γνωστά αποτελέσματα της διαφθοράς, της φοροαποφυγής, της λαμογιάς κλπ. Αν το μοντέλο αυτό ήταν ΣΩΣΤΟ δεν θα παραπονιόταν κανείς για την τύχη μας. Φαίνεται όμως οτι ήταν απολύτως λάθος. Γι αυτό πρέπει ο ρόλος της παιδείας στα πρώτα στάδια κυρίως Δημοτικό κ Γυμνάσιο και λιγότερο στο Λύκειο να έχει περισσότερο παιδευτικό παιδαγωγικό χαρακτήρα να παράγει σωστούς πολίτες και λιγότερο εκπαιδευτικό επικεντρωμένο στη συλλογή γνώσεων. Να γίνει το σχολείο χώρος έκφρασης των δεξιοτήτων του κάθε παιδιού και όχι παπαγαλίας στείρων γνώσεων. Δεν μπορώ να ξεχάσω τον καθηγητή στο Λύκειο που απλώς παρέδιδε το μάθημα γιατί βαριόταν να το διδάξει αλλά το απόγευμα που μου έκανε ιδιαίτερο ήταν υπόδειγμα μεταδοτικότητας. Όπως δεν θα ξεχάσω και το φιλόλογο καθηγητή που προτιμούσε κάπου-κάπου να μην εξετάσει ή να μην παραδώσει νέο μάθημα και να επικεντρωθεί στη διεξοδική δημοκρατική ανάλυση κοινωνικών συμβάντων. Πχ μιας απεργίας, θέματα φεμινισμού, ισότητας, προστασίας του περιβάλλοντος κλπ. Ωραίες συζητήσεις, με προκλήσεις, καθολική συμμετοχή όλων, δημιουργία χρήσιμων σωστών πολιτών. Και το απόγευμα ο άλλος καθηγητής στο σπίτι να μας παίρνει σε ένα μήνα και "μαύρα" το 1/3 του οικογενειακού μας εισοδήματος! Ή να τρίβει τα χέρια του όταν είχαμε περιπάτους, εκείνος απεργίες, εμείς καταλήψεις, εκείνος συνελεύσεις ή διακοπές τρείς μήνες το καλοκαίρι, αραλίκι, χωρίς αξιολόγηση και φυσικά μη γίνει κουβέντα που αλλού θα μπορούσε να είναι χρήσιμος πχ σε δημόσιες θέσεις εκπαίδευσης, σε ρωμά, σε μειονότητες κλπ. Αυτά βλέπουν και βιώνουν τα παιδιά γι αυτό είμαστε αυτοί που είμαστε. Πορεύονται χωρίς πυξίδα, χωρίς όραμα, χωρίς αρχές, χωρίς ιδανικά, μαθημένα από μικρά στη λαμογιά, στον ωχαδερφισμό, στην τεμπελιά, στην αντιγραφή, στον τσαμπουκά και το bulling στον αδύναμο κλπ εκπαιδευμένα επαρκώς για να κερδίσουν κάτι καλύτερο στην κοινωνία των μεγάλων. Και προς επίρρωση των παραπάνω έρχεται το πανεπιστήμιο με όσα ο Αρης ανέφερε με τις φοιτητικές παρατάξεις και τη διαπλοκή με καθηγητές και συμφέροντα. Έτσι τα παιδιά εκπαιδεύονται να ψηφίζουν εκείνη την παράταξη που εξυπηρετεί-συναλλάσσεται, και όχι τον ικανό υποψήφιο. Το ίδιο γίνεται και σε όλες τις επαγγελματικές ενώσεις όπου ψηφίζουμε τον δεξιό γιατί είναι ο "δικός" μας ο νταραβεριτζής που μας βολεύει με αντι-παροχές της ψήφου μας και ας είναι ο αριστερός ο ικανότερος. Και μετά παραπονιόμαστε για το πελατειακό κράτος. Γι αυτό θα πρέπει να καταργηθούν οι παρατάξεις και να είναι ένα κοινό ψηφοδέλτιο για όλους, στα σχολεία, στα πανεπιστήμια, στις επαγγελματικές ενώσεις, στους δήμους κλπ. Στους χώρους δηλαδή που δεν χρειάζεται να παράγουν πολιτική. Κλείνω συνοψίζοντας οτι το πρόβλημα της παιδείας δεν είναι διαδικαστικό, διαχειριστικό στο πόσο πολλές γνώσεις θα μάθει το παιδί αλλά είναι κυρίως πρόβλημα αξιακό.
Όταν λές "έχοντας καταργήσει το μνημόνιο και την τρόικα" φαντάζομαι οτι αναφέρεσαι στο "πρόγραμμα-γέφυρα" και στους "θεσμούς" όπως είναι η νέα ονομασία του Μνημονίου και της Τρόικας.Όσο για την παιδεία... Δεν λέμε τίποτε άλλο;
To θεμελιωδέστερο πρόβλημα της θεσμικής παιδείας είναι η απουσία πνευματικής καλλιέργειας, λόγω της απομάκρυνσης από το ανθρωπιστικό περιεχόμενο των σπουδών και της εξετασιολαγνείας που στοχεύει στην απορρόφηση υποψηφίων στα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, όποια κι αν είναι αυτά. Με την χρησιμοθηρεία (που απαξιώνει πλήρως τα αρχαία ελληνικά ή τα λατινικά, φερ'ειπείν) και την επακόλουθη βαθμοθηρία ακυρώνεται ο παιδευτικός χαρακτήρας της εκπαίδευσης, δίνοντας την αίσθηση ότι ο δρόμος του σχολείου είναι η προετοιμασία για κάτι άλλο, πέρα από αυτό, αντί το σχολείο να παρέχει εξ αρχής (από τις πρώτες ήδη τάξεις του δημοτικού) το ερέθισμα για γνώση, πολύ δε περισσότερο την επιθυμία για ανακάλυψη, για εξερεύνηση, για το κάτι παραπάνω που δυνητικά ενυπάρχει σε κάθε παιδί κι εμείς το σκοτώνουμε στο όνομα της εγκυκλίου παιδείας. Η πρόσδεση δε των εξετάσεων για την εισαγωγή σε ΤΕΙ και ΑΕΙ στο άρμα του λυκείου απαξιώνει το ίδιο το λύκειο, χωρίζει τα παιδιά σε άχρηστους και χρήσιμους με βάση ένα τελείως αυθαίρετο κριτήριο και τελικά χρυσώνει τα φροντιστήρια που επιτελούν το "πρακτικό" κομμάτι με την παροχή άπειρων φωτοτυπιών που παράγουν another brick in the wall. Η επιπλέον έλλειψη βιωματικής μάθησης είναι καταδικαστική για το όποιο γνωστικό αντικείμενο. Μια επίσκεψη (πολλές!) φερ'ειπείν σε έναν αρχαιολογικό χώρο με ζωντανή επίδειξη και προβολές, αντί για ένα τετριμμένο σουλατσάρισμα στους διαδρόμους ενός μουσείου με υπόβαθρο μια βαρετή αφήγηση ενός δασκάλου που δεν έχει κίνητρα για να ενδιαφερθεί είναι σαφώς προτιμότερη. Μία μέρα (πολλές!) που δαπανάται στην φύση για να γνωρίσουν τα παιδιά τα φυτά και τα ζώα για τα οποία διδάσκονται, ώστε να μην νομίζουν ότι τα μήλα είναι πάντοτε ασκουλίκιαστα και ότι τα κοτόπουλα έχουν 6 πόδια, όσα δηλαδή και το πακετάκι στο super market. Μία μέρα -ακόμα περισσότερο!- σε μια πραγματική επιχείρηση, σε ένα πραγματικό εργοστάσιο ή επιστημονικό εργαστήριο, με εργαζομένους να δουλεύουν live ώστε τα παιδιά να βγούν από την κολοσσιαία φούσκα μέσα στην οποία ζουν σχετικά με την πραγματικότητα της αγοράς εργασίας στην οποία φαντασιώνονται ότι γνωρίζουν βγαίνοντας από την όποια σχολή, ενώ αυτή δεν τους έχει παρέξει παρά την μεθοδολογία για να μάθουν αργότερα, στην πράξη.Αλλά φυσικά μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι ΟΛΑ τα παραπάνω είναι αιτιάσεις της κοινωνίας και της κουλτούρας μας στο σύνολό της (εν πολλοίς δε και του τεχνοκρατικά δομημένου δυτικού πολιτισμού της εξειδίκευσης έναντι του homo universalis, τον οποίο και "ευαγγελίζομαι") και θα έχει δίκιο.