Ο Θάνατος απεργεί

Ο Θάνατος απεργεί Facebook Twitter
Ο Noμπελίστας συγγραφέας στο σπίτι του, στο Λανζαρότε των Καναρίων Νήσων
0

Είναι γνωστός ο αρχαιοελληνικός μύθος του ανθρώπου που ικέτευε τους Θεούς να τον καταστήσουν αθάνατο. Με τα πολλά, οι Θεοί συγκατένευσαν και χάρισαν στον ενοχλητικό θνητό την αθανασία, με τη διαφορά ότι δεν του δώρισαν και την αιώνια νεότητα. Οπότε, ο φιλόδοξος θνητός μεταμορφώθηκε σε αθάνατο υπέργηρο, σε γέρο δηλαδή, που δεν είχε την ικανότητα πλέον ν’ απολαύσει τη ζωή. Η αθανασία, κατά συνέπεια, τού ήταν πρωτοφανής και παραδειγματική καταδίκη. Δεν ξέρουμε αν ο Σαραμάγκου γνώριζε τον μύθο, πάντως η ιδέα του συγγενεύει έστω και εκ του αντιθέτου με την περίπτωση του αθάνατου γέρου.

«Την επομένη μέρα δεν πέθανε κανείς. Το γεγονός, ως απολύτως αντίθετο προς τους κανόνες της ζωής, προκάλεσε τεράστια αναταραχή στα πνεύματα, επακόλουθο δικαιολογημένο από κάθε άποψη, αρκεί να θυμηθούμε πως στους σαράντα τόμους της παγκόσμιας ιστορίας δεν υπάρχει ένδειξη, έστω μια περίπτωση για δείγμα, ότι συνέβη ποτέ παρόμοιο φαινόμενο, να περάσει μια μέρα ολόκληρη, και με τις είκοσι τέσσερις άσωτες ώρες της, καταμετρημένες σε ημερήσιες και νυχτερινές, πρωινές και απογευματινές, χωρίς να συμβεί μια αποβίωση λόγω ασθένειας, μια θανάσιμη πτώση, μια αυτοκτονία με επιτυχή κατάληξη, τίποτα κι απ’ το τίποτα πιο τίποτα. Ούτε καν ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα, που είναι τόσο συχνά σε γιορτινές περιστάσεις, όταν η χαρούμενη ανευθυνότητα και το υπερβολικό οινόπνευμα μονομαχούν στους δρόμους για να κρίνουν ποιον θα προφτάσει ο θάνατος. Η παραμονή της Πρωτοχρονιάς δεν είχε αφήσει πίσω της το σύνηθες ολέθριο αυλάκι θανατικών, η γριά άτροπος με την τρεμάμενη μασέλα είχε αποφασίσει να θηκιάσει το ψαλίδι της για μια μέρα».

Η σύλληψη είναι εκτυφλωτική. Αίφνης, σε μια χώρα εκατομμυρίων θνητών, με πρωθυπουργό και βασιλιά, μυστηριωδώς ο θάνατος καταργείται. Οι ημιθανείς άρρωστοι που βρίσκονται στο χείλος της ζωής, η γραία βασιλομήτωρ, όλοι, τέλος πάντων, που λύνουν σιγά σιγά τους δεσμούς του βίου καθίστανται αθάνατοι με όλες τις απίθανες συνέπειες. Με άλλα λόγια, έχουμε «απεργία του θανάτου». Η αθανασία, βέβαια, δεν καταργείται, απλώς μετατρέπεται σε αθανασία του σώματος! Πρόκειται για πανεθνικό συναγερμό, για ευτυχή επιδημία που ανατρέπει άρδην τους κανόνες και τις αξίες της κοινωνίας. Πριν απ’ όλα πλήττει καίρια την Εκκλησία. Χωρίς θάνατο δεν υπάρχει Ανάσταση, χωρίς Ανάσταση δεν υπάρχει θρησκεία και φυσικά Εκκλησία! Η απορία είναι συντριπτική: τι θα κάνει η Εκκλησία, αν δεν πεθάνει κανείς ποτέ πια; Τι θα κάνει το Κράτος, αν ποτέ πια δεν πεθάνει κανείς;

Ο Σαραμάγκου στήνει μαεστρικά μια μαύρη κωμωδία, η οποία απαιτεί μεγάλα αποθέματα χιούμορ, εφευρετικότητας και αφηγηματικής επινοητικότητας, καθότι η κοινοτοπία απειλεί το βιβλίο του σε κάθε σελίδα. Πόσο μακριά θα πάει η βαλίτσα αυτής της επιτυχούς σύλληψης; Έχει ψαχνό ή θα στερέψει, απογοητεύοντας τον αναγνώστη; Ως εκ τούτου, θα πρέπει σε κάθε κεφάλαιο να τραβάει ένα απροσδόκητο τραπουλόχαρτο για να χαρίζει νέο ενδιαφέρον στο παιχνίδι.

Οι νεκροθάφτες, για παράδειγμα, πώς θα επιβιώσουν; Η αλυσίδα ζωή-εργασία-νοσοκομείο-κηδεία σπάζει, οπότε το νεκροθαφτικό σινάφι μένει ξεκρέμαστο. Αφού το μέλλον δεν επιφέρει θάνατο, τα γραφεία τελετών αχρηστεύονται και το μόνο που απομένει πια είναι η δημιουργία νεκροταφείων για τους ζωντανούς. Τι να πούμε για τους οίκους ευγηρίας, για τις ασφαλιστικές εταιρείες, για το γηραλέο ανθρωπομάνι που θ’ αυξάνει ανυπολόγιστα και θ’ απαιτεί όλο και περισσότερο κόσμο για να το φροντίσει; Έχουμε και λέμε: μαθουσαλικά γερόντια, πλήθη παππούδων, προπαππούδων, προπροπαππούδων, προπροπροπαππούδων... Τι θα γίνει με τους ανίατους που αντιμετωπίζουν τον επικείμενο θάνατο ως φυγή και καταφύγιο; Η απάντηση είναι απλή: δεν είπαμε ότι ο θάνατος τελείωσε;

Μάλιστα, αν υπολογίσουμε ότι εκτός των συνόρων της χώρας ο θάνατος ισχύει όπως και πριν, δεν θ’ αργήσει η μαφφία (με δύο φ) να επινοήσει τη λαθραία μεταφορά ασθενών και υπέργηρων εκτός συνόρων, τον θάνατό τους και κατόπιν την επιστροφή των μεταναστών νεκρών στα πάτρια! Μαύρο εμπόριο για τους μαύρους θνητούς, που ατυχώς έγιναν αθάνατοι! Να θυμίσουμε και το οξύ ζήτημα των συντάξεων των αθανάτων; Οι ιθύνοντες, πανικόβλητοι, το μόνο που έχουν να πουν είναι ότι «αν δεν ξαναρχίσουμε να πεθαίνουμε, δεν έχουμε μέλλον!».

Στη μέση της αφήγησης ο αναγνώστης νιώθει ότι η σύλληψη του Σαραμάγκου αρχίζει να φυραίνει επικίνδυνα. Εκεί που θα αναμέναμε μια ποιητική σύλληψη της καταδικασμένης σε θάνατο ανθρωπότητας, έναν ευφυή σχολιασμό του «δεύτερου θανάτου», όπως θα έλεγε ο Μπλανσό (ο ένας είναι ο φυσικός θάνατος, ο άλλος -όπως τον συνέλαβε η μοντέρνα σκέψη- είναι ο θάνατος που πάσχισε να άρει η θρησκεία), έχουμε επικίνδυνα σημειωτόν, παραγεμίσματα, ψευδή αρραβωνιάσματα με το εγελιανό «τα παιδιά είναι ο θάνατος των γονιών». Για παράδειγμα, η ενδεχόμενη περιγραφή ενός ανθρώπου που ανακαλύπτει σε βάθος τη θνητότητα θα μπορούσε να πετάξει αφηγηματικά κλαδιά, προσδίδοντας άλλη γοητεία στο τέχνασμα της αζήτητης αθανασίας.

Αντί τούτου, ο Σαραμάγκου επινοεί την επιστροφή του θανάτου που τρομοκρατεί τις αρχές, καθώς τις φέρνει στη δεινή θέση ν’ ανακοινώσουν τηλεοπτικά την επαναφορά της θνητότητας. Επιπλέον, μεταμορφώνει τον θάνατο σε γυναίκα, για να προτείνει τον έρωτα πια ως παυσίλυπο της ανθρωπότητας. Ο μεταφραστής αλλάζει το γένος του θανάτου (από αρσενικό το κάνει θηλυκό), οπότε στη συνέχεια θα πρέπει να διαβάζουμε «Η θάνατος», ενώ κάλλιστα «η θανή» θα ήταν προτιμητέα. Αρχικά, βέβαια, η θανή που ανατρέπει τη μονομερή ανακωχή του θανάτου κι εμφανίζεται αλά παλαιά, έχει μέγα έργο να επιτελέσει. «Για έξι μήνες είχαν συσσωρευτεί σε μια πρωτόφαντη λίστα αναμονής περισσότεροι από εξήντα χιλιάδες ετοιμοθάνατοι, για την ακρίβεια εξήντα δύο χιλιάδες πεντακόσιοι ογδόντα, που αναπαύτηκαν εν ειρήνη σε μία και μοναδική στιγμή, σ’ ένα μόριο του χρόνου επιφορτισμένο με θανατηφόρα δύναμη, που μόνη σύγκριση θα μπορούσε να βρει σε κάποιες αξιόμεμπτες ανθρώπινες πράξεις». Οι αριθμοί των νεκρών φαίνεται πως δεν έχουν θέση εν προκειμένω, ωστόσο η θανατίλα μέσα στην κοινωνία δεν αργεί να προσλάβει χαρακτήρα σκουπιδιών, άχρηστων πτωμάτων, μολυσματικών εστιών, ενός τεράστιου όγκου άχρηστης σάρκας, που όσο αποδεκτή ήταν εν ζωή, τώρα, που τελεί εν θανάτω, αποτελεί απειλή για τους ζωντανούς.

Η μαφία, βέβαια, δεν έχασε την ευκαιρία. Αρπάζοντας την ευκαιρία απ’ τα μαλλιά, ποντάροντας στο άμεσο κέρδος και στην εκμετάλλευση της αιωνιότητας, διεκδίκησε το μονοπώλιο των θανάτων και των ταφών, αναλαμβάνοντας και δημογραφικές ευθύνες. Ανάλογα με τις κοινωνικές ανάγκες θα έπρεπε να είναι και οι θάνατοι. Αυτοί, όμως, θ’ άνοιγαν και θα έκλειναν τη βρύση...

Το επεισόδιο με τον βιολοντσελίστα -το πιο συγκινητικό του βιβλίου- υπαγορεύει λυρικά ξανοίγματα, στοχαστικές παρεμβάσεις, προσωποποιήσεις, όπως του θανατηφόρου δρεπανιού, κ.λπ. Μάλιστα, ο Σαραμάγκου θα φέρει τη θανή (τη θάνατο) στο θεωρείο, όπου παρακολουθεί τη συναυλία του βιολοντσελίστα. Έχουμε ανακωχή μεταξύ ανθρώπου και θανάτου; Όπως και να έχει, η θανή κάθεται στο πρώτο θεωρείο, μοναχική και όμορφη, «όχι η πιο όμορφη στη γυναικεία ομήγυρη, αλλά όμορφη κατά έναν τρόπο απροσδιόριστο, ιδιαίτερο, ανεξήγητο, σαν ένας στίχος που η βαθύτερη σημασία του διαρκώς διαφεύγει του μεταφραστή. Και τέλος, γιατί η απομονωμένη της μορφή, εκεί στο θεωρείο, περιτριγυρισμένη από παντού από κενό και απουσία, έμοιαζε με την πιο απόλυτη έκφραση της μοναξιάς».

Μπορούμε να πούμε ότι το τελευταίο κεφάλαιο είναι ένα δώρο για τον αναγνώστη. Διακρίνουμε κατιτίς υπερανθρώπινο, κάτι σαν «λεπτό πέπλο ευσπλαχνίας» που τυλίγει το αλλόκοτο ζεύγος - άλλωστε, την επόμενη μέρα δεν πέθανε κανείς...

Βιβλίο
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Το «προπατορικό αμάρτημα» του Τζο Μπάιντεν

Βιβλίο / Ποιο ήταν το θανάσιμο σφάλμα του Τζο Μπάιντεν;

Ένα νέο βιβλίο για τον πρώην Πρόεδρο αποτελεί καταπέλτη τόσο για τον ίδιο όσο και για τη δουλοπρεπή κλίκα πιστών και μελών της οικογένειάς του, που έκαναν το παν για να συγκαλύψουν τον ραγδαίο εκφυλισμό της γνωστικής του ικανότητας.
THE LIFO TEAM
ΕΠΕΞ Συγγραφείς/ Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου / 8 Έλληνες συγγραφείς ξαναγράφουν τους μύθους και τις παραδόσεις

Η Λυσιστράτη ερμηνεύει τις ερωτικές σχέσεις του σήμερα, η Ιφιγένεια διαλογίζεται στην παραλία και μια Τρωαδίτισσα δούλα γίνεται πρωταγωνίστρια: 8 σύγχρονοι δημιουργοί, που συμμετέχουν με τα έργα τους στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, συνομιλούν με τα αρχαία κείμενα και συνδέουν το παρελθόν με επίκαιρα ζητήματα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζούντιθ Μπάτλερ: «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Τζούντιθ Μπάτλερ / «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Μια κορυφαία προσωπικότητα της σύγχρονης παγκόσμιας διανόησης μιλά στη LiFO για τo «φάντασμα» της λεγόμενης ιδεολογίας του φύλου, για το όραμα μιας «ανοιχτόκαρδης κοινωνίας» και για τις εμπειρίες ζωής που της έμαθαν να είναι «ένας άνθρωπος ταπεινός και ταυτόχρονα θαρραλέος».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ντίνος Κονόμος

Βιβλίο / «Ο κύριος διευθυντής (καλό κουμάσι) έχει αποφασίσει την εξόντωσή μου…»

Ο Ντίνος Κονόμος, λόγιος, ιστοριοδίφης και συγγραφέας, υπήρξε συνεχιστής της ζακυνθινής πνευματικής παράδοσης στον 20ό αιώνα. Ο συγγραφέας Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής παρουσιάζει έργα και ημέρες ενός ανθρώπου που «δεν ήταν του κόσμου τούτου».
ΦΙΛΙΠΠΟΣ Δ. ΔΡΑΚΟΝΤΑΕΙΔΗΣ
Η ζωή του Καζαντζάκη σε graphic novel από τον Αλέν Γκλικός

Βιβλίο / Ο Νίκος Καζαντζάκης όπως δεν τον είχαμε ξαναδεί σε ένα νέο graphic novel

Ο ελληνικής καταγωγής Γάλλος συγγραφέας Αλέν Γκλικός καταγράφει την πορεία του Έλληνα στοχαστή στο graphic novel «Καζαντζάκης», όπου ο περιπετειώδης και αντιφατικός φιλόσοφος και μυθιστοριογράφος ψυχαναλύεται για πρώτη φορά και συστήνεται εκ νέου στο ελληνικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πετρίτης»: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ηχητικά Άρθρα / Πετρίτης: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ο Τζoν Άλεκ Μπέικερ αφιέρωσε δέκα χρόνια από τη ζωή του στην παρατήρηση ενός πετρίτη και έγραψε ένα από τα πιο ιδιαίτερα βιβλία της αγγλικής λογοτεχνίας – μια από τις σημαντικότερες καταγραφές της άγριας ζωής που κινδυνεύει να χαθεί για πάντα. Κυκλοφόρησε το 1967 αλλά μόλις τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια οι κριτικοί και το κοινό το ανακάλυψαν ξανά.
M. HULOT
Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Ας μην αφήνουμε τον Θεό στους πιστούς» 

Βιβλίο / Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Αν αξίζει ένα πράγμα στη ζωή, αυτό είναι η ομορφιά»

Εν όψει της εμφάνισής του στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, στις 21 Μαΐου, ο Λατινοαμερικανός συγγραφέας-φαινόμενο Μπενχαμίν Λαμπατούτ μιλά στη LiFO για τον ρόλο της τρέλας στη συγγραφή, τη σχέση επιστήμης και λογοτεχνίας και το μεγαλείο της ήττας – και δηλώνει ακόμα φανατικός κηπουρός και εραστής της φύσης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Άντονι Μπέρτζες: «Έρνεστ Χέμινγουεϊ»

Το Πίσω Ράφι / Ο Χέμινγουεϊ ήταν ένας φωνακλάς νταής αλλά κι ένας σπουδαίος συγγραφέας του 20ού αιώνα

Η βιογραφία «Έρνεστ Χέμινγουεϊ - Μια ζωή σαν μυθοπλασία» του Βρετανού συγγραφέα Άντονι Μπέρτζες αποτυπώνει όχι μόνο την έντονη και περιπετειώδη ζωή του κορυφαίου Αμερικανού ομοτέχνου του αλλά και όλο το εύρος της αντιφατικής προσωπικότητάς του.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Βιβλίο / 21η ΔΕΒΘ: Εξωστρέφεια και καλύτερη οργάνωση αλλά μένουν ακόμα πολλά να γίνουν

Απολογισμός της 21ης ΔΕΒΘ που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά υπό την αιγίδα του νεοσύστατου ΕΛΙΒΙΠ. Σε ποιο βαθμό πέτυχε τους στόχους της και ποια στοιχήματα μένει ακόμα να κερδίσει;
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Η ποίηση όχι μόνο αλλάζει τον κόσμο, τον δημιουργεί» ​​​​​​/Μια νέα ανθολογία ελληνικής queer ποίησης μόλις κυκλοφόρησε στα ισπανικά /11 Έλληνες ποιητές σε μια νέα ισπανική queer ανθολογία /Queer ελληνική ποίηση σε μια νέα δίγλωσση ισπανική ανθολογία

Βιβλίο / Μια Ισπανίδα καθηγήτρια μεταφράζει ελληνική queer ποίηση

Η María López Villalba, καθηγήτρια Νέων Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Μάλαγα, μετέφρασε 11 ελληνικά ποιήματα, σε μια πρόσφατη ανθολογία που προσφέρει στο ισπανόφωνο κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει τη σύγχρονη ελληνική queer –και όχι μόνο– ποίηση.
M. HULOT
«Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Βιντσέντζο Λατρόνικο / «Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Ο Ιταλός συγγραφέας και υποψήφιος για το βραβείο Booker, Βιντσέντζο Λατρόνικο, μιλά στη LIFO για το πολυσυζητημένο βιβλίο του «Τελειότητα», στο οποίο αποτυπώνει την αψεγάδιαστη αλλά ψεύτικη ζωή μιας ολόκληρης γενιάς ψηφιακών νομάδων στην Ευρώπη, καθώς και τη μάταιη αναζήτηση της ευτυχίας στην ψηφιακή εποχή.
M. HULOT
Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Ηχητικά Άρθρα / Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Το όνομά της έχει συνδεθεί με την εικόνα μιας αδίστακτης, σεξουαλικά ακόρεστης και επικίνδυνης γυναίκας. Ένα νέο βιβλίο, όμως, έρχεται να αμφισβητήσει αυτή τη στερεοτυπική αφήγηση και να φωτίσει μια διαφορετική εκδοχή της ιστορίας της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Rene Karabash

Βιβλίο / Rene Karabash: «Θέλω πίσω τη γυναικεία δύναμη που μου στέρησαν οι άνδρες»

Η Βουλγάρα συγγραφέας Rene Karabash μιλά για το μυθιστόρημά της «Ορκισμένη», που τιμήθηκε με το βραβείο Ελίας Κανέτι, και στο οποίο εστιάζει στην ιστορία των «ορκισμένων παρθένων» γυναικών των Βαλκανίων που επέλεξαν να ζήσουν ως άνδρες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δυο γυναίκες συγγραφείς αποκαλύπτουν τα κρυφά μυστικά της γραφής

Βιβλίο / Όλες οι γυναίκες του κόσμου στο νέο βιβλίο της Αμάντας Μιχαλοπούλου

Στο «Μακρύ ταξίδι της μιας μέσα στην άλλη», η μητρότητα γίνεται ο συνδετικός κρίκος που ενώνει όλες τις μητέρες και όλες τις κόρες με τις γυναίκες της Ιστορίας που θαυμάσαμε, αλλά και τις ανώνυμες «Παναγίες» που κράτησαν στους ώμους τους τα βάρη της ανθρωπότητας.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Βιβλίο / «Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Στο νέο του βιβλίο, «Lost Things Found», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Hyper Hypo, ο εικαστικός φωτογράφος Αντώνης Θεοδωρίδης εξερευνά τον μαγικό κόσμο της υπαίθριας αγοράς του Ελαιώνα.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Ντιντιέ Εριμπόν: «Καιρός για ένα κίνημα των ηλικιωμένων!»

Ντιντιέ Εριμπόν / Ντιντιέ Εριμπόν: «Να πάψουμε να βλέπουμε τους ηλικιωμένους ως κοινωνικούς παρίες»

Από τους σημαντικότερους και πιο επιδραστικούς σύγχρονους Γάλλους στοχαστές, ο Ντιντιέ Εριμπόν συνδύασε στα βιβλία του τα δύσκολα βιώματα της νεότητάς του με μια εμπεριστατωμένη, αλλά και εικονοκλαστική, κοινωνικοπολιτική «ακτινογραφία» της γαλλικής κοινωνίας. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Κεχαγιάς

Βιβλίο / «Το να εκδίδεις βιβλία στην Ελλάδα είναι σαν να παίζεις στο καζίνο»

Η Γεννήτρια είναι ένας νέος εκδοτικός οίκος αφιερωμένος στη σύγχρονη λογοτεχνία. Ο εκδότης της, συγγραφέας και μεταφραστής, Παναγιώτης Κεχαγιάς, μιλά για τις δυσκολίες και τις χαρές του εγχειρήματος, για το πώς σκοπεύει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μιας ιδιαίτερα ανταγωνιστικής αγοράς, καθώς και για τους πρώτους τίτλους που ετοιμάζεται να εκδώσει.
M. HULOT
Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Οι Αθηναίοι / Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Η εκτέλεση του Μπελογιάννη τον έκανε αριστερό. Η αυτοκτονία του Νίκου Πουλαντζά, μπροστά στα μάτια του, τον καθόρισε. Ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, ένας από τους σημαντικότερους διανοούμενους της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, αφηγείται το προσωπικό του ταξίδι και την πνευματική περιπέτεια μιας ολόκληρης εποχής, από τη διανόηση του Παρισιού μέχρι τους δρόμους της πολιτικής και τις αίθουσες των πανεπιστημίων.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ