Τρεις στιγμές από το σύμπαν του Γουτεμβέργιου

Τρεις στιγμές από το σύμπαν του Γουτεμβέργιου Facebook Twitter
Γκέοργκ Λούκατς
0

1. ΜΟΝΟΘΕΪΣΜΟΣ / ΣΤΑΛΙΝΙΣΜΟΣ. Δεν ανακαλύπτουν την Αμερική. Απλώς εκφράζονται. Βγάζουν απωθημένα. Με χιούμορ. Και με τρεχαλητά σε παρελθόντα κρίματα. Ο Νίκος Μπελογιάννης και η Αγγελική Κώττη, έχοντας περάσει από το Ένα είν’ το Κουκουέ / Δύο Κάππα κι ένα Ε, επιχειρούν ορθά, ορθότατα, να δείξουν ότι ο Σταλινισμός είναι η Τέταρτη Μονοθεϊστική Θρησκεία, και ως τραγωδία και ως φάρσα. Με μια (λίγο σαραβαλιασμένη, ας τη φανταστούμε) χρονομηχανή ταξιδεύουν και μας ξεναγούν στη ρωμαϊκή εποχή αλλά και στην Ιταλία της δεκαετίας του 1970 (με τα λογοκριτικά ευτράπελα του Βατικανού στο Φεστιβάλ του Σαν Ρέμο - μαθαίνουμε, παρεμπιπτόντως, ότι ο έως λιποθυμίας κούκλος Τζιάνι Μοράντι ήταν ο επίσημος τραγουδιστής του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος), κατόπιν στην ΕΣΣΔ αλλά και στον πρώιμο μεσαίωνα, κι έπειτα στην Ελλάδα όπου διώκεται ο ήρως Μιχάλης Κατσαρός, όχι και τόσο ανεξήγητα, από τους σταλινικούς παράφρονες για το συνταρακτικό του ποίημα «Διαθήκη». Αλλά και ο Στρατής Τσίρκας για την αριστουργηματική Λέσχη. Να γελάς και να κλαις. Όχι μονάχα για τα θύματα του σταλινισμού, αλλά και για το πώς δελεάστηκαν από το εν λόγω θρήσκευμα μυαλά λαμπερά και πυραυλοκίνητα, όπως αυτά του Ζαν Πολ Σαρτρ και, ακόμα πιο κρίμα, του Γκέοργκ Λούκατς. Πανέξυπνα κείμενα από τους Μπελογιάννη και Κώττη, που συνθέτουν μια μίνι ιστορία του σταλινισμού, μια όντως pocket ανάλυση του πλέον διαστρεβλωτικού μορφώματος που ταλάνισε την ανθρωπότητα για επτά δεκαετίες (χρονικό διάστημα μεγαλύτερο οιασδήποτε άλλης δικτατορίας). Η ανάγνωση του βιβλίου Σταλινισμός. Η Τέταρτη Μονοθεϊστική Θρησκεία (εκδ. Άγρα) συμπληρώνει ευχάριστα τα όσα ήδη ξέρουμε για τον σταλινισμό από ογκώδεις διεισδυτικότατες μελέτες του Κώστα Παπαϊωάννου και του Κορνήλιου Καστοριάδη, κι έρχεται σήμερα να μας υπενθυμίσει τα περί προσώπου του τέρατος που έλεγε κι ο αείμνηστος Μάνος Χατζιδάκις στα Σχόλια του Τρίτου.

2. ΦΥΣΙΣ ΚΡΥΠΤΕΣΘΑΙ ΦΙΛΕΙ. Ο Τόμας Πύντσον (τα εβδομηκοστά πέμπτα γενέθλια του οποίου εορτάσαμε δεόντως στο θαλπερό βιβλιοπωλείο-κομψοτέχνημα Free Thinking Zone την Τρίτη 8 Μαΐου) εξαφανίζεται, εκών άκων. Είναι πασίγνωστο πόσο αποφεύγει τα ΜΜΕ και ξέρουμε τρεις όλες κι όλες φωτογραφίες του. Ναι, του αρέσει το κρύπτεσθαι, όπως αρέσει και στη φύση. Του αρέσει τόσο ώστε να συμβαίνει και όταν δεν το επιλέγει. Διαβάζω το τρομερά ενδιαφέρον μελέτημα της Pascale Casanova Η παγκόσμια πολιτεία των γραμμάτων (έξοχα μεταφρασμένο από την Έφη Γιαννοπούλου, εκδ. Πατάκης), τρέχω, όπως το συνηθίζω έως εμμονής, στο Ευρετήριο των ονομάτων στη σελίδα 446 και τσιμπάω μια αναφορά στον Πύντσον, ότι κάτι θα βρω γι’ αυτόν στη σελίδα 210. Τσακίζομαι να πάω στη σ. 210, η οποία, όμως, διαπιστώνω πως δεν, μα δεν, υπάρχει! Για την ακρίβεια, είναι λευκή (ω Μαλαρμέ, ω Μάλεβιτς!), καθώς στη σ. 209, που είναι δεξιά, τελειώνει το Κεφάλαιο Τέταρτο, και η σ. 210, που είναι αριστερά, είναι κενή/άσπρη/λευκή, ώστε το Κεφάλαιο Πέμπτο ν’ αρχίσει, ως είθισται, από τη δεξιά σελίδα, τη σ. 211. Μυστήριο. Ωραίο μυστήριο. Άλλη μια εξαφάνιση του Πύντσον. Ωστόσο, όπως συνέχισα το διάβασμα, ανακάλυψα την επόμενη μέρα τον Πύντσον στη σ. 216 (προφανώς είχε γίνει τυπογραφικό λάθος στο Ευρετήριο και το 216 είχε μετατραπεί σε 210). Ναι, εκεί, στη σ. 216, βρίσκουμε τον Συγγραφέα των Συγγραφέων, με μια καλή παρέα: Ουίλλιαμ Βόλλμαν, Ουίλλιαμ Γκάντις, Ντον ΝτεΛίλλο, Ρόμπερτ Κούβερ…

 3. ΓΚΑΣΣΕΤ & ΜΑΛΕΒΙΤΣΗΣ: Ο Χοσέ Ορτέγα υ Γκασσέτ (1883-1955)συλλαμβάνει και συνθέτει το κρίσιμο πόνημα Η εξέγερση των μαζών. Ο Χρήστος Μαλεβίτσης (1927-1997), τον οποίο, ευτυχώς και χάρη στις άοκνες προσπάθειες των εκδόσεων Αρμός γνωρίζουμε εκ νέου, μεταφράζει αριστοτεχνικά. Και σχολιάζει. Και γράφει το δοκίμιο «Ορτέγα υ Γκασέτ: Ο φιλόσοφος του ζωτικού λόγου». Γάργαρος λόγος αμφοτέρων. Επίκαιρος ξανά και ξανά. Ίσον, κλασικός. Διαβάζουμε ήδη στη σ. 46: «Η μάζα συντρίβει κάτωθέ της κάθε τι που υπερέχει, που είναι ατομικό, χαρισματικό κι εκλεκτό. Ο καθένας που δεν είναι σαν τον καθένα, που δεν σκέφτεται σαν τον καθένα, κινδυνεύει να αφανισθεί. Και βεβαίως είναι σαφές πως αυτός ο “καθένας” δεν είναι ο καθένας. Ο “καθένας” ήταν κανονικά η σύνθετη ενότητα της μάζας και των διαφοροποιημένων, ετερόδοξων εκλεκτών μειοψηφιών. Στις ημέρες μας ο “καθένας” είναι μόνον η μάζα. Ιδού το φοβερό γεγονός της εποχής μας, που το περιγράψαμε χωρίς να αποκρύψωμεν κατά το ελάχιστο τη βαναυσότητα των χαρακτηριστικών του».

0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Στέφαν Τσβάιχ

Το πίσω ράφι / Σε πείσμα όσων περιφρόνησαν τα έργα του Τσβάιχ, η απήχησή τους ακόμα να κοπάσει

Οι ήρωες του Αυστριακού συγγραφέα ταλανίζονται συνήθως από μια αβάσταχτη εσωτερική πίεση, αντικατοπτρίζοντας τη δική του πεισιθάνατη διάθεση. Αυτήν ακριβώς την αίσθηση αποπνέει η συλλογή διηγημάτων του «Αμόκ».
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Marwan Kaabur: «Αγωνιζόμαστε και στον αραβικό κόσμο για δικαιώματα κι ελευθερίες, αλλά προκρίνουμε τον δικό μας τρόπο, στο πλαίσιο της δικής μας κουλτούρας»

Lgbtqi+ / Κι όμως υπάρχουν και «αραβικά καλιαρντά»!

Λίγο πριν από την αθηναϊκή παρουσίαση της αγγλόφωνης έκδοσης του «Queer Arab Glossary» μιλήσαμε με τον συγγραφέα του Marwan Kaabur, για τα «αραβικά καλιαρντά», την ομοφυλοφιλία και την queer συνθήκη στον αραβικό κόσμο, το «pink washing», αλλά και τη συχνά παρεξηγημένη πρόσληψή τους από τη Δύση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Βιβλίο / Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Πέντε αποκαλυπτικά βιβλία για τις γυναίκες με καρκίνο, για τον κόσμο, τα σκουπίδια ακόμα και για τη μακρινή Ιαπωνία ξεχωρίζουν ανάμεσα στις εκδόσεις της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής καλύπτοντας ένα μεγάλο εύρος θεμάτων και ενδιαφερόντων.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Βιβλίο / Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Σαν σήμερα γεννήθηκε το 1854 ο Αρθούρος Ρεμπό. Ο ποιητής, μουσικός και μπλόγκερ Aidan Andrew Dun έπεσε τυχαία σε δύο εντελώς άγνωστες φωτογραφίες, βγαλμένες στην Place Vendôme, και βρέθηκε μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη: ο έφηβος Αρτίρ Ρεμπό, όπως δεν τον έχουμε ξαναδεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Θανάσης Τριαρίδης: Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι

Βιβλίο / Θανάσης Τριαρίδης: «Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι»

Έγινε αντιρρησίας συνείδησης, γιατί πιστεύει ότι ο στρατός είναι μια δοξολογία εκμηδένισης του άλλου. Άφησε τη Θεσσαλονίκη επειδή τον έπνιγε ο εθνοφασισμός της. Στην Αντίς Αμπέμπα υιοθέτησε την κόρη του, Αργκάνε. Ο συγγραφέας της «Τριλογίας της Αφρικής», Θανάσης Τριαρίδης, αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια «φόνισσα» εξομολογείται

Το πίσω ράφι / Η Hannah Kent έγραψε τη δική της «Φόνισσα», την Άγκνες που ζούσε στην Ισλανδία τον 19ο αιώνα

Η Αυστραλή συγγραφέας δεν πίστευε ποτέ ότι, χάρη στα «Έθιμα ταφής», οι κριτικοί θα την τοποθετούσαν δίπλα σε λογοτέχνες όπως η Μάργκαρετ Άτγουντ και ο Πίτερ Κάρεϊ.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Χριστίνα Ντουνιά: «Ο Καρυωτάκης μάς δίνει ελπίδα και μας παρηγορεί»

Βιβλίο / «Ο Καρυωτάκης άφησε "το αδέσποτο Τραγούδι" του να μας συντροφεύει»

Στο βιβλίο της «Το όνειρο και το πάθος», η Χριστίνα Ντουνιά, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και συγγραφέας αποκαλύπτει αθέατες όψεις του ποιητή και νέα στοιχεία για τη σχέση του με τον Καβάφη μέσα από μια άγνωστη, ως τώρα, επιστολή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύ της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Βιβλίο / «Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύς της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Ο Ούγγρος κάτοχος του φετινού Νόμπελ λογοτεχνίας γράφει με μαγικό τρόπο για τις αποπνικτικές επιπτώσεις της πολιτικής καταπίεσης, περιφρονώντας την προθυμία των ανθρώπων να τις αποδεχτούν.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Βιβλίο / Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Οι καθηγητές Peter Jeffreys και Gregory Jusdanis συνεργάστηκαν και έγραψαν από κοινού τη βιογραφία του μεγάλου ποιητή που φέρει τον τίτλο «Κωνσταντίνος Καβάφης – Ο άνθρωπος και ο ποιητής». Ο Gregory Jusdanis μίλησε στη LifO για το βιβλίο και για τον ποιητή που ήταν «παραδοσιακός και ταυτόχρονα μεταμοντέρνος, ο πρώτος “viral” ποιητής διεθνώς»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

LiFO politics / Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

Ο Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού την περίοδο 2019-2024, μιλά στη Βασιλική Σιούτη για την οικονομική πορεία της χώρας αυτά τα χρόνια, τις δύσκολες αποφάσεις αλλά και τις στιγμές δικαίωσης μέσα από την οπτική ενός τεχνοκράτη που βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της πολιτικής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λάσλο Κρασναχορκάι: ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης βραβεύεται με Νόμπελ

Βιβλίο / Ο Λάσλο Κρασναχορκάι, ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης, κέρδισε το Νόμπελ

Φέτος, το βραβείο δόθηκε στον Ούγγρο συγγραφέα που κατά τη Σουηδική Ακαδημία αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα προς τον χαμένο ανθρωπισμό, την υψηλή λογοτεχνία και τη στοχαστική ακρίβεια.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Βιβλίο / Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Σε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του που έχει τίτλο “House of Cards”, ο Σουηδός πρώην διεθνής Γιόνας Έρικσον περιγράφει τις ταπεινωτικές μετρήσεις βάρους στα σεμινάρια διαιτητών της UEFA
THE LIFO TEAM
Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Το Πίσω Ράφι / Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Ο Έλληνας σκηνοθέτης μάζεψε από «το καλάθι των αχρήστων» όλες τις εμπειρίες του κι έφτιαξε την αυτοβιογραφία του, μια ζωντανή αφήγηση γεμάτη ιστορίες, συναντήσεις, αποφθέγματα και κρίσεις, λογοτεχνικές και σινεφίλ αναφορές.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: η ιστορία του underground περιοδικού «Ανοιχτή Πόλη»

Βιβλίο / «Ανοιχτή Πόλη»: Ένα από τα πιο επιδραστικά εναλλακτικά έντυπα της Ελλάδας

Οι δημιουργοί του Κώστας Μανδηλάς και Βλάσσης Ρασσιάς, καταγράφουν την πορεία του στο βιβλίο «Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: Η ιστορία του περιοδικού “Ανοιχτή Πόλη”».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ