Τρεις στιγμές από το σύμπαν του Γουτεμβέργιου

Τρεις στιγμές από το σύμπαν του Γουτεμβέργιου Facebook Twitter
Γκέοργκ Λούκατς
0

1. ΜΟΝΟΘΕΪΣΜΟΣ / ΣΤΑΛΙΝΙΣΜΟΣ. Δεν ανακαλύπτουν την Αμερική. Απλώς εκφράζονται. Βγάζουν απωθημένα. Με χιούμορ. Και με τρεχαλητά σε παρελθόντα κρίματα. Ο Νίκος Μπελογιάννης και η Αγγελική Κώττη, έχοντας περάσει από το Ένα είν’ το Κουκουέ / Δύο Κάππα κι ένα Ε, επιχειρούν ορθά, ορθότατα, να δείξουν ότι ο Σταλινισμός είναι η Τέταρτη Μονοθεϊστική Θρησκεία, και ως τραγωδία και ως φάρσα. Με μια (λίγο σαραβαλιασμένη, ας τη φανταστούμε) χρονομηχανή ταξιδεύουν και μας ξεναγούν στη ρωμαϊκή εποχή αλλά και στην Ιταλία της δεκαετίας του 1970 (με τα λογοκριτικά ευτράπελα του Βατικανού στο Φεστιβάλ του Σαν Ρέμο - μαθαίνουμε, παρεμπιπτόντως, ότι ο έως λιποθυμίας κούκλος Τζιάνι Μοράντι ήταν ο επίσημος τραγουδιστής του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος), κατόπιν στην ΕΣΣΔ αλλά και στον πρώιμο μεσαίωνα, κι έπειτα στην Ελλάδα όπου διώκεται ο ήρως Μιχάλης Κατσαρός, όχι και τόσο ανεξήγητα, από τους σταλινικούς παράφρονες για το συνταρακτικό του ποίημα «Διαθήκη». Αλλά και ο Στρατής Τσίρκας για την αριστουργηματική Λέσχη. Να γελάς και να κλαις. Όχι μονάχα για τα θύματα του σταλινισμού, αλλά και για το πώς δελεάστηκαν από το εν λόγω θρήσκευμα μυαλά λαμπερά και πυραυλοκίνητα, όπως αυτά του Ζαν Πολ Σαρτρ και, ακόμα πιο κρίμα, του Γκέοργκ Λούκατς. Πανέξυπνα κείμενα από τους Μπελογιάννη και Κώττη, που συνθέτουν μια μίνι ιστορία του σταλινισμού, μια όντως pocket ανάλυση του πλέον διαστρεβλωτικού μορφώματος που ταλάνισε την ανθρωπότητα για επτά δεκαετίες (χρονικό διάστημα μεγαλύτερο οιασδήποτε άλλης δικτατορίας). Η ανάγνωση του βιβλίου Σταλινισμός. Η Τέταρτη Μονοθεϊστική Θρησκεία (εκδ. Άγρα) συμπληρώνει ευχάριστα τα όσα ήδη ξέρουμε για τον σταλινισμό από ογκώδεις διεισδυτικότατες μελέτες του Κώστα Παπαϊωάννου και του Κορνήλιου Καστοριάδη, κι έρχεται σήμερα να μας υπενθυμίσει τα περί προσώπου του τέρατος που έλεγε κι ο αείμνηστος Μάνος Χατζιδάκις στα Σχόλια του Τρίτου.

2. ΦΥΣΙΣ ΚΡΥΠΤΕΣΘΑΙ ΦΙΛΕΙ. Ο Τόμας Πύντσον (τα εβδομηκοστά πέμπτα γενέθλια του οποίου εορτάσαμε δεόντως στο θαλπερό βιβλιοπωλείο-κομψοτέχνημα Free Thinking Zone την Τρίτη 8 Μαΐου) εξαφανίζεται, εκών άκων. Είναι πασίγνωστο πόσο αποφεύγει τα ΜΜΕ και ξέρουμε τρεις όλες κι όλες φωτογραφίες του. Ναι, του αρέσει το κρύπτεσθαι, όπως αρέσει και στη φύση. Του αρέσει τόσο ώστε να συμβαίνει και όταν δεν το επιλέγει. Διαβάζω το τρομερά ενδιαφέρον μελέτημα της Pascale Casanova Η παγκόσμια πολιτεία των γραμμάτων (έξοχα μεταφρασμένο από την Έφη Γιαννοπούλου, εκδ. Πατάκης), τρέχω, όπως το συνηθίζω έως εμμονής, στο Ευρετήριο των ονομάτων στη σελίδα 446 και τσιμπάω μια αναφορά στον Πύντσον, ότι κάτι θα βρω γι’ αυτόν στη σελίδα 210. Τσακίζομαι να πάω στη σ. 210, η οποία, όμως, διαπιστώνω πως δεν, μα δεν, υπάρχει! Για την ακρίβεια, είναι λευκή (ω Μαλαρμέ, ω Μάλεβιτς!), καθώς στη σ. 209, που είναι δεξιά, τελειώνει το Κεφάλαιο Τέταρτο, και η σ. 210, που είναι αριστερά, είναι κενή/άσπρη/λευκή, ώστε το Κεφάλαιο Πέμπτο ν’ αρχίσει, ως είθισται, από τη δεξιά σελίδα, τη σ. 211. Μυστήριο. Ωραίο μυστήριο. Άλλη μια εξαφάνιση του Πύντσον. Ωστόσο, όπως συνέχισα το διάβασμα, ανακάλυψα την επόμενη μέρα τον Πύντσον στη σ. 216 (προφανώς είχε γίνει τυπογραφικό λάθος στο Ευρετήριο και το 216 είχε μετατραπεί σε 210). Ναι, εκεί, στη σ. 216, βρίσκουμε τον Συγγραφέα των Συγγραφέων, με μια καλή παρέα: Ουίλλιαμ Βόλλμαν, Ουίλλιαμ Γκάντις, Ντον ΝτεΛίλλο, Ρόμπερτ Κούβερ…

 3. ΓΚΑΣΣΕΤ & ΜΑΛΕΒΙΤΣΗΣ: Ο Χοσέ Ορτέγα υ Γκασσέτ (1883-1955)συλλαμβάνει και συνθέτει το κρίσιμο πόνημα Η εξέγερση των μαζών. Ο Χρήστος Μαλεβίτσης (1927-1997), τον οποίο, ευτυχώς και χάρη στις άοκνες προσπάθειες των εκδόσεων Αρμός γνωρίζουμε εκ νέου, μεταφράζει αριστοτεχνικά. Και σχολιάζει. Και γράφει το δοκίμιο «Ορτέγα υ Γκασέτ: Ο φιλόσοφος του ζωτικού λόγου». Γάργαρος λόγος αμφοτέρων. Επίκαιρος ξανά και ξανά. Ίσον, κλασικός. Διαβάζουμε ήδη στη σ. 46: «Η μάζα συντρίβει κάτωθέ της κάθε τι που υπερέχει, που είναι ατομικό, χαρισματικό κι εκλεκτό. Ο καθένας που δεν είναι σαν τον καθένα, που δεν σκέφτεται σαν τον καθένα, κινδυνεύει να αφανισθεί. Και βεβαίως είναι σαφές πως αυτός ο “καθένας” δεν είναι ο καθένας. Ο “καθένας” ήταν κανονικά η σύνθετη ενότητα της μάζας και των διαφοροποιημένων, ετερόδοξων εκλεκτών μειοψηφιών. Στις ημέρες μας ο “καθένας” είναι μόνον η μάζα. Ιδού το φοβερό γεγονός της εποχής μας, που το περιγράψαμε χωρίς να αποκρύψωμεν κατά το ελάχιστο τη βαναυσότητα των χαρακτηριστικών του».

0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

ΕΠΕΞ Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Βιβλίο / Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Το πρώτο βιβλίο του Φάνη Παπαδημητρίου είναι μια συγκινητική εξομολόγηση για το ατύχημα στα 19 του που τον καθήλωσε σε αμαξίδιο, την πάλη του με τον τζόγο και τον αγώνα που έδωσε να ξαναφτιάξει τη ζωή του «μετά το τσουνάμι που ήρθε και τα σάρωσε όλα».
M. HULOT
«Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Το πίσω ράφι  / «Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Πιστή στην κλασική μορφή του μυθιστορήματος, αλλά ταυτόχρονα ανατρεπτική και μεταμοντέρνα, η καυστική σάτιρα του Τζόναθαν Κόου για τη βρετανική άρχουσα τάξη των αρχών της δεκαετίας του ’90 διαβάζεται μονορούφι.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
ΕΠΕΞ Γυναικείες φωνές από διαφορετικά μέρη του κόσμου

Βιβλίο / Από τη Μαλαισία μέχρι το Μεξικό: 5 νέα βιλία που αξίζει να διαβάσετε

5 συγγραφείς από διαφορετικά σημεία του πλανήτη χαράζουν νέους δρόμους στη λογοτεχνία. Ανάμεσά τους, η Τζόχα Αλχάρθι που κέρδισε το Booker και η βραβευμένη με Πούλιτζερ Κριστίνα Ριβέρα Γκάρσα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ποιοι ήταν οι αληθινοί «σκλάβοι» της ηδονής στην Αρχαία Ρώμη;

Αρχαιολογία / Ποιοι ήταν οι αληθινοί «σκλάβοι» της ηδονής στην Αρχαία Ρώμη;

Η διακεκριμένη ιστορικός Mary Beard στο βιβλίο της «Οι Ρωμαίοι Αυτοκράτορες. Οι ηγεμόνες του αρχαίου ρωμαϊκού κόσμου», παρουσιάζει τη ζωή και το έργο των αυτοκρατόρων μέσα από ανεκδοτολογικές αφηγήσεις και συναρπαστικές λεπτομέρειες, που θυμίζουν απολαυστικό μυθιστόρημα. Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα κεφάλαια εστιάζει στον ρόλο των δούλων, τόσο στην καθημερινή ζωή όσο και στη σεξουαλική ζωή των Ρωμαίων αυτοκρατόρων.
M. HULOT
Τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία ενώνουν τις δυνάμεις τους

Βιβλίο / Τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία ενώνουν τις δυνάμεις τους

Από την Αμοργό ως την Αλεξανδρούπολη και από την Ξάνθη ως τη Μυτιλήνη, τα μικρά βιβλιοπωλεία αποκτούν για πρώτη φορά συλλογική φωνή. Βιβλιοπώλες και βιβλιοπώλισσες αφηγούνται τις προσωπικές τους ιστορίες, αλλά και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Lifo Videos / «Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Η Αγλαΐα Παππά διαβάζει ένα απόσπασμα από τις βέβηλες και αμφιλεγόμενες «120 Μέρες των Σοδόμων» του Μαρκησίου ντε Σαντ, ένα βιβλίο αναγνωρισμένο πλέον ως αξεπέραστο λογοτεχνικό αριστούργημα και χαρακτηρισμένο ως «εθνικός θησαυρός» της Γαλλίας.
THE LIFO TEAM
Το «προπατορικό αμάρτημα» του Τζο Μπάιντεν

Βιβλίο / Ποιο ήταν το θανάσιμο σφάλμα του Τζο Μπάιντεν;

Ένα νέο βιβλίο για τον πρώην Πρόεδρο αποτελεί καταπέλτη τόσο για τον ίδιο όσο και για τη δουλοπρεπή κλίκα πιστών και μελών της οικογένειάς του, που έκαναν το παν για να συγκαλύψουν τον ραγδαίο εκφυλισμό της γνωστικής του ικανότητας.
THE LIFO TEAM
ΕΠΕΞ Συγγραφείς/ Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου / 8 Έλληνες συγγραφείς ξαναγράφουν τους μύθους και τις παραδόσεις

Η Λυσιστράτη ερμηνεύει τις ερωτικές σχέσεις του σήμερα, η Ιφιγένεια διαλογίζεται στην παραλία και μια Τρωαδίτισσα δούλα γίνεται πρωταγωνίστρια: 8 σύγχρονοι δημιουργοί, που συμμετέχουν με τα έργα τους στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, συνομιλούν με τα αρχαία κείμενα και συνδέουν το παρελθόν με επίκαιρα ζητήματα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζούντιθ Μπάτλερ: «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Τζούντιθ Μπάτλερ / «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Μια κορυφαία προσωπικότητα της σύγχρονης παγκόσμιας διανόησης μιλά στη LiFO για τo «φάντασμα» της λεγόμενης ιδεολογίας του φύλου, για το όραμα μιας «ανοιχτόκαρδης κοινωνίας» και για τις εμπειρίες ζωής που της έμαθαν να είναι «ένας άνθρωπος ταπεινός και ταυτόχρονα θαρραλέος».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ντίνος Κονόμος

Βιβλίο / «Ο κύριος διευθυντής (καλό κουμάσι) έχει αποφασίσει την εξόντωσή μου…»

Ο Ντίνος Κονόμος, λόγιος, ιστοριοδίφης και συγγραφέας, υπήρξε συνεχιστής της ζακυνθινής πνευματικής παράδοσης στον 20ό αιώνα. Ο συγγραφέας Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής παρουσιάζει έργα και ημέρες ενός ανθρώπου που «δεν ήταν του κόσμου τούτου».
ΦΙΛΙΠΠΟΣ Δ. ΔΡΑΚΟΝΤΑΕΙΔΗΣ
Η ζωή του Καζαντζάκη σε graphic novel από τον Αλέν Γκλικός

Βιβλίο / Ο Νίκος Καζαντζάκης όπως δεν τον είχαμε ξαναδεί σε ένα νέο graphic novel

Ο ελληνικής καταγωγής Γάλλος συγγραφέας Αλέν Γκλικός καταγράφει την πορεία του Έλληνα στοχαστή στο graphic novel «Καζαντζάκης», όπου ο περιπετειώδης και αντιφατικός φιλόσοφος και μυθιστοριογράφος ψυχαναλύεται για πρώτη φορά και συστήνεται εκ νέου στο ελληνικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πετρίτης»: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ηχητικά Άρθρα / Πετρίτης: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ο Τζoν Άλεκ Μπέικερ αφιέρωσε δέκα χρόνια από τη ζωή του στην παρατήρηση ενός πετρίτη και έγραψε ένα από τα πιο ιδιαίτερα βιβλία της αγγλικής λογοτεχνίας – μια από τις σημαντικότερες καταγραφές της άγριας ζωής που κινδυνεύει να χαθεί για πάντα. Κυκλοφόρησε το 1967 αλλά μόλις τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια οι κριτικοί και το κοινό το ανακάλυψαν ξανά.
M. HULOT
Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Ας μην αφήνουμε τον Θεό στους πιστούς» 

Βιβλίο / Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Αν αξίζει ένα πράγμα στη ζωή, αυτό είναι η ομορφιά»

Εν όψει της εμφάνισής του στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, στις 21 Μαΐου, ο Λατινοαμερικανός συγγραφέας-φαινόμενο Μπενχαμίν Λαμπατούτ μιλά στη LiFO για τον ρόλο της τρέλας στη συγγραφή, τη σχέση επιστήμης και λογοτεχνίας και το μεγαλείο της ήττας – και δηλώνει ακόμα φανατικός κηπουρός και εραστής της φύσης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Άντονι Μπέρτζες: «Έρνεστ Χέμινγουεϊ»

Το Πίσω Ράφι / Ο Χέμινγουεϊ ήταν ένας φωνακλάς νταής αλλά κι ένας σπουδαίος συγγραφέας του 20ού αιώνα

Η βιογραφία «Έρνεστ Χέμινγουεϊ - Μια ζωή σαν μυθοπλασία» του Βρετανού συγγραφέα Άντονι Μπέρτζες αποτυπώνει όχι μόνο την έντονη και περιπετειώδη ζωή του κορυφαίου Αμερικανού ομοτέχνου του αλλά και όλο το εύρος της αντιφατικής προσωπικότητάς του.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Βιβλίο / 21η ΔΕΒΘ: Εξωστρέφεια και καλύτερη οργάνωση αλλά μένουν ακόμα πολλά να γίνουν

Απολογισμός της 21ης ΔΕΒΘ που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά υπό την αιγίδα του νεοσύστατου ΕΛΙΒΙΠ. Σε ποιο βαθμό πέτυχε τους στόχους της και ποια στοιχήματα μένει ακόμα να κερδίσει;
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ